De Wereld van Sport, Bewegen en Gezondheid 2 Hoorcollege 1: Leefstijl 1 - Energiebalans

1. De Wereld van Sport, Bewegen en Gezondheid 2 Hoorcollege 1: Leefstijl 1 - Energiebalans

2. Planning Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

3. Toetsing • Tentamenweek blok 2 • MC tentamen (4 keuze) • 60 vragen • Hoorcolleges • Literatuur • Werkcolleges • Samenvatting Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

4. Terugblik BraVo • SBG blok 1.1 • Hoorcollege • Fysiek (deels) • Sporthart • Test je leefstijl • Supersize me (sportbios)? Vandaag: Energiebalans Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

5. Simpel V B ENERGIE Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

6. Energie • Energie = De mogelijkheid om arbeid te verrichten. • Eenheid: Kcal • Diverse vormen van energie • Kinetisch, thermisch, chemisch, elastisch etc Eén calorie is de hoeveelheid energie die nodig is om de temperatuur van één gram water met één graad te laten stijgen. Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

7. Energie inname Voedingsmiddelen Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

8. Energie inname Verhouding KEV? 60% - 15% - 25% 50% - 30% - 20% 40% - 40% - 20% ?? Koolhydraten Vitaminen Eiwitten Vetten Mineralen Water Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

9. Energie inname - Training Verhouding KEV? 60% - 15% - 25% 50% - 30% - 20% 40% - 40% - 20% ?? Trainingsdoel Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

10. Energie inname Hoge energie inname Koolhydraten & Vetten Opslag in de vorm van Glycogeen In de spieren In de lever Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

11. Energie opslag: Glycogeen Glycogeen is een polymeer van glucose Glucose Glycogeen Eenvoudig aanspreekbare energie voorraad In het melkzuursysteem wordt ATP gevormd met hulp van glycogeen Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

12. Energie opslag: Glycogeen Koolhydraten stapelen? Mate van getraindheid Spiermassa Individualiteit Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

13. Energie opslag: Glycogeen • Glycogeen opgeslagen? • Hormoon glucagon: • Stimuleert afbraak glycogeen in glucose. • Werkt bloedsuikerspiegel verhogend. • Hormoon insuline: • Stimuleert opname van bloedglucose door de cellen • Werkt bloedsuikerspiegel verlagend. Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

14. Energie opslag: vet Lever en spieren verzadigd met glycogeen? Energie opslag in de vorm van vetten. Vetten: Hoge energiedichtheid Adipocyten Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

15. Energie opslag: vet • Belangrijke functies • Isolatie • Bescherming • Oplosmiddel vitaminen • Energie Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

16. Energie opslag: vet Verzadigde vetten Onverzadigde vetten Cholesterol (LDL) verhogende werking Cholesterol (LDL) verlagende werking Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

17. Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

18. Energie verbruik • Verbranding glycogeen • Melkzuursysteem • Zuurstofsyteem • Snel beschikbaar, niet onuitputtelijk. • Verbranding vetten: energie komt vrij • Vet  Glycerol + Vrije vetzuren  ATP • Langzaam, is bijna onuitputtelijk ATP Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

19. Vrijgekomen energie BMR – Spijsvertering – Activiteit • BMR: Basal metabolicrate • Hartspier, ademhaling, organen, temperatuur • Beïnvloed door geslacht, leeftijd, lengte, gewicht • Beïnvloed door groei, stress, ziekte • Spijsvertering • Grote invloed, tot 10% toename BMR • Activiteit Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

20. Energie verbruik Even bij tanken? Slapen = 0.95 Kcal/Kg/uur Casus JW 71 kg 8uur slaap Energieverbruik vannacht? 540Kcal Energie verbruik activiteiten Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

21. Energieverbruik - BMR • Formule Harris Benedict • Formule KatchMcArdle Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

22. Mannen (in kcal./dag) BMR ≈ 88 + (13,4 x gewicht in kg.) + (4,8 x lengte in cm.) – (5,7 x leeftijd in jaren) Vrouwen (in kcal./dag) BMR ≈ 447 + (9,2 x gewicht in kg.) + (3,1 x lengte in cm.) - (4,3 x leeftijd in jaren) Erik, 50 jaar, 1.88 m, 95 kg BMR = 88 + (13,4 x 95) + (4,8 x 188) – (5,7 x 50) = 88 + 1273 + 902 – 285 = 1978 kcal N.B. Formule Harris Benedict houdt geen rekening met lichaamsamenstelling. Harris Benedict= de herziene Harris en Benedict- formule van Roza en Shizgal uit 1984 luidt:

23. Formule van Katch-McArdle Gaat uit van de Lean Body Mass (FFM) ook wel LBM BMR = 370 + (21,6 x FFM in kg.) • René = 100kg en heeft 30% vet  FFM = 70 kg BMR= 370 + (21,6 x 70) = 1882 kcal. • Rutger = 100kg en heeft 10% vet  FFM = 90 kg BMR= 370 + (21,6 x 90) = 2314 kcal.

24. Voorbeeld BMR via Katch-McArdle Erik, 50jaar, 1.88 m, 95 kg, 15% vet FFM = gewicht – gewichtvetmassa = 95 – (15/100 x 95 kg) = 95 – 14,25 = 80,75 kg BMR = 370 + (21,6 x FFM in kg.) = 370 + (21,6 x 80,75) = 2114 kcal/dag Katch-McArdle is nauwkeuriger!!! Formule van Katch-McArdle Harris Benedict 1978 kcal/ dag FFM is metabool actief Vet is niet metabool actief

25. Energieverbruik - activiteit • Het energieverbruik bovenop je BMR • MET • Metabool equivalent • De hoeveelheid energie die een bepaalde fysieke inspanning kost ten opzichte van de hoeveelheid benodigde energie in rust. • BMR = 1 MET Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

26. RememberNNGB...Wat is matig intensief? MET= Metabool Equivalent “De MET-waarde ofwel het metabool equivalent is een meeteenheid binnen de fysiologie voor de hoeveelheid energie die een bepaalde fysieke inspanning kost ten opzichte van de hoeveelheid benodigde energie in rust” (wiki) Matig intensief: tussen 4 MET en 6.5 MET (voor volwassenen)

27. Energieverbruik Hoeveel energie verbruik JIJ? 1 MET komtovereen met 1 kilocalorie per kilogram lichaamsgewicht per uur of met 3.5 milliliter zuurstof-opname per kilogram lichaamsgewicht per minuut. Energieverbruik van een activiteit per minuut = MET waarde x 3,5 x gewicht 200 4 x 3,5 x 70 200 = 4,9 Kcal per min Uurtje wandelen = 300 Kcal

28. BMR en lichamelijk activiteit

29. Referentiewaarden Mannen met actieve leefstijl Vrouwen met een actieve leefstijl Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

30. Simpel? Koolhydraten Activiteit MET Eiwitten Kcal Lichaamssamenstelling Glycogeen BMR Vetten Voeding ATP Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

31. Energiebalans Literatuur Brug: Determinanten van overgewicht De Greef: Belang van bewegen. Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management

32. Volgende week • Leefstijl 2 • Roken • Alcohol • Ontspanning/ stress • Literatuur BB Instituut voor Sportstudies: Sport, Gezondheid en Management