530 likes | 1.02k Views
HEKİMLİKTE ETİK. Prof. Dr. Oktay KADAYIFÇI Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D. Başkanı Balcalı / ADANA. “ I magination is more İmportant than knowledge ” Albert Eistein. En ölümcül hastalık; “ DOĞUM ” dur. Prof. Dr. Oktay KADAYIFÇI. Galen Hipokrat
E N D
HEKİMLİKTE ETİK Prof. Dr. Oktay KADAYIFÇI Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D. Başkanı Balcalı / ADANA
“Imagination is more İmportant than knowledge” Albert Eistein
En ölümcül hastalık; “DOĞUM” dur... Prof. Dr. Oktay KADAYIFÇI
Galen • Hipokrat • Soranus
Türkiye’de ilk Sezaryen,1900’lü yıllarda, Cemil TOPUZLU tarafından yapıldı.
1950’li Yıllarda Tıp... 5 Duyu...
High-Tech Tıp • Robotik Cerrahi • Computerize Tanı Yöntemleri ve Cerrahi • Gen Tedavisi • Kloning .................................... ?
Laparotomi • Laparoskopi • Robotik cerrahi • Doğal deliklerden cerrahi (skarsız cerrahi) DOĞUM BİR CERRAHİDİR
Elinde çekiç olan her şeyi çivi görür.
Cerrahi Tıbbın Aczidir. Prof. Dr. Oktay KADAYIFÇI
Bir Girişim için : • Yapılabilir olmak • Yapabilmek • Ortamın uygun olması • Endikasyon • Toplum değerlerine ters düşmemek
Kozmetik • Travma • Sezaryen dışında ameliyat olmayacak.
Her zenaatkar işini o işin yapılması gerektiği gibi yapmalıdır. Sir Anthony Fitzherbert, 1534.
HEKİMİN SORUMLULUKLARI • Çalıştığı Kuruma • Hastaya • Hastanın Ailesine • Hastanın masraflarını ödeyen organizasyona • Hastanın çalıştığı yere • Hekimin kendine • TÜM İNSANLIĞA
ETİK • Etik doğrular ve yanlışların ahlaki değerlerimiz açısından belli kurallar ışığında irdelenmesi olarak tarif edilir, örneğin, -Neleri yapmalıyız ve neleri yapmamalıyız ? - İyi ve kötü huylar (erdemler ve zaaflar) etik’te en önemli sorgu “ahlak nedir ?” sorusudur.
Yasalar • Dini inançlar • Toplumsal değerler • Çıkarlar • Beklentiler
-No more children -Marry a non-carrier partner -Keep the first wife, and marry a non - carrier partner -Continue to have children and take chance -Pre-implantion diagnosis with in vitro fertilization (IVF)
PRIMUM NON NOCERE HİPPOKRAT
Hastalıklar karşısında iki alışkanlık edinin, yardım et veya en azından zarar verme. Epidemiks-Hipokrat
6 ANA ETİK KURAL • Bağımsızlık ve Özgürlüğe Saygı • Yararlı Olma • Sır Saklama • Doğruyu Söyleme • Beceri • Karar
Sağlık Fiziksel, Ruhsal ve Sosyal açıdan tam bir iyilik halidir. Ve bu iyilik hali sadece hasta ve sakat olmamakla değil başka nedenlerle de bozulabilir. WHO 1948
Famous Professor of Physchiatry New York
Hekimlik şifa veremediği durumlarda bile teselli etmeyi bilmelidir. Hasta bozuk bir makine olmadığı gibi bizde onları tamir eden teknisyenler değiliz. Bilim “Manolya” gibidir. Daha koklarken solmaya başlar. Birçok alanda bugünün gerçeği, yarının yanlışı olabilir. V. GOMEL
DOĞUM HEKİMLİĞİ ve ETİK • Anne-bebek çıkar çatışması • İnsan yaşamı ne zaman başlar ? • Yasalar,deontoloji ve etik ilişkisi • Yardımla üreme ve etik • Ultrasonografi ve etik • Reprodüktif Genetik ve etik • Gebeliğin sonlandırılması ve fetus sayısının azaltılması • 3.trimesterde fetal anomali • Anensefali ve organ bağışı • İnsan embriyosu ve araştırma • Üreme etiği
Bir işlemden asıl amaçlanan sağlık sorununa bağlı yaşam kalitesini artırmaktır. Çoğu kez hekim ölçülebilen geçici ve bir yerde şaşırtıcı bulgularla buna karar verir. (Surrogate endpoint)
Toplam Kalite Değerlendirilmesi (Total Quality Assesment) Sonuca Bağlı Göstergeç (Outcome Based Indicator)
Pelvik Ağrı Tanı : 25 cm. çapında Myoma Uteri Tedavi: Histerektomi Patoloji : Tanı doğrulandı Sonuç : Ağrı devam ediyor Başarı : ?
Example: Woman is diagnosed with cancer • Told she has one year to live if she does not have treatment • Her quality of life, without treatment, will be 0.8 of perfect health and she will then die very quickly • Without treament = 0.8 QALYs
Example: Woman is diagnosed with cancer • Told she has one year to live if she does not have treatment • If she receives new treatment she will live for 3 years, but her QoL will be 0.25 of perfect health because of the toxity of the treatment • With treament = 0.75 QALYs • No point in treating this woman
Efficacy :Bir yöntem en iyi şartlarda ve en iyi ellerde uygulanmadığında elde edilebilecek en yüksek etkenlik. Effectiveness :Bir yöntemden günlük uygulama sırasında elde edilen ortalama etkenlik. Efficiency :Bir yöntemin etkenliğinin en az komplikasyon ve en düşük fiyatla elde edilmesi.
Push the envelope • Me too effect • Consumer’s demand V. GOMEL
Kaliteyi Devamlı Artırma (Continuous Quality Improvement) • Ne yapıyorum ? • Niçin yapıyorum ? • Nasıl yapıyorum ? • Daha iyi nasıl yaparım ? W.Edwards Deming ve Joseph Juran
Hekim önce bir vatandaştır. Vatandaş olarak ülkesinin : • Anayasasına • Medeni ve • Ceza yasalarına uymak zorundadır.
Hekim ülkesinin, yöresinin ve yakın çevresinin ; • Etik kurallarına, • Deontoloji prensiplerine, • Bağlı olduğu meslek kuruluşunun prensiplerine bağlıdır.