5520 SAYILI K.V.K. VE GETİRDİKLERİ

1. 5520 SAYILI K.V.K. VEGETİRDİKLERİ

2. MÜKELLEFİYET 5422 SAYILI KANUNDA OLDUĞU GİBİ; • SERMAYE ŞİRKETLERİ • KOOPERATİFLER • İKTİSADİ KAMU KURULUŞLARI • DERNEK VE VAKIFLARA AİT İKTİSADİ İŞLETMELER • İŞ ORTAKLIKLARI

3. 5422 SAYILI K.V.K’NIN 2. MADDESİNİN İKİNCİ FIKRASINDA YER ALAN “1567 SAYILI KANUNA GÖRE İLGİLİ MERCİLERDEN İZİN ALMAK SURETİYLE TÜRKİYE’DE MÜNHASIRAN PORTFÖY İŞLETMECİLİK FAALİYETİNDE BULUNAN DAR MÜKELLEFİYETE TABİ YABANCI YATIRIM FONLARININ, KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASI AÇISINDAN SERMAYE PİYASASI KANUNUNA GÖRE KURULAN YATIRIM FONU ADDOLUNUR”

4. İFADESİ 01.01.2006 TARİHİNDEN İTİBAREN GEÇERLİ OLMAK ÜZERE 5281 SAYILI KANUNLA KALDIRILMIŞTI. BUNA BAĞLI OLARAK 01.01.2006 TARİHİNDEN İTİBAREN YABANCI YATIRIM FONLARI, KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİ OLMAKTAN ÇIKARILMIŞTI.

5. ANCAK 5520 SAYILI K.V.K.’NIN 2. MADDESİNİN (1) NUMARALI FIKRASINDA; SPK’NUN DÜZENLEME VE DENETİMİNE TABİ FONLAR İLE BU FONLARA BENZER YABANCI YATIRIM FONLARININ SERMAYE ŞİRKETİ SAYILACAĞI HÜKÜM ALTINA ALINMIŞTIR. SÖZ KONUSU BU DÜZENLEME İLE YABANCI YATIRIM FONLARININ VERGİLENDİRİLMESİNDE ESKİ SİSTEME GERİ DÖNÜLMÜŞTÜR.

6. TAM VE DAR MÜKELLEFİYET AYRIMI İÇİN 5442 SAYILI KANUNDA YER ALAN KANUNİ VE İŞ MERKEZİNİN TÜRKİYE’DE BULUNMASI KRİTERİ, 5520 SAYILI K.V.K.’NDA DA MEVCUTTUR. BUNA GÖRE KANUNİ VEYA İŞ MERKEZİ TÜRKİYE’DE BULUNAN KURUMLAR TAM MÜKELLEF OLARAK ADLANDIRILACAK VE YURT İÇİNDE VE YURT DIŞINDA ELDE ETTİKLERİ KAZANÇLARIN TAMAMI ÜZERİNDEN VERGİLENDİRİLECEKTİR.

7. DAR MÜKELLEF KURUM KAZANÇLARINI OLUŞTURAN KAZANÇ VE İRATLAR; • TİCARİ KAZANÇ (İHRAÇ EDİLMEK KAYDIYLA SATIN ALINAN MALLARIN YABANCI ÜLKELERE GÖNDERİLMESİNDEN SAĞLANAN KAZANÇLAR TÜRKİYE’DE ELDE EDİLMİŞ SAYILMAZ, ESKİ SİSTEMDE AYRICA İHRAÇ EDİLMEK ÜZERE TÜRKİYE’DE İMAL EDİLEN MALLARIN YABANCI MEMLEKETLERE SATILMASINDAN ELDE EDİLEN KAZANÇLARDA TÜRKİYE’DE ELDE EDİLMEMİŞ SAYILMAKTAYDI.

8. ESKİ SİSTEMDE OLDUĞU GİBİ YENİ SİSTEM UYARINCA DA, DAR MÜKELLEF KURUMLARIN TÜRKİYE’DE İŞ YERİ VEYA DAİMİ TEMSİLCİLERİ VASITASIYLA ELDE ETTİKLERİ KAZANÇLAR, TİCARİ KAZANÇ MAHİYETİNDEDİR.

9. TÜRKİYE’DE BULUNAN ZİRAİ İŞLETMEDEN ELDE EDİLEN ZİRAİ KAZANÇLAR • TÜRKİYE’DE ELDE EDİLEN SERBEST MESLEK KAZANÇLARI • TAŞINIR VE TAŞINMAZLAR İLE HAKLARIN TÜRKİYE’DE KİRALANMASINDAN ELDE EDİLEN İRATLAR • TÜRKİYE’DE ELDE EDİLEN MENKUL SERMAYE İRATLARI • -TÜRKİYE’DE ELDE EDİLEN DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR

10. 5422 SAYILI K.V.K.’NDA DAR MÜKELLEF KURUMLARIN TÜRKİYE’DE ELDE ETTİKLERİ ÜCRET GELİRLERİNİN KURUMLAR VERGİSİNE TABİ OLDUĞU HÜKÜM ALTINA ALINMIŞTI. ANCAK 5520 SAYILI K.V.K.’NDA DAR MÜKELLEF KURUMLARCA TÜRKİYE’DE ELDE EDİLECEK GELİRLER ARASINDA “ÜCRET GELİRİ” SAYILMAMIŞTIR.

11. DAR MÜKELLEF YABANCI KURUMLARIN TÜRKİYE’DE ZİRAİ KAZANÇ ELDE EDEBİLMELERİ İÇİN, HER ŞEYDEN ÖNCE TÜRKİYE’DE BİR ZİRAİ İŞLETMENİN VARLIĞI VE ZİRAİ FAALİYETİN BU İŞLETMEDE YÜRÜTÜLMESİ GEREKMEKTEDİR.

12. İSTİSNALAR • MADDE 5/1-a; İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI TAM VE DAR MÜKELLEF KURUMLARIN TAM MÜKELLEF KURUMLARDAN ELDE ETTİKLERİ KAR PAYLARI ESKİ DÜZENLEMEDE OLDUĞU GİBİ KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR. ESKİ DÜZENLEMEDEN FARKLI OLARAK KURUCU SENETLERİ İLE İNTİFA SENETLERİNDEN ELDE EDİLEN KAR PAYLARI DA KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR.

13. MADDE 5/1-b: YURT DIŞI İŞTİRAK KAZANCI İSTİSNASI KANUNİ VE İŞ MERKEZİ TÜRKİYE’DE BULUNMAYAN ANONİM VE LİMİTED ŞİRKETLERDEN ELDE EDİLEN KAR PAYLARI; - İŞTİRAK ORANININ EN AZ %10, İŞTİRAK SÜRESİNİN İSE EN AZ 1 YIL, - YURT DIŞI İŞTİRAKİN VERGİ YÜKÜNÜN EN AZ %15 OLMASI (FİNANSAL KİRALAMA DAHİL FİNANSMAN TEMİNİ, SİGORTA HİZMETLERİNİN SUNULMASI YA DA MENKUL KIYMET YATIRIMI OLMASI DURUMUNDA EN AZ TÜRKİYE’DE UYGULANAN ORAN)

14. İŞTİRAK KAZANCININ ELDE EDİLDİĞİ HESAP DÖNEMİNE İLİŞKİN KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN VERİLMESİ GEREKEN TARİHE KADAR TÜRKİYE’YE TRANSFER EDİLMESİ, KAYDIYLA KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA OLACAKTIR.

15. ANCAK YURT DIŞINDA İNŞAAT, ONARIM, MONTAJ İŞLERİ İLE TEKNİK HİZMETLERİN YAPILABİLMESİ İÇİN İLGİLİ ÜLKE MEVZUATINA GÖRE ŞİRKET KURULMASI ZORUNLU OLDUĞU DURUMLARDA, ÖZEL AMAÇ İÇİN KURULDUĞUNUN ANA SÖZLEŞMELERİNDE BELİRTİLMESİ VE FİİLEN BU AMAÇ DIŞINDA FAALİYETİNİN BULUNMAMASI ŞARTIYLA, SÖZ KONUSU ŞİRKETLERE İŞTİRAK EDİLMESİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR ANILAN ŞARTLARIN VARLIĞI ARANMAKSIZIN KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA OLACAKTIR.

16. ESKİ VE YENİ UYGULAMA ARASINDAKİ FARKLAR - ESKİ KANUNDA İŞTİRAK EDİLEN YABANCI ŞİRKETİN FAALİYET KONUSUNUN FİNANSAL KİRALAMA VEYA HER NEVİ MENKUL KIYMET YATIRIMI OLMASI DURUMUNDA İSTİSNANIN UYGULANMAYACAĞI BELİRTİLMİŞTİR. ANCAK, YENİ KANUNDA BU ŞEKİLDE SINIRLANDIRICI BİR HÜKÜM BULUNMAMAKTADIR. - ESKİ KANUNDA İŞTİRAK HİSSESİNİN ELDE TUTULMA SÜRESİ ASGARİ İKİ YIL OLARAK BELİRLENMESİNE KARŞIN, BU SÜRE YENİ KANUN’DA BİR YIL OLARAK BELİRLENMİŞTİR.

17. - ESKİ KANUNDA YURT DIŞINDA TAŞINAN VERGİ YÜKÜ % 20 OLARAK BELİRLENMİŞKEN BU ORAN YENİ KANUNDA % 15 OLARAK BELİRLENMİŞTİR. - ESKİ KANUNDA YURT DIŞI KURUM SERMAYESİNE İŞTİRAK ORANI EN AZ % 25 OLARAK BELİRLENMİŞTİ. YENİ KANUNDA İSE BU ORAN ÖDENMİŞ SERMAYENİN % 10’U OLARAK BELİRLENMİŞTİR. - ESKİ KANUNDA YURT DIŞINDA ELDE EDİLEN KAZANCIN NİTELİĞİNE İLİŞKİN BİR BELİRLEME YAPILMIŞ VE % 75'İ TİCARÎ, ZİRAÎ VEYA SERBEST MESLEK KAZANCI NİTELİĞİNDE OLAN KAZANÇLAR ÜZERİNDEN İSTİSNANIN UYGULANACAĞI BELİRTİLMİŞTİR. YENİ KANUNDA İSE BU YÖNDE BİR BELİRLEMEYE YER VERİLMEMİŞTİR.

18. VERGİ YÜKÜ HESAPLAMASINA İLİŞKİN ÖRNEK; • KURUM TİCARİ KAZANCI 90 • GİDER OLARAK KABUL EDİLMEYEN TUTAR 10 • VERGİYE TABİ KAZANÇ 100 • İSTİSNA 50 • VERGİ ORANI %20 • HES.VERGİ 10 • ÖDENEN VERGİ 10 • DAĞITILABİLİR KAZANÇ 80 • VERGİ YÜKÜ=(TAHAKKUK EDEN VERGİ/DAĞITILABİLİR KAZANÇ+TAHAKKUK EDEN VERGİ) • VERGİ YÜKÜ=(10/80+10=)11,1

19. EĞER ÜLKEDE KAZANCA HERHANGİ BİR İSTİSNA TANINMASAYDI; • HES.VERGİ 20 • ÖDENEN VERGİ 20 • DAĞITILABİLİR KAZANÇ 70 • VERGİ YÜKÜ=(TAHAKKUK EDEN VERGİ/DAĞITILABİLİR KAZANÇ+TAHAKKUK EDEN VERGİ) • VERGİ YÜKÜ = (20/70+20=) 22,2

20. MADDE 5/1-c: YURT DIŞI İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANCI İSTİSNASI EN AZ İKİ TAM YIL SÜREYLE AKTİFTE YER ALAN YURT DIŞI İŞTİRAK HİSSELERİNİN ELDEN ÇIKARILMASINDAN SAĞLANAN KAZANÇLAR KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR.

21. ANILAN İSTİSNADAN, KAZANCIN ELDE EDİLDİĞİ TARİH İTİBARİYLE ARALIKSIZ EN AZ 1 YIL SÜREYLE NAKİT VARLIKLAR DIŞINDA KALAN AKTİF TOPLAMININ %75 VEYA DAHA FAZLASI, KANUNİ VE İŞ MERKEZİ TÜRKİYE’DE BULUNMAYAN ANONİM VEYA LİMİTED ŞİRKET NİTELİĞİNDEKİ ŞİRKETLERİN HER BİRİNİN SERMAYESİNE EN AZ %10 ORANINDA İŞTİRAKTEN OLUŞAN TAM MÜKELLEF ANONİM ŞİRKETLER YARARLANABİLİR.

22. MADDE 5/1-ç: EMİSYON PRİMİ İSTİSNASI ANONİM ŞİRKETLERİN KURULUŞLARINDA VEYA SERMAYELERİNİ ARTIRDIKLARI SIRADA ÇIKARDIKLARI PAYLARIN İTİBARİ DEĞERİ AŞAN KISMI (EMİSYON PRİMİ) KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR. ESKİ UYGULAMADA RÜÇHAN HAKKI KUPON SATIŞ KAZANÇLARI DA KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA OLMAKLA BİRLİKTE YENİ KANUNLA BU KAZANÇLARIN SADECE %75’İ KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLMİŞTİR.

23. MADDE 5/1-d; YATIRIM FON VE ORTAKLIKLARININ KAZANÇLARINA İLİŞKİN İSTİSNA • MKYF VE MKYO’LARININ PORTFÖY İŞLETMECİLİK KAZANÇLARI, • PORTFÖYÜ TÜRKİYE’DE KURULU BORSALARDA İŞLEM GÖREN ALTIN VE KIYMETLİ MADENLERE DAYALI YATIRIM FON VE ORTAKLIKLARININ PORTFÖY İŞLETMECİLİK KAZANÇLARI,

24. GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM FON VE ORTAKLIKLARININ KAZANÇLARI, • GAYRİMENKUL YATIRIM FON VE ORTAKLIKLARININ KAZANÇLARI, • EMEKLİLİK YATIRIM FON VE ORTAKLIKLARININ KAZANÇLARI, • KONUT FİNANSMANI FONLARI İLE VARLIK FİNANSMANI FONLARININ KAZANÇLARI, KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR.

25. GAYRİMENKUL VE İŞTİRAK HİSSELERİ KAZANÇ İSTİSNASI • GAYRİMENKUL VE İŞTİRAK HİSSELERİ KAZANÇ İSTİSNASINA GEÇMEDEN ÖNCE, ANILAN İSTİSNANIN KISA BİR TARİHÇESİ;

26. SÖZ KONUSU İSTİSNA, KVK’DA YER ALAN ÖNEMİ DÜZENLEMELERDEN BİRİDİR. 2970 SAYILI KANUNLA KURUMLAR VERGİSİ KANUNUNA EKLENEN GEÇİCİ 10’UNCU MADDE HÜKMÜYLE 1984 YILINDA MEVZUATIMIZA GİRMİŞTİR. ANILAN KANUN İLE 1984 VE 1985 YILLARI İÇİN ÖNGÖRÜLEN UYGULAMA 3239 SAYILI KANUN İLE 1986, 1987 VE 1988 YILLARINDA DA UYGULANMIŞTIR.

27. 3332 SAYILI KANUN İLE 1989 YILINDA, 1990 YILINDA İSE 3595 SAYILI BÜTÇE KANUNU İLE UYGULANMIŞ, ANCAK ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN BÜTÇE KANUNA KONAN HÜKMÜ İPTAL EDİLMİŞ, BUNUN ÜZERİNE 3689 SAYILI KANUN İLE KVK’YA EKLENEN GEÇİCİ 18’İNCİ MADDE HÜKMÜYLE 1990, 1991 VE 1992 YILLARINDA DA UYGULANMIŞTIR.

28. 3824 SAYILI KANUN İLE KVK’NIN 8/18’NCİ MADDESİNDE DÜZENLENMİŞ VE 01.01.1993 TARİHİNDEN İTİBAREN KALICI HALE GELMESİ SAĞLANMIŞTI. ANCAK, 3946 SAYILI KANUN İLE 01.01.1994 TARİHİNDEN İTİBAREN YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIŞ,

29. ANCAK, 4108 SAYILI KANUN İLE GEÇİCİ 24’ÜNCÜ MADDE OLARAK 94 VE 98 YILLARI ARASINDA UYGULANMIŞTIR. 1999 YILINDA 4393 SAYILI BÜTÇE KANUNU İLE 1 YIL DAHA UZATILMIŞ VE 4444 SAYILI KANUN İLE DE GEÇİCİ 28’İNCİ MADDE OLARAK 31.12.2002 TARİHİNE KADAR UYGULANMIŞTIR.

30. 4503 SAYILI KANUN İLE UYGULAMANIN KAPSAMI BİRAZ DAHA GENİŞLETİLMİŞTİR. • 4783 SAYILI KANUN İLE 31.12.2003 TARİHİNE KADAR, 5035 SAYILI KANUN İLE DE 31.12.2004 TARİHİNE UZATILMIŞTIR.

31. MADDE 5/1-e; TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANCI İSTİSNASI KURUMLARIN EN AZ 2 TAM YIL SÜREYLE AKTİFLERİNDE YER ALAN TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSELERİ İLE KURUCU SENETLERİ, İNTİFA SENETLERİ VE RÜÇHAN HAKLARININ SATIŞINDAN DOĞAN KAZANÇLARIN %75’İ KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR.

32. ANILAN İSTİSNA UYGULAMASINDAN YARARLANABİLMEK İÇİN; SATIŞ KAZANCININ, SATIŞ İŞLEMİNİ İZLEYEN 2. YILIN SONUNA KADAR TAHSİL EDİLMESİ VE 5. YILIN SONUNA KADAR PASİFTE ÖZEL BİR FON HESABINDA TUTULMASI GEREKMEKTEDİR. AYRICA, MENKUL KIYMET VE TAŞINMAZ TİCARETİ İLE UĞRAŞAN KURUMLARIN BU AMAÇLA ELLERİNDE BULUNDURDUKLARI DEĞERLERİN SATIŞINDAN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR, İSTİSNA KAPSAMI DIŞINDADIR.

33. İSTİSNA KAZANCIN, 5 YIL İÇİNDE SERMAYEYE İLAVE DIŞINDA HERHANGİ BİR HESABA NAKLEDİLMESİ, İŞLETMEDEN ÇEKİLMESİ VEYA DAR MÜKELLEF KURUMLARCA ANA MERKEZE AKTARILAN KISMI İÇİN UYGULANAN İSTİSNA DOLAYISIYLA ZAMANINDA TAHAKKUK ETTİRİLMEYEN VERGİLER ZİYAA UĞRAMIŞ SAYILIR. BÖLÜNME VE DEVİR HARİÇ TASFİYE HALİNDE DE AYNI ESASLAR GEÇERLİDİR.

34. ANILAN MADDENİN GEREKÇESİNDE; İSTİSNANIN TEMEL AMACI KURUMLARIN MALİ YAPILARININ GÜÇLENDİRİLMESİNİN TEŞVİKİ OLDUĞUNDAN, EKONOMİK AÇIDAN FİRMALARA İLAVE İMKAN SAĞLAMAYAN İŞLEMLERİN İSTİSNA KAPSAMI DIŞINDA KALACAĞI, BU BAĞLAMDA, KURUMLARIN YÖNETİMİNİ ETKİLEYECEK ŞEKİLDE BİRBİRİYLE İLİŞKİLİ KİŞİ VEYA KURUMLAR YA DA AYNI GRUBA DAHİL ŞİRKETLER ARASINDA YAPILACAK TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞLARINDAN FİKTİF OLARAK ELDE EDİLECEK KAZANÇLARA İSTİSNA UYGULANMASININ SÖZ KONUSU OLMAYACAĞI BELİRTİLMİŞTİR.

35. AYNI ŞEKİLDE, ELDEN ÇIKARILAN TAŞINMAZ VEYA İŞTİRAK HİSSESİNDEN SAĞLANAN LİKİDİTENİN YİNE ATIL HALE DÖNÜŞMESİNE NEDEN OLACAK ŞEKİLDE FONKSİYONEL OLARAK BENZER SABİT KIYMETLERE KANALİZE EDİLMESİ DURUMU, İSTİSNA UYGULAMASI İLE SAĞLANMASININ ÖNGÖRÜLEN AMACA UYGUN DÜŞMEYECEĞİ BELİRİTLMİŞTİR.

36. ESKİ VE YENİ UYGULAMA ARASINDAKİ FARKLAR - YENİ UYGULAMADA KURUCU SENETLERİ, İNTİFA SENETLERİ VE RÜÇHAN HAKLARI SATIŞ KAZANCIDA İSTİSNADAN YARARLANABİLECEKTİR. - YENİ UYGULAMADA SATIŞTAN DOĞAN KAZANCIN TAMAMI DEĞİL DE SADECE % 75’LİK KISMI İÇİN İSTİSNADAN YARARLANABİLECEKTİR. - ESKİ UYGULAMADA SATIŞTAN ELDE EDİLEN KAZANCIN, SATIŞIN YAPILDIĞI YILI İZLEYEN İKİNCİ TAKVİM YILININ SONUNA KADAR SERMAYEYE EKLENMESİ GEREKİRKEN YENİ DÜZENLEME DE İSE SATIŞ KAZANCININ İSTİSNADAN YARARLANAN KISMININ SATIŞIN YAPILDIĞI YILI İZLEYEN BEŞİNCİ YILIN SONUNA KADAR PASİFTE ÖZEL BİR FON HESABINDA TUTULMASI GEREKMEKTEDİR.

37. - ESKİ UYGULAMADA PASİFTE FON HESABINDA TUTULAN SATIŞ KAZANCININ “HERHANGİ BİR SURETLE İŞLETMEDEN ÇEKİLMESİ, DAR MÜKELLEF KURUMLAR TARAFINDAN YURT DIŞINA TRANSFER EDİLMESİ VEYA BU SÜRE İÇİNDE İŞLETMELERİN TASFİYESİ (DEVİR, BİRLEŞME VE BÖLÜNME HALLERİ HARİÇ)” İSTİSNA UYGULAMASINA AİT ŞARTLARIN İHLALİ ANLAMINA GELMEKTEYDİ. YENİ UYGULAMADA SATIŞ KAZANCININ HERHANGİ BİR ŞEKİLDE BAŞKA BİR HESABA NAKLEDİLMESİ DE İSTİSNA UYGULAMASINA İLİŞKİN ŞARTLARIN İHLALİ ANLAMINA GELMEKTEDİR.

38. MADDE 5/1-F; BANKA BORÇLARINA İLİŞKİN OLARAK TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANCI İSTİSNASI BANKA BORÇLARI NEDENİYLE TAKİBE ALINMIŞ VEYA TMSF’NA BORÇLU DURUMDA OLAN KURUMLAR İLE BUNLARIN KEFİLLERİNİN (BENT METNİNDE KEFİLLERİN HUKUKİ KİŞİLİKLERİNE İLİŞKİN OLARAK HERHANGİ BİR BELİRLEME YAPILMAMIŞ OLMAKLA BERABER GEREKÇEDE İSTİSNA UYGULAMASINDAN YARARLANACAK KEFİLLERİNDE KURUM OLMASI GEREKTİĞİ BELİRTİLMİŞTİR.) VE İPOTEK VERENLERİN;

39. - İŞTİRAK HİSSELERİ, - KURUCU VE İNTİFA SENETLERİ İLE - RÜÇHAN HAKLARININ, BU BORÇLARA KARŞILIK BANKALARA VEYA BU FONA SATIŞINDAN VEYA DİĞER ŞEKİLDE DEVRİNDEN DOĞAN KAZANÇLARIN TAMAMI İLE BANKALARIN BU ŞEKİLDE İKTİSAP ETTİKLERİ SÖZ KONUSU KIYMETLERİN SATIŞINDAN DOĞAN KAZANÇLARIN % 75’İ, EN AZ İKİ YIL ELDE TUTULMA ŞARTI ARANMAKSIZIN KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLMİŞTİR.

40. MADDE 5/1-g; YURT DIŞI FAALİYET KAZANÇLARI KURUMLARIN YURT DIŞINDAKİ İŞYERİ VE DAİMİ TEMSİLCİLERİ VASITASIYLA ELDE ETTİKLERİ KAZANÇLAR; • %15 ORANINDA VERGİ YÜKÜ TAŞIMASI, • ELDE EDİLDİĞİ HESAP DÖNEMİNE AİT KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN VERİLMESİ GEREKEN TARİHE KADAR TÜRKİYE’YE TRANSFER EDİLMESİ,

41. ANA FAALİYET KONUSU, FİNANSAL KİRALAMA DAHİL FİNANSMAN TEMİNİ, SİGORTA HİZMETLERİNİN SUNULMASI VEYA MENKUL KIYMET YATIRIMI OLAN KURUMLARDA VERGİ YÜKÜNÜN EN AZ TÜRKİYE’DE UYGULANAN ORANDA OLMASI, KAYDIYLA KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA OLACAKTIR.

42. ESKİ İLE YENİ UYGULAMA ARASINDAKİ FARKLAR - ESKİ UYGULAMADA ESAS FAALİYET KONUSU FİNANSAL KİRALAMA VEYA HER NEVİ MENKUL KIYMET YATIRIMI OLAN MÜKELLEFLERİN SÖZ KONUSU İSTİSNADAN FAYDALANAMAZKEN, YENİ KANUNDA FAALİYET KONUSU İLE İLGİLİ HERHANGİ BİR SINIRLAMAYA GİDİLMEMİŞTİR. - ESKİ UYGULAMADA İŞYERİ VEYA DAİMİ TEMSİLCİNİN BULUNDUĞU ÜLKEDEKİ VERGİ YÜKÜNÜN % 20 OLMASI GEREKİRKEN BU ORAN, YENİ UYGULAMADA % 15’E İNDİRİLMİŞTİR. - ESKİ UYGULAMADA YURT DIŞINDA ELDE EDİLEN KAZANCIN EN AZ % 75’İNİN TİCARÎ, ZİRAÎ VEYA SERBEST MESLEK KAZANCI NİTELİĞİNDE OLMASI GEREKİRKEN YENİ UYGULAMADA BU YÖNDE BİR BELİRLEME YAPILMAMIŞTIR.

43. MADDE 5/1-h; YURT DIŞI İNŞAAT, ONARIM, MONTAJ İŞLERİ İLE TEKNİK HİZMETLERDEN SAĞLANARAK TÜRKİYE’DE GENEL NETİCE HESAPLARINA İNTİKAL ETTİRİLEN KAZANÇLAR KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR.

44. UYGULAMADA; YURT DIŞINDAKİ İNŞAAT, ONARMA VEYA MONTAJ İŞLERİNE İLİŞKİN OLARAK YURT İÇİNDE VERİLEN TEKNİK HİZMETLER DOLAYISIYLA ELDE EDİLEN KAZANÇLARIN ANILAN İSTİSNA UYGULAMASINDAN YARARLANILIP YARARLANAMAYACAĞI HUSUSU BİR KISIM TARTIŞMALARA YOL AÇMAKTAYDI. 5520 SAYILI YENİ K.V.K.’NIN 5. MADDESİNİN GEREKÇESİNDE; YURT DIŞINDA YAPILMAKTA OLAN BİR İNŞAAT, ONARIM VE MONTAJ İŞİYLE İLGİLİ OLARAK TÜRKİYE’DE GERÇEKLEŞTİRİLEN TEKNİK HİZMETLER NEDENİYLE ELDE EDİLEN KAZANÇLARINDA ANILAN İSTİSNA KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLECEĞİ BELİRTİLMİŞTİR.

45. MADDE 5/1-ı; EĞİTİM VE ÖĞRETİM İŞLETMELERİ KAZANÇ İSTİSNASI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM, İLKÖĞRETİM, ÖZEL EĞİTİM VE ORTA ÖĞRETİM OKULLARI İLE BAKANLAR KURULUNCA VERGİ MUAFİYETİ TANINAN VAKIFLARA VEYA KAMU YARARINA ÇALIŞAN DERNEKLERE BAĞLI REHABİLİTASYON MERKEZLERİNİN İŞLETİLMESİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR, FAALİYETE GEÇTİKLERİ HESAP DÖNEMİNDEN İTİBAREN 5 HESAP DÖNEMİ KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR.

46. MADDE 5/1-i; RİSTURN İSTİSNASI KOOPERATİF ORTAKLARININ YÖNETİM GİDERİ KARŞILIĞI OLARAK ÖDEDİKLERİ PARALARDAN HARCANMAYARAK İADE EDİLEN KISIMLAR İLE; - TÜKETİM KOOPERATİFLERİNDE, ORTAKLARIN KİŞİSEL VE AİLEVİ GIDA VE GİYECEK İHTİYAÇLARINI KARŞILAMAK ÜZERE SATIN ALDIKLARI MALLARIN DEĞERİNE,

47. - ÜRETİM KOOPERATİFLERİNDE, ORTAKLARIN ÜRETEREK KOOPERATİFE SATTIKLARI VEYA KOOPERATİFTEN ÜRETİM FAALİYETİNDE KULLANMAK ÜZERE SATIN ALDIKLARI MALLARIN DEĞERİNE, - KREDİ KOOPERATİFLERİNDE, ORTAKLARIN KULLANDIKLARI KREDİLERE, GÖRE HESAPLADIKLARI RİSTURNLAR, KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR.

48. İSTİSNA KAZANÇLARLA İLGİLİ GİDER VE ZARARLARIN DURUMU; 5520 SAYILI K.V.K.’NIN 5. MADDESİNİN (3) NUMARALI FIKRASINDA; - İŞTİRAK HİSSELERİ ALIMIYLA İLGİLİ FİNANSMAN GİDERLERİ HARİÇ OLMAK ÜZERE, KURUMLARIN KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLARINA İLİŞKİN GİDERLERİNİN,

49. - İSTİSNA KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİNDEN DOĞAN ZARARLARININ, İSTİSNA DIŞI KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLEMEYECEĞİ HÜKÜM ALTINA ALINMIŞTIR.

50. 5520 SAYILI KANUNUN 35. MADDESİNDE DİĞER KANUNLARDA YER ALAN İSTİSNA UYGULAMALARININ KURUMLAR VERGİSİ AÇISINDAN GEÇERSİZ OLDUĞU, İSTİSNA UYGULAMALARININ ANCAK K.V.K., G.V.K. VE V.U.K.’NDA DÜZENLENEBİLECEĞİ, GEÇİCİ 1. MADDESİNİN (9) NUMARALI FIKRASINDA İSE 01.01.2006 TARİHİNDEN ÖNCE BAŞKA KANUNLARDA YER ALAN İSTİSNA UYGULAMALARININ GEÇERLİ OLDUĞU HÜKÜM ALTINA ALINMIŞTIR.