ORTA ÖĞRETİM ZÜMRE BAŞKANLARI Ölçme ve Değerlendirme Semineri

1. ORTA ÖĞRETİM ZÜMRE BAŞKANLARIÖlçme ve Değerlendirme Semineri MEHMET AYDIN İCLAL KOLAT ASLI KUMBİLOĞLU BARTIN ŞUBAT-2014

2. Ölçme ve Değerlendirmede Temel Kavramlar Neden Ölçme ve Değerlendirilme?

3. ÇÜNKÜ; FARKLILIKLAR VAR

4. Programın Öğeleri

6. Eğitimin Amacı

7. Bilişsel Amaçlar • 1960 2000 • Bilme Hatırlama • Kavrama Anlama/Kavrama • Uygulama Uygulama • Analiz Analiz • Sentez Değerlendirme • Değerlendirme Yaratma-Özgün Ürün

8. ÖLÇÜLECEK DAVRANIŞLAR (Örnek: Bilişsel Alan Taksonomisi) Bilginin İçselleştirilmiş hali (Kendi ifadeleri) Özgün, Yeni çözüm / ürün geliştirme Bilgilerin Bütün içinde ayrıştırılması Bilginin Yeni durumlarda kullanılması Değerlen. Sentez Sentez Analiz Analiz Analiz Uygulama Uygulama Uygulama Uygulama Kavrama Kavrama Kavrama Kavrama Kavrama Bilgi Bilgi Bilgi Bilgi Bilgi Bilgi Belirli ölçütler kullanarak yargıya ulaşma, görüş veya öneri geliştirme Sınav Yorum gerektiren, bilgiye eleştirel bakılmasını amaçlayan sorulardan oluşur. Sınav Ezber cevaplar gerektiren sorulardan oluşur Ezber gerektiren bilg. (Tanımlar)

9. BELİRTKE TABLOSU • 14 Soru sorulmalıdır. • Bu sorulardan 2’si köklü sayılardan, 2’si üslü sayılardan, 4’ü sayı sistemlerinden, 1’i logaritmadan sorulmalıdır. • Üslü sayılardan yöneltilecek iki sorudan biri tanım olmalı, diğeri öğrencinin bilgiyi nasıl içselleştirdiğini ölçmeye yönelik olmalıdır. • İçeriğe tekrar bakacak olursak bazı konulardan hiç soru sorulmadığı görülmektedir. Şu halde sınavın kapsam geçerliği tehlikeye atılmış olunacaktır. İçeriği ve Tabloyu karşılaştıralım.

10. Duyuşsal Amaçların Sınıflandırılması • Alma (farkında olma) • Tepkide bulunma • Değer verme • Örgütleme • Kişilik haline getirme

11. Ölçme: Herhangi bir niteliği gözlemlemek ve gözlem sonucunu sayılarla ya da başka sembollerle ifade etmektedir. Ölçme: Nitel Kanaat ifadeleri Nicel Sayısal ifade

12. Ölçme; Doğrudan ölçme (Mutlak sıfır) Dolaylı Ölçme (Göreceli sıfır = izafi, bağıl, keyfi) Değerlendirme: Ölçme sonuçlarını bir ölçüte vurarak, ölçülen nitelik hakkında bir değer yargısına varma sürecidir.

13. Nitelik Ölçme Aracı Ölçme Değerlendirilme (Karar Verme)

14. Değerlendirme Kararı • Mutlak Değerlendirme (Kriter, Ölçüt ): Bireysel başarıya göre değerlendirme • Bağıl Değerlendirme: Grubun başarısına göre değerlendirme

15. Bağıl Değerlendirme: Grubun başarısına göre değerlendirme Sınav türü               Ortalama doğru cevap              Standart sapma Türkçe                        17.2                                        9.8Sosyal Bilimler             12.0                                        8.7Matematik                     7.9                                        9.9Fen bilimleri                  4.5                                         8.8

16. NORMAL DAĞILIM EĞRİSİ • Normal dağılımın standart sapması (ss=1)’dir. • Mod, ortanca ve ortalama aynı değerdir. • Ortalama noktası dağılımı simetrik iki eşit parçaya böler • Dağılım çizgisi taban çizgisini kesmeden paralel ilerler • Ortalamanın sağındaki ve solundaki iki bölge (ss=-1 ile ss=+1) puanların %68’ini içine alır. • Standart sapmanın (-2 ile +2 ) değerleri arasında puanların %95’i bulunur. • Standart sapmanın (-3 ile +3) değerleri arasında puanların %99’u bulunur. • Çarpıklık değeri (0)’dır.

17. Puanların %68’i Puanların %95’i Puanların %99’u

18. Normal Dağılım

19. Normal Dağılım

20. Normal Dağılım

21. Normal Dağılım

22. Normal Dağılım & Standart Sapma

23. Normal Dağılım

24. Sağa Çarpıklık

25. Sola Çarpıklık

26. Bimod (iki modlu) Dağılım

27. Değerlendirme Türleri • Tanıma ve Yerleştirmeye Yönelik Değerlendirme - Bir Kuruma (Lise, Üniversite) - Özel Yetenek (Spor, Sanat) - Dersi öğrencilerin (hazır bulunuşluk)durumuna göre düzenleme

28. 2. Yetiştirme ve Biçimlendirmeye Yönelik Değerlendirme Süreç devam ederken yapılan değerlendirme 3. Sonuç Görmeye Yönelik Değerlendirme Amaçlara ulaşıldı mı? Sınıf geçme-ders tekrarı Sertifika, diploma, mezuniyet Programın değerlendirilmesi

29. Ölçme ve Değerlendirme Semineri Doç. Dr. İsa Korkmaz Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Erzurum 2013

30. Açık Uçlu Soru Yazma ve Değerlendirmede Teknikleri

31. Öğrencilerin yazılı sorulara verdikleri ilginç yanıtlar (Türkmen, http://www.istikbal gazetesi.com.) (Kaynak: Pegem Ölçme ve Değerlendirme 2013 • Soru: İsmet İnönü’nün batı cephesine bakışı nasıl idi, açıklayınız. • Muhasebe sorusu: Kasa sayımında 100 bin tl eksik çıkmıştır. Bunu büyük defterde muhasebeleştiriniz. • Çılgın felsefe hocası 100 puanlık tek soruyu yanındaki sandalyeyi göstererek sorar: - Bana bu sandalyenin var olmadığını kanıtlayın! • Soru: Ormanların faydalarını sayınız. • Soru: Ahmet Haşim’in en ünlü eserlerinin toplandığı eserin adı nedir? • Soru: Demokrasilerde kuvvetler ayrılığı kaça ayrılır? • Soru: Avrupa’da reform hareketini kim başlattı? • Soru: Risk nedir? Açıklayınız

32. Öğrencilerin yazılı sorulara verdikleri ilginç yanıtlar (Türkmen, http://www.istikbal gazetesi.com.) (Kaynak: Pegem Ölçme ve Değerlendirme 2013 • Soru: İsmet İnönü’nün batı cephesine bakışı nasıl idi, açıklayınız. • Cevap: 200 metrede dürbünle • Muhasebe sorusu: Kasa sayımında 100 bin tl eksik çıkmıştır. Bunu büyük defterde muhasebeleştiriniz. • Cevap: Tekrar sayın eksik çıkmaması lazım. • Çılgın felsefe hocası 100 puanlık tek soruyu yanındaki sandalyeyi göstererek sorar: - Bana bu sandalyenin var olmadığını kanıtlayın! 100 puan alan tek kişinin cevabı ise sadece şudur: - Hangi sandalye?

33. Öğrencilerin yazılı sorulara verdikleri ilginç yanıtlar (Türkmen, http://www.istikbal gazetesi.com.) (Kaynak: Pegem Ölçme ve Değerlendirme 2013 • Soru: Ormanların faydalarını sayınız. Cevap: Ormanların faydalarını saymakla bitmez. Sonuç: Tam not. • Soru: Ahmet Haşim’in en ünlü eserlerinin toplandığı eserin adı nedir? Cevap: Best of Ahmet Haşim. • Soru: Demokrasilerde kuvvetler ayrılığı kaça ayrılır? Cevap: Üçe. Kara, deniz, hava kuvvetleri. • Soru: Avrupa’da reform hareketini kim başlattı? Cevap: Riki Martin. Soru: Risk nedir? Açıklayınız. Cevap: Bu kağıdı boş vermektir. Sonuç: Tam not.

34. Açık Uçlu Soru Yazma ve Değerlendirmede Teknikleri Soru sorma tekniğine ilişkin bazı temel hatırlatmalar 1. Soru sorma tekniği öğretme etkinliğinin temelini oluşturmaktadır. 2. Öğretmenler sorularıyla öğrencilerin yaratıcı, kritik ve analitik düşünmelerini geliştirebilir. 3. Öğrencilerin öğrenmeleriyle öğretmenin soru sorma tekniği kullanma sıklığı arasında pozitif ilişki vardır.

35. 4.Öğretmenler günde 300 ile 400 arasında soru sormaktadırlar. 5. Tecrübeli öğretmenlerin daha fazla soru sordukları gözlenmiştir. 6. Öğretmenler soru sorma tekniğini genellikle öğrencilerin anlamada zorlandıkları konuları tespit etmek ve öğrendiklerini hatırlamak için kullanmaktadırlar. 7. Öğretmenlerin öğrencilerini düşünmeye yönlendirici soru sordukları az gözlenmiştir.

36. Yazılı Testler • Objektif Testler a. Doğru-Yanlış b. Çoktan seçmeli 2. Sübjektif Testler (açık uçlu) a. Kısa cevap gerektiren maddeler b. Uzun cevap gerektiren maddeler

37. Kısa cevap gerektiren maddeler • Soru kipindeki maddeler Örnek: İsim, tarih, yer adı ve tanımlama istenilen sorular. • Boşluk doldurmalı maddeler. Örnek: Türkiye’nin başkenti………….dır.

38. Kısa cevap gerektiren maddelerinolumlu yönleri 1. Bilgi düzeyini ölçmede kullanılır. 2. Çok soru sorularak testin kapsam geçerliği sağlanır. 3. Cevaplar kesin ve kısa olması puanlamada kolaylık ve objektiflik sağlar. 4. Doğru cevabı öğrencinin kendisi bulacağından şansa dayalı bulma yoktur dolayısıyla ölçmede hata azalır.

39. Kısa cevap gerektiren maddelerinolumsuz yönleri • Bilişsel gelişimin üst basamaklarına ilişkin kazanımları ölçmede yetersiz kalır. • Öğrencilerin konuları anlamlandırmadan ezberlemesini fırsat verir. • Her konuda yeterince soru maddesi yazmak zordur.

40. Uzun cevap gerektiren maddeler Kullanma durumuna göre çeşitleri • Serbest cevaplı sorular • Kitap açık olarak cevaplandırılan sorular • Evde cevaplandırılan sorular • Sınıf içinde cevaplandırılan sorular • Seçmeli yada tercihli sorular

41. Serbest cevaplı sorular • Kişisel yazmalar: Hikaye, yaratıcı ve eleştirisel yazma gibi. • Okuyucuyu bilgilendirici yazma: Herhangi bir olaya ilişkin rapor yazma, kavramları ve düşünceleri analiz etme veya karşılaştırma gibi. • Okuyucuları ikna etme: Şikayet ve dilek belirten yazılar, herhangi bir konuda ilgililerin dikkatini çekme veya insanları bir konuda harekete geçirme gibi yazılar.

42. Sınıf içinde cevaplandırılan sorular 1. Bir veya birden fazla soruyla öğrencilerin konuya ilişkin akademik başarıları, duygusal gelişimleri ve düşünme becerilerinin ölçülmesi için hazırlanan sorulardır. 2. Örnekler

43. Sınıf içinde cevaplandırılan sorular hazırlanmasında nelere dikkat edilmeli 1. Kapsam geçerliği sağlanmalıdır. 2. Sorular ve kullanılan kavramlar açık ve anlaşılır olmalıdır. 3. Yönerge açıkça belirtilmelidir. 4. Puanlamada kullanılacak anahtar kelimeler ve kavramlar belirlenmelidir.

44. Açık uçlu soruların özellikleri • Açık uçlu: Tek ve son doğru cevabı yok • Entelektüel düşünceyi başlatma: Tartışma • Yüksek düşünme becerisi gerektirir: Analiz, tahmin, değerlendirme • Önemli fikirleri transfer etme: Disiplinler arası bilgi transferi • Yeni sorular oluşturma: İleri araştırmalar • Sadece cevap değil destek ve ilişkilendirme • Zamanla tekrarlanma

45. Açık uçlu soruların değerlendirilmesi 1. Öğrencinin kağıdının tümünün değerlendirilmesi yerine her bir soru ayrı ayrı değerlendirilmelidir. 2. Puanlama anahtar kelimeler ve kavramlara göre yapılmalıdır. 3. Öğrencilere geri bildirim sadece not olarak değil önerilerle verilmelidir. 3. Puanlamada başka özellikler dikkate alınmamalıdır. (??)

46. Açık uçlu soru örnekleri • Benzerlik ve farklılıklarını göre açıklayınız? • Temel karakteristik özelliklerini ortaya koyarak yazınız? • Temel fikir ve kavram etrafında açıklayınız? • Bu konuyu ilişkilendiriniz? • Ne tür fikirler etkili olmuştur? Nedenleriyle açıklayınız? • Bu olaylardan nasıl bir sonuç çıkabilir açıklayınız?

47. Açık uçlu soru örnekleri 7. Bu durumda ne tür problemle karşılaşabiliriz? 8. Bu durumda nasıl bir sonuç olabilir? 9. Eğer böyle olsaydı ne olurdu? 10. Karar vermede veya değerlendirmede hangi kriterleri kullanabiliriz? 11. Bu konuyu açıklarken neler bizi desteklemektedir? 12. Böyle ifade edersek hangi bakış açısını temel almış oluruz açıklayınız?

48. Açık uçlu soru örnekleri 13. Hangi alternatifleri düşünmeliyiz açıklayınız? 14. Hangi strateji veya yaklaşımı kullanmalıyız açıklayınız? 15. Bu konuya ne tür katkılarınız olabilir açıklayınız?

49. Ölçme ve Değerlendirme Semineri Doç. Dr. İsa Korkmaz Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Erzurum 2013

50. YENİ YAKLAŞIMLARDAKİ ÖLÇME YÖNTEMİ VE DEĞERLENDİRME TEKNİKLERİ • Öz değerlendirme • Akran değerlendirmesi • Grup değerlendirmesi