KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMESİ

1. KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMESİ YRD. DOÇ. DR. F. MUTLU KUKUL GÜVEN ACİL TIP AD. SİVAS 2010

2. CO • renksiz,tatsız,kokusuz,non-irritan bir gaz olup karbon içeren metaryallerin tam yanmamasından dolayı ortaya çıkar. • havadan hafif ve düşük konsantrasyonlarda bile zehirli bir gazdır.

3. CO • 0.96 yoğunluğunda, renksiz, kokusuz • Hb ile birleşme eğilimi, O2den 250 kat  • Hb + O2 HbO2 (Oksihemoglobin) • Hb + CO  HbCO (Karboksihemoglobin) • HbO2 + CO  HbCO + O2 • Miyoglobine olan ilgisi, O2 den 17 kat 

4. ALEV RENGİ İLE YANMA ANALİZİ MAVİ ALEV-TAM YANMA PORTAKAL RENGİ ALEV- EKSİK YANMAYI VE CO OLUŞUMU • SARI ALEV-HİÇ YAKMA

5. CO Kaynakları • Çevredeki doğal CO kaynakları • Sigaradumanı • Egzos dumanı • Bina yangınları • Odun-kömür sobaları • Havagazı • Kalorifer kazanları • Metilen klorid • Barbekü • Desfluran

6. Kullanım Yerleri Metanol ve Fosgenin kimyasal imalatında Plastik sentezinde,organik sentezde Metallurjide Asitlerin,esterlerin,hidroksi asitlerin ve glikolik asitin imalatında kullanılmaktadır.

7. Mesleki Risk Grupları • İtfaiyeciler • Araba tamircileri • Madenciler • Çelik endüstrisinde çalışanlar • Propan yakıtlı araçları kullanan işçiler • Kazan dairesinde çalışanlar

8. Sigara içenlerde COHb %5-10 düzeyindedir. • Hb yıkımı sonucunda çok az miktarda vücutta üretilir.

9. Havadaki CO oran artıkça daha kısa sürede ölüm oluşabilir.

10. TOKSİKOLOJİK MEKANİZMA • Hipoksi • Sitokrom oksidaz inhibisyonu • Lipid peroksidasyon

11. CO  sitokrom oksidaz inhibitörüdür. Hücresel oksidoredüksüyonu bozar, solunum enzimlerini süprese eder. • HbCO oranı % 10 olana kadar hiçbir zehirlenme belirtisi görülmez.

12. CO hemoglobine oksijenden 230 ile270 kat, myoglobine ise 20 ile 25 kat daha yüksek affinite ile bağlanır Sitokrom aa3 ise oksijenden 9 kat daha fazla affinite ile bağlanır. CO neuroglobine bağlanarak beyin fonksiyonlarında bozulmaya neden olur. Lökositlerin endotele bağlanmasını arttırarak dokularda iskemiye neden olurlar.

13. ZEHİRLENME BELİRTİLERİ ·   Solunum süresine ·   CO miktarına ·   Oluşan HbCO oranına ·   Kişinin fizyolojik ve patolojik özelliklerine bağlıdır.

14. TOKSİK ARALIK Havada 5000 ppm CO insanlar için 5 dakikada letal COHb seviyesi %25 in üzerinde genelde toksiktir %65-70 in üzerinde COHb seviyesioksijentedavisi yapılmadığı takdirde öldürücüdür

15. AKUT ZEHİRLENME HbCO Oranı (Satürasyon yüzdesi) % 10-30 : Baş ağrısı, baş dönmesi, solunum güçsüzlüğü, yorgunluk hissi. % 30-50 : Bulantı, kusma, kaslarda güçsüzlük, uykuya eğilim, dalgınlık, görmede bulanıklaşma. % 50-70 : Bilinç kaybı, solunum yetmezliği, kaslarda kramplar, konvülsiyonlar, tendon ve kornea refleks kaybı, inkontinans, pupillalarda ışık reaksiyon yokluğu % 70-80 : Solunum ve kalp durması ÖLÜM

16. HafifToksisite • Temporal veya frontal zonklayıcı baş ağrısı • Yorgunluk ve bitkinlik hissi, • Hareket halinde dispne • Mide bulantısı, • Baş dönmesi

17. Orta Derece Toksisite • Ciddi baş ağrısı • Baş dönmesi • Bulantı-kusma • Senkop • Taşikardi ve Takipne • Bradikardi ve Bradipne • Flushing, siyanoz • Dikkatte azalma, düşünme ve yargıda güçlük • Ataksi, hallüsinasyonlar • Görmede bulanıklık, kulaklarda çınlama • Kardyiovasküler toksisite

18. Ciddi Toksisite Senkop Konvülzyonlar Konfüzyon, oryantasyon bozukluğu Fekal inkontinans Ventriküler disritmiler Kardiyorespiratuvar depresyon Pulmoner ödem Solunum yetmezliği Stupor,bilinç kaybı,koma,kollaps ve ölüm

19. Geç Dönem Etkileri • Akinetik mutism • Parkinsonizm • Apraksi,agnozi • Görme bozukluğu, kortikal körlük • Amnezi • Depresyon, demans • Psikoz,paralizi, inkontinans • Kore, periferik nöropati • Kişilik değişiklikleri,şiddet,sinirlilikgörülebilir.

20. Vital Bulgular :Hipotansiyon Hipertansiyon Göz bulguları : Retinopati Görme alanı kaybı Retinal venöz dolgunluk Kulak bulguları : Geçici veya kalıcı duyma kayıpları

21. Kardiyovasküler Sistem Bulguları • Taşikardi • Miyokardiyal iskemi • Kardiyak yetmezlik • Ritim bozuklukları • EKG Bulguları • Myokardit

22. Solunum Sistemi • Takipne • Hiperventilasyon • Dispne • Solunum yetmezliği • Pulmoner ödem • Respiratuvar alkaloz • Diyafragmatik paralizi

23. Nörolojik Bulgular Akut etkileri: • Başağrısı,başdönmesi • Oryantasyon bozukluğu • Reflex değişiklikleri • Konsantrasyon güçlüğü • Hafıza kayıpları • Senkop • Serebral ödem • Konvülzyonlar • Koma

24. Post CO Sendromu • baş ağrısı,bulantı ve güçsüzlük halinin maruziyeti takiben 2-3 hafta kalıcı olması “Post CO Sendromu ” diye adlandırılmaktadır

25. Ciddi Geç Nörotoksisite • Oryantasyon bozukluğu • Apati,konfüzyon • Hipokinezi • Akinetik mutism • Ciddi hafıza kayıpları • Geç dönem bilinç kaybı • Yürüme bozukluğu, konuşmabozukluğu • Fekal üriner inkontinans • Periferik nöropati • Tourette sendromu ve Parkinson sendromu.

26. Fizik Muayene Bulguları • Maske yüz • Kas tonusunda artış • Kısa adımlarla yürüyüş • Reflex artışı • Klonus • Ataksi • Koreoateotik hareketler • Tremor • Babinski +

27. CT-MR Bulguları:Özellikle globus pallidusta olmak üzere bilateral basal ganglia lezyonları görülebilir.Diffüz beyaz cevherde değişiklikler,demiyelininazsyon gelişebilir. • EEG Bulguları: Bilateral fronto temporal alanda yaygın yavaş dalga aktivitesi görülmüştür

28. Geç Hafif Nöropsikolojik Sekeller • Baş ağrısı, baş dönmesi • Anoreksi • Bulantı • Apati,letarji • Hafif kişilik değişiklikleri • Hafıza problemleri ve unutkanlık olabilir • Fiziksel ve nörolojik muayenede pozitif birşey yoktur, • Tanı için nöropsikometrik test yapılmalıdır.

29. Gastrointestinal Sistem Bulguları Bulantı Kusma İntestinal iskemi Hepatik

30. Genitoüriner Sistem Bulguları • Hematüri • Albuminüri • Renal yetmezlik • Miyoglobinüri • Akut tubuler nekroz

31. Hematolojik Bulgular • Trombositopenik purpura • Hemolitik anemi • Polisitemi • Kanamalar • Lökositoz • Atipik lenfositler

32. Dermatolojik Bulgular Büllöz lezyonlar ve veziküller Kiraz kırmızısı deri ve mukoza Geç lokalize alopesi Donmalar ve yanıklar

33. Kas-İskelet Sistemi Bulguları • Muskuler nekroz • Rabdomiyolizis • Kompartman sendromu • Geç hareket bozuklukları

34. GEBELİK TOKSİSİTESİ Konjenital anomaliler: • Yarık damak, yarık dudak • Telensefalik disginezi • Konvülzyonlar • Kalıcı beyin hasarı • Mental reterdasyon • Ölü doğum, düşük doğum ağırlığı • Ekstremite malformasyonları • Hipotoni,reflex kaybı • Mikrosefali

35. Gebelerde CO intok gebe için daha fazla risk nedeni değildir ancak fetus için daha fazla risk söz konusudur. Çünkü fetal Hb.nin CO.e afinitesi erişkin HB.den daha fazladır

36. RİSK GRUPLARI • İnfantlar ve çocuklar • Gebeler • Yaşlılar • KOAH,iskemik kalp hastalığı ve anemihikayesi • Alkol alımı

37. LABORATUVAR • COHb seviyesi • EKG • Elektrolit, kan şekeri • CPK, Miyoglobin • BUN,kreatinin • LDH, Amilaz • SGOT,SGPT • Arteriel kan gazı • CT-MR-EEG-Nöropsikometrik test

38. CO ELİMİNASYON YARI ÖMRÜ • Oda havasında 5-6 saat • %100 oksijen ile 40-90 dakika • HBO (3atmosfer basınçda) 30 dakikadan az • Fetal CO yarılanma ömrü yaklaşık anneninkinden 5 kat uzun

39. TEDAVİ • Hasta zehirlendiği ortamdan uzaklaştırılmalı • Oksijen • HBO Tedavisi Hastada daha önce olmuş veya olan bilinç kaybı Nörolojik ve metabolik bulgu ve semptomu olan hastalarda COHb seviyesi %25-40 ın üzerinde olanlarda Kardiyak komplikasyonu olanlarda Hasta hamile ise

40. Hamilelikte HBO Tedavisi • Annenin HBO ne ihtiyacı olması • CO in fetotoksisitesinin gösterilmesi

41. HBO Tedavisinin Komplikasyonları • Barotravma • Oksijen tokisitesi • Ateş • Klostrofobi • Reversible miyopi

42. Serebral ödem tedavisi • Pulmoner ödem tedavisi • Asidoz içinde semptomatik tedavi yapılmalıdır • N-asetil sistein ve allopurinol tedavileri deneysel aşmadadır

43. Postmortem Değişimler Dış Muayene : Yüz kırmızı, şiş Gözler parlak, Konjonktiva hiperemik Ölü morlukları  kiraz kırmızısı

44. Postmortem Değişimler Dış Muayene : Yüz kırmızı, şiş Gözler parlak, Konjonktiva hiperemik Ölü morlukları  kiraz kırmızısı