Handel emisjami jako mechanizm ekonomiczny ograniczający koszty wdrożenia dyrektywy IPPC

1. Handel emisjami jako mechanizm ekonomiczny ograniczający koszty wdrożenia dyrektywy IPPC Seminarium - szkolenie „Pozwolenia zintegrowane”, Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska, Warszawa 24.06.2003 Autor: dr inż. Bolesław Jankowski (Badania Systemowe EnergSys Sp. z o.o.) boleslaw.jankowski@energsys.com.pl www.energsys.com.pl

2. Główne punkty 1. Krajowy system ochrony powietrza 2. Projektowany system handlu emisjami SO2 i NOx 3. Relacje pomiędzy dyrektywą LCP, IPPC i handlem emisjami 4. Propozycje zmian w dyrektywie IPPC 5. Podsumowanie i wnioski

3. Wkomponowanie handlu emisjami w krajowy system ochrony powietrza

4. Co to jest handel emisjami ? Istota: • Handel emisjami to narzędzie efektywnej kosztowo redukcji emisji zanieczyszczeń Sposób działania: • Określenie rodzaju zanieczyszczeń, grupy źródeł oraz docelowego zbiorczego limitu emisji • Wydanie uprawnień do emisji dla źródeł objętych systemem (liczba uprawnień nie większa niż zbiorczy limit) • Zakaz emisji przekraczającej liczbę posiadanych uprawnień • Rokroczne bilansowanie emisji i liczby uprawnień Mechanizm oszczędności: • Redukcja emisji dokonywana jest tam gdzie jest to najtańsze, a nie tam gdzie wynika z nakazu administracyjnego

5. Mechanizm powstawania oszczędności kosztów w systemie handlu emisjami

6. Uwarunkowania handlu emisjami SO2 i NOx (1)Ramy prawne Czynniki sprawcze: • Konieczność wdrożenia dyrektywy LCP (2001/80/WE) - m.in. możliwość wyboru KPRE zamiast standardów emisji • Traktat akcesyjny • limity emisji SO2 i NOx dla całej grupy LCP • limity emisji SO2 i NOx dla całego kraju (takie jak w Protokole z Gotheborga) Ograniczenia • dyrektywa IPPC (graniczne wskaźniki emisji zgodne z BAT) • Dyrektywa dot. zarządzania jakością powietrza (96/62) i dyrektywy „córki”

7. Uwarunkowania handlu emisjami SO2 i NOx (2)Problemy związane z redukcją emisji SO2 • 5,9 mld Euro inwestycji w Polsce w redukcję emisji SO2 w latach 1990 - 2005 • Bardzo wysokie szacowane koszty implementacji dyrektywy LCP (nakłady inwestycyjne 11,8 - 12,6 mld Euro i wzrost kosztów produkcji energii elektrycznej o 33% w 2016) • Okresy przejściowe mogłyby zmniejszyć koszty dostosowania (nakłady inwestycyjne 6,3 mld Euro i wzrost kosztów produkcji energii elektrycznej o 25% w 2016) • Jednakże limity emisji z Traktatu Akcesyjnego dla całej grupy LCP są bardziej wymagające niż dyrektywa LCP z okresami przejściowymi • Wysoki wzrost kosztów produkcji energii elektrycznej będzie powodował problemy społeczne i gospodarcze

8. Koncepcja handlu emisjami SO2 i NOx (1)Cel programu

9. Koncepcja handlu emisjami SO2 i NOx (4)Limity emisji

10. Uwarunkowania handlu emisjami SO2 i NOx (3)Emisje SO2 i NOx wg różnych wymagań

11. Alternatywne strategie spełnienia wymagań UE dot. emisji SO2 i NOx

12. Integracja handlu emisjami z IPPC (1)Relacje pomiędzy różnymi instrumentami

13. Integracja handlu emisjami z IPPC (2)Relacje pomiędzy HE a dyrektywami LCP i IPPC Jak zintegrować następujące instrumenty: • Handel emisjami <-> dyrektywa LCP • Handel emisjami <-> dyrektywa IPPC • dyrektywa LCP <-> dyrektywa IPPC Główny problem: • restrykcyjne indywidualne standardy lub limity emisji (pozwolenie niezbywalne) może “zabić” efektywność ekonomiczną handlu emisjami

14. Integracja handlu emisjami z IPPC (3)Handel emjsjami <-> dyrektywa LCP Główne założenia w polskim projekcie HE: • W przypadku istniejących źródeł emisji dyrektywa LCP pozwala na wdrożenie Krajowego Programu Redukcji Emisji (KPRE) zamiast wdrożenia zaostrzonych standardów emisji od 2008 r. • KPRE może być wdrożone przy pomocy systemu handlu emisjami przy pozostawieniu standardów emisji na dotychczasowym poziomie Wniosek: • dyrektywa LCP nie jest sprzeczna z handlem emisjami, mechanizm KPRE może być nawet postrzegany jako dobra podstawa prawna do wdrożenia handlu emisjami

15. Integracja handlu emisjami z IPPC (4)Handel emisjami <-> dyrektywa IPPC, LCP <-> IPPC Handel emisjami wydaje się być w konflikcie z dyrektywa IPPC, jednakże: • dyrektywa LCP raczej nie jest w konflikcie z dyrektywą IPPC • w przypadku emisji SO2, NOx z dużych źródeł spalania dyrektywa LCP może być traktowana jako zgodna z technologicznymi wymaganiami IPPC (BAT) • Wdrożenie KPRE w zakresie SO2 i w oparciu o zapisy dyrektywy LCP może być (logicznie) traktowane jako zgodne z wymaganiami BAT z dyrektywy IPPC Wniosek: • Wdrożenie KPRE poprzez handel emisjami logicznie wydaje się nie być w sprzeczności z dyrektywą IPPC

16. Integracja handlu emisjami z IPPC (5)Aktualny stan prawny • Handel emisjami GC • dyrektywa UE dot. handlu emisjami wyłącza źródła uczestniczące w HE-GC z wymagań dyrektywy IPPC (dot. efektywności energetycznej) • Handel emisjami SO2 i NOx • brak zapisów prawnych wyłączających źródła uczestniczące w HE z wymagań dyrektywy IPPC • Skutek: • Ryzyko prawne związane z wdrożeniem HE w zakresie SO2 i NOx wynikające z możliwości restrykcyjnej interpretacji BAT przy wdrażaniu IPPC

17. Integracja handlu emisjami z IPPC (6)Propozycje zmian w dyrektywie IPPC przez rząd Holenderski Propozycje zmian prawnych • Możliwość wyłączenia z wymagań spełnienia granicznych wielkości emisji wynikających z interpretacji BAT dla: • źródeł uczestniczących w krajowym handlu emisjami • substancji obejmowane są dyrektywą NEC (SO2, NOx, VOC, NH3) • Wymagane warunki: • redukcja emisji przynajmniej taka jak przy zastosowaniu BAT • ochrona jakości powietrza (zgodność z normami dopuszczalnych stężeń) • uniknięcie zwiększenia emisji innych substancji lub zanieczyszczenia innych zasobów przyrody kontrolowanych przez dyrektywę IPPC

18. Podsumowanie 1. Handel emisjami stwarza szansę na ograniczenie kosztów wdrożenia dyrektywy IPPC w zakresie emisji zanieczyszczeń powietrza 2. W przypadku handlu emisjami GC (CO2) projekt dyrektywy UE wyłącza źródła uczestniczące w HE z wymagań dyrektywy IPPC dot. efektywności energetycznej 3. W przypadku handlu emisjami SO2 i NOx konieczne są zmiany w dyrektywie IPPC by uniknąć ryzyka prawnego 4. Złożona propozycja rządu holenderskiego zawiera propozycje umożliwiające zastąpienie wymagań BAT wdrożeniem handlu emisjami