ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ

1. ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ Doç. Dr. Nadir Çeliköz

2. Bu dersin genel amacı; • araştırma sürecini (sorun belirleme, veri toplama, veri analizi ve sonuçları yorumlama) incelemek, • belli başlı bilimsel araştırma yöntemlerini (deneysel yöntem, betimleme yöntemi, tarihi yöntem) ve kullanım biçimlerini incelemek, • belirli bir konu hakkında araştırma yapabilmek için gereken literatür bulma, veri toplama, verileri değerlendirme ve rapor yazma tekniklerini uygulamalı olarak kullanabilmek • Bu süreçte; veri değerlendirme ve rapor yazma için gereken bazı istatistik ve yazım paket programlarını seminer süresince kullanacağız.

3. Bu Dersin Genel Hedefleri • Bilimde araştırmanın rolü konusunda anlayış geliştirmek; • Araştırma süreci ve yöntemleri hakkında bilgi ve beceri kazandırmak; • Eğitim alanındaki araştırmaları ciddi bir biçimde analiz etme ve değerlendirme yetisi edindirmek; • Eğitim alanındaki sorunların çözümünde sistemli düşünme ve analitik yöntemleri uygulama becerisi kazandırmak; • Veri toplama, veri analiz ve değerlendirme tekniklerini uygulayabilme becerisi geliştirmek; ve • Araştırma raporu hazırlamaya katkı getirmektir.

5. İlgili kaynaklar • Earl Babbie, The Practice of Social Research. 9th ed. Belmont, CA: Wadsworth, 2001. (ISBN 0534574742) • Saim Kaptan, Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. 10. bs. Ankara: Tekışık, 1995. • Halil Seyidoğlu, Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı.. 8. bs. (Güzem Yayınları, No. 15) İstanbul: Güzem, 2000. • Kate L. Turabian, A Manual for Writers of Term Papers, Theses, and Dissertations. 5th ed. Chicago: University of Chicago, 1987.

6. İlgili kaynaklar • Niyazi Karasar, Araştırmalarda Rapor Hazırlama. 15. bs. 3A Araştırma Eğitim, Danışmanlık Ltd. Şti., 2005. • Rauf Arıkan, Anketler ve Anket Soruları, Nonel Yayınları,. 3. bs. Ankara: Gazi Kitabevi, 2013. • R.K. Schutt, Investigating the Social World. 2d ed. Thousand Oaks, CA: Pine Forge Press, 1999. • Baloğlu, B. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemi. 4. Bs. İstanbul: Der Yayınları. • Baş, T. (2001). Anket: Anket nasıl hazırlanır? Anket nasıl uygulanır? Anket nasıl değerlendirilir? Ankara: Seçkin. • Day, R.A. (1996). Bilimsel bir makale nasıl yazılır ve yayımlanır? Çev. Gülay Aşkar Altay. Ankara: TÜBİTAK. • Geray, H. (2006). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş: İletişim alanından örneklerle. Genşl. 2. bs. Ankara: Siyasal Kitabevi. • Gökçe, O. (2006). İçerik analizi: Kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi. • Gürsakal, N. (2009). Çıkarımsal istatistik. Bursa:

7. İlgili kaynaklar • Ali Yıldırım ve Hasan Şimşek, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 2. bs. Ankara: Seçkin, 2000. • Nilgün Köklü ve Şener Büyüköztürk, Sosyal Bilimler İçin İstatistiğe Giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2000. • Arthur W. Hafner, Descriptive Statistical Techniques for Librarians. 2d ed. Chicago: ALA, 1998. • William Strunk, Jr. and E.B. White, The Elements of Style. 3d ed. New York: MacMillan, 1979. • Wayne Booth, Gregory G. Colomb and Joseph M. Williams, The Craft of Research. Chicago: University of Chicago, 1995. • Şencan, H. (2007). Sosyal ve davranışsal bilimlerde bilimsel araştırma. Ankara: • Seçkin. Seyidoğlu, H. (2000). Bilimsel araştırma ve yazma el kitabı.. 8. bs. (Güzem Yayınları, • No. 15) İstanbul: • Güzem. Tekin, V.N. (2006). SPSS uygulamalı istatistik teknikleri. Ankara: • Ural, A. ve Kılıç,İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi: SPSS • 12.0 for Windows. Ankara: Detay. • Vaughan, L. (2008). Statistical methods for the information professional: A practical, painless approach to understanding, using, and interpreting statistics. Medford, NJ: ASIS&T.

8. İlgili kaynaklar • Charles H. Busha and Stephen P. Harter, Research Methods in Librarianship: Techniques and Interpretation. New York: Academic Press, 1980. • John Martyn and F. Wilfrid Lancaster, Investigative Methods in Library and Information Science: An Introduction. Arlington, VA: Information Resources Press, 1981. • A. Aziz, Araştırma Yöntemleri-Teknikleri ve İletitim. Gnşl. 2. bs. Ankara: Turhan Kitabevi, 1994. • Gürsakal, N. (2010). Betimsel istatistik. Bursa: Dora. • Kartal, M. (1998). Bilimsel araştırmalarda hipotez testleri: Parametrik ve nonparametrik teknikler. Erzurum • Morgan, G.A., Griego, O.V., Gloeckner, G.W. (2001). SPSS for Windows: An introduction to use and interpretation in research. London: Lawrence Erlbaum Associates. • Nitel araştırma: Neden, nasıl, niçin? (2007). Ed. Atila Yüksel, Burak Mil, Yasin Bilim. Ankara: Detay Yayıncılık. • Özdamar, K. (2003). Modern bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi. • Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara.

9. Giriş Araştırma konusunda deneyimlerimiz nelerdir? (eğitim, bilimsel araştırma yapma, bilgisayar ve internet kullanma)

10. Sizce Bilginin kaynağı nedir?

11. Bilgi kaynağı • Rasyonalizm (akılcılık) • Emprizm (deneycilik)

12. Problem Çözerken Hangi bilgi kaynaklarından yararlanıyoruz? • Emsal arama • Otorite • Kişisel deneyim • bilim

13. TEMEL KAVRAMLAR • Bilim • Bilimsel Yöntem • Araştırma

14. BİLİM – TANIMI • Geçerliliği kabul edilmiş sistemli bilgiler bütünüdür

15. Bilimin İşlevleri • Anlama • Açıklama • Kontrol

16. Bilimin Türleri • Toplum Bilimeri • Doğa Bilimleri • Matematik

17. Bilimin Temel Nitelikleri • Olgusaldır • Sistemlidir • Akılcıdır • Genelleyicidir • Evrenseldir • Birikimlidir • Kayıtlıdır • Sağlam fakat görelidir

18. BİLİMSEL YÖNTEM – TANIMI • Kanıtlanmış bilgi üretmek için izlenen yol • Bilime katkı getirmiş ve getireceğine güvenilen süreçler Ya da genel bir anlatımla; • Problem çözmek için izlenen düzenli yol

19. Bilimsel Yöntem; • Bilimin süreç yönüdür • Tümevarım ve tümdengelim yaklaşımlarının bir sentezidir

20. Bilimsel Yöntemin – Aşamaları • Güçlüğün sezilmesi • Problemin tanımlanması • Çözümün tahmin edilmesi • Gözlenebilir doğrulayıcıların belirlenmesi • Deneme ve değerlendirmelerin yapılması • Raporlaştırma

21. ÖrnekI. Basamak • Tatilden döndüğümde, bahçemin harap edilmiş olduğunu gördüm (zorlukla karşılaşma, problem durumu)

22. II. Basamak • Bahçe zarara uğramıştır. Problem: Bahçeyi harap edeni bulmak (Problemin tayini ve tarifi)

23. III. Basamak • İzah yolu arama: 1. Hipotez: Acaba komşu çocuklar mı bahçeyi harap etti? Çocukları bahçeye girerken görmedim, ama yapmış olabilirler 2. Hipotez: Acaba bahçeyi fırtına mı harap etti? (Hipotezlerin saptanması, Durumun tahminen açıklanması)

24. IV. Basamak • Bahçeyi komşunun çocukları harap etmişse, ben tatildeyken, çocukların evde olması gerekir. Çocukları sorayım! Öğrendim ki çocuklar başka bir şehirde tatildeymişler. Bu durumda doğrulayıcı ve hipotez uyuşmamaktadır. (hipotez red - V. Basamak) • Sebep fırtına ise komşuların bahçesi de harap olması gerekir. Gözlemeye gittim, baktım ki komşuların bahçesi de harap olmuş (tümdengelim yoluyla doğrulayıcıların belirlenmesi)

25. V. Basamak Konuyla ilgili ek kanıtlar aradım. Birkaç hafta önceki gazetelerde yağmur ve fırtınayı doğrulamaktadır. • O halde bahçeyi çocuklar değil fırtına harap etmiştir (Karar)

26. Bilimsel Yöntemin Temel Nitelikleri • Açık seçiktir, • denetlenebilir, • Yansızdır • Önceden belirlenen tahminleri ve doğrulayıcıları kullanır-seçicidir. • Genelden özele, özelden genele akıl yürütmeler yapılır • Ölçme ve istatistik bilimlerinden yararlanılır

27. Bilimsel Yöntemin Sayıltıları • Olaylar arasında sistemli neden-sonuç ilişkileri vardır, • Olaylar eşya gibi incelenebilir, • Tümevarım ve tümdengelim sentezi ile geçerli ve güvenilir bilgi toplanabilir • Olaylar metafizik görüşlere dayalı olmaksızın açıklanabilir

28. ARAŞTIRMA – TANIMI • Problemlere güvenilir çözümler aramak amacıyla, planlı ve sistemli olarak, verilerin toplanması, çözümlenmesi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve raporlaştırılması sürecidir.

29. ARAŞTIRMA – TÜRLERİ • Temel Araştırma • Uygulamalı Araştırma

30. TEMEL ARAŞTIRMALLAR • Var olan bilgiye yeni bilgi katmak amacıyla yapılan araştırmalardır. • Açıklamak, neden sonuç ilişkisi ortaya koymak, kuram geliştirmek amaçları taşıyabilir.

31. UYGULAMALI ARAŞTIRMALLAR • Üretilen bilgilerin dememeli uygulamasıdır. • Var olan uygulamaları iyileştirmek-aksiyon- ya da teknoloji üretmek-AR GE • Genellemeden daha çok yerel nitelik taşır

32. ARAŞTIRMAYA KARŞI YANLIŞ TUTUMLLAR • Alışkanlıklara aşırı bağlı olma-emsal arama. • Kişisel görüşünü üstün tutma • Araştırma olmadan gelişimin devam edeceğine inanma • Araştırmacıyı otorite görme • Çabuk sonuç bekleme • Araştırmayı doğa bilimleriyle eşleştirme

33. İYİ BİR ARAŞTIRMACININ ÖZELLİKLERİ • Açık fikirli olmak. • Karşı görüşlerde mantık aramak • Kuşkucu olmak • Düşünce ve gözlemlerinde bağımsız kalabilmek • Kanıt için kararı erteleyebilmek • Ölçülü düşünebilip, karar verebilmek • Çalışmalarında sebatlı ve özenli olmak • Bağıntılı düşünebilmek • Yanılabileceğini düşünerek, mütevazi olmak ve yargılarında olasılığa yer vermek

34. PROBLEM • Giderilmek istenen her güçlük bir problemdir. • Bir problemden bahsedebilmek için (1) kararsızlık durumu ve (2) Bir’den çok olası çözüm yolu bulunmalıdır.

35. PROBLEM KAYNAKLARI • Doğa ve toplum • Önceki araştırmacıların hazırladıkları raporlar • Gazete, dergi, kitap, ansiklopedi, danışmanlar

36. PROBLEM SEÇİMİ İÇİN ÖLÇÜTLER Genel Ölçütler; • Çözülebilirlik • Önemlilik • Yenilik • Araştırılabilirlik Özel Ölçütler; • Alanda yeterlilik • Yöntemde ve tekniklerde yeterlilik • Veri toplama izni • Zaman ve imkan yeterliliği • İlgi yeterliliği

37. PROBLEMİN TANIMLANMASI • Bütünleştirme • Sınırlandırma • Tanımlama

38. bütünleştirme sınırlandırma tanımlama

39. EĞİTİM Arkadaş grubu finansman aile yönetim okul donanım Rehberlik Öğretmen Öğrenci başarısı

40. ÖZEL DERS TÜRÜNDE HAZIRLANAN BİR DERS YAZILIMININ ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ Eğitimde bilgisayar kullanımı araştırma rehberlik Ölçme-değerlendirme öğretim yönetim muhasebe Bilgisayar destekli öğretim Bilgisayar hakkında öğretim Bilgisayar yönetimli öğretim oyun keşif Özel ders Alıştırma-uygulama benzeşim

41. Eğitimde bilgisayar kullanımı sınırlandırma tanımlama

42. PROBLEM DURUMU YAZARKEN • Kuramsal Dayanaklar • Yasal Dayanaklar • Pratik Olanaklar

43. AMAÇ • Genel ve alt amaçlar olarak ifade edilir • Genel amaç problem cümlesinin metin olarak ifadesidir • Alt amaçlar ya da özel amaçlar genel amacı gerçekleştirmek için alt sorular ya da denenceler olarak düzenlenir • “Türkiye’de okullaşma durumunun bugünkü düzeyini belirlemek” bir genel amaçtır • Okullaşma durumu ayrıntılı amaçlara dönüştürülmedikçe kişileri faklı beklentilere yönlendirir. Bu yüzden alt amaçlar; • Cinsiyete, yerleşim merkezlerine, bölgelere, yaşlara ve yıllara göre ayrıntılı bir şekilde sorular oluşturularak belirlenebilir

44. DENENCE • Olaylar ve değişkenler arasında var olduğu düşünülen ilişkilere denence denir • Denenceler, denenen yargılardır. • Deneysel araştırmalarda amaçlar denence olarak ifade edilir • Araştırmacı her aklına geleni denence olarak yazamaz, bunun için denencenin mantıklı bir gerekçesi olması gerekir. • Denenceler geniş zamanlı cümlelerle ifade edilmelidir. Örneğin; “sigara akciğer kanserine neden olur”, “ödüllendirme öğrenmeyi artırır”, “zeki öğrenciler daha çabuk öğrenir” gibi, • İki tür denence vardır. Bunlar; araştırma denencesi ve istatistiksel-sıfır-denencedir • Araştırma denecesi taraflar arasında fark olduğunu, birinin diğerinden üstün olduğunu ya da iki değişken arasında ilişki olduğunu savunur • İstatistiksel denence yansızlığı savunur

45. EL SANATLARI EĞİTİMİ BÖLÜMÜ ÖĞRETMENLİK PROGRAMINDA YER ALAN SANAT EĞİTİMİ DERSLERİNİN ÜRÜN TASARIMINA ETKİSİ NEDİR? • Alt Problemler • El Sanatları Eğitimi Bölümü öğrencileri ürün tasarım becerileri açısından kendilerini ne derece yeterli görmektedir? • 1.1. Öğrencilerin ürün tasarımında, yaratıcılıklarını kullanabilme becerilerine ilişkin görüşleri nelerdir? • 1.2. Öğrencilerin ürün tasarımında, teknik bilgileri kullanabilme becerilerine ilişkin görüşleri nelerdir? • 1.3. Öğrencilerin ürün tasarımında, tasarım öge ve ilkelerini kullanabilme becerilerine ilişkin görüşleri nelerdir? • El Sanatları Eğitimi Bölümü öğrencileri ürün tasarım becerileri açısından eğitim sürecini ne derece yeterli görmektedir? • 2.1. Öğrenciler, ürün tasarımı becerilerini kazandırması açısından sanat eğitimi sürecini ne derece yeterli görmektedir? • 2.2. Öğrenciler, ürün tasarımı becerilerini kazandırması açısından ürün tasarım eğitimi (alan) sürecini ne derece yeterli görmektedir? • 3. El Sanatları Eğitimi Bölümü öğrencilerinin eğitim sürecinde aldıkları bazı dersler, ürün tasarım becerilerini yordamakta mıdır? • 4. El Sanatları Eğitimi Bölümü öğrencilerinin ürün tasarım becerilerinin, tasarladıkları ürünler üzerindeki etkisi nedir?

46. MEAD ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİKSEL YETENEKLERİ NE DÜZEYDEDİR? • Alt Problemler • MEAD öğretim elemanlarının müziksel yeteneğin ölçümünde kullandıkları performans testlerine ilişkin görüşleri nelerdir? • MEAD öğrencilerinin müziksel yeteneklerinin ölçülmesinde kullanılan bazı ölçme araçlarından aldıkları puanlar arasındaki ilişki var mıdır? • 2.1. MEAD öğrencilerinin, Müziksel Algılama Testi’nden aldıkları puanlarla Seashore Müziksel Yetenek Ölçüm” puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.2. MEAD öğrencilerinin, Müziksel Algılama Testi’nden aldıkları puanlarla, Müziksel İşitme Yetenek Sınavı Giriş puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.3. MEAD öğrencilerinin, Müziksel İşitme Yetenek Sınavı Giriş puanları ile Seashore Müziksel Yetenek Testi Ölçüm puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.4. MEAD öğrencilerinin, Müziksel Algılama Testi’nden aldıkları puanlarla, Müzik Teorisi ve İşitme Eğitimi Dersi Başarı puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.5. MEAD öğrencilerinin, Seashore Müziksel Yetenek Testi’nden aldıkları puanlarla, Müzik Teorisi ve İşitme Eğitimi Dersi Başarı puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.6. MEAD öğrencilerinin, Müziksel İşitme Yetenek Sınavı Giriş puanlarıyla, Müzik Teorisi ve İşitme Eğitimi Dersi Başarı puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.7. MEAD öğrencilerinin, Müziksel Algılama Testi’nden aldıkları puanlarla ÖSS puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.8. MEAD öğrencilerinin, Seashore Müziksel Yetenek Testi’nden aldıkları puanlarla ÖSS puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.9. MEAD öğrencilerinin, Müziksel İşitme Giriş Testi’nden aldıkları puanlarla ÖSS puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.10. MEAD öğrencilerinin, Müziksel Algılama Testi’nden aldıkları puanlarla, Ağırlıklı Ortaöğrenim Başarı puanları arasında ilişki var mıdır? • 2.11. MEAD öğrencilerinin, Ağırlıklı Ortaöğrenim Başarı Puanları ile Müziksel İşitme Giriş Yetenek Testi’nden aldıkları puanlar arasında ilişki var mıdır? • 2.12. MEAD öğrencilerinin, Ağırlıklı Ortaöğrenim Başarı Puanları ile Müziksel İşitme Giriş Yetenek Testi’nden aldıkları puanlar arasında ilişki var mıdır?

47. GÖSTERİYE DAYALI ÖĞRETİM YÖNTEMİNİN ÖĞRENCİLERİN ÖĞRENME DÜZEYLERİNE ETKİSİ NEDİR? • Denenceler • 1. Geleneksel öğretim (kontrol) uygulamalarına katılan öğrencilerinin erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 2. Geleneksel öğretim (kontrol) uygulamalarına katılan öğrencilerinin bilgi düzeyi erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 3. Geleneksel öğretim (kontrol) uygulamalarına katılan öğrencilerin kavrama düzeyi erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 4. Geleneksel öğretim (kontrol) uygulamalarına katılan öğrencilerin uygulama-üstü düzey erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 5. Gösteriye dayalı öğretim (deney) uygulamalarına katılan öğrencilerinin erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 6. Gösteriye dayalı öğretim (deney) uygulamalarına katılan öğrencilerinin bilgi düzeyi erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 7. Gösteriye dayalı öğretim (deney) uygulamalarına katılan öğrencilerin kavrama düzeyi erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 8. Gösteriye dayalı öğretim (deney) uygulamalarına katılan öğrencilerin uygulama-üstü düzey erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 9. Geleneksel ve Gösteriye dayalı öğretim uygulamalarına katılan öğrencilerin sontest puanları arasında anlamlı fark vardır. • 10. Geleneksel ve Gösteriye dayalı öğretim uygulamalarına katılan öğrencilerin bilgi düzeyi sontest puanları arasında anlamlı fark vardır. • 11. Geleneksel ve Gösteriye dayalı öğretim uygulamalarına katılan öğrencilerin kavrama düzeyi sontest puanları arasında anlamlı fark vardır. • 12. Geleneksel ve Gösteriye dayalı öğretim uygulamalarına katılan öğrencilerin uygulama-üstü düzey sontest puanları arasında anlamlı fark vardır.

48. BDÖ VE BDÖ+ÖĞRETMENE DAYALI ÖĞRETİM UYGULAMALARININ ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ NEDİR? • Denenceler • 1. Geleneksel öğretim (kontrol) etkinliklerine katılan matematik bölümü öğrencilerinin erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 2. BDÖ (deney 1) etkinliklerine katılan matematik bölümü öğrencilerinin erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 3. BDÖ+Öğretmene dayalı öğretim (deney 2) etkinliklerine katılan matematik bölümü öğrencilerinin erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 4. Geleneksel öğretim (kontrol) etkinliklerine katılan bilgisayar bölümü öğrencilerinin erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 5. BDÖ+Öğretmene dayalı öğretim (deney 2) etkinliklerine katılan bilgisayar bölümü öğrencilerinin erişi puanları anlamlı ölçüde artış gösterecektir. • 6. Geleneksel, BDÖ ve BDÖ+Öğretmene dayalı öğretim uygulamalarına katılan matematik bölümü öğrencilerinin sontest puanları arasında anlamlı fark vardır. • 7. Geleneksel ve BDÖ+Öğretmene dayalı öğretim uygulamalarına katılan bilgisayar bölümü öğrencilerinin sontest puanları arasında anlamlı fark vardır. • 8. BDÖ+Öğretmene dayalı öğretim uygulamalarına katılan bilgisayar ve matematik bölümü öğrencilerinin erişi puanları arasında fark vardır. • 9. BDÖ+Öğretmene dayalı öğretim uygulamalarına katılan, matematik ve bilgisayar bölümü öğrencilerinin, sontest puanları arasında anlamlı fark vardır. • 10. Geleneksel, BDÖ ve BDÖ+Öğretmene dayalı öğretim uygulamalarına katılan matematik bölümü öğrencilerinin uygulamalara ilişkin tutumları arasında anlamlı fark vardır. • 11. Geleneksel ve BDÖ+Öğretmene dayalı öğretim uygulamalarına katılan bilgisayar bölümü öğrencilerinin uygulamalara ilişkin tutumları arasında anlamlı fark vardır. • 12. BDÖ+Öğretmene dayalı öğretim uygulamalarına katılan, matematik ve bilgisayar bölümü öğrencilerinin, uygulamalara ilişkin tutumları arasında anlamlı fark vardır.

49. SAYILTI (VARSAYIM) • Doğru olarak kabul edilmiş yargılar, genellemelerdir • Doğru ya da yanlış olabilirler, ancak araştırmada doğruluğu araştırılmayacak olan yargılardır • Herhangi bir yargının sayıltı olabilmesi için elde kuvvetli kanıtlar olması gerekir • Örneğin; yeşil ışık yandığında arabamızla kavşaktan geçeriz. Çünkü, çünkü diğer yönde kırmızı ışık yandığını kabul ederiz (oysaki lamba bozuk olabilir) Ya da karşı yönden gelenin ışığı gördüğünü kabul ederiz (oysaki adam kör ya da sarhoş olabilir) • Örneğin öğretmenlerin verilen anketleri yansız olarak dolduracağını kabul ederiz (oysaki bir öğretmen yanlı doldurabilir)

50. SINIRLILIKLAR • İdeal olan ancak, isteyipte vazgeçmek zorunda olduğumuz durumlardır. • Kontrol imkanı, etki alanı, fayda-maliyet gibi nedenlerle sınırlandırmalar yapılabilir • Problem alanı, araştırma amaçları, yöntem, örneklem sınırlandırılabilir. • Örneğin eğitimde değerlendirme sistemi incelenirken, tüm sistem yerine yalnızca liseler ele alınabilir. Ya da bir konu tarih boyutu açısından ele alınırken yalnızca belirli yıllar ele alınabilir • Araştırmalar sınırlılıklarına göre yorumlanır