Zorg van de toekomst = netwerkzorg

1. Zorg van de toekomst = netwerkzorg Peter Degadt, gedelegeerd bestuurderStudiedag Arteveldehogeschool, 4 september 2014

2. Overzicht • 1. Een nieuw zorgmodel: netwerken • 2. Netwerken in de praktijk: een samenspel van ijkpunten • 3. Nieuwe ziekenhuisfinanciering: denkoefening Zorgnet Vlaanderen

3. Behoefteverschuiving • Chronische ziekten • Artrose, ademhalingsstoornissen, cardiovasculaire ziekten, diabetes, kanker, reuma, zwaarlijvigheid, depressie… • WHO: 47% van ziektelast (2002) →60% in 2020(1) • 2/3 middelen →chronisch zieken(2) • Multimorbiditeit • 50% van de 65-plussers heeft minstens 3 chronische aandoeningen, 20% heeft er minstens 5 • 50% van ziekenhuispatiënten heeft multimorbiditeit (1) WHO. The world health report 2003: shaping the future. Geneva WHO (2) Snyderman R. The AAP and the transformation of medicine. J Clin Invest 2004 114:1169-1173

4. Multimorbiditeit per leeftijdsgroep

5. Holistisch vs. analytisch • Eenvoudige => geavanceerde behandeling • Enkelvoudige => multipathologie

6. Budgettaire druk • Stijging gezondheidsuitgaven: 10% van BNP naar 16% voor Europa in 2020 (1) • Doorsneegezin betaalt in 2040: 1/2 bruto-inkomen aan zorg (2) • Is opportuniteit voor economische groei (3) • Besparingen zullen overheersen in de volgende jaren (1) Price WaterhouseCoopersHealthcast 2020: Bouwen aan een duurzaam zorgstelsel (2) De zorg: hoeveel is het ons waard? Ministerie van V.W.S. Den Haag juni 2012 (3) Daue. De toekomst van de gezondheidszorg; diagnoses en remedies. Itinera 2008

7. Kwaliteit: perceptie vs. realiteit Bron: OECD

8. Kwaliteit onder druk • Nurse topatientratio: • Aantal patiënten per verpleegkundige • Gemiddelde over een shift van 24u) Bron: RN4cast studie EU FP27 project: www.rn4cast.eu

9. Het radar-syndroom • Patiënt verschijnt • Patiënt wordt behandeld • Patiënt wordt ontslagen … en verdwijnt (opnieuw) van de radar Bron: JoAnneEpping-Jordan, Congres Together we care, mei 2013

10. Paradigmashift Gezondheidssystemen over de hele wereld hebben volgende problemen(1) : 1. Georganiseerd om zorg te bieden voor acute ziekten 2. Sturende rol patiënt in eigen behandelingsproces is onvoldoende 3. Opvolginggebeurtsporadisch, nietgestructureerd 4. Welzijnsdiensten van de gemeenschappen worden vaak over het hoofd gezien 5. Preventie wordt onderbenut (1) www.who.int/chronic_conditions/en/

11. Internationale aanbevelingen The current systems cannot do the job. Trying harder will not work. Changing systems of care will.” (1) (1) Institute of medicine. Crossing the qualitychasm. 2001

12. Initiatieven …

13. Worldwide, effective prevention and management of chronic conditions requires an evolution of health care … From “radar care” to “innovative care”

14. Naar een nieuw zorgmodel

16. cliënt cliënt

17. Verschuivingen in de plaats van de zorg In eigen woning Ziekenhuis In woonzorgcentrum, assistentie- woning of thuiszorgondersteunende voorziening

18. Ziekenhuizen als schakels in een keten van lokale/regionale zorg

19. ICT en medische technologie als hefboom Om praktijkvoering te faciliteren Om performant te communiceren Om performant te coördineren Om performant te plannen Om nieuwe zorgmodellen te realiseren EPD = onmisbaar (overheidsinvesteringen noodzakelijk)

20. Ziekenhuizen als schakels in een keten van lokale/regionale zorg • Basisprogramma’s medisch/chirurgisch • Spoed • Polikliniek • Geriatrie • GGZ • Dialyse • Moeder en kind • Diabetes • Ondersteuning WZC, thuiszorg, (gespecialiseerde) huisartsen, … • Dagkliniek, planbare zorg

21. Basisprogramma’s Poli/dagkliniek

23. klinisch(cure) – netwerk

24. Netwerk met: • Strategisch netwerkcomité • Verantwoordelijkheid welbepaalde doelpopulatie • Doelen en strategie samen ontwikkelen (SLA met overheid) • Een deel van de erkenningen/vergunningen en budget toegewezen aan netwerk • Bundelen van activiteiten i.f.v. schaalvoordelen • Delen van wachtinspanningen • Delen van expertise • Voldoende sturing en zelfbeschikking in “businessunits” (zoniet gevaar voor logge besluitvorming)

26. Overzicht • 1. Naar een nieuw zorgmodel • 2. Netwerken in de praktijk: een samenspel van ijkpunten • 3. Nieuwe ziekenhuisfinanciering: denkoefening Zorgnet Vlaanderen

27. Zorgstrategisch plan Vlaanderen • Principe subsidiariteit • Zorg en taakverdeling op een continuüm • Evolutief

28. Samenspel ijkpunten • Continuïteit • Kritische aanrijtijden • Mobiliteit • Kritische massa • Prevalentie • Planbaarheid • Manpower • Technologie → Trade-off

29. 1. Continuïteit van zorg • Permanentie en continuïteit van zorg in weekends en ‘s nachts • Bereikbaarheid, toegankelijkheid

30. 2. Kritische aanrijtijden Bv. bij beroerte, hartinfarct Bedieningsgebieden huidige MUG's < 15 minuten, 90%(kaart interactief raadpleegbaar op http://cartogis.ugent.be/pit )

31. 3. Mobiliteit • Patiënt naar arts of omgekeerd? • Fysieke toegankelijkheid • Vergrijzende bevolking • Multimorbiditeit en handicap • Mantelzorg onder druk door sociologische en demografische evoluties • Milieu-effecten • Beschikbaarheid openbaar vervoer • Verplaatsingskosten (patiëntenvervoer…)

32. 4. Kritische massa: sub/superspecialisatie • Orthopedie • Heup, knie, fijne hand… • Cardiologie • Interventie, revalidatie, elektrofysiologie… • Pediatrie • Oncologie, cardiologie… • Gynaecologie • Algemeen (bevallingen), oncologie, fertiliteit, prenatale diagnostiek

33. 4. Kritische massa • Relatie volume – expertise – kwaliteit • Niet absoluut • Geldt voor artsen en voor equipes • Niches • Respect voor dwingende normen • Borstkliniek • Cardiologie • …

34. 5. Prevalentie • Geografische spreiding van pathologie • Bv. dossier zeldzame ziektes • Kinderen vs. volwassenen • Prevalentie minder dan 5/10.000 inwoners • Cf. Europese inzichten:  “affectslessthan 1 of 2.000” (1) (1) State of art in 2006 andrecommendations of the rare diseasestask force.  december 2006.

35. 6. Graad van planbaarheid • Focus op efficiëntiewinst • Kan in relatief aparte settings • Cf. valueaddedprocessesen solution shops (1) 3 BUSINESMODELLEN FACILITATED USER NETWORKS SOLUTION SHOP VALUE-ADDING PROCESS (1) Christensen, The Innovator's Prescription: A Disruptive Solution for Health Care (2009)

36. 7. Manpower • Zorgpersoneel • Algemene schaarste • Vergrijzing medewerkers • Subspecialisatie: BBT/BBK • Artsen • Schaarste in bepaalde disciplines • Vergrijzing artsenkorps • Vervrouwelijking en andere work-life balance • Sub- en superspecialisatie

37. 8. Technologie • Concentratie deskundigheid hoogtechnologische zorg: • Radiotherapie • Robotchirurgie • Hartchirurgie • Clean rooms • Communicatietechnologie en assistieve technologie bevorderen decentralisatie

38. Afwegingen Manpower Plan-baarheid Techno-logie Prevalentie Kritischemassa Continuïteit Mobiliteit Aanrij-tijden

39. Netwerken = dynamisch, evolutief, fluïde • Systematisch aftoetsen of zorg best centraal of decentraal georganiseerd wordt

40. Netwerk: nieuwe verhoudingen • Visie • Bestuur • Taakafspraken en verantwoordelijkheid • Wetgeving: arbeidsrecht, sociaal recht • Financiering: verdeling middelen, samenwerking en vergoeding van artsen, belonen kwaliteit, transitie chronische zorg…

41. Overzicht • 1. Naar een nieuw zorgmodel • 2. Netwerken in de praktijk: een samenspel van ijkpunten • 3. Nieuwe ziekenhuisfinanciering: denkoefening Zorgnet Vlaanderen

42. Voorstel Zorgnet Vlaanderen: Te downloaden via www.zorgnetvlaanderen.be Rubriek Publicaties

43. Denkoefening in 3 pijlers • Voorwaarden: • Budgetbehoud 5 jaar, groeivoet 2% (bovenop inflatie) • Duidelijk strategisch plan, uitgewerkt met alle betrokken actoren, met juridische en financiële waarborgen • Technische en wetenschappelijke onderbouwing • Geen revolutie, wel gestuurd beleid • Focus : algemene ziekenhuizen

44. 3 belangrijkste pijlers

45. Impact HRM • Klassieke hospitalisatie verder heroriënteren (cf. invoeren short stay, …) • Betere omkadering per patiënt • Herinschakeling saldo binnen netwerk

46. Vlaams Zorgstrategisch Plan • Doelstellingen op populatieniveau • Stimuleren samenwerking en netwerking • Optimale inzet schaarse middelen ( waste en concurrentie-aanbod weggewerkt ) • Erkenningsbevoegdheid i.f.v. performantie en evoluerende noden • In lijn met Federale financieringsregels • Transparant meerjarentraject • Wetshandhaving

47. Conclusie Samenwerking is de toekomst!

48. Bedankt voor uw aandacht!