Wie is de baas in Europa?

1. Wie is de baas in Europa? • Workshop Docentendag Maatschappijleer, 31 oktober 2013 • Anna van der Vleuten • UHD Europese Integratie • Institutefor Management Research • Radboud Universiteit Nijmegen • a.vandervleuten@fm.ru.nl

2. Wie is de baas in Europa? Doel en opbouw workshop • Wie is de baas? • Wat is macht? • Hoe meten we macht? • Wie is de baas in Europa? • Heeft Nederland (nog) macht in Europa? • Materiaal

3. 1. Wie is de baas in Nederland? Volkskrant Top-200, november 2012

4. 2.1 Wat is macht? • Macht: talrijkedefinities Max Weber (de interactiedefinitie): • het feitdat actor A de mogelijkheidheeftom actor B eenhandelingtelatenverrichten die B andersnietzouhebbenverricht • de mogelijkheid in eensocialerelatieomzijnwil op teleggen, ookalserweerstand is • Maar? Steven Lukesonderscheidt 3 dimensies van macht: 1. Beslissen en bevelen 2. Agenderen (agenda-setting) 3. Machtalsideologischehegemonie • Gezag: verwijstnaarmachtsuitoefening die aanvaardwordt, die alslegitiemwordtaanzien en die in de praktijkgevolgdwordt

5. 3. Hoe meten we macht? 3.1 Reputatiemethode 3.2 Besluitvormingsmethode 3.3 Formele positiemethode 3.4 Netwerkmethode 3.5 Machtsbronnen

6. 4.1 Toepassing: Reputatie • Wie zijn dit? • Wie wordt beschouwd als de machtigste van de 6? • Waarom?

7. 4.1 Reputatiemethode • Voordelen? • Nadelen, beperkingen?

8. Input: Standpunt Onderhandelingen/ Besluitvorming/beleid Output: Implementatie Supra/Inter-nationaal Commissie Europees Parlement Europese Raad Commissie Hof Raad van de EU (Belangengroepen, Expert- netwer-ken Regering Nationale overheid Parlement Nationaal Sub nationaal Subnationaleoverheden 4.2 De besluitvormingsmethode

9. 4.2 Besluitvormingsmethode - EU • http://europarltv.europa.eu/nl/channels de serie Hoe werkt dat?, korte filmpjes met ondertiteling over allerlei aspecten van de EU; geeft leuke inside info (hoe je dankzij twitter kunt volgen wat er achter de gesloten deuren van de Europese Raad gebeurt, bijvoorbeeld)

10. Wie heeft de macht in Brussel - 1 • Het Europees Parlement is een tandeloze tijger

11. 4.2 Besluitvormingsmethode • Voordelen? • Nadelen, beperkingen?

12. 4.3 Formele positiemethode Voordelen? Nadelen, beperkingen?

13. 4.3 Vijf EU ambtenaren onder de 500 machtigsten ter wereld http://www.foreignpolicy.com/articles/2013/04/29/the_500_most_powerful_people_in_the_world

14. Wie heeft de macht in Brussel - 2?De Brusselse bureaucratie rules Europa

15. Wie heeft de macht in Brussel - 3 • De echte macht in Brussel is in handen van de lobbygroepen

16. 4.4 De duivelse driehoek – gelijkbenig?

17. 4.4 De slag om Brussel: Wie is de baas in Europa? • http://programma.vpro.nl/slagombrussel/afleveringen/seizoen4/wie-is-de-baas.html Filmpje van 25 minuten, korte interviews met (oud-)politici, heldere conclusie; deel van een reeks met verschillende relevante thema’s en aspecten van Europese politiek

18. Wie heeft de macht in Brussel – 4?

19. Wie heeft de macht in Brussel - 5 • Nederland heeft nauwelijks iets te zeggen in Brussel

20. 5. Hoeveel macht heeft Nederland in Europa? • 26 Nederlandseleden van het EP (754/751 zetels) • Rapporteurs • EP medewetgever: 95% besluiten • EP rolbegroting 2. Nederlandseregering • Raad: 13 van de 352 stemmen (15 staten, 260 = OK) (1 november: 55% lidstaten met 65% bevolking) • PV/EU 3. Eerste/TweedeKamer: • gele/oranjekaart – Subsidiariteitstoets • Controle regering • Ratificeren verdragen 4. Nederlands lid Europese Commissie 5. Lobbyen Pieter de Gooijer

21. De baas van Europa? Waarom?

22. Machtsbronnen Individueel • Welke formele positie bekleedt X? • Welke mogelijkheden heeft X om de besluitvorming te beïnvloeden? • Agenderen respectievelijk van de agenda weghouden • Beslissen of beslissing blokkeren • Besluitvormingsregels wijzigen • Over hoeveel mensen oefent X macht uit? • Over hoeveel financiële middelen of andere waardevolle bronnen (olie!) oefent X controle uit? • Heeft X een sterk persoonlijk netwerk? • Is X machtig in verschillende sferen (economie – politiek – ideologisch – cultureel – wetenschap)? • Gebruikt X haar of zijn macht actief?

23. Meer informatie? • http://euobserver.com/news  laatste nieuwtjes uit Brussel, zeer goed geïnformeerd over de wandelgangen • http://www.europa-nu.nl/  zeer up-to-date website met gedegen informatie over Europese actualiteit, achtergronden, Nederland in de EU; per item keuze uit korte en lange versie met veel links naar originele documenten • http://www.heeleuropa.nl/  EuropaNu speciaal voor jongeren, olijke lay-out, goede info, links naar de ‘moedersite’ • http://www.go-europe.nl/  site van Nederlands Jeugdinstituut, veel info over Europese subsidies en jeugdbeleid • http://www.europamorgen.nl/  informatie speciaal voor jongeren, maar met Europa-juichtoon en niet goed up-to-date

24. Verder lezen • A. van der Vleuten (red.) (2012) De Bestuurlijke Kaart van de EU, Uitgeverij Coutinho– inclusief website met meerkeuzevragen en opdrachten, bedoeld voor HBO/WO • H. Vos (2011) Besluitvorming in de Europese Unie – een survival kit,Acco • H. Lelieveldt & S. Princen (2011), The Politics of the European Union, Cambridge UniversityPress