Ontwerp- en monitoringsrichtlijnen

1. Ontwerp- en monitoringsrichtlijnen voor bouwputten in stedelijk gebied Mandy Korff Innovatiemanager Thomas Bles Geotechnical risk manager

2. Bouwputten onderzoek consortium DC-COB-CUR Ontwerprichtlijn bouwputten in stedelijk gebied Richtlijn Monitoring bij bouwputten Inhoud presentatie

3. Waarom? Steeds vaker Complexe (ondergrondse) constructies In binnenstedelijke gebieden Dit leidt tot Steeds hogere eisen aan ontwerp van constructie Eisen aan uitvoerbaarheid van de ontwerpen Vergunningen Verzekeringen Maar zeker ook voor verkrijgen publiekelijk draagvlak Interne en externe communicatie cruciaal Nodig risicomanagement aan de basis, hulpmiddelen voor ontwerper

4. Doelstelling richtlijnen Verbeteren van het ontwerp van bouwputten in relatie met omgeving + Verbeteren van de inzet van monitoring en kwaliteitscontrole bij bouwputten als middel voor kwaliteits- en risicomanagement Door: Ontwerp en monitoring inpassen in het bouwproces met aanbevelingen voor contractuele inbedding Het inventariseren en koppelen van uitvoeringsrisico’s aan ontwerp en monitoring bij het realiseren van bouwputten State of the art te geven voor het ontwerpen van bouwputten Het opstellen van een stappenplan voor het maken van een monitoringplan

5. Inhoud richtlijn ontwerp bouwputten Ontwerp: van omgeving  constructie Randvoorwaarden uit de omgeving Ontwerpproces Gedrag van belendingen Rekenmethoden + modellen Projectorganisatie Monitoring Relatie met CUR 166 Relatie met Eurocode7 Relatie met CUR H416 (monitoring bouwputten)

6. Randvoorwaardenuitdeomgeving Inventarisatie bebouwing/projecten in omgeving Archiefonderzoek (o.a. gebouwen, obstakels e.d) Vergunningsaspecten in relatie tot omgeving Gebruikelijke eisen en eisen voor de omgeving. waterdichtheid vervormingen omgeving trillingen en geluid Grondonderzoek Soort en hoeveelheid grondonderzoek Grondwater

7. Randvoorwaardenuitdeomgeving Voorbeeld: eisen aan de bouwput vanuit de omgeving waterdichtheid max. verlaging gws / debiet vervormingen omgeving max. hoekverdraaiing/rotatie trillingen en geluid SBR grenswaarden

8. Ontwerpproces Fasering ontwerpproces Risicoanalyses (Risman, GeoQ) Risico inventarisatie Risico kwantificering Risico verdeling (o.a. Risicoverdeling Geotechniek) Cyclische processen Observational Method

9. Risico Inventarisatie Lijst Voorbeeld

10. Risico Actie Lijst Voorbeeld

11. Gedragvanbelendingen Seizoensinvloeden Typen belendingen Opnames en vooronderzoek Definiëren grenswaarden tilt Stijf gebouw vs flexibel gebouw

12. Gedragvanbelendingen Seizoensinvloeden Typen belendingen Opnames en vooronderzoek Definiëren grenswaarden Deflectie ratio ∆/L Relatieve rotatie β

13. Rekenmethoden + modellen Geschiktheid, nauwkeurigheid en toepassingsgebied Aandachtspunten modellering Anticiperen op uitvoerbaarheid / uitvoering / bereikbaarheid • Vuistregels • Verenmodellen • - Hoe omgaan met omgeving? • EEM zoals Plaxis HS model, Plaxis HS small model • Invloed van constructie-elementen • Installatie van wanden, ankers etc • Effect van belendingen (gewicht, fundering, stijfheid etc)

14. Rekenmethodenenmodellen Voorontwerp dmv correlaties/literatuur: Maaiveldzakking achter de wand als functie van diepte van de ontgraving Peck Moormann en Moormann 2002

15. Rekenmethodenenmodellen

16. Inhoud richtlijn ontwerp bouwputten Randvoorwaarden uit de omgeving Ontwerpproces Gedrag van belendingen Rekenmethoden + modellen Projectorganisatie Monitoring Ontwerp: van omgeving  constructie Richtlijn bevat aanbevelingen voor het verbeteren van het ontwerp van bouwputten in relatie met de omgeving

17. Monitoring CUR-Richtlijn Meten en Monitoren bij bouwputten als middel voor kwaliteits- en risicomanagement

18. Inhoudsopgave richtlijn Inleiding Deel A: monitoring als onderdeel van het bouwproces Meten en monitoren bij bouwputten Aanpak monitoring bij bouwputten Deel B: inhoudelijke invulling van een monitoringplan Het monitoringplan Geotechnische risico’s bij bouwputten Monitoringtechnieken bij bouwputten

19. Doelen van meten bij bouwputten Vijf soorten doelen: Operationele doelenondersteuning beslissingen voor beheersing risico’s Kwaliteitsborgingcontrole van ontwerpuitgangspunten Communicatieve doelenvoorlichting en verkrijgen draagvlak Juridische doeleninzicht in aansprakelijkheid bij schade in de omgevingvoorwaarde voor toestemming vergunningverlenersvoorwaarde voor verzekering Wetenschappelijke doelenVerbeteren kennis van het gedrag van bouwputten

20. Mogelijke verbeteringen gebruik van monitoring Creëren van een basis voor monitoring Verbeteren bewustzijn opdrachtgever van voordelen Monitoring promoten als kwaliteit verbeterende tool in plaats van een plichtmatige inzet Monitoring volledig geïntegreerd in bouwproces Risicomanagement aan de basis Heldere en expliciete verdeling van verantwoordelijkheden Coördinatie tussen verschillende monitoringactiviteiten Afstemming van monitoring op het bouwproces Verkrijgen van een overzicht van beschikbare meettechnieken Delen van ervaringen en expertise Inzicht in kennis hiaten

21. Overzicht monitoringtechnieken

22. Overzicht monitoringtechnieken Geïdentificeerd met een work-break-down-structure Elementen van een bouwput

23. Work-break-down-structure bouwput A) Zijkant bouwput 1) Bouwputwand - Prefab beton of staal Getrild Geheid Gedrukt - Grondverwijderend Diepwand Cement bentoniet wand Palenwand - Grondverbeterend Mixed in place / Jetgroutwand Bodeminjectie Vriezen 2) Ondersteuning bouwputwand - In de bouwput Stempel - Buiten de bouwput Anker B) Onderkant bouwput 1) Vloer - Waterdicht Folie constructie Onderwater betonbloer - Water remmend Grout stempel Bodeminjectie - Waterdoorlatend Open bestrating 2) Fundering - Palen In situ, trillingsvrij In situ, getrild of geheid Prefab, getrild of geheid - Op staal 3) Bemaling - Freatisch - Spanningsbemaling

24. Overzicht monitoringtechnieken Identificatie van ongewenste gebeurtenissen (risico’s): Losse elementen van een bouwput Bouwput als geheel van deze losse elementen Omgeving van de bouwput Elementen van een bouwput Risico’s

25. Overzicht monitoringtechnieken Beschrijving van parameters en meettechnieken aan de hand van vastgestelde standaards Elementen van een bouwput Risico’s Parameters voor metingen Meet-technieken

26. Standaard beschrijving parameters Wat wordt gemeten Eisen aan grenswaarden signaalwaarde interventiewaarde Vereiste nauwkeurigheid absolute nauwkeurigheid frequentie tijdstip nulmeting eisen aan nulmeting tijdstip eindmeting eisen aan eindmeting Eisen aan handling meetdata verwerking van de data benodigde snelheid voor verkrijgen meetdata benodigde beslissingssnelheid na overschrijden grenswaarde

27. Standaard beschrijving monitoringtechnieken Welke parameter wordt gemonitord? Beschrijving van de werking van het instrument Foto van het instrument en een voorbeeldfiguur van meetresultaten Nauwkeurigheid van monitoringtechniek Gevoeligheid voor installatiefouten Foutgevoeligheid tijdens uitvoering meting Kwetsbaarheid van meetapparatuur Meetnauwkeurigheid Meetbereik Relevante omgevingsfactoren die metingen kunnen beïnvloeden Lange termijn gedrag (kalibratie, stabiliteit) Procedure uitlezen instrumenten Interpretatie van meetdata Beschikbare analyse- en interpretatiesystemen Eenduidigheid Eisen aan onderhoud Best practices voor verschillende toepassingsmogelijkheden

28. Overzicht monitoringtechnieken Voorbeeld Element: getrilde stalen damwanden Risico: schade aan belendingen door trillingen Parameter: trillingsintensiteit Meettechniek: trillingopnemer Elementen van een bouwput Risico’s Parameters voor metingen Meet-technieken

29. Opzetten van een monitoringplan

30. Inhoudsopgave van een goed monitoringplan 1. Inleiding a. Projectomschrijving en uitgangspunten b. Doelstelling van de monitoring 2. Risico’s a. Resultaten risicoanalyse b. Monitoringstrategie c. Eisen aan monitoring 3. Functioneringsplan 4. Instandhoudingsplan 5. Maatregelen bij overschrijden grenswaarden 6. Ontmantelingsplan 7. Communicatieplan a. interne projectorganisatie b. externe communicatie

31. Stappenplan Grofweg: Risicomanagement aan de basis; doelen van de monitoring Eisen aan een goede monitoring Implementatie van de monitoring, aan de hand van deze eisen Communicatie

32. Stappenplan

33. Stap C: Risicoanalyse Go/no go: Is het risico kritisch genoeg? Is monitoring de beste optie om het risico te beheersen?

34. Stap E tot G: bepalen eisen aan monitoring Samengevat in een tabel zoals hieronder

35. Stap E tot G: bepalen eisen aan monitoring Samengevat in een tabel zoals hieronder

36. Aanbevolen aanpak

37. Verdelen van verantwoordelijkheden Drie principes voor verdelen contractuele verantwoordelijkheid: De verantwoordelijkheid van een gemaakte keuze ligt bij degene die deze keuze heeft gemaakt Deze partij draagt ook de bijbehorende gevolgen Deze partij stelt de monitoring met betrekking tot de gemaakte keuze vast, en laat deze uitvoeren of voert het zelf uit.

38. De monitoringmanager Centraal aanspreekpunt monitoring bij zowel OG als ON noodzakelijk De voor monitoring verantwoordelijke partij levert monitoringmanager De monitoringmanager is: eindverantwoordelijk voor de gehele monitoring centraal aanspreekpunt coördineert alle monitoringwerkzaamheden

39. Interne communicatie en verantwoordelijkheid Aanbevelingen: Eind verantwoordelijkheid: monitoring manager Uitvoering van metingen: aannemer, meetbedrijf of opdrachtgever Bewaken van metingen: voorkeur voor partij die meting uitvoert Presentatie van metingen: partij die meting uitvoert Interpretatie van metingen: Voor presentatie: partij die meting uitvoert Voor inschatten gevolgen: ontwerper/constructeur Communicatie van metingen: Van partij die meting uitvoert Naar monitoring manager Naar relevante partij en persoon binnen deze partij Verantwoordelijkheid voor actie na overschrijden grenswaarde: monitoring manager

40. Planning richtlijnen Monitoring bij bouwputten Final draft is beschikbaar Validatie aan de hand van cases januari/februari 2009 Richtlijn beschikbaar medio 2009 Ontwerprichtlijn bouwputten: van omgeving naar constructie Verwacht eind 2009 Update na afloop DC-COB onderzoek NoordZuidlijn (ca. 2012) Met dank aan: Commissieleden COB F531/F532 Commissieleden CUR H416