290 likes | 519 Views
GE 2012 Martini-nascholing Groningen, 19 april 2012. Buikklachten en voeding: feiten en fictie door Laurens van der Waaij, MDL-arts Janneke Stevens, diëtist. ONDERWERPEN. Ondervoeding bij ouderen IBS en FODMAP Coeliakie en glutenvrij dieet Lactose-intolerantie. Ondervoeding bij ouderen.
E N D
GE 2012Martini-nascholingGroningen, 19 april 2012 Buikklachten en voeding: feiten en fictie door Laurens van der Waaij, MDL-arts Janneke Stevens, diëtist
ONDERWERPEN Ondervoeding bij ouderen IBS en FODMAP Coeliakie en glutenvrij dieet Lactose-intolerantie
Ondervoeding bij ouderen Chronische ziekte (ernstig COPD, hartfalen) Dementie, depressie Minder zelfredzaam Kauw- en/of slikproblemen, Immobiliteit Oncologie Medicijnen Ziekenhuisopname
Vrouw 73 jaar, 5 kg afgevallen in 1 maand • Wat nu ? • Globale voedingsanamnese: • - Warme maaltijd • - Aantal maaltijden • 2. Adviezen om de inname te verbeteren
Maatregelen bij (risico op) ondervoeding Extra tussendoortjes (stukje kaas, worst, haring, nootjes, gevulde koek) Extra melkprodukten (4-5 x daags een beker/schaaltje) Volle produkten (roomboter, volle melk) Kant en klare maaltijden Tafeltje Dekje, Apetito Drinkvoeding Sondevoeding
IBS en FODMAP • IBS: soms invaliderende klachten • Behandelingen vallen tegen (mebeverine, hypnotherapie) • Voeding speelt rol: vb lactose, fructose, koolsoorten Lactose intolerantie geeft IBS-achtige klachten • Pijn ontstaat door drukverhoging bij patienten met een gevoelige darm • Drukverhoging: gas of extra volume in de darm: 1. Gas: fermentatie van onverteerde moleculen 2. Volume: osmose: veel kleine moleculen trekken water aan
FODMAP • Dus, drukverhoging ontstaat door: • 1. veel kleine onverteerde moleculen in het colon • 2. die gefermenteerd kunnen worden door de darmflora • Welke moleculen zijn dit ? 1. niet resorbeerbaar door mensen 2. niet resorbeerbaar door een deel van de mensen (vb lactose, fructose) FODMAP
FODMAP • F ermenteerbare • O ligosacchariden: fructanen en galactanen (brood, pasta, broccoli, kool, uien, peulvruchten) • D isacchariden vb lactose (melk, yoghurt) • M onosacchariden vb fructose (appel, peer, gedroogd fruit) • And • P olyolen (perzik, pruimen, bloemkool, mais, champignon, kunstmatige zoetstoffen (sorbitol, xylitol e.d.))
Wat mag dan nog wel ?voeding met weinig FODMAP • Fruit banaan, aardbeien, grapefruit, kiwi, sinaasappel • Groente wortel, spinazie, sperziebonen, sla, tomaat • Aardappelen • Zuivel harde kaas, lactosevrije melk, boter • Granen: geen tarwe: glutenvrij, spelt, rijst • Zoetstoffen suiker (sucrose), glucose • Kleine beetjes van de rest (vb halve boterham)
Studies • Meeste studies door een groep in Australie • Engels onderzoek: IBS, N=82, gerandomiseerd: effectiviteit (pijn, opgeblazen gevoel e.d.): p<0.001 - low FODMAP dieet 86% - standaard dieet 49%
Plannen • We gaan kijken of we dit dieet in het MZH kunnen opstarten: - bv testfase (8 wk) streng dieet - Indien effectief: volwaardig acceptabel dieet • Wetenschappelijk evalueren d.m.v. gerandomiseerd onderzoek
Coeliakie • Diagnose: IgA anti-TTG is goede methode • Cave IgA deficientie • Bewijs: duodenumbiopt tijdens normaal dieet
CoeliakieKlachten m.n. door malabsorptie: • IBS-achtige klachten • voedingdeficienties, gewichtsverlies • osteoporose, infertiliteit, vermoeidheid • vaak ook: vrijwel geen klachten
Levenslang GLUTENVRIJ Wat vinden patiënten het meest belastend?
Levenslang GLUTENVRIJ Wat vinden patiënten het meest belastend? a. glutenvrij brood b. uit eten gaan, bij familie, feestjes c. onduidelijkheid etikettering d. kosten glutenvrije produkten
Levenslang GLUTENVRIJ “Ik wil niet overal moeten vragen wat er in zit of hoe ze het maken. Ik ben het zo zat.” Wat voor drankje neem ik? • Hooghoudt dubbele graanjenever • Of Bols advocaat • Of een biertje van de tap • Of een glaasje prosecco
Levenslang GLUTENVRIJ • Livaad: de electronische database van Glutenvrije producten Niet alleen voedingsmiddelen kunnen gluten bevatten! Medicijnen (Dexamethason, Co-trimoxazol, Bisacodyl)
Levenslang GLUTENVRIJ Wat kost een halfje glutenvrij wit?
Lactose komt voor in • Melk -ook geite-, paarde-, schapemelk- • Melkprodukten-vla, pap, chocolademelk, koffiemelk, slagroom, roomijs- • Zure melkprodukten -karnemelk, yoghurt, kwark, • Roomboter en sommige soorten margarine en bak- en braadvet- • Weidrankenzoals Rivella en Taksi- • Probioticazoals Yakult, Actimel, Vivid- • Kaas -smeerkaas, zachte kaassoorten als Brie, Feta, cottagecheese, behalve….
Lactosebeperkt zijn Harde Hollandse kaassoorten (bv Goudse)
www.stuurgroepondervoeding.nl www.sorgente.nl www.mediqtefa.nl www.livaad.nl www.glutenvrij.nl TOT SLOThandige websites