Projekt mbi grupët etnike dhe inkluzionin shoqëror në edukim në Ballkanin Përendimor

1. Studimi i ETF mbi inkluzionin shoqëror të grupëve etnike në edukim dhe trajnim: elementët e praktikës së mirë Projekt mbi grupët etnike dhe inkluzionin shoqëror në edukim në Ballkanin Përendimor 17 qershor 2008, Mali i Zi

2. Përse një studim mbi praktikën e mirë? • Progresi shumë herë është i lidhur me mësimin e dyanshëm • Shumë projekte dhe eksperienca interesante janë të zhvilluara në këtë fushë • Çdo shtet duket të gjëjë përgjigjet e veta, por shkëmbimi, debata dhe kërkimi i asaj çfarë bëjnë të tjerët mund të jetë vlerë e shtuar

3. Objektiv i studimit Rritja e kapacitetëve të shtyllave mbështetëse të shtetëve të Ballkanit Përendimor, përmes identifikimit dhe analizës së praktikës së mirë, në mënyrë që ato të: • Drejtojnë arsyet e frekuentimit të ulët të edukimit, mungesën e aftësive dhe tregut varfër të punës, të cilët janë rezultate me të cilët përballohën grupet etnike vulnerabil: enticiteti është një nga faktorët të rëndësishëm të formimit të varfërisë • Dizajnimi i politikës së edukimit dhe trajnimit si dhe intervenimëve që promovojnë inkluzionin shoqëror

4. Fusha e studimit Fusha e gjërë mbledhë dhe analizon praktikën e mirë të shtetëve të BE, MS dhe WBA, dhe mbulon: • Politikat dhe masat (programet dhe projektët) • Të gjithë nivelët e edukimit dhe të gjitha format e arsimit të të rriturve • Tre titullar të intervenimit: Qeveria, Shoqëria civile dhe Donatorët

5. Gzekutimi i studimit • Kontraktues: Promeso Consulting, Bukuresht • Ekipi: 5 ekspertë internacional (BE, niveli ndër-shtetëror) dhe 7 ekspertë nacional (tl nivelit WBA) • Kohëzgjatja: Korrik-Dhetor 2007 • Metodologjia: pmja e stafit, intervistat telefonike (BE), intervistat direkte dhe fokus-grupët • Pjesëmarrës: 49 organizata të BE, 86 anëtarë që bënin intervista dhe 85 fokus-grupe, pjesëmarrëse nga WBA

6. Mëgësitë dhe problemet • Edukimi i grupëve etnike është totalisht ose pjesërisht i ndarë • Fëmijet nga grupët etnike kanë një arritje më të ulët • Mungesa e legjislativës anti-diskriminuese që do të isht e kuptueshime • Implementimi i dobët i parimëve publike • Isdentifikimi i pamjaftueshëm i masave të nevojshme për inkluzionin shoqëror • Rezultate të ulëta në shkollat e larta dhe institucionet e shkollimit të lartë • Akcione çozitive të pamjaftueshme • Mekanizmët e dobëta të mbikqyrjës dhe avaluimit

7. Praktika e mirë do të thotë (I) praktika e mirëkonsiderohet si praktikë efektive që ndihmon shtetin, komunitetin ose organizatën të përfitojë nga eksperienca dhe dituria e fituar përmjet inovacionit shoqëror • Potenciali i inkluzionit shoqëror: përkrahja e inkluzionit shoqëror të grupëve etnike përmjet edukimit dhe trajnimit • Përputhja anti-diskriminuese: Identifikimi i diskriminimit dhe promovimi i trajnimit të barabartë

8. Praktika e mirë do të thotë (II) • Qëndresë: ka potencial për kontinuitet • Efektivitet (rezultate afatshkurte) dhe impakt (rezultate afatgjate) • Tranferabilitet: disa mësime mund të përdorën marrur nga sitatat të tjera por të ngjajshime

9. Praktika e mirë e përmbledhur • 45 praktikë të përmledhura nga 15 shtete të BE dhe 6 të tjera nga WBA • Të përqëdëruara rreth tri kolonave të ndryshme: A. Hyrja, pjesëmarrja dhe bajtja e grupëve etnike në edukim (27) B. Hyrja dhe pjesëmarrja e grupëve etnike në trajnim (12) C. Edukimi dhe trajnimi në fushen e yhvillimit të marëdhënieve të mira ndër-etnike (6)

10. Hyrja, pjesëmarrja dhe mbajtja e grupëve etnike në edukim • Edukimi i herët: (udhëtarët, Irlanda e veriut) • Edukimi i lartë: (shtete të ndryshme – Romania, Spanja,. Portugalia, Hungaria, Franca, Sllovakia) • Edukimi shkollor me shumë nivele (BiH, Sërbia) • Shkollimi i shancës së dytë/ orët e kompenzimit (Kroatia, Kosova, Mali i Zi, Serbia) • Hyrje e integruar në edukim (Czech Republic, fYRoM)

11. Hyrja, pjesëmarrja dhe mbajtja e grupëve etnike në edukim • Edukimi në të dy gjuhë(Shqipëria, Lithuania, Polonia, Romania) • Masa sistematike në edukatë(Shqipëria, BiH, Kosova, UK) • Desgragacionini në shkolla (Bullgaria, Hungaria, Romania) • Edukimi inkluziv (BiH, Czech Republic, fYRoM, Romania)

12. Shembull relevant: desegregacioni në sistemët edukative (Romania) • Elaborimi i paketës së masave legjislative, pedagogjike dhe financiare, mes tjerash: • Klasat e përziera në të gjitha nivelët e shkollimit • Sigurim i trensportit për fëmijet Romë • Përdorim i përbashkët i hapësirave dhe ndërtesave shkollore • Orët përkrahjeje për nxënësit me vështirësi në mësime • Trajnimi i mësimdhënësve në fushën e edukimit inkluziv • Mundëlsimi i transferimit të nxënësve në skollat e ndryshme që të arrihet balancimi etnik • Informimi i komunitetit Romë për kualitetin që ka edukimi në shkollat e përziera

13. Hyrja dhe pjesëmarrja e grupëve etnike në trajnim • Masat strategjike në VET (Shqipëria) • Afrimi i integruar në trajnim (Kroacia, Hungaria,Holanda, Spanja) • Trajnimi mbi identifikimin e të gjitha grupëve etnike(Estonia, Mali i Zi, Hollanda, UK) • Trajnimi mbi identifikimin e grupëve etnike specifike(Portugalia)

14. Shembull relevant:ACCEDER - ESF:mundësimi i punësimit i popullatës Rome • Formimi i një harte integruese që të ofrohet mundësia e punësimit të më shumë se 25.000 Romë. • Ngritja e vetëdijës në marëdhënie mes Romëve të rinj dhe familjëve të tyre • Ndihmë për definimin e udhëve individuale për trajnim dhe kërkesë të punës • Kërkimet në fushën e tregut të punës • Kurset me karakter trajnimi që të përmirësohet punësimi i Romëve • Përkrahje në punësim • Krijimi i sistemit për informim dhe mbikqyrje

15. Edukim dhe trajnim në shënjë përkrahje të marëdhënieve të mira ndër-etnike • Edukimi parashkollor (Kosova) • Edukimi në shkollat e fillore(Kroacia, Serbia) • Edukimi i llojllojshëm(Danimarka, Gjermania, multicountry – Portugalia, Spanja, Franca, Slovakia)

16. Shembull relevant: edukimi interkultural dhe masat përkrahëse për integrimin ndër-etnik • Puna me fëmijët e vëgjël që janë të lirë nga paragjykimët: • Promovimi i gjuhëve të ndryshme • Puna me stafin i cili vjen nga grupët etnike të ndryshme • Yhvillimi i aftësive për zgjedhjën e konfliktëve tek fëmijet • Rritja e mundësive për komunikimin ndër-etnik në të ardhmën

17. Trendët dhe faktorët kryesor të suksesit • Faktor të përgjithshëm • Roli më i madh i edukatës parashkollore • Kualiteti i edukimit dhe trajnimit • Desegregacioni shkollor • Plan-programi shkollor inkluziv dhe interkultural • Roli i mësimdhënësit/trajnerit • Kyçja e prindërve dhe të komunitetit • Motivacioni për E&T të të rriturve • Mekanizmët për evaluim dhe mbikqyrje

18. Trendët dhe faktorët kryesor të suksesit • Mundësitë e barabarta dhe akcioni afirmativ i grupëve etnike më pozita të dobëta • Intervenimi në shkolla në shumë nivele • Resorsët ektra për nxënës në pozita të dobëta • Masa të veçanta për pjesëmarrje në edukimin e shkallës së dytrë dhe të tretë • Ndërmjetësim, mbikqyrje dhe arësim

19. Rekomandimët politike • Niveli ndër-shtetëror • Mesazhi kryesor 1: drejtimi i problemëve rajonale të përbashkëta përmjet iniciativës ndër-shtetërore brenda rajonit të WBA dhe ndërmjet shtetëve të BE dhe WBA • Mesazhi kryesor 2. investimi në punën analitike për potenciale tranferabiliteti dhe meritave, para se të ndërmerrën hapat praktik • Mesazhi kryesor 3. formimi i masave, programëve dhe praktikave lokale

20. Rekomandimët politike • Niveli shtetëror • Mesazhi kryesor 4. aprovimi i legjislativës anti-diskriminuese e cila është e kuptueshme, i mekanizmëve të implementimit dhe strategjive të inkluzionit shoqëror • Mesazhi kryesor 5. eliminimi i segregacionit në fushat e vëndbanimit dhe në shkolla • Mesazhi kryesor 6. implementimi i akcionëve afirmative efektive në mënyrë që të përkrahën grupët etnike në edukim dhe trajnim • Mesazhi kryesor 7. përmirësimi i kyçjës, pjesëmarrjës dhe mbajtjës së grupëve etnike në edukim

21. Rekomandimët politike • Niveli shtetëror • Mesazhi kryesor 8. përmirësimi i kyçjës dhe pjesëmarrjës të grupëve etnike vulnerabilë në trajnim • Mesazhi kryesor 9. krijimi i mundësive për dialog inter-kultural dhe inkluzionin e shumëfishtë të grupëve etnike • Mesazhi kryesor 10. planifikimi dhe implementimi i kujdesshëm i strategjive të mainstreamit

22. Rekomandimët politike • Niveli shtetëror • Mesazhi kryesor 11. Zhvillimi i përgjigjës të integruar dhe të koordinuar për pozitat e dobëta të grupëve etnike vulnerabilë • Mesazhi kryesor 12. përforcimi i kapacitetëve të qeverisjës lokale të cilët merren me problemët e grupëve etnike • Mesazhi kryesor 13. vëndosja e një sistemi funkcional të mbikqyrjës dhe evaluimit të bazuar mbi të dhëna relevante dhe bashkëkohore

23. Rekomandimët politike • Akcionët të bazuara në shkolla • Mesazhi kryesor 14. sigurimi i përzierjës etnike dhe shoqërore në shkolla e cila do të reflektojë përbërjën etnike të trevës • Mesazhi kryesor 15. sigurimi i akcionëve të kuptueshme që do të përforcojnë rezultatët edukative dhe rritjën e përqindjës në pjesëmarrje

24. Rekomandimët politike • Akcionët e shoqërisë civile • Mesazhi kryesor 16. puna me prindërit, punëdhënësit dhe komunitetin që të krijohen kushtet për kyçjën dhe pjesëmarrjën e grupëve etnike në edukim, trajnim dhe tregun e punës • Mesazhi kryesor 17. përforcimi i kapacitetëve të organizatave të shoqërisë civile, në mënyrë që të obligohën të krijojnë një politikë domëthënëse të dialogut me qeverinë

25. Komentët finale • Është një introduktë afatgjatë • Na nevoitën pritje pozitive • Resorsët e përmirësimit na nevoitën, njëjtë si dhe ato të investimit • Egziston hapësira për të gjitha shtyllat mbështetëse Investimi në edukatë do të thotë investim në kohezonin shoqëror