4 października 2014 r.

1. Cel tematyczny 5 i 6 w krajowym programie – POIŚ bis 4 października 2014 r.

2. SWOT - sektor środowiska Mocne strony: • wysoki poziom różnorodności biologicznej, • 1/3 powierzchni kraju objęta krajowymi formami ochrony przyrody, • sprawny system krajowego współfinansowania ochrony środowiska, • dobra jakość wód podziemnych, • wzrastająca liczba przedsiębiorstw dostosowanych do wymogów ochrony środowiska, • istniejący stabilny i efektywny krajowy system wsparcia dla inwestycji związanych z ochroną środowiska (NFOŚiGW oraz WFOŚiGW), Ministerstwo Środowiska

3. SWOT - sektor środowiska Słabe strony: • ograniczone ilości zasobów wodnych, • niski poziom retencjonowania wód, • wysokie straty wody w sieciach wodociągowych oraz przestarzała infrastruktura zbiorowego zaopatrzenia w wodę, • zły stan budowli hydrotechnicznych niedostosowanych do ekstremalnych zjawisk hydrologicznych, • niska jakość wód powierzchniowych, w tym postępująca eutrofizacja cieków i zbiorników wodnych, • unieszkodliwianie odpadów głównie przez składowanie, • zbyt wolny postęp w selektywnym zbieraniu odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu zmieszanych odpadów komunalnych, • wysoka materiałochłonność i niski wskaźnik ekoinnowacyjności polskiej gospodarki, • nieodpowiednia jakość powietrza, nasilająca się głównie w okresie jesienno – zimowym, tzw. niska emisja pochodząca z sektora bytowo – komunalnego, • postępująca utrata różnorodności biologicznej, • niska świadomość ekologiczna społeczeństwa, Ministerstwo Środowiska

4. SWOT - sektor środowiska Szanse: • finansowanie działań ze środków unijnych umożliwiające poprawę stanu środowiska i zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska, • zmiany prawodawstwa unijnego w zakresie ochrony środowiska, nakładające nowe obowiązki w tym zakresie na samorządy i przedsiębiorców, • przeznaczenie 20% budżetu wieloletnich ram finansowych na działania w zakresie zmian klimatu (tzw. mainstreaming), • zwiększająca się świadomość ekologiczna i aktywność inwestycyjna w sferze środowiska: samorządów terytorialnych, instytucji publicznych, podmiotów gospodarczych, organizacji, Ministerstwo Środowiska

5. SWOT - sektor środowiska Zagrożenia: • częstsze występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych mających wpływ na środowisko, społeczeństwo i gospodarkę, • postępująca urbanizacja i zagospodarowanie kraju, • niekorzystne zmiany sposobów użytkowania ziemi, • postępująca degradacja fauny i flory oraz przenikanie gatunków obcych, • fragmentacja siedlisk przyrodniczych • zwiększona konsumpcja nieskorelowana z efektywnym wykorzystaniem zasobów, • wpływ dekoniunktury na obniżenie skłonności beneficjentów – przedsiębiorców do podejmowania ryzyka inwestycyjnego. Ministerstwo Środowiska

6. Diagnoza – dokumenty strategiczne Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju: Cel 7 – Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska, • Zwiększenie poziomu ochrony środowiska Strategia Rozwoju Kraju 2020: • II.6.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami, • II.6.4. Poprawa stanu środowiska, • II.6.5. Adaptacja do zmian klimatu. Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko: • Cel 1 – Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska, • Cel 3 – Poprawa stanu środowiska. Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 - dokument w trakcie konsultacji społecznych Dokumenty UE: Strategia Europa 2020, Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego Ministerstwo Środowiska

7. Obszary wsparcia – tematycznie i terytorialnie • Wsparcie z funduszy UE w sektorze środowiska: • Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach pow. 10 tys. RLM • Gospodarka odpadami - specjalistyczne instalacje do recyklingu wybranych rodzajów odpadów oraz instalacje do termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz instalacje w regionach • Ochrona powierzchni ziemi – rekultywacja terenów zdegradowanych • Adaptacja do zmian klimatu • Ochrona różnorodności biologicznej • Monitoring środowiska, wyposażenie służ ratowniczych w narzędzia usprawniające ich działania • Wsparcie przedsiębiorców w efektywnym wykorzystaniu i ochronie zasobów • Edukacja ekologiczna (promowanie zachowań ekologicznych) 7 Ministerstwo Środowiska 4 października 2014

8. Obszary wsparcia – tematycznie i terytorialnie A.Polska Wschodnia B.Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne C.Miastai dzielnice miast wymagające rewitalizacji D.Obszary, w szczególnościwiejskie, o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe E.Obszaryprzygraniczne • Biorąc pod uwagę obszary strategicznej interwencji (OSI) określone w Założeniach do Umowy Partnerstwa, projekty w ramach w CT 5 i 6 będą realizowane w następujących OSI: 8 Ministerstwo Środowiska 4 października 2014

9. Warunkowość ex ante 5.1 w zakresie Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu 6.1 w zakresie gospodarki wodnej 6.2 w zakresie gospodarki odpadami warunek horyzontalny 6 w zakresie ocen oddziaływania na środowisko oraz strategicznych ocen Ministerstwo Środowiska

10. Propozycja obszarów wsparcia w ramach CT 5 dla sektora środowiska w PO 2014-2020 • Zwiększanie naturalnej retencji wód • Zapobieganie powodzi i suszy, przeciwdziałanie pożarom lasów • Wzmacnianie systemów ratownictwa środowiskowego i ekologicznego • Opracowanie i aktualizacja dokumentów strategicznych oraz planistycznych • Zwiększanie ochrony przed skutkami zagrożeń naturalnych (poldery, zbiorniki wodne) • Renaturalizacja i rewitalizacja rzek i wód stojących Ministerstwo Środowiska

11. 4 października 2014 r. Propozycja obszarów wsparcia w ramach CT 6 dla sektora środowiska w PO 2014-2020 • Ograniczanie wprowadzania zanieczyszczeń do wód z sektora komunalnego • Zagospodarowanie osadów ściekowych • Gospodarowanie odpadami zgodnie z hierarchią postępowania • Wsparcie przedsiębiorstw w efektywnym wykorzystaniu zasobów • Rekultywacja terenów zdegradowanych • Opracowanie instrumentów zarządzania dla obszarów chronionych, w tym Natura 2000 • Ochrona zagrożonych gatunków oraz siedlisk przyrodniczych • Wsparcie usług ekosystemowych (korytarze ekologiczne, uporządkowanie ruchu turystycznego) • Ogólnopolskie programy i kampanie edukacyjne • Wspieranie edukacji szkolnej (doskonalenie zawodowe nauczycieli, nowoczesne narzędzia edukacyjne) 11 Ministerstwo Środowiska

12. Legislacja MŚ a programy polityki spójności 2014-2020 Ministerstwo Środowiska

13. Kryteria demarkacji • MRR przygotowało propozycję podziału interwencji pomiędzy poziom krajowy i regionalny, która była prezentowana na Międzyresortowym Zespole 21.02.2013 r. • MŚ opracowało dokument pn. Projektpropozycji Ministerstwa Środowiska ws. uwzględniania kwestii związanych z ochroną środowiska oraz adaptacją do zmian klimatu w regionalnych programach operacyjnych w perspektywie 2014-2020. Dokument ten został omówiony na spotkaniu z przedstawicielami Urzędów Marszałkowskich w dniu 4 kwietnia 2013 r.i wraz z MRR został wstępnie uzgodniony; • Demarkacja pomiędzy programami krajowymi i regionalnymi a EFFROW/EFMR konieczna do ustalenia w najbliższym czasie. 13 Ministerstwo Środowiska

14. Kryteria demarkacji - ogólne podejście Ministerstwa Środowiska Demarkacja oparta w większości przypadków na typie projektu – odejście od kwot lub też na podstawie dokumentów strategicznych: • Gospodarka wodno-ściekowa – linia demarkacyjna 10 tys. RLM (oczyszczalnie + kanalizacja bez wodociągów); • Gospodarka odpadami – typ projektów/ propozycja MRR wg liczby mieszkańców; • Adaptacja do zmian klimatu – ochrona brzegów morskich, mała retencja, zbiorniki retencyjne, przeciwdziałanie pożarom lasów (drogi, pasy ppoż.); • Ochrona różnorodności biologicznej – wsparcie usług ekosystemowych, instrumenty zarządzania dla obszarów chronionych, w tym Natura 2000, ochrona gatunków i siedlisk przyrodniczych; • Edukacja ekologiczna – projekty, kampanie, programy ogólnopolskie; • Wsparcie przedsiębiorców; • Ochrona powierzchni ziemi – rekultywacja na cele przyrodnicze; • Ochrona powietrza – działanie o charakterze horyzontalnym. 14 Ministerstwo Środowiska

15. Komplementarność • Działania finansowane ze środków UE zostaną skoordynowane ze środkami krajowymi w ramach krajowego systemu finansowania ochrony środowiska – na podstawie WSPÓLNEJ STRATEGII DZIAŁANIA Narodowego Funduszu i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020 roku; • Instrument LIFE – koordynacja działań związanych z realizacją tzw. projektu zintegrowanego; • W przekazanej do MRR propozycji linii demarkacyjnej wskazano również działania, które w ramach realizacji celów w innych CT będą przyczyniać się do realizacji celów MŚ (głównie jakość powietrza) oraz w zakresie wsparcia instytucjonalnego, a także uwzględnienia części działań w ramach PO IR (w szczególności w zakresie technologii odpowiadających na wyzwania środowiskowe oraz na propagowanie wzorców zrównoważonej produkcji i konsumpcji), w PO WER (wsparcie kształcenia kadr dla zielonej gospodarki) oraz w programie dotyczącym rozwoju obszarów wiejskich i programie dotyczącym rybactwa; Ministerstwo Środowiska

16. Beneficjenci jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego przedsiębiorcy państwowe jednostki organizacyjne (KZGW, RZGW, PGL LP, GIOŚ, WIOŚ, IMGW, PSP, GDOŚ, RDOŚ i in.) organizacje pozarządowe podmioty sprawujące nadzór nad obszarami chronionymi instytucje naukowe, jednostki badawczo-rozwojowe Ministerstwo Środowiska