UNILEVER ve İÇ KONTROL

1. UNILEVER veİÇ KONTROL TIDE XI. Türkiye İç Denetim Kongresi 9.11.2007 İzzet Karaca Unilever Türkiye, Orta Asya ve İran Yönetim Kurulu Başkanı

2. İZZET KARACA ‘69-73KISA PANTOLONLA SATIŞ BABAMIN YANINDA ‘76-77 YILLIK KURULU BAŞKANI BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ ‘77-85 PROJECT ENG’ >> PROJECT MANAGER KOÇ HOLDİNG AR-GE ‘85-88 SİSTEM ORGANİZASYON DAİRE MÜDÜRÜ FORD OTOSAN ‘88-91 GROUP MANAGER UNILEVER INTERNATIONAL AUDIT - HAMBURG ‘91-94 LOGISTICS MANAGER LEVER EUROPE - MANNHEIM ‘94-97 COMMERCIAL DIRECTOR ALGIDA - TURKEY ‘97-98 MANAGING DIRECTOR UNILEVER BALTICS - RIGA / LETONYA ‘98-02 MANAGING DIRECTOR ALGIDA - İSTANBUL ‘02- CHAIRMAN UNILEVER TURKEY & CENTRAL ASIA – İSTANBUL ’07- + İRAN

3. UNILEVER DÜNYA • 40 MİLYAR EURO CİROSU İLE- GIDA, EV VE KİŞİSEL BAKIM ÜRÜNLERİ ALANINDA 150 ÜLKEDE FAALİYET GÖSTEREN,- 150,000 DEN FAZLA ÇALIŞANI,- 400 MARKASI OLAN,- ULUSLARARASI GÜCÜYLE, YEREL DEĞERLERİ BİRLEŞTİREN VE DE - HERGÜN 150 MİLYON KİŞİNİN HERHANGİBİR ÜRÜNÜNÜ KULLANDIĞI BİR ULUSLARARASI PAZARLAMA ŞİRKETİ

4. UNILEVER TÜRKİYE - 1952 DEN BERİ TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN, - 75 MİLYONU İHRACAT OLMAK ÜZERE- 1 MİLYAR EURO’LUK CİROSU OLAN,- ÜÇÜ ÇAY, ÜÇÜ GIDA, BİRİ EV VE KİŞİSEL BAKIM OLMAK ÜZERE 7 FABRİKASI OLAN,- 23 LİDER VEYA KUVVETLİ İKİNCİ MARKASI OLAN,- ULUSLARARASI GÜCÜYLE, TÜRK DAMAK ZEVKİ VE GELENEKLERİNİ BİRLEŞTİREN VE DE YEREL DEĞERLERE SAYGI GÖSTEREN BİR PAZARLAMA ŞİRKETİ

5. UNILEVER TÜRKİYE’DEKİ MARKALARIMIZ Kişisel Bakım Dove Elidor Clear Rexona Signal Lux Axe Dondurma Algida Magnum Max Cornetto Carte d’or Ev bakımı OMO Rinso Yumoş Domestos Cif Food Solutions Unipro Gıda Sana Becel Lipton Knorr Komili Calve

6. İÇ KONTROL SİSTEMLERİ

7. İç Kontrol Modeli • İç Kontrol; • İş ile ilgili hedeflere ulaşmak için kabul edilebilir güvence sağlamaya yönelik süreçlerdir. • İç Kontrolün genel amacı ise; • İşlemlerin etkinliğini ve vermliliğini artırmak, • Finansal raporlamanın güvenilirliğini sağlamak, • Yürürlükteki kanun ve düzenlemelerle uygunluğu sağlamak. COSO (Commission of Sponsor Organisation) iç kontrolü birbiriyle ilişkili 5 unsurla tanımlayan entegre bir çerçeve sunar: • Kontrol Ortamı • Risk Değerlendirmesi, • Kontrol Faaliyetleri • Bilgi-İletişim • İzleme 404 focuses on financial reporting

8. İç Kontrolün Önemi Nedir? • Finansal katkı • Ticari kararlarda kullanılan verinin doğruluğu artar. • Yolsuzlukların tespiti ve önlenmesi sağlanır ve denetim için kanıt oluşturulur. Operasyonlara katkı • Standartlaşmış süreçlerle operasyonların etkinliği ve verimliliği artar. • Kontrol faaliyetleri aracılığıyla varlıkların korunması sağlanır. • Uygunluk • Periyodik kontroller, kanunlara uygunluk sağlanır. Etkin bir kurumsal yönetişime (governance) sahip bir şirketin, PİYASA DEĞERİ ARTAR !

9. İç Kontrol Paradigmaları ve Gerçekler Paradigma 1 : İç kontrol, yazılı politika ve prosedürler ile başlar. Gerçek 1 : İç kontrol, gerçek bir iç kontrol ortamı ile başlar. Paradigma 2 : Yönetim; İç Kontrolü İç Denetçiler tarafından yapılması gereken bir iş olarak kabul eder. Gerçek 2 : Yönetim, iç kontrol sisteminin sahibidir. Paradigma 3 : İç Kontrol sadece mali bir konudur. Gerçek 3 : İç Kontrol, iş süreçlerinin her aşamasının içerisine yerleşiktir. Paradigma 4 : İç Kontrol genelde negatiftir. Yapılmaması gerekenleri söyler. Gerçek 4 : İç Kontrol, doğruların ilk anda ve her zaman yapılmasını söyler.

10. İç Kontrol Paradigmaları ve Gerçekler Paradigma 5 : İç Kontroller zaman kaybıdır. Üretim, satış, müşteri hizmeti gibi asıl faaliyetlerden zaman çalar. Gerçek 5 : İç Kontroller, iş süreçlerinin “içerisine” yerleştirilmelidir, “üzerine” değil. Paradigma 6 : Eğer İç Kontrol yeterince kuvvetli ise suistimal ve dolandırıcılık olmayacağından ve mali tabloların doğru olduğundan emin olabiliriz. Gerçek 6 : İç Kontrol Sistemi kurum hedeflerinin elde edilebilmesi için makul ancak kesin olmayan bir güvence sağlar.

11. Sarbanes Oxley Act .. Sorumluluk Yasası • Şirketlerde Kontrol eksiklikleri; • Enron, WorldCom, Shell • Yatırımcıların çıkarlarının korunması ve kamu güveninin artırılması için; • Sarbanes Oxley Act - Sorumluluk Yasası (Temmuz 2002) • ABD sermaye piyasalarında faaliyet gösteren yerli ve yabancı firmalar için getirilmiş en önemli düzenlemedir. • Firmaların özellikle kurumsal yönetim kadrolarına ve denetim komitelerine ciddi yükümlülükler ve yeni raporlama şartları getirmiştir. • Yasaya uyum tarihi …… 2006 yılı sonu finansal raporlaması

12. Sarbanes Oxley ….. Sorumluluk Yasası & Yasanın Yönetimlere Etkisi • 302 & 404 : Finansal Raporlara İlişkin Kurumsal Sorumluluk • Şirketin İcra Kurulu Başkanı (GEO) ve Finans Bölümü Başkanı (CFO), mali tablo kullanıcılarına; • Yayınlanan raporların, İç Kontrol Ortamı ve Sistemleri dahilinde çıktığını, • Bu raporun, kendilerince incelendiği ve onaylandığını, • bu raporlarda önemli bulgular ve ihmal edilmiş konular (hata, kusur veya atlanmış bilgi) bulunmadığını, • mali tabloların şirketin faaliyetlerine yönelik hususları her açıdan doğru yansıttığını, İmzası ile belirtmek zorundadır. Yönetimin İç Kontrol sistemine ilişkin değerlendirmesi, bağımsız bir denetçi tarafından onaylanır ve faaliyet raporu ile beraber sunulur.

13. Unilever Türkiye Sarbanes Oxley (SOX) Uygulaması … • Unilever Türkiye, 14 Unilever ülkesi ile beraber SOX uygulamaktadır. • 2004 & 2005 yılları hazırlık yılı, 2006 yılı ise uygulama yılı olmuştur. • İç Kontrol Sistemlerimizin dökümantasyonu yapıldı. Her yıl bu dökümantasyon gözden geçiriliyor ve test ediliyor; • IT Genel Kontrolleri • 7 temel iş süreci, 20 iş akışı, 26 ana kontrol • Finansal İşlem Kontrolleri • 9 temel iş süreci, 120 iş akışı, 350 risk ve 425 kontrol, 140 ana kontrol • Yönetim Seviyesi Kontrolleri (ELA - Entity Level Assessment) • 6 temel iş süreci, 40 risk, 60 ana kontrol • İŞ İLKELERİ prosesi ve İş İlkeleri uygulamaları, en önemli yönetim seviyesi süreçlerinden biridir. Yılda, 180 kişi ile 650 adam günlük İç Kontrol çalışması yapılıyor…

14. Unilever Türkiye - Kurumsal Risk Yönetimi Finansal Olmayan Kontroller İş Riskleri (BRA) Finansal Kontroller (SOX) Operasyonel Kontroller (OCA) Şirket Politika ve İş İlkelerine Uyum İş İlkeleri Uyum Süreci İş İlkeleri Kontrolleri Yıllık Güvence Mektubu + Unilever International Audit global stratejilerin ve politikaların Uygunluğu denetimini yapar.

15. İŞ İLKELERİ

16. NEDEN İŞ İLKELERİ ?BAŞKANIMIZIN GÖRÜŞÜ Unilever, faaliyetlerini dürüst veherkese saygılıolarak yürütmekten kaynaklanan bir itibara sahiptir. Bu çalışanlarımız ve markalarımızın varlığı kadar somut ve önemlidir. Öncelikli olarak ticari faaliyetlerde başarılı olmak amacındayız. Bu büyümek için yatırım yapmak, kısa ve uzun vadedeki menfaatlerimizi dengede tutmak anlamına gelmektedir. Tüketicilerimize, çalışanlarımız ve hissedarlarımıza, ticari ortaklarımıza ve içinde yaşadığımız dünyaya önem vermek ve özen göstermek de bu çerçevededir. Hepimiz, en üst düzeydeki davranış standartlarına uygun olarak hareket etmeliyiz. Genel ilkeler, sözünü ettiğimiz standartları yansıtmaktadır. Farklı ülke ve şirketlerin ihtiyacına göreşekillendirilmiş daha ayrıntılı yönlendirmeler, genel ilkeler üzerine bina edilecek ve en az İlkeler’de yer alan standartlar düzeyinde olacaktır. Bu İlkeler, çok önemli olduğu izlenimini doğuran beyanlardan oluşmuş bir derleme değildir, günlük faaliyetlerin yürütülmesi sırasında mutlaka uygulanmalıdır.

17. UNILEVER’DENEDEN DAHA DA ÖNEMLİ ? - DEĞERLERİMİZLE TUTARLI- ŞİRKET KÜLTÜRÜMÜZLE UYUMLU- ŞEFFAF, HALKA AÇIK - BİR ÜLKENİN SORUNU, 150 ÜLKENİN SORUNU- TÜM MARKALAR UNILEVER MARKASI ALTINDA, BİR MARKANIN SORUNU, HER MARKANIN SORUNU

18. İŞ İLKELERİ - KARAR VERME Unilever’e zarar gelir mi? Tamamen yanlış Tamamen doğru Yoruma açık Rahat uyuyabilir misiniz, Sevdikleriniz duyarsa rahat olur musunuz?

19. UNILEVER’İN GLOBALİŞ İLKELERİ

20. UNILEVER’İN GLOBALİŞ PRENSİPLERİ TOPLUMA ETKİ Consumers Tüketiciler Employees Competition KARŞILIKLI FAYDA İLİŞKİLERİ SORUMLU YÖNETİM UYGULAMALARI Çalışanlar Rakipler Business Partners Innovation İş Ortakları Yeni Ürünler Public Activities Community Standard Conflict Obeying Business Toplumla Bütünleşme of Conduct The Law Integrity of Interest Kamu Kuruluşları Shareholders Environment 4 Çevre Hissedarlar Standard of Conduct Conflict of Interest Obeying The Law Business Integrity Çatışan Çıkarlar Yasalara Uyum Faaliyetlerde Dürüstlük Bireysel Dürüstlük Standard of Conduct Conflict of Interest Obeying The Law Business Integrity Foundation of Trust GÜVENİN TEMELİ

21. UYGULAMALAR

22. UNILEVER’İN GLOBALİŞ İLKELERİ YAŞATMA UYGULAMALARI Tüm Çalışanlarımızdan ve iş ortaklarımızdan ‘İş ilkelerini’ okuduklarına dair konfirmasyon ! (5200 kişi), daha sonra her yeni personele kopya, tüm personele hatırlatma !

23. UNILEVER’İN GLOBALİŞ İLKELERİ YAŞATMA UYGULAMALARI • Unilever Türkiye “İş ilkeleri Komitesi” • Başkan Yardımcısı – Finans (chair) • Başkan Yardımcısı – İK • Hukuk Direktörü • İç Kontrol Müdürü

24. UNILEVER’İN GLOBALİŞ İLKELERİ YAŞATMA UYGULAMALARI Telefon, telefax, e-mail BAŞKANDAN VE CHAIRMAN’DEN, KENDİ LİSANINDA KONUŞULABİLECEK ULUSLARARASI İŞ İLKELERİ HATTI DUYURUSU

25. UNILEVER’İN GLOBALİŞ İLKELERİ YAŞATMA UYGULAMALARI UNILEVER DERGİSİ ‘CANLI YAYIN’ DA İŞ İLKELERİ HATTI HATIRLATMASI !

26. UNILEVER’İN GLOBALİŞ PRENSİPLERİ - UYGULAMALAR - TEDARİKÇİLERDEN GELEN FORMULA 1 DAVETİNİ İZAH EDEREK RED - YILBAŞI ÖNCESİ HEDİYE GÖNDERİLMEMESİ İÇİN YAZI - HEDİYELERİ (ÖZELLİKLE BELLİ BİR LİMİTİN ÜSTÜNÜ) REDDETME - ŞİRKET MÜTEAHHİTLERİNİ ŞAHSİ İŞLERDE KULLANMAMA - AKRABALARIN İŞE ALINMASINDA EŞİT ŞANS TANIMA • ELE GEÇEN RAKİP SATINALMA FİYATLARINA BAKMAMA, • FİRMA YÖNETİCİLERİNE BİLGİYİ İADE ETME • - UÇAKTA YANDA RAKİP ŞİRKETTE ÇALIŞAN BİR YÖNETİCİ • GİZLİ DÖKÜMAN OKUYORSA UYARMA • - AKRABAMIZ RAKİPTE ÇALIŞIYORSA HABER VERME

27. UNILEVER’İN GLOBALİŞ PRENSİPLERİ - UYGULAMALAR

28. ŞEFFAF, DÜRÜST, AÇIK DEĞERLERİ YAŞAYAN, KAYITDIŞINDAN ARINDIRILMIŞ, VERGİ VERMEYİ GÖREV SAYAN, ADİL REKABETİ UYGULAYAN, ÇEVREYE, ÇALIŞANLARA SAYGI DUYAN, HİSSEDARLARA KARŞI DÜRÜST, İŞ ORTAKLARINA ÖRNEK, TOPLUMLA BÜTÜNLEŞMİŞ BİREY VE ŞİRKETLERDEN OLUŞAN BİR TÜRKİYE TEMENNİSİYLE !

29. TEŞEKKÜRLER !