TRAVMA DURUMUNDA YENİDEN CANLANDIRMA UYGULAMALARI VE OMURGA NIN SABİTLENMESİ

1. TRAVMA DURUMUNDA YENİDEN CANLANDIRMA UYGULAMALARI VE OMURGANIN SABİTLENMESİ

2. AMAÇ Travmaya maruz kalan çocuğun birincil ve ikincil (göğüs, karın, ürogenital, kafa ve omurga yönünden) değerlendirmesini en kısa sürede yapmak ve gereken tedavileri uygulayabilmek. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

3. ÖĞRENİM HEDEFLERİ • İlk değerlendirmeyi ABCD kuralına göre sayabilmek, • Göğüs, karın, ürogenital, kafa ve omurga travması durumunda bulgu ve belirtilerisayabilmek, • Göğüs, karın, ürogenital, kafa ve omurga travması durumunda acil girişim basamaklarını sayabilmek, • İğne ile torakostomi ve su altı drenajı işleminin basamaklarını sayabilmek. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA SABİTLENMESİ

4. GİRİŞ • Travma tüm dünyada çocuk ölümlerive sakatlıklarının önde gelen nedenlerindendir. • Travmalar oluş şekline göre; • Künt travmalar • Delici-kesici travmalar olarak ikiye ayrılır. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

5. TRAVMA ŞEKİLLERİ Künt Travmalar (%90): • Araç içi ve araç dışı trafik kazaları • Yüksekten düşmeler • Oyun ve spor yaralanmaları • Ezilme Delici-kesici Travmalar (%10): • Delici-kesici alet yaralanmaları • Ateşli silah yaralanmaları ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

6. TRAVMALI ÇOCUĞA YAKLAŞIM • Çocuklar “yetişkinin küçük bir modeli” değildir • Anatomik / fizyolojik / ruhsal farklılıkları vardır • Organlar yüzeyel ve birbirine yakın olduğundan çoklu organ yaralanmalarıdaha fazla görülmektedir, • Baş göreceli olarak büyük olduğundan genellikle travmadan etkilenir, • Kemik ve kas yapılar iç organları yeterince koruyamaz, ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

7. Kemikler esnek olduğundan kırık olmadan iç organ hasarı görülebilir, Büyüme kıkırdağı etkilendiğinde ömür boyu sakatlıklar görülebilir, Vücut yüzeyi geniş ve deri altı yağ dokusu ince olduğundan ısı ve sıvı kaybı fazladır, Çocuklar travmadan ruhsal olarak daha fazla etkilenirler. TRAVMALI ÇOCUĞA YAKLAŞIM

8. TRAVMALI ÇOCUĞA YAKLAŞIM • Travmanın olduğu yerde temel/ ileri yaşam desteği uygulamaları yapılmalıdır, • Taşıma sırasında stabilizasyonun devamı sağlanmalıdır, • Travma merkezindeveyaacil serviste • Çocuğu ilk karşılayan hekim tedaviye kaldığı yerden devam etmelidir, • Gerektiğinde uzman hekime danışmalıdır. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

9. TRAVMALI ÇOCUĞA YAKLAŞIM Birincil değerlendirmede; • Yaşamı tehdit eden yaralanmalar belirlenir, • Bu yaralanmalar öncelik sırasına göre ele alınır, • Amaç çocuğun yaşamsal bulgularını dengede tutmaktır. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

10. İkincil değerlendirmede Başlangıçta yaşamı tehdit etmeyen ancak dikkate alınmadığında önemli sorunlara yol açabilecek yaralanmalar belirlenir ve tedavi edilir. Bunun için çocuk tamamen soyulur ve tepeden tırnağa muayene edilir. Bunları yaparken çocuğun üşümemesine dikkat edilmelidir. TRAVMALI ÇOCUĞA YAKLAŞIM ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

11. TRAVMALI ÇOCUĞA YAKLAŞIM Birincil Değerlendirme A = Hava yolu B = Solunum C = Dolaşım D = Nörolojik durum İkincil Değerlendirme E = Genel değerlendirme (Çevresel etmenler dahil) ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

12. TRAVMALI ÇOCUĞA YAKLAŞIM Önerilen tetkikler: • Hemoglobin, hematokrit • Kan grubu • İdrar incelemesi • Akciğer filmi • Ön-arka pelvis filmi • Ayakta direkt karın filmi • Yan boyun filmi • Mümkünse karın ultrasonografisi/bilgisayarlı tomografi ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

13. GEREKLİ DURUMLARDA MUTLAKA ACİL KONSÜLTASYON İSTEYİNİZ ! • Çocuk Cerrahisi • Beyin Cerrahisi • Ortopedi ve Travmatoloji • Plastik Cerrahi ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

14. SİSTEM TRAVMALARI • Göğüs travması • Karın travması • Ürogenital travma • Kafa travması • Omurga travması • Çoklu sistem travması ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

15. KANAMA NEDENLERİ • Dışa olan kanamalar Deri, arter / ven kesileriBASI, BOĞUCUSARGI (TURNİKE) • İçe olan kanamalar • Kemik ve yumuşak doku (açık / kapalı kemik kırıkları) • Karın boşluğu (karaciğer, dalak, böbrek) • Plevra, perikardboşluğu (hemotoraks, kalp tamponadı) • Merkezi sinir sistemi (subaraknoid, epidural, subdural kanama) ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

16. GÖĞÜS TRAVMASI

17. Belirti ve Bulgular Solunum sıkıntısı, solunum sayısında artış, morarma Göğüs ağrısı, baskı hissi Huzursuzluk Göğüs kafesinde ezilme, şekil bozukluğu, kaburga kırığı Azalmış solunum sesleri, eşit olmayan göğüs hareketleri (pnömotoraks) GÖĞÜS TRAVMASI ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

18. Belirti ve Bulgular Trakeanın yer değiştirmesi (pnömotoraks) Cilt altı amfizem (pnömotoraks) Boyun damarlarında belirginleşme (kalp tamponadı) Hemoptizi (büyük damar ve/veya akciğer yaralanması) Hipovolemi, şok GÖĞÜS TRAVMASI

19. GÖĞÜS TRAVMASIEtkilenen Yapılar • Hava yolu (pnömotoraks, pnömomediastinum) • Akciğer parankimi (akciğer ezilmesi) • Göğüs duvarı (kaburga kırıkları, yelken göğüs) • Kalp ve büyük damarlar (hemotoraks, kalp tamponadı) • Özefagus ve diyafram (pnömotoraks, pnömomediastinum) ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

20. GÖĞÜS TRAVMASI • Kaburga kırıkları • Ağrı tedavisi • Dinlenme • Yelken göğüs (çoklu kaburga kırığı) Yukarıdaki tedavilere ek olarak serbest olan kaburgalar sabitlenmeli ve gerekiyorsa çocuk entübe edilerek yapay solunum desteği sağlanmalıdır. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

21. GÖĞÜS TRAVMASI • Çocuklarda kaburgalar esnek olduğu için kaburga kırıkları nadiren görülür. • Kaburga kırığı ciddi bir travma için uyarıcı olmalıdır. • Hastada pnömotoraks şüphesi varsa • Orta aksiller hat ve 5. interkostal aralıktanİĞNE İLE KAPALI SUALTI DRENAJI uygulanmalıdır. Tanıyı doğrulamak için radyografi sonucunu BEKLEMEYİNİZ !!! ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

22. GÖĞÜS TRAVMASI Pnömotoraks • Basit pnömotoraks • Plevra aralığında hava vardır ve hava miktarı sabittir. • Basınçlı pnömotoraks • Plevra aralığına tek yönlü hava girişi vardır ve basınç atmosfer basıncını geçmiştir. • İĞNE veya GÖĞÜS TÜPÜ İLE • KAPALI SU ALTI DRENAJI YAPILMALIDIR ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

23. GÖĞÜS TRAVMASIPnömotoraks Açık pnömotoraks • Plevra aralığı dış ortama açılmış ve plevra basıncı atmosfer basıncına eşitlenmiştir. YARANIN ÜÇ TARAFI KAPATILMALI VE İĞNE veya GÖĞÜS TÜPÜ İLE KAPALI SU ALTI DRENAJI YAPILMALIDIR ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

24. İĞNE İLE KAPALI SU ALTI DRENAJIUygulama becerisi öğrenim basamakları • Bölgesel dezenfeksiyon yapılır, • Ucuna büyük bir kanül takılmış ve yarısına kadar serum fizyolojik çekilmiş en az 5 mililitrelik bir enjektör hazırlanır, • Orta aksiller hat ve 5. interkostal aralıktan plevra aralığına girilir, • Plevra aralığına girilirken enjektörün pistonu geri çekilerek havanın geldiğine emin olunur, ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

25. Plevra aralığına girildikten sonra enjektör kanülden ayrılır, Kanülün ucuna serum seti takılır. Serum setinin diğer ucu serum şişesine, su seviyesinin birkaç cm altına gelecek şekilde batırılır ve sabitlenir, Serum şişesinin daima çocuktan daha aşağı düzeyde olmasına dikkat edilir. İĞNE İLE KAPALI SU ALTI DRENAJIUygulama becerisi öğrenim basamakları

26. GÖĞÜS TRAVMASI • Kalp tamponadı • Kalp sesleri derinden gelir, boyun venlerinde dolgunluk ve kan basıncı düşüklüğü vardır. • Akciğer filminde kalp gölgesi büyümüştür, tanı ekokardiografi ile doğrulanır • ACİL PERİKARDİOSENTEZ ve/veya TORAKOTOMİ • HemotoraksGÖĞÜS TÜPÜ İLE KAPALI • SU ALTI DRENAJI ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

27. KARIN TRAVMASI

28. Bulgu ve Belirtiler Karın ağrısı Bulantı, kusma Hematemez Hemotokezya Hematüri Ezilme (emniyet kemeri izi) Karında hassasiyet Karın şişliği Defans, rebound varlığı Bağırsak seslerinde azalma Kemik pelvisin stabil olmaması Hipovolemi, şok KARIN TRAVMASI ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

29. KARIN TRAVMASI • İçi dolu organ • Karaciğer, • Dalak, • Böbrek, • Pankreas • İçi boş organ • Mide, • Bağırsaklar, • Safra kesesi ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

30. KARIN TRAVMASI • Karın içine kanamalar genellikle dalak, karaciğer ve böbrek yaralanmalarına bağlı gelişir. • Karın şişliği, karın içi kanamaya veya periton içinde serbest havaya bağlı olabilir. • Ayakta çekilen direk karın grafisinde diyafram altında serbest hava görülmesi mide-bağırsak yaralanmasını düşündürür. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

31. KARIN TRAVMASI • Pelvik ve perineal bölgede ekimoz, hematom gibi yaralanma belirtisi, pelvis kırığı, kanlı idrar veya işeyememe gibi üretra yaralanmasını düşündürecek bulguların varlığında üretranın bütünlüğü radyolojik olarak doğrulanmadan idrar sondası takılmamalıdır. • Üretra yaralanması şüphesi varsa Çocuk Cerrahisikonsültasyonu istenmelidir ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

32. KAFA TRAVMASI

33. Bulgu Belirtiler Bilinç kaybı, uykuya eğilim Zamanı ve yeri bilememe Huzursuzluk Kusma Baş ağrısı Kafa kemiği kırıkları Kulak zarının kanlı görünümü Göz çevresinde ekimoz Burun/ kulaktan beyin-omurilik sıvısı gelmesi KAFA TRAVMASI ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

34. KAFA TRAVMASI Kafa içi basınç artışınıdüşündüren bulgular: • Başağrısı, • Bulantı-kusma, • Bilinç bozukluğu, • Düzensiz solunum • Beyin sapının fıtıklaşmasınıdüşündüren bulgular: • Pupil boyutlarında değişiklik, ışık refleksi kaybı • Sabit ve genişlemiş pupillalar, • Bradikardi, hipertansiyon, • Düzensiz solunum ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

35. KAFA TRAVMASI Kafa İçi Basınç Artışı Durumunda • %100 oksijen verilir ve dolaşım dengesi sağlanır, • Kafa içi kanama ve hipovolemik şok bulguları yoksa sıvı kısıtlanır ve diüretik (mannitol, furosemid) verilir, • Baş ve üst gövde 30–450 olacak şekilde yükseltilir, • Baş ve boyun orta hatta getirilir, • Dış uyaranlar azaltılır (aspirasyon, hareket vb). ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

36. OMURGA TRAVMASI

37. OMURGA TRAVMASI • Küçük çocuklarda baş ve özellikle oksipital bölge büyük olduğu için boyun fleksiyona gelir, bu nedenle baş için özel bölmesi olan omurga tahtası kullanılmalıdır. • Eğer çocuğun dış kulak yolu girişi omuzun ön kısmı ile aynı seviyede ise boynun pozisyonu doğrudur. • Boyun omurgası uygun bir boyunluk veya havlu ile sabitlenir. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

38. BOYUN OMURGASININ UYGUN BİR BOYUNLUKLA SABİTLENMESİ ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

39. BOYUN OMURGASININ HAVLU İLE SABİTLENMESİ ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

40. OMURGA TRAVMASI • Çocuk, boyun omurgası uygun şekilde sabitlendikten sonra omurga tahtasına yatırılmak üzere baş, boyun, gövde ve ekstremitelerden desteklenerek bir bütün halinde bir yana çevrilir, • Omurga tahtası çocuğun altına yerleştirilir ve çocuk yine bir bütün halinde sırt üstü pozisyona getirilir. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

41. ÇOCUĞUN OMURGA TAHTASI ÜZERİNE YERLEŞTİRİLMESİ-1 ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

42. ÇOCUĞUN OMURGA TAHTASI ÜZERİNE YERLEŞTİRİLMESİ-2 ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

43. ÇOCUĞUN OMURGA TAHTASI ÜZERİNE YERLEŞTİRİLMESİ-3 ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

44. OMURGA TRAVMASI • Çocuk göğüs,pelvis veuylukolmak üzere en az üç anatomik bölgeden omurga tahtasına sabitlenir. • Bu sırada baş hareket ettirilmemelidir, • Çocuk ile omurga tahtası arasındaki boşluklar yumuşak havlularla doldurulmalıdır, • Baş, hava yolunun açık kalmasına dikkat edilerek en son sabitlenir. ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

45. ÇOCUĞUN OMURGA TAHTASI ÜZERİNE YERLEŞTİRİLMESİ-4 ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

46. ÇOCUĞUN OMURGA TAHTASI ÜZERİNE YERLEŞTİRİLMESİ-5 ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

47. ÇOCUĞUN OMURGA TAHTASI ÜZERİNE YERLEŞTİRİLMESİ-6 ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

48. HIRPALANMIŞ ÇOCUK SENDROMU • Öykü ile bağdaşmayan travma bulgularının varlığı, • Sorulan sorulara kaçamak cevaplar verilmesi, • Çocuğun, anne-babadan farklı öykü vermesi, • Tedavi arayışında gecikme olması, • Farklı iyileşme döneminde olan yaralar saptanması, • Anne-babanın çocuğa karşı ilgisiz olması durumunda Hırpalanmış çocuk sendromu düşünülmeli ve yasal işlemler için gereği yapılmalıdır ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ

49. BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ ÇİLYAD, TRAVMA DURUMUNDA YCU VE OMURGA TESPİTİ