360 likes | 605 Views
O MUNDO ANTIGO. a Filosofía ata Sócrates. A. A FILOSOFÍA ATA SÓCRATES. A. Mito e Logos. B. A Filosofía en Grecia. C. A Filosofía presocrática: o monismo. D. A filosofía presocrática: o pluralismo E. Sócrates e a Sofística. Por qué xurde en Grecia?.
E N D
O MUNDO ANTIGO a Filosofía ata Sócrates
A. A FILOSOFÍA ATA SÓCRATES • A. Mito e Logos. • B. A Filosofía en Grecia. • C. A Filosofía presocrática: o monismo. • D. A filosofía presocrática: o pluralismo • E. Sócrates e a Sofística.
Por qué xurde en Grecia? • Ciencia e Filosofía: fenómenos tardíos. Non aparecen ata o século VI a.C. (Grecia Arcaica) • Organizada en cidades-estado(polis). O cidadán ten un papel primordial (capacidade para opinar). • Ocupación básica: comercio. Permite ter moito tempo libre para pensar e coñeceroutras culturas. • Non hainin tradición relixiosanin poder militar organizado.
A. Mito y logos • Ata entón, o eixo da cultura é o MITO: narración alegórica que explca a orixe da realidade física ou humana protagonizada por deuses e heroes • Explicación universal e última. • Explicación arbitraria. • Non se trata de que o mito sexa falso, senón que non segue cánones racionais. Manexaoutros criterios de verdade.(Autoridade-Tradición) • Tradición cultural grega de gran importancia: Homero, Hesíodo .
Historias recibidas por tradición. • Informan do pasado remoto do home e do pobo en cuestión. • Inicio dunha búsqueda reflexiva e personal da verdade.Producida por un novo tipo de sabio con espíritu crítico (afán de discernir e non conformarse coas explicacións inmediatas) • Convición de que a natureza está presidida polanecesidade racional (logos). • Cambio lento e progresivo: do fundamento naautoridadeao fundamento na razón personal.
B. A Filosofía en Grecia PRESOCRÁTICOS Escola Xónica Pitágoras Heráclito-Parménides MONISTAS PLURALISTAS Empédocles de Agrigento Anaxágoras de Clazomene Os Atomistas (Leucipo e Demócrito)
SÓCRATES OS SOFISTAS PLATÓN ARISTÓTELES
C. A Filosofía Presocrática: O Monismo • Orixe: admiración ante a perfección e a orde da natureza. • Primeiroproblema: cosmolóxico. Existe un principio ou causa primordial (arxé) que explique o devir da natureza (fisis)? • Primeiraresposta: pódese explicar toda a realidade como si fose unha única sustancia (Monismo).
arxé • o principio ouarkhé (arxé) é: • a fonte e a orixe de tódaslascousas, • a desembocadura ou o termo último de tódalascousas e • o respaldo permanente que rixetódalascousas (este concepto é o que entenderemos por sustanciaen terminoloxía aristotélica). • En poucas palabras, o principio (arkhe) pode definirse como aquilo do cal proveñen, aquilo no que acaban e aquilo polo cal son e subsisten tódalascousas.
ESCOLA XÓNICA: Procede de Mileto (Xonia). Considera que o arxé é un principio material. Tales: (624-546 a.C.) o arxé é a agua. “Todo está cheo de deuses” Anaximandro(610-546 a.C.): o arxé non pode ser ningún elemento que teña contrario. Ha de ser algo previo: o ilimitado, o indefinido (toapeirón). Indica por primeira vez a convición de que o mundo é un cosmos (entidade ordenada) non un caos.
Esta materia primixenia ilimitada e indeterminada segue un cierto xogo de opostos (como o húmido e o seco) que, nun proceso que chama xustiza-inxustiza, se unen e separan dando lugar a toda a variedade da naturezaou physis Anaxímenes(586-525 a.C.): o arxé é o aire (elemento intermedio). elemento ilimitado como o ápeironpero a súa vez material e experimentable, e verificou a súa importancia como elemento vital na respiración dos seres vivos.
PITÁGORAS: A súaescola trasmite á posteridade dúas ideas básicas: • O corpo é un añadido, imposto á alma como un castigo. • O arxé non é ningún elemento material senón a forma (morphé), cognoscible a través das matemáticas. Oarché é o número GRAN INFLUXO EN PLATÓN.
Os números non eran para eles meras cantidades, senónauténticas calidades das cousas; non eran símbolos, senón a realidademesma. Explican a composición do real nassúas distintas dimensións: o un forma o punto; o dous, a liña; o tres, a superficie; o catro, o cuerpo. O principio básico da armonía estaba basado precisamente nesa perfección matemática do cosmos
HERÁCLITO DE ÉFESO: • O cambio é a esencia da realidade. Os seres non paran de cambiar e de opoñerse entre sí. • Devir=loita de contrarios • A verdadera realidade é un equilibrio conflictivo producido pola eliminación do particular. • Tensión /orde (dikheé) • Devirsegueunhaorde, LOGOS. • ImaxeLume .
PARMÉNIDES: Crítico de Heráclito. Desenvolve a súadoutrina filosófica nun Poema , Sobre a Natureza, escrito en tono oracular, na que proclama a inmutabilidade radical da realidade; • Heráclito se equivoca por seguila experiencia. A realidade particular, continxente e cambiante é un engano. Non ten sentido lóxico.aquilo que penso con rigor lóxico ten que ser real. • douscamiños que poden elixir os mortais: o da verdade (alétheia), que conduce aocoñecemento do ser, e o do parecer ou opinión (doxa) • Hai que seguir a VÍA DA VERDADE: uso puro da razón. O ser é, a nada(non-ser) non é. • O ser posúetódolos caracteres da perfección: inenxendrado, eterno, perfecto e universal. • Demostración do limitado valor do monismo. • Grave problema: como explicar á vez o universal (necesario) e o particular (continxente)
o camiño da verdade, o que elixe o sabio (o filósofo); e o camiño da opinión, é o que seguen o común dos mortais. O camiño da opinión, é aquel no que as cousas cambian • o camiño da verdadelévanos a aquilo que sempre é: o ser. As cousas cambian. O ser, sen embargo, non cambia. • “o seré e o non-ser non é”.
O ser posúe tódolos caracteres da perfección: inenxendrado, eterno, perfecto e universal. • Demostración do limitado valor do monismo. • Grave problema: como explicar á vez o universal (necesario) e o particular (continxente)
D. a Filosofía presocrática:o pluralismo Si o ser é uné imposible pensar nundevir hacia outro, e por tanto unhacousa é o mundo auténtico (senmovemento) e outra o aparente (con cambios e movemento). Ahora ben, si o ser é un conxunto de compostos, unha mezcla de elementos, cuxaunidade consiste nesa mezcla, e esa mezcla pode mediante certasforzas contrarias separarse e recombinarse, entoncesteremos salvado tanto a unidadedun ser (composto) como o cambio, entendido ahora como as infinitas mezclas posibles deses elementos.
D. OS PLURALISTAS EMPÉDOCLES: 4 elementos (auga-aire-terra-lume) e 2 motores (amor-odio). Explicación mitolóxica. ANAXÁGORAS: Múltiples elementos diferentes cualitativamente (homeomerías) e unha causa: o nous (intelixencia directriz). Explicación teleolóxica.
ATOMISTAS (Leucipo e Demócrito). A physis está composta por infinitas partículas materiais,átomos, de tamaño imperceptible, que se achannunespazo distinto a elas (baleiro), indivisibles, iguais entre sí excepto nasúafigura, naorde no que se unen e naposición que ocupan. • Posúenmovemento propio e espontáneoen tódalasdirecións, e chocan entre sí, o cal posibilita a súa unión ou a súa separación, dando así lugar aos distintos obxetos que configuran a realidade.
Non hai causa que explique o cambio. Non fai falta porque o cambio próducese de forma mecánica. Explicación mecanicista. • 2 líneas de explicación da natureza: • Finalismo (a naturezaelixeunha dirección buscando o mellor) • Mecanicismo (a natureza actúa por necesidade) • Siglo V: Cansancio do problema cosmolóxico (non ten solución clara). Interese no home.
E. Sócrates e a sofística • S. V.a.C.“século de Pericles” • Novos intereses.O desenvolvemento da democracia crea novas necesidades. En particular importancia do uso da palabra e do razoamento para a defensa das propias crenzas e intereses a partir da súa argumentación pública • XiroAntropolóxico Partenón
SOFISTAS • Son comerciantes do saber e non propiamente educadores. Se presentan como sofós. • Fan da razón unha mera técnica para a discusión e a victoria nesta, pero independentemente do contido de verdade e da moralidade da tese que se quere defender. Ensinan retórica • Utilizan un método de enseñanza que permite máis inculcar ideas nos oíntes que facerlles progresar no coñecemento das cousas • ; • ; • Defienden el escepticismo y el relativismo.
Defenden o ESCEPCITISMO: Teoría filosófica según a cal non é posible o coñecemento e de todo cabe plantexaralgunha duda. Gorxias: “nada existe; si algo existe, non pode ser coñecido polos homes; si se pode coñecer, non se pode comunicar e explicar aosdemais” RELATIVISMO: Tesis filosófica segundo a cal existen tantas verdades como seres cognoscentes crean estar naverdade. A verdadedepende de factores físicos, psicolóxicosouculturais que inflúen nos xuizos que as persoas se fan sobre a realidade
Causas: • A influenza de elementos físicos, • psicolóxicos, ou culturais nas creenzas • das personas. • A observación das moitas ideas ou • concepcións que teñen os distintos • grupos ou culturas. • A observación do cambio de ideas a través do tiempo Protágoras
Outras características • Subxectivismo; “o home é a medida de tódalas cousas” • Indeferentismo moral e relixioso. As cousas non son nin boas nin malas. Ateísmo • Convencionalismo xurídico. Non existe unha lei universal • Oportunismo político. O fin xuxtifica os medios • Utilitarismo. Só o útil en valor • Individualismo.
Fisis/Nomos • Non aceptan a orixe natural e o valor universal das leis. (Hipias) • Confrontación convencionalismo(Nomos) e Natureza. • 1ª sofística; o home mellor por natureza debe poñerse ao servizo da colectividade. • 2ª sofística; A lei pretende o sometimento dos forte aos débiles, vai contra a natureza. Pretende unha igualdade que non existe na natureza (Trasímaco)
Sócrates (470-399) • Ensina como os sofistas, pero non cobra por elo. • Os sofistas ofrecen sabedoría, Sócrates afirma a necesidade de que cada un busque en sí mesmo a verdade.
Sofistas/Sócrates SOFISTAS SÓCRATES Buca da virtude. Mellora individual Verdade Universalidade Obxectivismo • Servizo ao poder. Interese persoal • Escepticismo • Relativismo • Subxectivismo
Regla: coñécete a ti mesmo. Trátase de buscar o ben dentro dun mesmo. • Método: DIALÉCTICA. Dúas partes: • Ironía: Ironía significa “simulación”: estratagemas utilizadas por Sócrates para obligar ao seu interlocutor a dar razón de sí mismo.crítica das convicións previas.
Maieútica (arte da matrona): sacar a verdade que xa está dentro.
Intelectualismo moral 1) a virtude(todas e cada unha das virtudes: sabedoría, xustiza, fortaleza, templanza) é ciencia (coñecemento) e o vicio (todos e cada un dos vicios), ignorancia.2) Ninguén peca voluntariamente e quenfai o mal faino por ignorancia do ben.
Constitúen o chamado periodo antropolóxico O seu centro de interese se desplaza cara o ser humano e a sociedade (polis) Se presentan como maestros da virtude (areté) Ofrecen unha ensinanza práctica e remunerada Os Sofistas e Sócrates Escepticismo Os sofistas Relativismo Se caracterizan polo seu: Pragmatismo Aspiran ao éxito na política Oponse aos sofistas en doutrina e método Defende un intelectualismo moral Sócrates O seu método é a maiéutica O seu ideal é a virtude como coñecemento Morte de SocratesJacques Louis David 1787