WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

1. WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Temat: Postępowanie administracyjne

2. Plan lekcji • Prawo administracyjne • Postępowanie administracyjne • Podmioty postępowania administracyjnego • Zasady postępowania administracyjnego • Akty organów administracyjnych • Organy odwoławcze • Środki odwoławcze od decyzji organów administracyjnych • Nieważność decyzji • Skarga do sądu administracyjnego

3. Prawo administracyjne • Administracja to ogół różnorodnych jednostek organizacyjnych, skupionych wokół organów, tj. jednostek wyposażonych w określone w ustawach kompetencje i tworzących zamknięty układ organizacyjny, które realizują zadania o charakterze państwowym lub publicznym. • Prawo administracyjne to zespół norm prawnych, regulujących działalność administracyjną, lub gałąź prawa, która reguluje działalność organów administracji. • Działalnością organów administracji jest część działalności państwa, która nie należy do działalności ustawodawczej i sądowniczej. • W prawie administracyjnym możemy wyróżnić normy rodzajowo podobne do siebie. Są to: • normy prawa ustrojowego, • normy prawa materialnego, • normy prawa procesowego.

4. Postępowanie administracyjne • Administracja publiczna ma ustawowo uregulowany tryb działania zwany postępowaniem administracyjnym, które jest obok postępowania cywilnego i karnego jednym z trzech podstawowych postępowań. • Postępowanie administracyjne oznacza tryb działania organów administracji publicznej związany z rozstrzygnięciem indywidualnej sprawy i wydaniem decyzji administracyjnej (aktu administracyjnego). • Przez prawo postępowania administracyjnego rozumieć należy natomiast ogół przepisów regulujących władcze działanie organów administracji publicznej w rozstrzyganiu indywidualnych spraw osób fizycznych i prawnych, jak również jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej. • Właściwymi organami do rozstrzygania poszczególnych spraw są: • organy administracji rządowej, • organy administracji samorządowej.

5. Podmioty postępowania administracyjnego Podmioty postępowania administracyjnego Organ administracji publicznej Strony postępowania administracyjnego Organy stojące na straży praworządności Inne podmioty i osoby Osoby fizyczne Osoby prawne Prokurator Rzecznik Praw Obywatel-skich Biegli Rzeczo-znawcy Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej Organizacje społeczne i zawodowe Świadkowie Organizacje niebędące stroną

6. Zasady postępowania administracyjnego Ogólne zasady postępowania administracyjnego 1) Legalizmu 2) Prawdy materialnej 5) Prawa jednostki do wyczerpującej informacji 6) Czynnego udziału stron w postępowaniu 10) Pisemnego załatwienia spraw 11) Dwuinstancyjności 3) Uwzględnienia interesu społecznego i indywidualnego 4) Zaufania obywateli do państwa 7) Wyjaśnienia stronom zasadności przesłanek decyzji 8) Wnikliwego i szybkiego postępowania 12) Trwałości decyzji administracyjnych 13) Sądowej kontroli decyzji administracyjnych 9) Ugodowego załatwiania spraw

7. Zasady postępowania administracyjnego • Zasada legalizmu, zwana także zasadą praworządności, to jeden z najbardziej znaczących filarów państwa prawnego. Jej istota wyraża się w tym, że organy administracji publicznej obowiązane są do przestrzegania obowiązującego prawa, a wydawane przez nie akty administracyjne nie naruszają ani ustawowych praw podmiotowych obywateli, ani prawnie chronionego interesu publicznego. • Zasada prawdy materialnej nakłada na organ administracyjny obowiązek wszechstronnego zbadania sprawy zarówno pod względem faktycznym jak i prawnym. Istota tej zasady wyraża się w tym, że organ administracyjny wydający decyzję opiera się na rzeczywiście stwierdzonym stanie rzeczy, uzasadniającym powzięcie decyzji. • Zasada uwzględniania interesu społecznego i indywidualnego – jej słowne sformułowanie jest zawarte w końcowej części art. 7 k.p.a.: „W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli”.

8. Zasady postępowania administracyjnego • 4. Zasada zaufania obywateli do państwa – wyrażona w art. 8 k.p.a. akcentuje znaczenie pogłębienia świadomości i kultury prawnej obywateli. • 5. Zasada prawa jednostki do wyczerpującej informacji – istotę tej zasady stanowi zobowiązanie organów administracji do wszechstronnego informowania stron toczącego się postępowania o wszelkich okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na wydanie decyzji administracyjnej określającej prawa i obowiązki stron. • Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu – ta zasada nakłada na organy administracji obowiązek zapewnienia stronom udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji możliwości wypowiedzenia się na temat zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. • Zasada wyjaśniania stronom zasadności przesłanek decyzji administracyjnej – praktyczne znaczenie stosowania tej zasady wyraża się w tym, że strony przekonane o zasadności (słuszności) przesłanek, którymi kierował się organ administracji przy wydawaniu decyzji, będą skłonne do jej przyjęcia bez potrzeby zastosowania środków przymusu.

9. Zasady postępowania administracyjnego • 8. Zasada wnikliwego i szybkiego postępowania – chodzi w niej o to, aby organy administracji publicznej, wnikliwie rozpatrzywszy sprawę, podejmowały decyzję szybko, a posługiwały się przy tym możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. • 9. Zasada ugodowego załatwiania spraw – wyrażona w k.p.a. zasada ugody administracyjnej ma na celu obligowanie organów administracji do zachęcania stron do ugodowego załatwienia spornej sprawy. • Zasada pisemnego załatwiania spraw dopuszcza, raczej jako wyjątek, możliwość ustnego załatwienia sprawy, jeżeli za taką formą przemawia prawnie chroniony interes strony. • Zasada dwuinstancyjności – oznacza, że strona niezadowolona z wydanej decyzji przez organ pierwszej instancji ma możliwość wniesienia odwołania do organu administracyjnego drugiej instancji.

10. Akty organów administracyjnych Decyzja to akt organu administracyjnego skierowany do konkretnego adresata, zawierający rozstrzygnięcie w konkretnej sprawie, np. nakaz, zakaz, licencja. Postanowienie to akt organu administracyjnego dotyczący kwestii proceduralnych w toku postępowania, nierozstrzygający istoty sprawy, np. odrzucenie dowodu. Ugoda winna być zawarta w formie pisemnej (w formie protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody). Ugoda wymaga zatwierdzenia - w postaci postanowienia – przez organ administracji, przed którym została zawarta. Decyzja administracyjna

11. Akty organów administracyjnych Elementy decyzji administracyjnej Oznaczenie organu wydającego Decyzja administracyjna zawiera Rozstrzygnięcie merytoryczne sprawy Datę wydania Uzasadnienie Oznaczenie strony lub stron Pouczenie o środkach i trybie odwołania się od decyzji Powołanie podstawy prawnej Imię i nazwisko oraz stanowisko osoby uprawnionej do jej wydania i podpis

12. Akty organów administracyjnych Elementy pisemnej ugody administracyjnej Oznaczenie organu administracyjnego Data zawarcia Oznaczenie stron Elementy ugody Wzmianka o odczytaniu i przyjęciu jej przez strony Przedmiot i treść Podpisy stron Podpis pracownika organu administracyjnego

13. Akty organów administracyjnych Elementy postanowienia Treść postanowienia Oznaczenie organu administracyjnego Pouczenie o środkach prawnych przeciw wydanemu postanowieniu Postanowienie zawiera Oznaczenie stron(y) lub uczestników postępowania Powołanie podstawy prawnej Podpis osoby uprawnionej Datę wydania

14. Organy odwoławcze • W wypadku decyzji organów samorządu terytorialnego organem odwoławczym jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze. W wyniku wojewody zaś – właściwy w sprawie minister, • w wypadku organów administracji rządowej właściwymi organami odwoławczymi są odpowiednie organy nadrzędne lub minister, • w wypadku organizacji społecznych właściwymi organami odwoławczymi są właściwe organy wyższe tych organizacji lub organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością. Budynek NSA

15. Środki odwoławcze od decyzji organów administracyjnych 1. Odwołanie składa się w terminie 14 dni od otrzymania decyzji organu administracyjnego. Kieruje się je do odpowiedniego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Organ odwoławczy jest wskazany w decyzji. Może on decyzję uchylić w całości lub częściowo, utrzymać lub umorzyć postępowanie, 2. Zażalenie wnosi się na postanowienie w ciągu 7 dni od jego doręczenia,

16. Środki odwoławcze od decyzji organów administracyjnych 3. Wznowienie postanowienia dotyczy tylko spraw, w których zapadła decyzja ostateczna i polega na ich ponownym rozpatrzeniu. Wznowienie może nastąpić wtedy, gdy są poważne przypuszczenia, że w trakcie postępowania nastąpiły nieprawidłowości, które miały duży wpływ na ostateczną decyzję, np. dowody były fałszywe, pojawiły się nowe, istotne dla sprawy dowody, decyzję podjęto w wyniku przestępstwa, 4. Stwierdzenie nieważności decyzji stosuje się w wypadku decyzji ostatecznych. Nieważność może zostać stwierdzona wtedy, gdy została wydana przez organ do tego nieupoważniony, jej wydanie nie miało żadnych podstaw prawnych, a wykonanie oznaczałoby naruszenie prawa.

17. Nieważność decyzji Nieważność decyzji administracyjnej powodują Skierowanie jej do niewłaściwej osoby Naruszenie przepisów o właściwości organu administracyjnego Niewykonalność decyzji Brak podstawy prawnej, rażące naruszenie prawa Wydawanie decyzji w sprawie już rozstrzygniętej Karalność czynu będącego następstwem jej wykonania Wada powodująca nieważność z mocy prawa

18. Skarga do sądu administracyjnego • Skarga może dotyczyć takich zagadnień jak zgodność z prawem decyzji lub postanowień organu administracji lub bezczynność organów administracji. Skargę wnosi się w terminie 30 dni od otrzymania ostatecznej decyzji organu administracyjnego. Skargę może wnieść strona, prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich, • sądy administracyjne nie zmieniają zaskarżonych rozstrzygnięć organów administracyjnych. Sąd administracyjny może uchylić lub unieważnić decyzję w całości lub części, a wypadku skargi na bezczynność zobowiązuje organ do wydania właściwego aktu, • od decyzji wojewódzkiego sądu administracyjnego można wnieść skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który rozpatruje ją na rozprawie w składzie trzech sędziów. Jeśli uzna on skargę za zasadną, uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia sądowi, który wydał zaskarżoną decyzję.

19. Skarga do sądu administracyjnego Podmioty uprawnione do wniesienia skargi do sądu administracyjnego Strona postępowania administracyjnego Każdy, kto ma interes prawny Organizacja społeczna Skargę do sądu administracyjnego może wnieść Inny uprawniony podmiot Prokurator Rzecznik Praw Obywatelskich

20. Skarga do sądu administracyjnego Niezbędne elementy skargi administracyjnej 1. Oznaczenie skarżącego z jego adresem 2. Wskazanie zaskarżonej decyzji, innego aktu lub czynności Skarga sądowa zawiera 3. Wskazanie organu, którego skarga dotyczy 4. Określenie naruszenia prawa bądź interesu prawnego 5. Podpis osoby wnoszącej skargę lub pełnomocnika

21. Skarga do sądu administracyjnego Przyczyny odrzucenia skargi przez sąd administracyjny Braku zdolności sądowej lub procesowej strony Niewłaściwości sądu administracyjnego Nieusunięcia w terminie braków formalnych Sąd administracyjny odrzuca skargę w przypadku: Uchybienia terminu Sprawy w toku lub prawomocnie osadzonej Niedopuszczalności skargi z innych przyczyn

22. Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.