640 likes | 1.52k Views
KATI ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ VE DÜZENLİ DEPOLAMA. EMİNE ERCAN ÇUBUKÇU. İÇERİK BELEDİYE ATIKLARININ YÖNETİMİ KATI ATIK ANA PLANI KATI ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ (KAKY) A.B. ATIK MEVZUATI (99/31/EC) -TASLAK DÜZENLİ DEPOLAMA YÖNETMELİĞİ
E N D
KATI ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ VE DÜZENLİ DEPOLAMA EMİNE ERCAN ÇUBUKÇU 24 Ekim 2008
İÇERİK • BELEDİYE ATIKLARININ YÖNETİMİ • KATI ATIK ANA PLANI • KATI ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ (KAKY) • A.B. ATIK MEVZUATI (99/31/EC) -TASLAK DÜZENLİ DEPOLAMA YÖNETMELİĞİ • KATI ATIK YÖNETİM PLANLARI 24 Ekim 2008
Atık Yönetim Piramidi 24 Ekim 2008
ÇEVRE KANUNU 2872 sayılı Çevre Kanunu’nu “Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (5491) 13.05.2006 tarihli Resmi Gazete Bu Kanunun amacı, bütün canlıların ortak varlığı olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamaktır. 24.07.2008 24 Ekim 2008
ÇEVRE KANUNU Çevre Kanunu’nun 8. maddesi gereği; “her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili Yönetmeliklerde belirlenenstandartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerdebulunmak yasaktır. 24.07.2008 24 Ekim 2008 5/46
Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlardailgililer kirlenmeyi önlemekle;kirlenmenin meydana geldiği hallerdekirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almaklayükümlüdürler. 24 Ekim 2008
ÇEVRE KANUNU Çevre Kanun’unun 11. maddesinde “İzin alma, arıtma ve bertaraf etme yükümlülüğü”nün kimlere ait olduğu belirlenmiştir. MADDE 11 – Üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluşan atıklarını alıcı ortamlara doğrudan veya dolaylı vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri atıklarını yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak arıtmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almakla yükümlüdürler 24 Ekim 2008
ÇEVRE KANUNU Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlüdürler. Bu durum; 5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun 14 ve 15’inci maddeleri ile 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’inci maddesi ile katı atıkların toplanması, taşınması ve geri kazanılması ile çevre ve insan sağlığına olumsuz etki yapmadan nihai bertarafına ilişkin yükümlülük, yetki ve sorumluluklarıBelediyeler ve Büyükşehir Belediyelerine veren, kanun maddeleri ile tam bir örtüşme sağlamaktadır. 24 Ekim 2008
ÇEVRE KANUNU Bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacaklar, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlüdür. Bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınır. Bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretler, katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamaz. 24 Ekim 2008
Nüfus dağılımı 2007 Yılı Toplam Belediye nüfusu: 58.538.501 (Toplam nüfusun yaklaşık olarak %83’ü) *[Hizmet Edilen Nüfus = Şehir Nüfusu + (0,85 * Kırsal Nüfus)] 24 Ekim 2008
MEVCUT DURUM - Belediyeler İl Belediyesi Büyükşehir Belediyesi Büyükşehir İlçe Belediyesi Büyükşehir İlk Kademe Belediyesi Belde Belediyesi 3225 Belediyenin türlerine göre dağılımı 749 2011 65 283 16 101 İlçe Belediyesi (Büyükşehir Sınırlarına Girenler Hariç) • *Yerel Yönetimler Yasasında Değişiklik • Söz konusu Yasa Tasarısına göre; • 42 yeni belediyenin kurulması, • 283 ilk kademe belediyesinin kapatılması, • 862 belde belediyesinin kapatılması, • öngörülmektyedir 24 Ekim 2008
Belediye Atıkları Bertarafı 24 Ekim 2008
Katı Atık Miktarı ve Bertarafı 24 Ekim 2008
KAKY-KAPSAM • Evsel katı atıklar • Bitki atıkları • İri katı atıklar • Evsel nitelikli sanayi ve ticarethane atıkları • Arıtma çamurları • TOPLAMA • TAŞIMA • GERİ KAZANIM • BERTARAF 24 Ekim 2008
Atık miktarı (2007) Kaynak: Katı Atık Ana Planı Projesi * Atıklar belediye tarafından toplanmadan önce, kaldırıma bırakıldıklarında bazı kişilerce ayrıştırılmaktadır. Bu nedenle Büyükşehirlerde yaklaşık %10 , diğer illerde %5 oranında kayıp olduğu kabul edilmiştir. 24.07.2008 24 Ekim 2008 15 NOT:Biyobozunur atık; mutfak atıkları, kağıt, karton, hacimli karton, park ve bahçe atıkları, yanabilir hacimli atıklardır.
KAKY - KATI ATIK BERTARAF YÖNTEMLERİ • Düzenli Depolama (KAKY-Bölüm 5) • Kompostlaştırma (KAKY-Bölüm 6) • Yakma (KAKY-Bölüm 7) 24 Ekim 2008
Düzenli Depo kesiti 24 Ekim 2008
1 2
ORTACA 24 Ekim 2008
Gaz Bacası Yapımı-İnşaat Aşaması 24 Ekim 2008 24-25 Temmuz 2008, KUŞADASI
Kompost Kompost, gübreden farklı olarak, toprağı ıslah edici, organik değeri yüksek, hacim genişliği sağlayan ve içinde yabani tohum barındırmayan, yüksek su tutma kabiliyetine sahip doğal bir malzemedir. Aerobik kompostlaştırma Anaerobik kompostlaştırma 24 Ekim 2008
Ülkemizdeki Kompost Tesisleri 24 Ekim 2008
YAKMA Bir reaktör hücresinde atıkların oksijen ilavesiyle kurutulması, gaz haline getirilmesi ve yüksek sıcaklıkta parçalanmanın sağlanması tekniğidir. 24 Ekim 2008
BİYOMETANİSZASYON/BİYOGAZ NEDİR? • Biyogaz organik bazlı atık ve artıkların , enerji bitkilerinin oksijensiz ortamda (anaerobik fermantasyon) parçalanması sonucu ortaya çıkan renksiz, kokusuz, havadan hafif bir gazdır. - %50-75 Metan (CH4)- %25-45 Karbondioksit (CO2)- %0-2 Hidrojen sülfür- az miktarda azot ve hidrojen • Organik maddelerden oksijensiz ortamda metan üretimi ilk kez 18. Yy Volta tarafından yapılmıştır. • İlk biyogaz üretimi 1895 yılında İngiltere'de gerçekleşmiştir. Alıntı:Şenol YILDIZ 24 Ekim 2008
Biyogaz Tesisinin Avantajları • Biyogaz elde edilmesi ile elektrik ve ısı enerjisi geri kazanımı • Atıkların stabilize edilmesi (arıtma çamurları) • Gübre özelliği zayıf katı atıklardan, serbest azot ve fosfor değeri yüksek, bitkiler tarafından özümsenmesi daha kolay olan organik gübre elde edilmesi • Atıklarda koku ve patojen giderimi sağlanması (%80’e varan koku giderimi) • Çevresel kazançlar (sera gazlarının azaltılması, fosil yakıtların kullanımının azaltılması, vb.) Alıntı:Şenol YILDIZ 24 Ekim 2008 PROJE ETÜT MÜDÜRLÜĞÜ
KATI ATIKLAR Bakanlığımızca, ülkemizde yaşanan katı atık sorununun çözümünde, çevrenin korunmasında ve evsel atıklardan kaynaklanan çevre kirliliğinin engellenmesinde “Katı Atık Bertaraf Tesisleri”nin hayata geçirilmesi ana unsur olarak görülmektedir. Bakanlığımız koordinatörlüğünde ülkemiz genelinde çalışmalar devam ettirilerek belirli bir aşamaya getirilmiştir. 24 Ekim 2008
KATI ATIK ANA PLANI PROJESİ NİHAİ RAPOR
PROJENİN AMACI • T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Türkiye genelinde bölgesel atık yönetim birlikleri kurulmasına ve bölgesel katı atık tesisi projeleri geliştirilmesine karar vermiştir • Bu proje kapsamında Türkiye, il ve ilçe bazında atık yönetim birliklerine ayrılacak ve bölgesel katı atık yönetim kompleksi tip projeleri geliştirilmiştir. 24 Ekim 2008
PROJE RAPORLARI • Başlangıç Raporu • Detaylı iş programı ve teknik yaklaşım metodu • 1.Ara Rapor • Ulusal ve AB katı atık yönetimi mevzuatı, Türkiye’nin AB ile uyumlu atık politikası (Ulusal Stratejik Plan) • Türkiye’nin, mevcut birlikler de dikkate alınarak, ortak katı atık yönetimi bölgelerine ayrılması • İl ve İlçe Belediyelerinin mevcut durum tespiti için anket uygulanması • Atık yönetim bölgeleri nüfusları, atık miktarları ve atık özelliklerinin belirlenmesi 24 Ekim 2008
PROJENİN RAPORLAMASI • 2. Ara Rapor: • Bölgesel Katı Atık Yönetim Birlikleri için 20 yıllık nüfus ve atık akışı tahminleri • Büyükşehir Belediyeleri dışındaki Bölgesel Katı Atık Yönetim Tesisleri için yer, kapasite ve hizmet birimlerinin özelliklerini içeren detaylı teknik çalışmalar • Model FEASIBLE ile farklı nüfus grupları ve model bölgeleri için 16 adet tip proje hazırlanması 24 Ekim 2008
PROJENİN RAPORLAMASI • Nihai Rapor (Projelendirme Rehberi): • Geri kazanma, toplama, ayırma/ayıklama, taşıma, biyolojik arıtma • Düzenli depolama alanları; depo gazı özellikleri, toplanması ve değerlendirilmesi; sızıntı suyu özellikleri toplanması ve arıtılması; depo tabanı ve üst örtüsü teşkili • Depolama alanlarının işletilmesi, kapatılması ve kapanma sonrası izleme programları • Mevcut düzensiz depolama alanlarının durumu ve rehabilitasyonu 24 Ekim 2008
EHCIP AB PROJESİ 24 Ekim 2008
EHCIP AB PROJESİ • Düzenli Depolama Direktifi- Depolama sahası iyileştirme: 2020’e kadar - Biyolojik olarak ayrışabilen atıkların düzenli depolama alanları dışına yönlendirilmesi: 2015’e kadar %50 ve 2020’ye kadar %35 azaltım • Ambalaj Atıkları Direktifi-2020’e kadar hedeflere tam uyum • Türkiye genelinde toplam 120 katı atık havzası için bölgesel düzenli depolama tesisi 24 Ekim 2008
EHCIP AB PROJESİ 24 Ekim 2008
BÖLGELENDİRME KRİTERLERİ • İdari yapı • İl sınırları öncelikli, mümkün değil ise komşu iller ile ortak Birlik • Büyükşehirlerde ve büyük illerde iki veya en fazla üç Birlik • Coğrafi konum • İl içi bölünme • Topografya • İl içinde hangi ilçe hangi Birlik’e bağlanmalı • Örnek: Karadeniz sahili • Yol durumu • Yollar topografyayı izler, ancak istisnalar olabilir • Karayolu bağlantıları öncelikli • Yol durumu elverişsiz,mesafe uzak ise transfer istasyonu • Nüfus • Belirlenen Birlikler için kontrol noktası • 2000 yılı nüfusları 50.000’den büyük olmalı 24 Ekim 2008
BÖLGELENDİRME KRİTELERİ • Fizibil taşıma mesafesi (FTM): 30-60 km. • Büyükşehirler Belediyeleri ve diğer büyük iller için 2 veya daha fazla Birlik • Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan alınan mevcut Birlik verileri • Diğer Bakanlık projeleri (EHCIP, MEMPIS) • Gerekli görülen durumlarda Birliklere yeni ilçelerin ilavesi • Şehir nüfusunun tümü, kırsal nüfusun %85’i • FTM’nin dışında kalan beldeler için aktarma merkezleri • Hizmet alanının ağırlık merkezinde en büyük ilçenin olmasına özen gösterilmiştir • Adaların sisteme dahil edilmesi 24 Ekim 2008
NÜFUS TAHMİNLERİ 24 Ekim 2008
TİP PROJE GRUPLARI 24 Ekim 2008
Anket Sonuçları ile EHCIP Projesi’nin Karşılaştırması 24 Ekim 2008
ATIK ANALİZİ 24 Ekim 2008
AB İLE UYUMLU KATI ATIK YÖNETİMİ Kentsel Katı Atık (karışık toplama) Geri dönüştürülebilir atıklar Organik atıklar (park, bahçe ve pazaryeri) Diğer organik ve geri dönüştürülebilir atıklar Biyogaz Yakma Ünitesi Düzenli Depolama Tesisi ATM Atık Kumbaraları Biyolojik Arıtma / Pilot Kompost Sızıntı Suyu Arıtma Tesisi Sızıntı suyu Artık Kanalizasyona deşarj 24 Ekim 2008
AB İLE UYUMLU KATI ATIK YÖNETİMİ Katı Atık (ikili toplama) Diğer organik ve geri dönüştürülebilir atıklar Geri dönüştürülebilir atıklar Organik atıklar İnşaat ve Yıkıntı Atıkları (İ&Y) İ&Y Atıkları Geri Kazanma Tesisi MGT ATM Atık Kumbaraları Biyolojik Arıtma / Kompost Düzenli Depolama Tesisi İnert Atık Depolama Tesisi Biyogaz Sızıntı Suyu Artık Satış Sızıntı Suyu Arıtma Tesisi Enerji Geri Kazanma Ünitesi Örtü toprağı Kanalizasyona deşarj 24 Ekim 2008
UYGULAMA TAKVİMİ 1 Trabzon, Rize, Giresun ve Ordu 2 Elazığ, Iğdır, Malatya ve Van 24 Ekim 2008
TİP PROJE - 1 24 Ekim 2008
TİP PROJE - 1 24 Ekim 2008
TİP PROJE - 1 24 Ekim 2008
TİP PROJE - 1 24 Ekim 2008
TİP PROJE - 1 24 Ekim 2008
TİP PROJE - 1 24 Ekim 2008