TESİS YERSEÇİMİ VE YERLEŞİMİ

1. Endüstri Mühendisliğine Giriş TESİS YERSEÇİMİ VE YERLEŞİMİ Elif Selin IRAVUL Duygu KARABAY

2. SUNUM PLANI: TESİS PLANLAMASI 1) TESİS YERSEÇİMİ • Tanım • Amaç • Önemli faktörler • Örnek 2) TESİS YERLEŞİMİ • Tanım • Amaç • Önemli faktörler • Yerleşim tipleri

3. Tesis Planlaması-Kavram Tesis planlaması, bir aktivitenin gerçekleştirilmesinde faydalanılan fiziksel sabit varlıkların, ilgili aktivitenin amaçlarına en uygun şekilde kullanılması için karar vermektedir. Bir üretim işletmesi için tesis planlaması, üretim tesisinin, üretimi en iyi nasıl gerçekleştireceğini tayin etmektedir. • Örneğin, bir hava alanında tesis planlaması, yolcu ve uçak arasındaki arabirimlerin desteklenmesi olarak tanımlanabilir. • Benzer şekilde; bir hastanedeki tesis planlaması ise, hastane tesisinin hastalara tıbbi tedaviyi en iyi şekilde sağlanmasını desteklemek olarak tanımlanabilir.

4. Tesis planlaması ile ne amaçlanır?? • Organizasyon misyonunun, malzeme taşıma, malzeme kontrol ve tezgahların temizliği sistemlerinin geliştirilmesi yönünde desteklemek. • İnsanların, ekipmanların, alanların ve enerjinin etkin şekilde kullanılması. • Parasal yatırımların azaltılması. • Bakım kolaylığı ve esnekliğininsağlanması. • Çalışanların iş güvenliğinin ve tatminin sağlanması

5. TESİS PLANLAMASI TESİS YERLEŞİMİ TESİS YERSEÇİMİ

6. TESİS YERSEÇİMİ (facility location)

7. Tesis yer seçimi-tanım • Bir veya birden çok hizmet merkezinin daha önceden kurulmuş talep merkezlerine (şehir, insan, müşteri, malzeme vs) göre yerlerini belirli kısıtlar altında maliyetini en küçükleyecek şekilde yerin belirlenmesi

8. Tesis Yerseçiminde Önemli Faktörler • Hammaddeye ulaşabilirlik • Pazara yakınlık • İşletmenin ihtiyacı olan kaynaklara mesafesi • İşgücü bulunması • Ulaşım olanakları • Diğer tesislerle bağlantısı (Tedarikçi)

9. Tesis Yerseçiminde Önemli Faktörler • İklim ve arazi uygunluğu • Yerel yasalar ve yönetmeliklere uygunluk • Güvenlik şartları • Pazara erken atılma • Eski veriler • Kişisel faktörler

10. Tesis Yeri Seçimi-Örnek: • Özel bir ürün satan ve yeni bir satış mağazası açmak isteyen bir şirketin sahibi; Maslak Boyner, Akmerkez ve Rumeli Caddesi bölgelerinden kendisi için en iyisini seçmek durumundadır.

11. Örnek için başlıca 4 kriter: • Bölgenin özel otomobil ile ulaşılabilirliği ve park olanağı (Ulaşım) • Bölgedeki rakiplerin sayısı (Rakip) • Bölgeden geçenlerden müşteri olabileceklerin sayısı (Müşteri) • Bölgedeki dükkanlar için m2 başına alınan kira bedeli (Bedel)

12. Tesis Yerleşimi (Facility Layout)

13. Tesis yerleşimi (Facility Layout) • Yerleşim: Sistemdeki bölümlerin, iş merkezlerinin ve donanımların müşteri veya malzemelerin hareketleri göz önüne alınarak yerlerinin belirlenmesidir. • Ürüne göre yerleşimi • Sürece göre yerleşimi • Sabit pozisyonlu ürüne göre yerleşim • Bunların karışımı

14. Ürüne Göre Yerleşim • Standartlaşmış ürün ve hizmetlerin üretim proseslerinde düzgün, hızlı ve yüksek hacimde akış sağlayabilmek için kullanılan yerleşim şekli • Yerleşim bir ya da birkaç benzer ürünün üretim sürecine göre yapılır • Üretim ya da montaj hatları • Hizmet üretiminde daha az rastlanan bir yerleşim şekli • İşgücü ve ekipman için yüksek kullanım oranı sağlar • Bozulmalar yüksek maliyetli • Sabit yollu materyal taşıma sistemleri

15. Ürüne göre yerleşim: Tamamlanmış parça 2 3 4 1 hammadde

16. U TİPİ YERLEŞİM GİRİŞ 3 4 1 2 5 İŞÇİLER 6 7 9 8 ÇIKIŞ 10

17. SÜRECE GÖRE YERLEŞİM • Çeşitlilik gösteren prosesler için kullanılan yerleşim biçimi • Yerleşim aynı ya da benzer işlerin yapıldığı fonksiyonel gruplara göre olur. Örn; matkaplar, frezeler, presler grup halinde ayrı yerlerde • Serbest yollu materyal taşıma sistemleri kullanılır. Örn; forklift… • Genel amaçlı makineler • Hizmet sistemlerinde yaygındır. Örn;okullar, araba tamir merkezleri,hastaneler… • Düşük kullanım oranları

18. Sürece göre yerleşim: A C E DEPARTMANLAR B F D

19. Sabit Pozisyonlu Ürüne Göre • Sabit pozisyonlu ürüne göre yerleşim: Ürün veya projenin sabit olduğu, işçiler malzemeler ve donanımın ihtiyaç olan yere taşındığı yerleşim tipidir. • Ürünün doğası gereği bu tip yerleşim gereklidir *ağırlık *boyut *hacim Geniş inşaat projeleri, çiftçilik, yangın söndürme, petrol kuyusu açma vb.

20. Tesis yerleşiminin amaçları • Ürün ve hizmet kalitesine ulaşmayı kolaylaştırır • İşçileri ve alanı etkinbir şekilde kullanımı • Darboğazları elimine edilmesi • Malzeme taşıma maliyetlerini en küçüklemek • Malzeme ve çalışanların gereksiz hareketleriniortadan kaldırmak • Müşteri hizmet veya üretim zamanını minimize etmek • Güvenliği sağlamak

21. İyi yerleşim; • Konfor • Elverişlilik • Güvenlik • Verimlilik • Vebunların sonucunda şirketin karı.. Kötü yerleşim; • Sıkışıklık • İsraf • Engeller • Verimsizlik • Ve bunların sonucunda şirket maliyetinin yüksek olması sonucu ve şirketin iflası...

22. Kaynaklar • Tompkins white,bozer,john-wiley;sons inc 2003; facility planning • Kumar,abha; plant location and layout • McPherson, Edwin M.; plant location selection techniques • Tuzkaya,gülfem; tesis tasarımı ve planlaması • http://www.oardc.ohio-state.edu/fabe/Courses/ACSM520/Lectures/2FacilitiesPlanning2.pdf • www.bauer.uh.edu/egardner2/OM%20Lecture%20Notes/3%20Facility%20layout.ppt

23. Teşekkürler… SORULAR ???