ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO

1. ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO

2. ZUM Def. Obecność drobnoustrojów w drogach moczowych położonych powyżej zwieracza pęcherza moczowego

3. Rodzaje drobnoustrojów • Bakterie • Grzyby • Wirusy • Chlamydie, mycoplasmy • Trichomonas vaginalis

4. Typy ZUM w zależności od lokalizacji • - zapalenie dolnych dróg moczowych: zapalenie cewki moczowej, stercza lub pęcherza moczowego • zakażenie górnych dróg moczowych : odmiedniczkowe zapalenie nerek

5. 98 % wszystkich zakażeń rozwija się na drodze wstępującej • cewka moczowa- pęcherz - nerka

6. Leukocyturia • Patologiczna liczba leukocytów w moczu tj. ponad 5 leukocytów wpw w nieodwirowanym moczu i ponad 10 leukocytów wpw, w odwirowanym moczu • liczba Addisa 2,5-5mln leukocytów w ciągu doby(norma); liczba Hamburgera 1500-3000 leukocytów w ciągu minuty

7. Bakteriomocz • Bakteriomocz znamienny : obecność ponad 105 bakterii w 1ml moczu • 104-105/ml możliwość zakażenia • 103-104 zanieczyszczenie moczu • Bakteriomocz bezobjawowy : występowanie znamiennego bakteriomoczu bez innych objawów zakażenia

8. Bezobjawowy bakteriomocz Wymaga leczenia: 1. u kobiet w ciąży leki stosowane: Amoksycylina,cefalosporyny, , Nitrofurantoina 2. Leczeni immunosupresyjnie 3. Cukrzyca 4. Zabiegi urologiczne,nerka analgetyczna

9. Typy ZUM • Niepowikłane ZUM. Najczęstsza etiologia to E.coli(80%), Staphylococcus saprophyticus(10-15%), (2-5%) Klebsiella,Proteus mirabilis

10. Typy ZUM • Powikłane ZUM : każde ZUM u chorego z upośledzonym odpływem moczu lub ze współistniejącą chorobą ogólnoustrojową lub w razie obecności innego czynnika ogólnoustrojowego upośledzającego zdolność obronną organizmu. Najczęstsza etiologia : E.coli, Proteus, Klebsiella, Pseudomonas, Staphylococcus aureus; • -zakażenia grzybicze najczęściej Candida albicans • każde ZUM u mężczyzny zalicza się do powikłanych

11. Czynniki sprzyjające ZUM • Fizjologiczne : starzenie się, ciąża • Patologiczne : • zastój moczu • refluks pęcherzowo-moczowodowy • kamica nerkowa • instrumentacja dróg moczowych • leczenie immunosupresyjne • nadużywanie NLPZ • cukrzyca i inne zaburzenia przemiany materii

12. ZUM występuje u 20-50% kobiet przynajmniej raz w życiu • 3-10% kobiet aktywnych seksualnie ZUM raz w roku

13. Badania obrazowe w ZUM • Noworodki, małe dzieci • zakażenie utrzymujące się po 72 h leczenia • mężczyźni z nawracającym zakażeniem • chorzy po przeszczepie nerki z nawracającym zakażeniem • kobiety z częstymi nawracającymi zakażeniami

14. Badania obrazowe w ZUM • USG : wodonercze, ropień, kamica • Przeglądowe rtg brzucha : kamica • Urografia : kamica, upośledzenie drożności układu moczowego • tomografia komputerowa: mikroropnie, ropień okołonerkowy • scyntygrafia z użyciem DSMA : zbliznowacenia nerek • cystoureterografia mikcyjna : odpływ pęcherzowo-moczowodowy, zaburzenia opróżniania pęcherza moczowego • cystoskopia w nawracającym ZUM

15. Leczenie niepowikłanego ZUM • Wszyscy chorzy z objawowym ZUM powinni otrzymywać leki • podawanie dużej ilości płynów • leki spazmolityczne • częste oddawanie moczu co 2-3 h

16. Zasady leczenia ostrego zakażenia dolnego odcinka układu moczowego (zapalenie pęcherzamoczowego) • Leczenie 3-dniowe : kobiety • w razie braku ustąpienia objawów - kontrolny posiew moczu i zmiana antybiotyku w zależności od antybiogramu • leczenie 7-dniowe : mężczyźni • jeśli kontrolny posiew moczu dodatni to badania obrazowe w celu wykluczenia czynników sprzyjających zakażeniu

17. Leki stosowane w leczeniu zakażenia pęcherza moczowego • Biseptol 2 x 960 mg • trimetoprim 2x 100 mg • Norfloksacyna 2 x 400 mg • Ciprofloksacyna 2 x 250 mg • cefaleksyna (Keflex) 2 x 500 mg • amoksycylina 3 x 250 mg • nitrofurantoina 4 x 100 mg

18. Leczenie ostrego zakażenia górnego odcinka układu moczowego (zapalenie miedniczek nerkowych) • Objawy: Gorączka, dreszcze, ból okolicy lędźwiowej, objawy dysuryczne • Badanie obrazowe (np. USG) w celu wykluczenia niedrożności układu moczowego • Umiarkowane nasilenie choroby : leczenie ambulatoryjne doustne przez 14-21 dni; u mężczyzn do 6 tygodni • Ciężki przebieg choroby : leczenie szpitalne i początkowo i.v., leczenie przez 14 dni lub dłużej • Objawy utrzymujące się po 72 h leczenia : powtórzyć posiew moczu i krwi, wykonanie kolejnych badań obrazowych, kontrolny posiew moczu 2 tyg. Po zakończeniu leczenia

19. Leczenie OOZN • Łagodne postacie 2-3 tyg. Doustnie antybiotyki fluorochinolinowe, cefalosporyny 1-szej generacji • Ciężkie postaci , podanie pozajelitowe dwóch leków aminoglikozyd (netilmycyna, amikacyna) + amoksycylina lub cefalosporyna. Po uzyskaniu poprawy klinicznej można kontynuować leczenie doustne • wykonać kontrolny posiew moczu

20. Przewlekający się bakteriomocz przy obecności czynników sprzyjających (cewnik pęcherzowy, kamica nerkowa, torbiel pęcherza) leczymy gdy pojawią się objawy kliniczne lub wystąpienie objawów posocznicy

21. Nawracające zakażenia bakteriami rozkładającymi mocznik ( ph moczu alakliczne) takimi jak Proteus mirabilis, często są związane z kamicą struwitową. Konieczne usunięcie wszystkich kamieni

22. Nawracające ZUM • Def. Występowanie ponad 4 epizodów na rok • Nawrót zakażenia : zakażenie tym samym drobnoustrojem wkrótce po leczeniu i ustąpieniu objawów (10-21 dni), jest wynikiem zbyt krótkiego leczenia • Ponowne zakażenie : po ustąpieniu bakteriomoczu rozwija się zakażenie innym drobnoustrojem

23. Nawracające zapalenie pęcherza moczowego u młodych kobiet • Najczęściej jest to ponowne zakażenie • Uwarunkowania genetyczne • zachowania seksualne :stosunek płciowy, środki plemnikobójcze, kapturki naszyjkowe • kolonizacja pochwy przez drobnoustroje uropatogenne

24. Profilktyka nawracającego ZUM • Zwiększone przyjmowanie płynów • częstsze opróżnianie pęcherza, mikcja przed snem • opróżnianie pęcherza bezpośrednio po stosunku płciowym • higiena osobista : częste mycie z użyciem tylko cieplej wody, unikanie kąpieli w wannie szczególnie bąbelkowych lu z dodatkiem środków chemicznych • unikanie zaparć • leczenie profilaktyczne

25. Leczenie profilaktyczne • Lek raz dziennie lub 3 x w tygodniu po wieczornej mikcji przez kilka tygodni do kilku miesięcy (6-12 mies.) np.. Trimetoprim 100mg, Biseptol 240 mg, nitrofurantoina 50-100 mg, norfloksacyna 200 mg,cefaleksyna 250 mg • przed lub po stosunku płciowym Biseptol 480 mg, cefaleksyna 250 mg, nitrofurantoina 50-100 mg • sporadyczne ponowne zakażenie: przyjęcie antybiotyku gdy wystąpią objawy kliniczne • Sok żurawinowy

26. U kobiet po menopauzie z nawracającym zapaleniem pęcherza moczowego częstą przyczyną jest niedobór estrogenów dlatego skuteczne może być dopochwowe podawanie estrogenów

27. ZUM w ciąży • Sprzyjające czynniki : poszerzenie UKM oraz zmiany w składzie moczu • 25% ciężarnych z bezobjawowym bakteriomoczem rozwija się klinicznie jawne zakażenie górnego odcinka układu moczowego, najczęściej w III trymestrze • Leczenie co najmniej 7 dni: cefaleksyna, ampicylina, amoksycylina, nitrofurantoina

28. ZUM u mężczyzn • Częstszy u noworodków • po 50 r.ż. • Obrzezanie chroni przed ZUM • Niepowikłane zum rzadko • znamienny bakteriomocz >103/ml • konieczne dokładne zbadanie układu moczowego • najczęstszą przyczyną jest bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego

29. ZUM u mężczyzn • Niepowikłane zapalenie pęcherza moczowego leczy się rutynowo przez 7 dni • Powikłane zum antybiotykami o szerokim spektrum pozajelitowo • leczenie długotrwałe co najmniej 3 tyg. • W zapaleniu gruczołu krokowego kotrimoksazol, cefalosporyny, fluorochinolony przez 4 tyg.

30. ŚRÓDMIĄŻSZOWE ZAPALENIA NEREK

31. Podział śródmiąższowych ZN • Zapalne • Niezapalne • Ostre • Przewlekłe • Pierwotne • Wtórne

32. Przyczyny śródmiąższowych zn • Infekcje: OZN, pozanerkowe bakteryjne,wirusy, leptospiroza • Leki: NSAID, antybiotyki(penicyliny, cefalosporyny, chinolony), allopurinol, cymetydyna • choroby autoimmunologiczne: SLE, zesp. Sjogrena

33. Najczęściej śródmiąższowe zapalenie nerek jest reakcją nadwrażliwości typu opóźnionego, rzadziej typu natychmiastowego • objawy zwykle po kilku tygodniach od zastosowanego leku, może ulec skróceniu do kilku dni przy powtórnym podaniu leku

34. Ostre śródmiąższowe zapalenie nerek • Nacieki komórkowe (limfocyty,eozynofile) • Obrzęk tkanki śródmiąższowej i cewek • Ostra niewydolność nerek

35. Objawy kliniczne • Wzrost kreatyniny • Plamisto-grudkowa wysypka • Gorączka • Bóle i obrzęki stawów • Eozynofilia, erytrocyturia i leukocyturia

36. Leczenie • Odstawienie podejrzanych leków • Odpowiednie nawodnienie • Zwalczanie kwasicy • Leczenie nadciśnienia • Dializoterapia • Glikokortykosteroidy Poprawa zwykle po 4-8 tygodniach

37. Przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek • Włóknienie śródmiąższu i zanik cewek • Zaburzenia funkcji cewek • Leukocyturia przy jałowych posiewach • Niewielki białkomocz • Niedokrwistość

38. Leczenie przewlekłego śródmiąższowego zapalenia nerek • Leczenie nadciśnienia • Dieta z ograniczeniem białka do 0,8-1,0 g/kg mc. • Dieta hipolipemicznna • Zwalczanie kwasicy • Leczenie niedokrwistości • Unikanie leków nefrotoksycznych i odwodnienia