Tartı Aletleri Muayene Yönetmeliği Bilgilendirme Semineri

1. Tartı Aletleri Muayene Yönetmeliği Bilgilendirme Semineri • Tartı Aletleri ile ilgili Yasal Yönetmelikler • Hazır Ambalajlı Mamüllerin Ağırlık Ve Hacim Esasına Göre Net Miktar Tespitine Dair Yönetmelik

2. P R O G R A M 09:00 – 09:15 Açılış ve Tanışma 09:15 – 10:00 Tartı Aletleri ile ilgili Kanun ve Yönetmelikler - Kısaca Metroloji - Yasal Metroloji 10:00 – 10:15 Sorular 10:15 – 10:45 Yeni Tartı Aletleri Muayene Yönetmeliği - Yasal Metroloji kapsamına giren tartı aletleri 10:45 – 11:00 Sorular

3. P R O G R A M 11:15 – 11:45 Hazır Ambalajlı Mamüllerin Ağırlık Ve Hacim Esasına Göre Net Miktar Tespitine Dair Yönetmelik 11:45 – 12:00 Sorular 12:00 – 13:15 Yemek Arası İstatistiksel Kalite Kontrol SQC 13:15 – 14:00 14:00 – 16:30 ÇÖZÜMLER WORKSHOP

4. Ölçü Bilimi Samih Yelekçi

5. METROLOJİ Metroloji, Ölçüm bilimidir. Aralarında Osmanlı İmparatorluğu'nun da bulunduğu 17 ülkenin 20 Mayıs 1875’de Paris’te imzaladığı Metre Konvansiyonu ile Metroloji bir Bilim Dalı olarak kabul görmeye başlamıştır.

6. Üretimde Metrolojinin Önemi Ancak Doğru ve Güvenilir Ölçümlerle ; • Ar-Ge faaliyetlerinizde başarı sağlayabilir, • Ürün kalitenizi artırabilir, • Fire oranlarınızı düşürebilir, • Ticarette yaşanabilecek itilafların önüne geçilir, • Rekabet gücünüzü artırabilir ve müşteri memnuniyetini sağlayabilir, • Kısaca, para, mal ve üretim kaybının önüne geçebilirsiniz.

7. Ortak Ticaret ve Ortak Üretim, dünyanın tüm bölgeleri arasında ortak bir ölçü birliğinin yakalanması ile mümkün kılınabilir.

8. Metroloji Üç Ana Başlık Altında Sınıflandırılır

10. Bilimsel Metroloji ; Ulusal sıfata sahip, birincil seviyede laboratuvarları olan kuruluşların yürüttüğü etkinliklerdir. Türkiye’de Ulusal Metroloji faaliyetleri, Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME) tarafından yürütülmektedir. • Ulusal ölçme referans standartlarını geliştirir ve muhafaza eder,  • Uluslararası ölçme sistemine referansların izlenebilirliğini sağlar,

11. Bilimsel Metroloji ; Uluslararası koordinasyon BIPM tarafından sağlanır. Uluslararası Ölçüler ve Ayarlar Bürosu (Bureau International de Poids et Mesures) Dünya çapında ölçü standartlarının (SI) doğru olarak kullanılmasından sorumludur. İzlenebilirlik Zincirinin Tepesinde Yer Alır

12. Ulusal kilogram prototipleri BIPM’de belirli periyotlarda uluslararası kilogram prototipi ve yasal kopyalarıyla karşılaştırılmak suretiyle kalibrasyonlarının yapılması gerekmektedir. ( Yaklaşık 10-15 Yıl’da bir )

13. İzlenebilirlik Zinciri Bir ölçüm sonucunun, uluslararası ölüm standardına kesintisiz bir karşılaştırma zinciri boyunca bağlanmasıdır.

14. Endüstriyel Metroloji ; Endüstride kaliteyi güvence altına alma ihtiyacı ile gündeme gelmiştir. Bu hizmeti akredite olmuş kalibrasyon laboratuvarları yerine getirmektedir. Türkiye’de Akreditasyon faaliyetleri, Türk Akreditasyon Kurumu ( TÜRKAK ) tarafından yürütülmektedir. 4457 Sayılı kanunla, 27.10.1999Tarihinde kurulmuştur.

15. Endüstriyel Metroloji ; Uluslararası alanda, endüstriyel metroloji kapsamındaki faaliyetlerin koordinasyonu ILAC tarafından sağlanır. Uluslararası Laboratuar Akreditasyonu Birliği (International Laboratory Accreditation Cooperation)

16. Yasal Metroloji ; Yasal Metroloji ; Zorunlu Alan Yasal Metroloji faaliyetleri, T.C Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğü ‘tarafından yürütülür.

17. Yasal Metroloji alanındaki, uluslararası işbirliği konuları, OIML tarafından yürütülmektedir. Uluslararası Yasal Metroji Kurumu International Organization of Legal Metrology

18. Kalibrasyon Nedir? Kalibrasyon kısaca, gerçek değer ile gösterge değeri arasındaki farkın belirlenmesidir. Kalibrasyon, diğer bir ifadeyle, bir ölçme cihazının göstergesinin, ölçülen büyüklüğün gerçek değerinden sapmasını belirlemek ve belgelendirmektir. (sertifikalandırmak) Kalibrasyon ayar içermez !! Doğrulama Nedir? Bir ölçü aletinin kabul edilen kriterlere göre çalışıp çalışmadığının belirlenmesidir.

19. Ulusal Standartların Oluşturulması Kalibrasyon Doğrulama

20. Ülkemiz’ de Yasal Metroloji

21. Türkiye ‘de Yasal Metroloji ÖLÇÜLER VE AYAR KANUNU Kanun No : 3516 Kabul Tarihi : 11.01.1989 Yayım Tarihi : 21.01.1989 AMAÇ, milli ekonominin ve ticaretin gereklerine ve kamu yararına uygun olarak Türkiye hudutları içinde her türlü ölçü ve ölçü aletlerinin doğru ayarlı ve uluslararası birimler sistemine uygun olarak imalini ve kullanılmasını sağlamaktır.

22. Türkiye ‘de Yasal Metroloji Ölçüler ve Ayar Kanunu beş ana bölümden oluşmaktadır: • Terimlerin ve birimlerin tanımları ve kullanılması, • Muayene, damgalama ve yasaklar, • Ceza Hükümleri, • Mali hükümler, • Çeşitli Hükümler

23. Türkiye ‘de Yasal Metroloji I. BÖLÜM KANUN KAPSAM’ına Giren Ölçü Aletleri ; 1- Uzunluk, Alan, Hacim, Ağırlık Ölçüleri, 2- Areometreler, Hububat muayene aletleri, 3- Elektrik, Su, Havagazı, Doğalgaz, Akaryakıt Sayaçları, 4- Taksimetre, Naklimetreler, 5- Akım, Gerilim Ölçü Transformatörleri, 6- Demiryolu Yük ve Sarnıçlı Vagonların muayenesi,

24. Türkiye ‘de Yasal Metroloji I. BÖLÜM Madde - 3 Kanun kapsamı dışında bırakılan Konular ; • Uluslararası Birimler Sisteminin (SI) uygulanmadığı ülkelerle ilgili ve taraflardan biri Türk vatandaşı olmayan ve yurdumuzda oturmayan şahıslarla yapılmış anlaşma, sözleşme ve düzenlenmiş belgeler, b) (a) bendinde belirlenen ülkelere ticaret eşyası ihracı ile uğraşan müessese ve fabrikalarda özellikle bu işler için kullanılan ölçü ve ölçü aletleri, c) 1782 sayılı Ölçüler Kanununun yürürlüğe girdiği 01.01.1933 tarihinden önce düzenlenmiş bulunan tapu, kontrat ve senet gibi kayıt ve belgeler, d) Kullanılmayan antika ölçü ve ölçü aletleri,

25. Türkiye ‘de Yasal Metroloji Madde - 3 Kanun kapsamı dışında bırakılan Konular ; e) Öğretim işlerinde, para ve mücevherat yapımında veya taşıdığı özellikler bakımından Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca uygun görülecek özel, kişisel veya teknik işlerde kullanılan veya sanayi kuruluşlarında özellikle imalata yarayıp mamullerin miktarını tespitle ilgisi bulunmayan ölçü ve ölçü aletleri, f) Münhasıran banyo ve mutfaklarda kullanılmak maksadıyla imal edilmiş bulunan dinamometrik tartı aletleri, g) Silahlı Kuvvetlerin donatım ve donanımına ait olup alım satımla ilgisi bulunmayan teknik ölçü ve ölçü aletleri.

26. Türkiye ‘de Yasal Metroloji Ancak, (b), (e) ve (g) bentlerinde yazılı ölçü ve ölçü aletlerinden teknik işler dışında ve ticarette kullanılabilecek nitelikte olanların üzerlerine "ALIM VE SATIM İŞLERİNDE KULLANILAMAZ" ifadesinin yazılması ve (b) bendinde belirtilen ölçü ve ölçü aletlerinin özelliklerine göre muayeneleri yapılarak damgalanmış olmaları şarttır.

27. Türkiye ‘de Yasal Metroloji II. BÖLÜM Muayene, Damgalama ve Yasaklar 1- İlk Muayene, 2- Periyodik Muayene, 3- Ani Muayene, 4- Şikayet Muayenesi, 5- Stok Muayenesi

28. II. BÖLÜM Tamir ve Ayar Yetki Belgeleri • Ölçü aletlerinin tamir ve ayarını yapacak kişilerin yetki belgesi alması zorunludur. İlgili yönetmelik 3516 sayılı Ölçüler Ve Ayar Kanunun 10.maddesi ‘ne dayanılarak hazırlanmıştır.

31. III. BÖLÜM Ceza Hükümleri 1- İdari Cezalar, 2- Adli Cezalar,

32. İdari Cezalar, • Bu Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen istisna dışında, resmi ve özel sözleşmelerde, her türlü evrak, belge ve ilanlar ile miktar belirtilen etiketlerde ve kanunlara göre tutulan defterlerde uluslararası birimleri kullanmayan kişiye 300Türk Lirası idarî para cezası verilir. • Damgası kopmuş, bozulmuş, damga süresi dolmuş ölçü aletini kullanan kişiye, 1521 Türk Lirası idarî para cezası verilir. Ayrıca bu ölçü aletlerine el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir.

33. İdari Cezalar, • Yetkisiz olduğu halde, bu Kanun kapsamına giren ölçü aletlerinin bakım ve tamirini yapan kişiye, 760 Türk Lirası idarî para cezası verilir. • Ayarı doğru olmayan ölçü aletlerini kullanan kişiye151Türk Lirası idarî para cezası verilir. Ayrıca bu ölçü aletlerine el konularak mülkiyetinin kamuyageçirilmesine karar verilir. • Ambalajında belirtilen veya yetkili makamlarca tespit edilen miktarlara uymayan bir malı üreten, satışa arzeden veya satan kişiye 1521 Türk Lirasından 15.226 Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.,

34. Adli Cezalar, • Uluslararası birimler sistemine göre yapılmamış olan veya bu sisteme göre imal edilmiş olmakla beraber nitelikleri bakımından bu Kanun hükümlerine uygun bulunmayan ölçü ve ölçü aletlerini ticaret maksadıyla imal eden, ithal eden, satan, satışa arzeden, satın alan, bulunduran veya bu özelliğini bilerek nakleden kişi, bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. • Damgalanmamış ölçü ve ölçü aletlerini satan, satışa arzeden veya ticari ilişkide kullanan kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. • Ayarının doğru olmadığını bildiği aletle ölçü yapan ve bu suretle haksız menfaat temin eden kişi, Türk Ceza Kanununun dolandırıcılık suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır.”

35. Tartı Aletleri Kullanım Amaçlarına Göre İki Ana Grupta Üretilir 1- Otomatik Olmayan Tartı Aletleri 2- Otomatik Tartı Aletleri

36. Ülkemizde AT uygulamaları geçerlidir. NAWI Non Automatic Weighing Instruments Directive Otomatik Olmayan Tartı Aletleri Yönetmeliği MID Measuring Instruments Directive Ölçü Aletleri Yönetmeliği

37. Otomatik Olmayan Tartı Aleti ; Yükün, yük taşıyıcısı üzerine konulmasında, kaldırılmasında ve tartım sonuçlarının alınmasında bir operatör müdahalesinigerektiren tartı aleti

38. İLGİLİ YÖNETMELİKLER ; 2009/23/AT Otomatik Olmayan Tartı Aletleri Yönetmeliği 17.04.2002 tarihinde yayımlanarak 01.06.2003 yılında yürürlüğe girmiştir.(90/384) Yönetmelik daha sonra 09.03.2007 tarihinde revize edilerek yeniden yayımlanmıştır. ( 2009/23/AT)

39. 2009/23/AT - Ölçü Aletleri Yönetmeliğinin Kapsamı; a) Birinci kategori; • Ticari işlemler için kütle tespiti, • Köprü veya yol geçiş ücreti, tarife, vergi, ceza, ikramiye, tazminat ya da benzer tip ödemelerin hesaplanması amacıyla kütle tespiti, icari işlemler için kütle tespiti, • Kanunların veya tüzüklerin uygulanması, mahkeme tutanaklarında verilen bilirkişi görüşü için kütle tespiti, köprü veya yol geçiş ücreti, tarife, vergi, ceza, ikramiye, tazminat ya da benzer tip ödemelerin hesaplanması amacıyla kütle tespiti, icari işlemler için kütle tespiti,

40. Tıbbi amaçlı izleme, teşhis ve tedavi maksadıyla hastaların tartılması suretiyle kütle tespiti, • Reçetede yer alan ilaçların eczanede hazırlanması amaçlı kütle tespiti ile tıbbi ve ilaç laboratuarlarında yürütülen analizlerde kütle tespiti, • Halka açık satış yerlerinde tüketiciye doğrudan satışların ve ön ambalajlı ürünlerin fiyat tespiti. b) İkinci kategori; • Yukarıda sayılanların dışında kalan tüm işlemler için kütle tespiti.

41. MADDE 5 (a) bendinde bahsi geçen işlemler için kullanılan tartı aletleri, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-1)’deki gerekleri yerine getirmelidir. Ek- 1 Metrolojik Şartları Tarif Eder (a) bendinde belirtilen işlemlerde kullanılmayan cihazlar içermesi veya bu tür cihazlara bağlı çalışması durumunda, söz konusu cihazların, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (EK-1)’deki gerekleri yerine getirmesi şartı aranmaz. Bu Durumda, ALIM VE SATIM İŞLEMLERİNDE KULLANILAMAZ Etiketi yapıştırılmalıdır.

42. Otomatik Tartı Aleti ; Yükün, yük taşıyıcısı üzerine konulmasında, kaldırılmasında ve tartım sonuçlarının alınmasında bir operatör müdahalesini gerektirmeyen tartı aleti

43. MID Measuring Instruments Directive 30 Nisan 2004 Tarihinde Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Tarafından Yayınlamıştır. (DIRECTIVE 2004/22/EC )

44. Avrupa Birliği Direktiflerini Esas Alan Ülkeler • 28 Üye Devlet: İngiltere, Almanya, Fransa, talya, Hollanda, Belçika, Kıbrıs, spanya, Portketiz, Yunanistan, Litvanya, Polonya, Slovenya, Çek Cumhuriyeti, Lüksemburg, İrlanda, Danimarka, Finlandiya, Estonya, Bulgaristan, Avusturya, İsveç, Letonya, Romanya, Malta,Slovakya Cumhuriyeti, Macaristan • 3 Avrupa Ekonomik Alan Üyesi (AEA):  İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç, Avrupa Ekonomik Alanı  aracılığıyla ortak pazar düzenlemelerine katılmıştır.  • İsviçre de ‘ iki-taraflı antlaşmalar aracılığıyla Avrupa Birliği ile ilişkiler kurmuş ve Avrupa direktiflerinin büyük bir çoğunluğunu uygulamaktadır. • 4 Aday Ülke: Türkiye, İzlanda, Hırvatistan, Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti, Diğer Balkan Cumhuriyetleri

45. 2004/22/ATÖlçü Aletleri Yönetmeliği (MID Measuring Instruments Directive) 7 Ağustos 2008 tarihinde yayımlanarak 21. Maddesi hariç yayın tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. (21.Madde 01.01.2009 Tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.)

46. 2004/22/AT - Ölçü Aletleri Yönetmeliğinin Amacı; Ölçü aletleri yönetmeliği kapsamındaki cihaz ve sistemlerin ; • kamu menfaati, • kamu sağlığı, • kamu güvenliği ve kamu düzeni, • çevrenin ve tüketicinin korunması, • vergi ve harçların toplanması • adil ticaret Gibi sebeplerle belirtilen ölçü aletlerinin kullanımı ile ilgili olarak piyasaya arz edilmesi ve/veya kullanıma sunulması halinde, taşıması gereken şartları düzenlemektir.

47. Ölçü Aletleri Yönetmeliği Kapsamındaki Cihaz ve Sistemler; (2004/22/AT) • Su sayaçları (MI-001) • Gaz sayaçları ve hacim dönüştürme cihazları (MI-002) • Aktif elektrik enerji sayaçları (MI-003) • Isı sayaçları (MI-004) • Su haricindeki sıvıların miktarlarını sürekli ve dinamik ölçen ölçme sistemleri (MI-005) • Otomatik tartı aletleri (MI-006) • Taksimetreler (MI-007) • Malzeme ölçerler (MI-008) • Boyutsal ölçüm cihazları (MI-009) • Egzoz gazı analiz cihazları (MI-010)

48. MID Kapsamındaki Otomatik Tartı Aletleri; 1- Otomatik kütle belirleme aleti (Automatic catchweigher) 2- Otomatik kontrol tartı aleti (Automatic checkweigher) 3- Ağırlık etiketleyici (Weight labeller) 4- Ağırlık & fiyat etiketleyici (Weight/price labeller) 5- Otomatik gravimetrik dolum aleti (Automatic gravimetric fillinginstrument) 6- Kesintili toplayıcı (Discontinuous totaliser ) 7- Sürekli toplayıcı (Continuous totaliser ) 8- Ray Kantarı (Rail-weighbridge)

50. Dolum Makinaları