Bilirubin

1. Bilirubin Eva Albrechtsen Stúdentarapport 28. april 2006

2. Hvaðan kemur bilirubin? • Niðurbrotsefni heme • Heme finnst í: • Rblk/hemoglobin • 75% hjá nýburum • 85-90% hjá fullorðnum • Myoglobin • Cytochrome • Catalasar

3. Niðurbrotsferli heme • Bygging heme • Fjórir protoporphyrin hringir tengdir saman með kolefnis-tengjum • Central járn atóm (ferroprotoporphyrin IX) • Niðurbrotið þarfnast tveggja ensíma • Heme oxygenasa • Hraðatakmarkandi þáttur í niðurbroti heme • Biliverdin reductasa • Finnast í reticuloendothelial frumum í milta og lifur

5. Fakta um bilirubin • Bilirubin IXα er náttúrulegi ísómeri bilirubins í líkamanum • Bilirubin er ill-leysanlegt í vatni við eðlilegt pH-gildi  skautaðir hópar bilirubins eru bundin með vetnistengjum (ókonjugated bilirubin) • Toxískt fyrir líkamann í fríu formi  kernicterus

6. Flutningur bilirubins í blóði • Aðallega bundið albúmíni í blóði • Hefur einn high-affinity bindistað og 1-2 low-affinity • Binst að einhverju leyti HDL mólíkúlum – skiptir máli í hypoalbuminemiu • Ýmis lyf hafa sama bindistað á albumini og bilirubin t.d. warfarin, sýklalyf (ceftriaxone), fitusýrur og röntgen kontrastefni. • Flyst til lifrarinnar þar sem bilirubin er tekið upp af hepatocytum, ekki albumin – passivur flutningur. • Binst glutathione S-transferasa inni í lifrafrumunni sem hindrar að bilirubin skiljist aftur út í blóðrásina

7. Conjugation • Bilirubin flyst inn í slétta frymisnetið (sER) þar sem glucuronidation fer fram • Glucuronidation er miðlað af uridine-diphosphate-glucuronyl (UDG) transferasa • Umbreytir ókonjugeruðu bilirubini sem er ill-leysanlegt í vatni í konjugerað sem er vatnsleysanlegt. • Fyrst myndast bilirubin monoglucuronide í sER og síðan er það flutt út í umfrymið það sem bilirubin diglucuronide er myndað af transferasa í frumuhimnu lifrafrumunar • 90% af bilirubini er á formi diglucuronide í fullorðnum

8. Útskilnaður bilirubins • Conjugerað bilirubin skilst út um gallgöngin út í meltingaveginn • Engin endurupptaka á conjugeruðu bilirubini • β-glucuronidasi í görninni deconjugerar bilirubin • Óconjugerað bilirubin er til tekið upp í enterohepatísku blóðrásina aftur inn í lifrina

9. Útskilnaður bilirubins (2) • Conjugerað bilirubin er umbreytt í urobilinogen og stercobilinogen af bakteríu-ensímum í görninni • Clostridium ramosum • Escherichia coli • Skilst út með hægðum eða þvagi

10. Bilirubin í fósturlífi • Hægt að mæla í legvatni eftir 12 vikna meðgöngu • Óconjugerað bilirubin skilst út um fylgjuna þannig að bilirubin í blóði helst lágt • UDG-transferasinn virkjast eftir 20 vikna meðgöngu en virknin er mjög lítil fyrir fæðingu • β-glucuronidasi í görninni er mjög virkur  deconjugerar conjugeraða bilirubin í görninni og er það endurupptekið í enterohepatísku blóðrásina • Shunt um portal blóðrásina um ductus venosus

11. Hvað gerist við fæðingu? • Styrkur ókonjugeraðs bilirubins eykst mikið rétt eftir fæðingu • Aukin framleiðsla • Nýburar  6-8 mg/kg/dag • Meiri þéttni rblk á líkamsþyngd hjá nýburum mv/fullorðna • Styttri líftími rblk, 2/3 af líftíma rblk hjá fullorðnum • Niðurbrot forvera rblk (“ineffective erythropoiesis”) • Fullorðnir  3-4 mg/kg/dag

12. Aukinn styrkur ókonjugerað bilirubins eftir fæðingu (frh) • Minni virkni í lifrinni • Glutathione S-transferasi er í litlum styrk hjá nýburum  bilirubin helst illa í lifrarfrumunni • Virkni UDG-transferasans er 1% af því sem hann er hjá fullorðnum • Aukin endurupptaka í görninni • β-glucuronidasi mjög virkur á fóstur-og nýburaskeiði • Nýburar eru lengur að búa til úrobilinogen og stercobilinogen  konjugerað bilirubin er frekar deconjugerð • Minni þéttni baktería í þörmum nýbura

14. Takk fyrir