Grupa robocza dla celów tematycznych nr 4, 5, 6 i 7 oraz

1. Grupa robocza dla celów tematycznych nr 4, 5, 6 i 7 oraz programu operacyjnego dotyczącego gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu oraz bezpieczeństwa energetycznego 13 marca 2013 r.

2. Cel, rola i organizacja pracy Grupy roboczej Umowa Partnerstwa Grupa robocza • Uchwała nr 1/2013 Międzyresortowego Zespołu do spraw Programowania i Wdrażania Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej z dnia 4 lutego 2013 r. w sprawie powołania Grup roboczych wspierających prace nad przygotowaniem programów operacyjnych na lata 2014-2020 rekomendująca Ministrowi Rozwoju Regionalnego powołanie Grup roboczych dla wsparcia przygotowania programów operacyjnych finansowanych w ramach polityki spójności oraz koordynacji interwencji w ramach celów tematycznych. 2. Zarządzeniem nr 4 z 11 lutego 2013 r. Minister Rozwoju Regionalnego powołał ww. grupy robocze, w tym Grupę ds. wsparcia przygotowania programu operacyjnego dotyczącego gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego.

3. Cel, rola i organizacja pracy Grupy roboczej Umowa Partnerstwa Grupa robocza 3. Do zadań Grupy należy udział w pracach nad przygotowaniem programu operacyjnego dotyczącego gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego na lata 2014-2020 oraz koordynacji następujących celów tematycznych: • CT 4 Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; • CT 5 Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem; • CT 6 Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów; • CT 7 Promowanie równoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w  działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych

4. Cel, rola i organizacja pracy Grupy roboczej Umowa Partnerstwa Grupa robocza 4.Organizacja pracy: Grupa robocza działa w oparciu o zasady pracy podkreślające cele, do jakich Grupa została powołana oraz określające sposób funkcjonowania Grupy, w tym m.in. sprawy organizacyjne związane z przygotowywaniem kolejnych posiedzeń grupy oraz obiegiem dokumentów 5. Częstotliwość spotkań i zakres prac Grupy • intencją jest, aby Grupa mogła spotykać się w miarę postępów prac nad programem (nie rzadziej niż co 6 tygodni); • Grupa pełni rolę pomocniczą wobec MRR w zakresie zapewnienia spójności i koordynacji prac nad programem operacyjnym; • Grupa stanowi forum debaty oraz wymiany opinii i stanowisk na temat poszczególnych kwestii związanych z programowaniem interwencji programowej oraz w odniesieniu do procesu programowania interwencji w ramach ww. czterech celów tematycznych

5. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Uwarunkowania formalno-prawne • Otoczenie formalno-prawne: • poziom UE - (projekt) pakiet legislacyjny obejmujący (istotne z punktu widzenia celów tematycznych 4., 5., 6. oraz 7.): • rozporządzenie ogólne obejmujące Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz • rozporządzenia funduszowe (dot. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Funduszu Spójności); • poziom krajowy – prace resortu rozwoju regionalnego nad projektem: • zmian do istniejącej ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (uwzględniającej zagadnienia dot. programowania 2014-2020); • nowej ustawy dla perspektywy 2014-2020 (regulującej kwestie o charakterze wdrożeniowym).

6. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Wymiar strategiczny • Wymiar strategiczny (podstawowe dokumenty odniesienia): • Strategia Europa 2020 i CountrySpecificRecommendations (CSR); • Krajowy Program Reform; • Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego; • Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko, Strategia Rozwoju Transportu; • Umowa Partnerstwa (UP) • Stanowiska, opinie, interpretacje KE: • PositionPaper (stanowisko negocjacyjne KE); • bieżący nieformalny dialog z KE (w tym interpretacje, nadal wiele kwestii wymaga doprecyzowania i wyjaśnienia ze strony KE)

7. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Koncentracja tematyczna • Koncentracja tematyczna: • cele tematyczne (CT): • określają ogólne obszary tematyczne, w których interwencje mogą podejmować fundusze UE; • dostępnych jest jedenaście CT, z czego cztery (tj. CT4, CT5, CT6 i CT7) stanowią przedmiot zainteresowania danej Grupy; • źródłem finansowania wspomnianych czterech CT są Fundusz Spójności (FS) i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), • priorytety inwestycyjne (PI): • stanowią uszczegółowienie CT; • ograniczenia odnośnie do możliwości finansowania z FS (tj. nie wszystkie PI w obrębie wymienionych czterech CT mogą zostać wsparte z FS), brak takich ograniczeń dla EFRR • Szczegółowe zestawienie tabelaryczne w wersji papierowej.

8. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Koncentracja tematyczna • mechanizm „ring-fencing”: • ogranicza swobodę odnośnie do wyboru CT, na które planuje się przeznaczyć fundusze UE; • mechanizm działa na poziomie państwa, nie pojedynczych programów operacyjnych; • zobowiązuje do przeznaczenia określonego minimalnego procenta alokacji na realizację CT (wybór PI w obrębie CT stanowi kompetencję pastwa); • wymagania są zróżnicowane ze względu na region (wyższe wymagania dla regionów lepiej rozwiniętych); • założenia UP wskazują, że wymóg ten będzie realizowany wyłącznie ze środków EFRR (ew. wykorzystanie na ten cel FS wiąże się z bardziej restrykcyjnymi wymaganiami);

9. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Koncentracja tematyczna • w przypadku wspomnianych czterech CT, mechanizm „ring-fencing” znajduje zastosowanie wyłącznie w zakresie CT4; • Polska została zatem zobowiązana do przeznaczenia na CT4 co najmniej 20% środków EFRR w przypadku Mazowsza (region lepiej rozwinięty) oraz 10% środków EFRR w przypadku pozostałych 15 województw (regiony słabiej rozwinięte); • wyłączenia – projekty rozporządzeń UE, obok wskazania dopuszczalnych obszarów wsparcia, jednocześnie wprost wyłączają pewne obszary: • likwidacja elektrowni jądrowych (EFRR, FS); • redukcja emisji gazów cieplarnianych w instalacjach objętych dyrektywą 2003/87/WE (EFRR, FS) – oczekuje się na szczegółowe wyjaśnienia (interpretację) ze strony KE; • wytwarzanie, przetwórstwo i wprowadzanie do obrotu tytoniu i wyrobów tytoniowych (EFRR); • przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji w rozumieniu unijnych zasad pomocy państwa (EFRR); • budynków mieszkalnych (FS), ew. tylko w zakresie OZE oraz efektywności energetycznej (zgodnie z kompromisem PRES DK)

10. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Koordynacja • Koordynacja z innymi instrumentami: • komplementarność – identyfikacja obszarów zbieżnych, w których interwencje podejmują inne instrumenty, podnosi efekt synergii; • demarkacja – identyfikacja i delimitacja obszarów, w których interwencję podejmują inne instrumenty, służy uniknięciu podwójnego finansowania; odejście od demarkacji kwotowej na rzecz typu projektu, beneficjenta; • koordynacja uwzględnia szeroki katalog instrumentów: • fundusze UE w ramach Polityki Spójności – dotyczy krajowych oraz regionalnych programów operacyjnych; • fundusze UE w ramach Wspólnej Polityki Rolnej – dotyczy programów przewidujących rozwój obszarów wiejskich oraz morskich i rybackich; • inne instrumenty UE (ze szczególnym uwzględnieniem CEF w obszarze energetyki i transportu oraz LIFE w obszarze środowiska); • instrumenty krajowe; • środki EBI

11. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Wymiar terytorialny • Wymiar terytorialny: • programowanie uwzględnia zasadę zintegrowanego podejścia terytorialnego, biorącego pod uwagę potrzeby i potencjały nie tylko w ujęciu tematycznym, ale też w ujęciu przestrzennym (geograficznym); • w ramach programu należy wykazać, czy i w jaki sposób program realizuje potrzeby i potencjały obszarów strategicznej interwencji (OSI) indywidualnie zidentyfikowane w ramach danego programu oraz tych, które wynikają z KSRR; • przewiduje się specjalne instrumenty realizacji wymiaru terytorialnego (np. ZIT, RKSL), niemniej mają one charakter szczególny, standardowe podejście przewiduje terytorialne „oflagowanie”;

12. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Wymiar terytorialny • kategoryzacja regionów: • po raz pierwszy w Polsce mamy do czynienia z dwoma rodzajami regionów, tj. lepiej rozwinięte (Mazowsze) oraz słabiej rozwinięte (pozostałe 15 województw); • odrębne wymagania/rozwiązania w zależności od kategorii regionów, w przypadku Mazowsza są to maksymalny pułap alokacji oraz niższa stopa dofinansowania projektu (80%), bardziej restrykcyjne wymagania wynikają również z mechanizmu „ring-fencing”; • obostrzenia dotyczące wielkości alokacji oraz wysokości stopy dofinansowania nie znajdują zastosowania, gdy interwencje podejmuje FS (ograniczenia dotyczą tylko funduszy strukturalnych)

13. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Warunkowość ex-ante • warunkowość ex-ante: • określone przez KE warunki wstępne, których wypełnienie determinuje uruchomienie oraz wypłatę środków UE; • mają charakter tematyczny (przypisane indywidualnie do CT) oraz ogólny (o ile właściwe, mające zastosowanie do wszystkich CT); • w większości przypadków wprowadza wymóg implementacji określonego acqiuscommunautaire; • ich spełnienie podlega samoocenie przez państwo, której wyniki przedkładane są KE; • ze względu na zróżnicowaną zawartość CT, badana jest adekwatność i proporcjonalność warunku do obszaru objętego interwencją; • powinny zostać spełnione najpóźniej w momencie przedkładania KE UP, jeżeli nie są wypełnione państwo opracowuje plan działań na rzecz ich wypełnienia i stosowny przegląd dokonywany jest w roku 2017;

14. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Warunkowość ex-ante • w przypadku omawianych CT mamy następujące warunki tematyczne: • CT4 – określone wymogi wynikające z dyrektyw: • 2004/8/WE dot. wysokosprawnej kogeneracji; • 2006/32/WE dot. końcowego wykorzystania energii; • 2009/28/WE dot. energii ze źródeł odnawialnych; • 2010/31/UE dot. charakterystyki energetycznej budynków; • CT5 – istnienie krajowych lub regionalnych ocen ryzyka na potrzeby zarządzania klęskami żywiołowymi, uwzględniających dostosowanie do zmian klimatu;

15. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Warunkowość ex-ante • CT6: • istnienie polityki w zakresie cen wody (przewidującej odpowiednie zachęty dla użytkowników, aby efektywnie korzystali z zasobów wodnych); • istnienie odpowiedniego wkładu różnych użytkowników wody w zwrot kosztów za usługi wodne (w stopniu określonym w zatwierdzonych planach gospodarowania wodami w dorzeczu); • promowanie ekonomicznie i środowiskowo zrównoważonych inwestycji w sektorze odpadów, w szczególności poprzez rozwój planów gospodarowania odpadami, zgodnie z dyrektywą 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz hierarchią postępowania z odpadami; • CT7 – ramy strategiczne określające priorytety w zakresie transportu, w tym lista projektów drogowych i kolejowych (project pipeline) oraz opis działań na rzecz zapewnienia zdolności instytucjonalnych instytucji i beneficjentów do przygotowania i wdrażania projectpipeline

16. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Pozostałe uwarunkowania • Aspekt finansowy: • fundusz – interwencja w obszary objęte CT4, CT5, CT6 oraz CT7 możliwa jest ze środków FS oraz EFRR (FS interweniuje wyłącznie z poziomu krajowego i nie podlega restrykcjom wynikającym z kategoryzacji regionów); • poziom dofinansowania ze środków UE uzależniony jest od: • kategorii regionu (nie dotyczy FS); • występowania pomocy publicznej; • możliwości zapewnienia współfinansowania krajowego (w tym ograniczenia wynikające z dyscypliny finansów publicznych); • formy finansowania (zwrotna/bezzwrotna); • zapotrzebowania na środki (ograniczoność środków)

17. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Pozostałe uwarunkowania • forma wsparcia – dopuszczalna bezzwrotna (bezpośrednia jako dotacja bądź pośrednia, np. umorzenie), zwrotna (o charakterze pożyczkowym, gwarancyjnym lub kapitałowym) bądź mieszana; forma zwrotna będzie mieć wpływ w szczególności na: • architekturę osi priorytetowych (premia 10pp na poziomie stopy dofinansowania dla dedykowanej osi priorytetowej); • przepływy finansowe (płatności w ściśle określonych transzach); • system instytucjonalny (wybór pośredników finansowych, w tym ew. „funduszu funduszy”); • wynika wprost z potrzeb rynku (analiza marketfailure). • Pomoc publiczna. • System instytucjonalny.

18. Podstawowe uwarunkowania Umowa Partnerstwa • Harmonogram pracy • Harmonogram przygotowania programów operacyjnych: • wymaga synchronizacji działań w zakresie Umowy Partnerstwa oraz kontraktów terytorialnych; • koordynuje procedury właściwe dla przygotowania treści programu (wraz z konsultacjami społecznymi), strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SEA, wraz z konsultacjami społecznymi) oraz ewaluacji ex-ante (prowadzonej na całym etapie programowania); • prace nad programem mają charakter sekwencyjny (będą wypracowywane kolejne wersje); • przewiduje się, że do końca sierpnia 2013 r. zostaną przygotowane ostateczne projekty programów, a następnie poddane konsultacjom społecznym; • równolegle prowadzona jest ewaluacja ex-ante, SEA oraz nieformalny dialog z Komisją Europejską; • w grudniu 2013 r. planuje się przekazać programy operacyjne do zatwierdzenia przez Radę Ministrów (dotyczy programów krajowych, w przypadku programów regionalnych są to zarządy województw), a następnie oficjalnie przekazane do Komisji Europejskiej.

19. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Organizacja pracy • Harmonogram – zgodnie z ogólnymi wymaganiami. • Zaangażowane podmioty: • Zespół zadaniowy (bezpośrednio zainteresowane resorty); • Grupa robocza (szerokie i reprezentatywne grono interesariuszy); • ewaluator ex-ante (zewnętrzny i niezależny ekspert wyłoniony w drodze przetargu, model partycypacyjny), wydający ocenę programu, która jest przedkładana KE; • organy „środowiskowe” (tj. GDOŚ i GIS) oraz (wyłoniony w drodze przetargu) niezależny wykonawca prognozy oddziaływania na środowisko (SEA); wyniki wraz z programem są przedkładane KE; • społeczeństwo (najszersze grono) na etapie konsultacji społecznych programu oraz dodatkowo w ramach konsultacji SEA; • Komisja Europejska podejmująca (po zakończeniu negocjacji) ostateczną decyzję o zatwierdzeniu programu.

20. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Podstawowe założenia programu • Zgodnie z założeniami UP, przedmiotowy program jest jednym z sześciu krajowych programów operacyjnych w ramach PS. • Podejmuje interwencję w zakresie czterech głównych celów tematycznych: CT4, CT5, CT6 i CT7 oraz dodatkowo w zakresie CT9 (w ograniczonym zakresie). • Realizuje wybrane priorytety inwestycyjne w obrębie wspomnianych CT (numeracja zgodnie ze wcześniejszym wykazem w części poświęconej koncentracji tematycznej): • (w obrębie CT4) 4.1 – 4.5 oraz 4.7; • (w obrębie CT5) 5.1 – 5.2 • (w obrębie CT6) 6.1 – 6.6 • (w obrębie CT7) 7.1 – 7.5 • (w obrębie CT9) 9.1 (inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia) • Głównym źródłem finansowania będzie FS i w ograniczonym stopniu z EFRR (głównie w tych obszarach, które nie kwalifikują się do FS).

21. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Podstawowe założenia programu • Architektura programu (układ osi priorytetowych): • ze względu na potrzebę elastyczności w zarządzaniu alokacją, dążeniem będzie ograniczona liczba osi priorytetowych; • przewiduje się, że osie priorytetowe będą monofunduszowe oraz rozważa się łączenie w jedną oś różnych CT (dotyczy głównie sektora transportu oraz środowiska); • układ osi priorytetowych zostanie określony na późniejszym etapie, po rozstrzygnięciu co najmniej następujących kwestii: • zakresu interwencji na Mazowszu (dotyczy EFRR); • zakresu wykorzystania inżynierii finansowej (premia 10pp na poziomie stopy dofinansowania w ramach dedykowanej osi); • systemu instytucjonalnego. • W sposób szczególny (dedykowana pula środków UE) będzie realizował wymiar miejski.

22. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Przedmiot wsparcia • W obrębie CT4 przewiduje się następujący zakres interwencji: • produkcja i dystrybucja OZE; • wykorzystanie OZE w przedsiębiorstwach oraz infrastrukturze użyteczności publicznej; • inwestycje podnoszące efektywność energetyczną w przedsiębiorstwach (w tym wysokosprawna kogeneracja) oraz infrastrukturze użyteczności publicznej poprzez kompleksową termomodernizację, inwestycje w sieci ciepłownicze; • wsparcie dla transportu miejskiego, miejskie oświetlenie; • działania „miękkie” (np. kampanie informacyjne).

23. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Przedmiot wsparcia • W obrębie CT5 przewiduje się następujący zakres interwencji: • inwestycje zmniejszające ryzyko powodzi i suszy, w tym zwiększenie możliwości naturalnego retencjonowania wody (przy poszanowaniu zrównoważonego planowania przestrzennego); • rozwój systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń oraz wyposażenie służb ratowniczych; • monitoring środowiska; • działania „miękkie” (np. kampanie informacyjne).

24. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Przedmiot wsparcia • W obrębie CT6 (sektor środowiska) przewiduje się następujący zakres interwencji: • inwestycje w obszarze gospodarki wodno-ściekowej; • inwestycje w obszarze gospodarki odpadami (uwzględniając hierarchię postępowania); • wsparcie przedsiębiorstw w zakresie efektywnego korzystania z zasobów i ochrony środowiska; • ochrona gatunków i siedlisk przyrodniczych oraz różnorodności biologicznej; • wsparcie dla zanieczyszczonych/zdegradowanych terenów miejskich; • działania „miękkie” (np. kampanie informacyjne).

25. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Przedmiot wsparcia • W obrębie CT6 (sektor kultury) wsparcie dla obiektów zabytkowych wpisanych na listę UNESCO oraz Listę Pomników Historii Prezydenta RP:

26. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Przedmiot wsparcia • W obrębie CT7 (sektor transportu) przewiduje się następujący zakres interwencji: • wsparcie dla transportu kolejowego; • wsparcie dla transportu drogowego (TEN-T i połączenia z siecią); • wsparcie na rzecz podniesienie bezpieczeństwa w ruchu lotniczym (sieć TEN-T), nie przewiduje się inwestycji w rozwój infrastruktury portów lotniczych; • wsparcie transportu morskiego, inwestycje na śródlądowych drogach wodnych oraz transport intermodalny; • wsparcie działań w obszarze BRD oraz ITS

27. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Przedmiot wsparcia W obrębie CT7 (sektor energetyki) przewiduje się następujący zakres interwencji: • budowa i modernizacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych oraz infrastruktury magazynowej gazu ziemnego; • budowa i modernizacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych energii elektrycznej; • budowa/przebudowa terminali LNG

28. Podstawowe założenia programu operacyjnego Umowa Partnerstwa • Przedmiot wsparcia W obrębie CT9 przewiduje się następujący zakres interwencji: • wsparcie Państwowego Ratownictwa Medycznego (szpitalne oddziały ratunkowe (SOR), centra urazowe oraz jednostki organizacyjne szpitali wyspecjalizowane w zakresie ratownictwa medycznego); • kompleksowe inwestycje w infrastrukturę i działanie lotniczych służb ratownictwa medycznego; • inwestycje w ponadregionalną wysokospecjalistyczną infrastrukturę ochrony zdrowia w zakresie jednostek chorobowych mających najistotniejsze znaczenie z punktu widzenia aktywności zawodowej

29. Dziękuję za uwagę