DANE INFORMACYJNE

2. DANE INFORMACYJNE • Nazwa szkoły: • Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Michała Drzymały w Brzostowie • ID grupy: 97/82_MF_G1 • Opiekun: Robert Zmitrowicz • Kompetencja: matematyczno-fizyczna • Temat projektowy: Ciecz-jeden ze stanów skupienia materii • Semestr/rok szkolny: semestr III/2010/2011

3. Tytuł tematu projektowego: CIECZ –JEDEN ZE STANÓW SKUPIENIA MATERII.

4. Spis Treści: Gęstość Ciśnienie Prawo Pascala Prawo Archimedesa Pływanie ciał całkowicie zanurzonych Przykłady sił wyporu Kaplirara Prawo stygnięcia Newtona Budowa ciał stałych, cieczy i gazów Doświadczenia: 1.Jak szybko krąży krew 2. Prawo Archimedesa 3. Pływanie ciał 4,Areometr 5. Prawo stygnięcia Newtona 7. Rozsadzający mróz Niepewność Pomiaru Dziwne jajko doświadczenie pokazowe Źródła niepewności pomiarów • Ciecz • Trzy stany skupienia • Zmiany stanu skupienia • Procentowy rozkład zasobów wodnych • Ciepło • Przewodność ciepła • Przyrządy pomiarowe (Barometr, Manometr, Areometr, Termometr) • Średnia roczna temperatura na całym świecie • Test • Odpowiedzi do testu • Przemiana energii – prawo Pascala (zadania) • Odpowiedzi do testu • Budowa przyrządów pomiarowych • Skalibrowanie przyrządów • Zjawisko topnienia • Zjawisko krzepnięcia • Proces parowania • Budowa ciał stałych-Kryształy Kryształy jonowe Np. soli kuchennej NaCl  Kryształy metaliczne (metale alkaliczne) Kryształy atomowe (Np. diament i grafit)

5. CIECZ: Ciecz – stan skupienia materii – pośredni między ciałem stałym a gazem, w którym ciało fizyczne trudno zmienia objętość, a łatwo zmienia kształt. Wskutek tego ciecz przyjmuje kształt naczynia, w którym się znajduje, ale w przeciwieństwie do gazu nie rozszerza się, aby wypełnić je całe. Powierzchnia styku cieczy z gazem lub próżnią nazywa się powierzchnią swobodną cieczy. Istnienie cieczy ogranicza od strony niskich temperatur -temperatura krzepnięcia, a od wysokich -temperatura wrzenia. Czysta ciecz może istnieć w temperaturze niższej od temperatury krzepnięcia – nazywana jest wówczas cieczą przechłodzoną. Może ona także istnieć w temperaturze wyższej od temperatury wrzenia – jest wtedy nazywana cieczą przegrzaną. Ciecz przechłodzona lub przegrzana jest w nietrwałym stanie termodynamicznym i pod wpływem zanieczyszczenia lub zaburzenia odpowiednio krzepnie lub wrze. Niektóre substancje ciekłe o dużej lepkości nie krystalizują się, pozostając w stanie amorficznym, który formalnie biorąc jest cieczą przechłodzoną.

6. Trzy Stany skupienia!!!

8. Zmiany stanu skupienia:

9. Procentowy rozkład zasobów wodnych przedstawia się następująco: Morza i oceany: 93,96% Wody podziemne 4,12% Lodowcowe 1,65% Jeziora 0,019% Wilgoć glebowa 0,006% Para wodna w atmosferze 0,001% Wody rzeczne 0,0001%

10. Strzałki przedstawiają przemiany fazowe: * S – sublimacja – przejście od fazy krystalicznej do gazowej * R – resublimacja – przejście od fazy gazowej do krystalicznej * T – topnienie – przejście z fazy krystalicznej (lub amorficznej) do fazy ciekłej * K – krzepnięcie – przejście od fazy ciekłej do fazy krystalicznej lub amorficznej * P – parowanie, wrzenie – przejście od fazy ciekłej do gazowej * Sk – skraplanie – przejście od fazy gazowej do ciekłej

11. Ciepło: Ciepło –w fizyce to jeden z dwóch sposobów, obok pracy, przekazywania energii wewnętrznej układowi termodynamicznemu. Jest to przekazywanie energii chaotycznego ruchu cząstek (atomów, cząsteczek, jonów) w zderzeniach cząstek tworzących układy makroskopowe pozostające we wzajemnym kontakcie oznacza formę zmian energii, nie zaś jedną z form energii. Ciepło (jako wielkość fizyczna) przepływa między ciałami, które nie znajdują się w równowadze termicznej (czyli mają różne temperatury) i wywołuje zwykle zmianę temperatur ciał pozostających w kontakcie termicznym. Kontakt termiczny jest warunkiem koniecznym przepływu ciepła.

12. Przewodność cieplna: Przewodność cieplna, inaczej współczynnik przewodnictwa ciepła, (oznaczany symbolem λ lub k), określa zdolność substancji do przewodzenia ciepła. W tych samych warunkach więcej ciepła przepłynie przez substancję o większym współczynniku przewodności cieplnej.

13. PRZYRZĄDY POMIAROWE: BAROMETR- przyrząd do pomiaru ciśnienia atmosferycznego. W zależności od zasady działania, barometry dzielą się na cieczowe i sprężynowe

14. MANOMETR- przyrząd służący do wyznaczania ciśnienia. Wyróżnia się manometry względne (dokonujące pomiaru względem ciśnienia wzorcowego) lub bezwzględne (ciśnieniem odniesienia jest próżnia).

15. Areometr- gęstościomierz, przyrząd służący do pomiaru gęstości cieczy metodą wyporową (opartą na odwrotnej proporcjonalności pomiędzy gęstością badanej cieczy a głębokością zanurzenia w niej areometru). Ma formę zatopionej rurki szklanej (z wywzorcowaną podziałką), poszerzonej w dolnej części i obciążonej w najniższej części rtęcią lub śrutem, w celu nadania mu pozycji pionowej i zapewnienia odpowiedniego stopnia zanurzenia. Zasada działania areometru oparta jest na prawie Archimedesa.

16. Termometr: Przyrząd do pomiaru temperatury metodą pośrednią, na podstawie zmiany pod wpływem temperatury właściwości termometrycznej ciała termometrycznego zastosowanego w termometrze.

17. ŚREDNIA ROCZNA TEMPERATURA NA CAŁYM ŚWIECIE:

18. Test: PYTANIA: 1) Wymień trzy stany skupienia 2) Zmiany stanów ciał skupienia 3) Napisz definicje :sublimacje , wrzenie , topnienie , krzepnięcie , parowanie ,skraplanie, resublimacja.

19. Odpowiedzi do testu: 1) * stały (ciało stałe) * ciekły (ciecz) *gazowy (gaz) 2)Topnienie - przemiana fazowa, polegająca na przejściu substancji ze stanu stałego w stan ciekły krzepnięcie- przechodzenie cieczy w stan stały. Parowanie- przechodzenie cieczy w stan gazowy. Skraplanie (Kondensacja)- przechodzenie gazu w stan ciekły. Sublimacja- bezpośrednie przechodzenie substancji ze stanu stałego w gazowy z pominięciem stanu ciekłego. Resublimacja- bezpośrednie przechodzenie substancji ze stanu gazowego w stały z pominięciem stanu ciekłego 3) Sublimacja- bezpośrednie przechodzenie substancji ze stanu stałego w gazowy z pominięciem stanu ciekłego. Wrzenie – zjawisko przemiany cieczy w gaz (parę), podczas którego powstają i rosną pęcherzyki pary nasyconej w objętości. Topnienie - przemiana fazowa, polegająca na przejściu substancji ze stanu stałego w stan ciekły. Krzepnięcie - proces przechodzenia ciała ze stanu ciekłego w stan stały. Krzepnięcie wielu substancji zachodzi w określonej temperaturze zwanej temperaturą krzepnięcia (dla wody 0 °C). Parowanie (ewaporacja) - proces zmiany stanu skupienia, przechodzenia z fazy ciekłej danej substancji w fazę gazową (parę) zachodzący z reguły na powierzchni cieczy. Skraplanie lub kondensacja – zjawisko zmiany stanu skupienia, przejścia substancji z fazy gazowej w fazę ciekłą. Przeciwieństwo parowania. Resublimacja – przejście fazowe, polegające na bezpośrednim przechodzeniu substancji z fazy gazowej (pary) w fazę stałą z pominięciem stanu ciekłego

20. Przemiany energii, prawo Pascala – zadania 1) Jaką w przybliżeniu wysokość ma wodospad jeżeli różnica temperatur wody na górze i dole wynosi 1st.C. Przyjmij, ze całkowita energia potencjalna wody zamieniła się na jej energię wewnętrzną 2) Na jakiej głębokości znajduje się Łódź podwodna, jeżeli na pokrywę głazu o powierzchni 30 dm2 woda naciska siła 1,2 MN

21. Odpowiedzi do zadania: h- wysokość wodospadu.Wtedy energia na górze:Ep= mgh (m-jakaś masa wody, obojętnie jaka).Cała ta energia zamienia się na en. wewnętrzną, tzn. jest równa ciepłu, które podgrzewa tą wodę:Q = c_w*m*delta T. Stąd:mgh = c_w*m*delta T /:m,gh = c_w*delta T,h = c_w*delta T/g,h=420 m. 1dm2=100cm2p = ę*g*hp = Fn/S ę*g*h=Fn/S1g/cm3 *10N/kg * h=1,2MN * 30dm2 1g/cm3 *10N/kg * h=1200000N * 30dm21kg/m3 *10N/kg * h=1200000N * 30dm2(skracamy kg z kg)10N/cm3 * h =1200000N * 3000cm2 /: 10N/cm3h=3600000000N*cm2 podzielić na 10N/cm3h=360000000cm=3600000m=3600km

22. INFORMACJE DO ZBUDOWANIA PRZYRZĄDÓW POMIAROWYCH: 1)BAROMETR:

23. 2)MANOMETR:

24. SKALIBROWANIE PRZYRZĄDÓW: Wzorcowanie (inaczej: kalibracja) - ogół czynności ustalających relację między wartościami wielkości mierzonej wskazanymi przez przyrząd pomiarowy a odpowiednimi wartościami wielkości fizycznych, realizowanymi przez wzorzec jednostki miary wraz z podaniem niepewności tego pomiaru. W najprostszym przypadku polega to na określeniu różnicy pomiędzy wskazaniem przyrządu wzorcowego a wskazaniem przyrządu wzorcowanego z uwzględnieniem niepewności pomiaru dokonanego przy pomocy przyrządu wzorcowego.

25. Zjawisko topnienia: Topnienie - przemiana fazowa, polegająca na przejściu substancji ze stanu stałego w stan ciekły. Zjawisko topnienia ściśle wiąże się ze zjawiskiem krzepnięcia. Oznaczana eksperymentalnie temperatura topnienia nie zawsze jednak odpowiada ściśle temperaturze krzepnięcia. Wynika to m.in. z wpływu zanieczyszczeń, szybkości schładzania lub ogrzewania, tworzeniem zarodków krystalizacji oraz ze zjawisk powierzchniowych i międzyfazowych.

26. Zjawisko Krzepinięcia: Proces przechodzenia ciała ze stanu ciekłego w stan stały. Krzepnięcie wielu substancji zachodzi w określonej temperaturze zwanej temperaturę krzepnięcia (dla wody 0 °C). W miejscu styku substancji w stanie stałym i stanie ciekłym w cieczy i w ciele stałym podczas krzepnięcia i topnienia jest taka sama temperatura zwana temperaturą topnienia. Temperatura topnienia jest podawana jako wielkość charakterystyczna dla wielu substancji. Temperatura topnienia (krzepnięcia) zależy nieznacznie od ciśnienia.

27. Proces Parowania: Proces zmiany stanu skupienia, przechodzenia z fazy ciekłej danej substancji w fazę gazową (parę) zachodzący z reguły na powierzchni cieczy. Może odbywać się w całym zakresie ciśnień i temperatur, w których mogą współistnieć z sobą obie fazy.

28. Budowa ciał stałych -kryształy Ciała stałe mają budowę ziarnistą . Składają się z atomów , cząsteczek lub jonów tworzących uporządkowane struktury (kryształy). Niektóre ciała swoją budową wewnętrzną przypominają ciecze (ciała bezpostaciowe) i cząsteczki takich ciał nie tworzą uporządkowanych struktur (Np. szkło).Właściwości fizyczne [sprężystość, przewodnictwo elektryczne, zjawiska optyczne itd.]. Ciał bezpostaciowych są jednakowe we wszystkich kierunkach (tę cechę nazywamy izotropowością).

29. A. Kryształy jonowe Np. soli kuchennej NaCl Kryształy jonowe są twarde i mają wysoką temperaturę topnienia .Siły wiążące jony są duże Kryształy jonowe [większość soli] są przezroczyste dla świata widzialnego i są złymi przewodnikami prądu oraz ciepła.

30. B. Kryształy metaliczne (metale alkaliczne) Sieć tworzą dodatnie jony , od których oderwały się słabo związane elektrony walencyjne. Wolne elektrony poruszają się po całym krysztale należąc do wszystkich jonów (nie są związane z żadnym atomem) tworząc tzw. gaz elektronowy. Te kryształy nie są przezroczyste i dobrze przewodzą prąd oraz ciepło

31. C. Kryształy atomowe (Np. diament i grafit) Wiązania atomów są silne. Tego typu kryształy są zazwyczaj twarde, trudno je stopić i nie są dobrymi przewodnikami. W przypadku diamentu i grafitu różnice w budowie powodują różne właściwości fizyczne Np. grafit jest miękki a diament twardy; grafit przewodzi prąd a diament jest izolatorem , grafit pochłania światło a diament jest przezroczysty. Diament Grafit

32. Gęstość: Gęstość (masa właściwa) – jest to stosunek masy pewnej ilości substancji do zajmowanej przez nią objętości. W przypadku substancji jednorodnych porcja ta może być wybrana dowolnie; jeśli jej objętość wynosi V a masa m, to gęstość substancji wynosi: Gęstość cieczy w (kg/m³) w 22 °C aceton – 790 alkohol etylowy – 790 alkohol metylowy – 790 benzen– 880 benzyna – 700 eter etylowy – 716 Krew ludzka – 1050 kwas azotowy– 1410 kwas octowy – 1050 kwas siarkowy – 1840 kwas solny – 1190 mleko– 1030 nafta– 810 oliwa– 920 olej rycynowy– 950 rtęć – 13546 toluen– 870 woda – 998

33. Ciśnienie: Ciśnienie – wielkość skalarna określona jako wartość siły działającej prostopadle do powierzchni podzielona przez powierzchnię na jaką ona działa, co przedstawia zależność: gdzie: p – ciśnienie (Pa), Fn – składowa siły prostopadła do powierzchni (N), S – powierzchnia (m²). Podstawowe jednostki ciśnienia przeliczone na paskale. 1 hPa (hektopaskal) = 100 Pa, 1 kPa (kilopaskal) = 1000 Pa, 1 MPa (megapaskal) = 1 000 000Pa.

34. Prawo Pascala: Prawo Pascala - jeżeli na płyn (ciecz lub gaz) w zbiorniku zamkniętym wywierane jest ciśnienie zewnętrzne, to (pomijając ciśnienie hydrostatyczne) ciśnienie wewnątrz zbiornika jest wszędzie jednakowe i równe ciśnieniu zewnętrznemu. Przykładowe zastosowania prawa Pascala pompowanie dętki, materaca, układy hamulcowe, dmuchanie balonów, młot pneumatyczny, działanie urządzeń pneumatycznych (prasa pneumatyczna) działanie urządzeń hydraulicznych (układ hamulcowy, podnośnik hydrauliczny, prasa hydrauliczna, pompa hydrauliczna,)

35. Prawo Archimedesa: Siła wyporu działająca na ciało zanurzone w płynie jest równa ciężarowi płynu wypartego przez to ciało. Jakie wnioski wyciągamy z tego prawa: * że siła wyporu jest tym większa, im cięższy jest płyn - większa siła wyporu jest w wodzie, niż w powietrzu i większa w rtęci, niż w wodzie. * siła wyporu jest tym większa, im większe (rozmiarami, objętością) jest ciało (a przynajmniej jego zanurzona część) Gdy ciało pływa po powierzchni wody siła ciężkości jest równoważona przez siłę wyporu (siły ciężkości i wyporu mają równe wartości, ale przeciwne zwroty). Oczywiście jeśli ciało nie jest całkowicie zanurzone, to siła wyporu ma jeszcze pewien „zapas”, dzięki któremu nawet zwiększenie ciężaru ciała nie spowoduje od razu jego zatonięcia, bo automatycznie może wzrosnąć siła wyporu. Do momentu aż zanurzy się całe.

36. Pływanie ciał całkowicie zanurzonych Nieco inaczej wygląda sytuacja ciał całkowicie zanurzonych – łodzie podwodne, zatopione obiekty, balony, tonące przedmioty itd.

37. Przykłady sił wyporu: Statki pływające po powierzchni – siła wyporu równoważy siłę ciężkości Łodzie podwodne – statki te mają możliwość manewrowania siłą wyporu i siłą ciężkości, dzięki czemu są w stanie zanurzać się i wynurzać. Ryby stosują zasady takie jak łodzie podwodne bąbelki pary unoszące się do góry podczas wrzenia są znacznie lżejsze od wody, więc wypływają na powierzchnię lód jest lżejszy od wody, więc unosi się na jej powierzchni kamienie leżące na dnie morza też podlegają działaniu siły wyporu. Jednak ich ciężar jest duży, więc ostatecznie przeważa i powoduje, że kamienie nie wypływają.

38. Kapilara : Kapilara – bardzo cienka rurka, tak cienka, że praktycznie cała ciecz przepływająca przez nią znajduje się w polu oddziaływania sił związanych jej ściankami i cieczy bezpośrednio przylegającej do ścianek, w wyniku czego prędkość poruszania się cząsteczek silnie zależy od odległości od ścianek (profil paraboliczny). W kapilarnych kolumnach do chromatografii gazowej praktycznie wszystkie cząsteczki przepływającego gazu znajdują się w polu oddziaływania fazy stacjonarnej, Np. cieczy pokrywającej wewnętrzne ścianki rurki.

39. Ciecz ładuje się w stosunku do ścianek kapilar. Dlatego po przyłożeniu napięcia do elektrody następuje ruch cieczy względem ścianek kapilar membrany. Proces ten to elektroosmoza.Na szybkość przepływu cieczy pod wpływem pola elektrycznego wywiera wpływ: siła elektroosmozy siła tarcia pomiędzy warstwą poruszającą się a ściankami kapilar.

40. Prawo stygnięcia Newtona: Prawo stygnięcia (prawo stygnięcia Newtona) - w fizyce prawo określające z jaką szybkością ciała przekazują sobie energię cieplną w wyniku przewodnictwa ciepła. Prawo zostało sformułowane przez Izaaka Newtona. Prawo nie obowiązuje jeżeli przekazywanie energii cieplnej odbywa się przez promieniowanie cieplne, konwekcję lub przewodzeniu towarzyszy zmiana stanu skupienia (Np. parowanie).

41. Prawo stygnięcia (prawo stygnięcia Newtona) mówi, że: "Szybkość z jaką układ stygnie jest proporcjonalna do różnicy temperatur pomiędzy układem a otoczeniem." Matematycznie można to wyrazić jako: Gdzie: T- temperatura ciała; TR - temperatura otoczenia; ΔT - różnica temperatur układu i otoczenia; t- czas; k - stała dla danego układu (zależna m.in. od fizycznej wielkości układu, jego pojemności cieplnej i jego wewnętrznej struktury, przenikalności cieplnej ścianek układu, rodzaju otoczenia).

42. Budowa ciał stałych, cieczy i gazów W ciałach stałych: cząsteczki lub atomy tworzą uporządkowaną strukturę. Każdy z atomów zajmuje ściśle określone miejsce, w którym jest utrzymywany dzięki siłom oddziaływania z innymi atomami. Właściwości ciał stałych zależą od rodzaju atomów, ich rozmieszczenia oraz od rodzaju oddziaływań między nimi. W cieczy: występują między cząsteczkami oddziaływania typu Van der Waalsa. Są to oddziaływania na tyle silne, aby uniemożliwić cieczy zajmowani dowolnej dozwolonej objętości, jak to jest w przypadku gazów. W pewnych niewielkich rejonach ciecze wykazują pewne cechy uporządkowania cząsteczek. W gazach: między cząsteczkami występują słabe oddziaływania. Znajdują się one w dużych odległościach od siebie. Na skutek tego można w prosty sposób zmienić ich kształt i objętość. Zarówno w cieczach jak i w gazach można obserwować zjawisko dyfuzji. Polega na rozprzestrzenianiu się cząsteczek i umożliwia mieszanie się dwóch cieczy lub gazów.

43. Doświadczenie: 1)Jak szybko krąży krew: Celem ćwiczenia jest kalorymetryczne wyznaczenie szybkości przepływu krwi. Należy wyznaczyć objętość dłoni .W tym celu nalać do zlewki określoną ilość zimnej wody. Włożyć do niej dłoń do stawu nadgarstkowego i ponownie odczytać poziom wody jednocześnie zaznaczając poziom na nadgarstku. Różnica poziomów to objętość dłoni. Do zlewki wlać tyle wody ( ok.400 ml), żeby dłoń (lekko zwinięta w pięść) była zanurzona do wcześniej zaznaczonej granicy. Zmierzyć temperaturę początkową wody .Umieścić ponownie rękę zlewce zanurzając ją po staw nadgarstkowy do zaznaczonej granicy (nie opierając przedramienia o brzeg naczynia , ze względu na ucisk na naczynie krwionośne) .Poruszając palcami mieszać wodę tak aby nie dotykał dłoni. Włączyć komputer i ustawić pomiar temperatury z krokiem czasuΔ t=30s i uruchomić pomiar przez 30 minut. W tym czasie ruszać palcami i nie wyjmować dłoni z wody .Po 30 minutach wyjąć dłoń z wody i zmierzyć tętno (6 pomiarów tętna)

44. Doświadczenie-Prawo Archimedesa: Celem doświadczenia jest sprawdzenie prawa Archimedesa. Na siłomierzu zawiesić na cienkim druciku lub nitce bryłkę metalu. Odczytujemy jej ciężar .Naczynie z bocznym odpływem napełniamy wodą .Pod rurkę odpływową podstawić menzurkę i umieścić naczynie pod zawieszonym na siłomierzu ciałem .Obniżyć zawieszenie siłomierza by ciało całkowicie zanurzyło się w wodzie. Część wody spłynie do menzurki a siłomierz wskaże mniejszy ciężar ciała. Powtórzyć to doświadczenie z coraz większymi bryłami żelaza lub innego metalu .Wyniki pomiarów zanotować (siłę wskazywaną przez siłomierz dla bryłki w powietrzu ,w wodzie i objętość wypartej wody), obliczyć ubytek na ciężarze w wyniku zanurzenia bryłki w wodzie. Porównać objętość wypartej wody za stratą na ciężarze.

45. Doświadczenie pływanie ciał: Celem ćwiczenia jest sprawdzenie związku między wyporem cieczy a ciężarem ciała .Należy nalać wody do zlewki i położyć na jej powierzchnię kolejno bryłki ołowiu ,monetę ,kawałki żelaza, szkła .Przedmioty te opadają na dno .Następnie na powierzchnię wody w zlewce kładziemy kolejno klocek drewniany i korek .Te przedmioty pływają, lecz klocek jest głębiej zanurzony w wodzie niż korek .Aby klocek zatonął należy obciążyć go np. kamykami.

46. Doświdczenie-Areometr Celem ćwiczenia jest poznanie zasady działania areometru. Do probówki wsuwamy podłużny skrawek papieru milimetrowego, uprzednio ponumerowanego od dołu do góry w odstępach 1cm od 0,1,2,3.. Cm. Kreska „0” ma opierać się o dno. Probówkę korkujemy. Do wysokiego ,wąskiego słoja nalewamy spirytusu i zanurzamy w nim probówkę. Wypływa ona na wierzch. Wsypujemy do niej nieco śrutu ,aby ustawiła się w pionie i zanurzyła w spirytusie w ¾ swojej wysokości. Odczytujemy na podziałce poziom spirytusu. Wylewamy spirytus ze słoja i wlewamy do niego roztwór wodny soli kuchennej, a w kolejnej próbie wodę .Zanurzamy w nich probówkę i odczytujemy na podziałce głębokość zanurzenia. Notujemy wyniki.

47. Doświadczenie –Prawo stygnięcia Newtona Celem ćwiczenia jest obserwacja zmiany temperatury cieczy , dobranie funkcji opisującej ten proces. Układ pomiarowy składa się ze zlewki w której znajduje się woda o temperaturze jak najbliższej temperatury wrzenia, czujnika temperatury zanurzonego w wodzie , zamontowanego na statywie tak aby nie dotykał ścianek naczynia oraz zestawu pomiarowego Coach. Po uruchomieniu programu obserwujemy na wykresie zależność temperatury od czasu . Należy dobrać odpowiednią funkcję ,która najlepiej opisywałoby tą zależność sprawdzając tym samym prawo Newtona.

48. Doświadczenie-Rozsadzający mróz Napełnij naczynia wodą po brzegi. Słoik przykryj nakrętką , ale jej nie zakręcaj . Butelkę zakręć. Umieść naczynia na całą noc za oknem (jeśli jest mróz) lub w zamrażalniku. Rano ostrożnie wyjmij je (uważaj na odłamki szkła!). Doświadczenie można ładnie zobrazować korzystając z techniki time-lapse, która polega na robieniu zdjęć w krótkich odstępach czasu a następnie stworzeniu na ich podstawie filmu.

49. Niepewność Pomiaru: Niepewność pomiaru – parametr, związany z wynikiem pomiaru, charakteryzujący rozrzut wyników, które można w uzasadniony sposób przypisać wartości mierzonej. Charakteryzuje ona rozrzut wartości (szerokość przedziału), wewnątrz którego można z zadowalającym prawdopodobieństwem usytuować wartość wielkości mierzonej. Z definicji niepewności pomiarowej wynika, że nie może być ona wyznaczona doskonale dokładnie. Można natomiast dokonać jej oszacowania (Np. statystycznej estymacji). Żaden pomiar nie jest idealnie dokładny, czyli wszystkie pomiary są zawsze obarczone jakąś niepewnością. Fakt ten nie wynika z niedoskonałości aparatury i zmysłów obserwatora, ale jest nieodłączną cechą każdego pomiaru.

50. Dziwne jajko - doświadczenie pokazowe: Przygotowaliśmy szklankę wody, drugą szklankę nasyconego roztworu wody z solą kuchenną. To samo jajko wkładamy najpierw do wody (jajko zatonie) a potem do roztworu (jajko nie zatonie)