Jacek Szlachta Pakiet legislacyjny 2014-2020. Wnioski dla Województwa Świętokrzyskiego

1. Jacek SzlachtaPakiet legislacyjny 2014-2020. Wnioski dla Województwa Świętokrzyskiego Kielce 16 listopad 2011r.

2. Struktura prezentacji 1. Procesy realne w Polsce 2. Europa 2020 jako podstawa europejskiej polityki spójności 3. Propozycje budżetowe z 29 czerwca 2011 roku oraz projekt rozporządzeń z 6 października 2011 roku 4. Wnioski i rekomendacje dla województwa świętokrzyskiego

3. Produkt krajowy brutto na km2 Bank Światowy,Reshaping Economic Geography

4. PKB na mieszkańca w odniesieniu do UE27=100 w latach 1997-2008 (1)

5. PKB na mieszkańca w odniesieniu do UE25=100 w latach 1997-2008 (2)

6. Pozycja polskich regionów według V Raportu Kohezyjnego (1)

7. Pozycja polskich regionów według V Raportu Kohezyjnego (2)

8. Podstawowe dokumenty doty-czące przyszłości - EU 2020 (1) • Kluczowy dokument wyznaczający priorytety polityk Wspólnoty do roku 2020 • Dokument zastępujący Odnowioną Strategię Lizbońską przy wydłużeniu horyzontu do roku 2020 • Zaprezentowany 3.3. 2010 roku, przyjęty w czerwcu 2010 roku • Misją Europejskiej polityki spójności w latach 2014-2020 będzie wdrożenie strategii Europa 2020 i jej skuteczne przeniesienie na poziom regionalny

9. Podstawowe dokumenty doty-czące przyszłości - EU 2020 (2) • Z tego wynikają następujące cele jakie powinny zostać osiągnięte do roku 2020: • 1. 75% wskaźnik zatrudnienia dla grupy 20-64 • 2. 3% PKB przeznaczane na badania i rozwój • 3. Cel 20/20/20 klimat/energetyka (energia ze źródeł odnawialnych, ograniczenie emisji CO2, zwiększenie efektywności wykorzystania energii) • 4. Udział kończących wcześniej edukację do 10% i minimum 40% młodzieży kończącej studia • 5. 20 milionów ludzi mniej w strefie ubóstwa

10. Budżet 2014-2020 w cenach stałych 2011 roku (1) Propozycja KE została przedstawiona 29 czerwca 2011roku Alokacja dla Polski – 80 mld euro (25% EFS, 33% FS i 42% EFRR) 23,7% środków Europejskiej Polityki Spójności W tym 5% jako European Performance Reserve na poziomie Komisji Europejskiej Plus 40 mld euro Connectivity Fund plus 10 mld euro Funduszu Spójności na (1) TEN-T (mapa), (2) sieci energetyczne (mapa), (3) sieci informacyjne i komunikacyjne

11. Budżet 2014-2020 w cenach stałych 2011 roku (2) Taka struktura alokacji EFRR i EFS oznacza bardzo wysoki udział EFS i bardzo niski EFRR w latach 2014-2020, bowiem w latach 2007-2013 w Polsce było to: 15% EFS, 52% EFRR i 33% Funduszu Spójności.

12. Budżet 2014-2020 w cenach stałych z 2011 roku (3) 376 mld euro na gospodarczą, społeczną i terytorialną spójność W ramach EPS uwzględniono środki Instrumentu Łączącego Europę zarządzanego poza EPS 40 mld euro plus 10 mld euro z Funduszu Spójności 18 mld euro w ramach WPR na rzecz filara drugiego - Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Rolnego Obszarów Wiejskich 17 mld euro w ramach Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa

13. Propozycje legislacyjne – budżet EPS w cenach stałych 2011 1.Regiony o niskim poziomie rozwoju – PKB poniżej 75% UE27 – 162,6 mld euro 2.Regiony pośrednie – PKB 75-90% UE27 – 38,9 mld euro 3.Rozwinięte regiony PKB ponad 90% UE27- 53,1 mld euro 4.Współpraca terytorialna – 11,7 mld euro 5.Fundusz Spójności – 68,7 mld euro 6.Regiony peryferyjne i słabo zaludnione 0,9 mld euro 7.Instrument Łączący Europę 40+10 mld euro

14. Finansowanie EPS (1) Utrzymanie poziomu maksymalnego współfinansowania przez UE dla regionów kierunku konwergencja na poziomie 85%. Ważną zmianą propozycja niekwalifikowalności VAT w przypadku EFRR i Funduszu Spójności. Wprowadzenie Europejskiej Rezerwy Wykonania na poziomie 5% całej alokacji, która zostanie rozdysponowana przez Komisję Europejską pod koniec okresu programowania na podstawie sprawności wdrażania funduszy w danym kraju członkowskim

15. Finansowanie EPS (2) Priorytet dla obszarów kierunku konwergencja przy utrzymaniu dotychczasowych kryteriów alokacji funduszy strukturalnych dla regionów (PKB na mieszkańca według parytetu siły nabywczej poniżej 75% UE27) W latach 2014-2020 kierunek konwergencja ma stanowić 50,13%, a Funduszu Spójności 21,19% całej alokacji, w latach 2007-2013 te dwie pozycje stanowiły około 80% budżetu EPS Będzie zachowany dotychczasowy model przeli-czania alokacji na ceny bieżące wskaźnikiem 2% hipotetycznej średnioroczej inflacji

16. Maksymalne przesunięcia funduszy EPS (caping) (1) W latach 2007-2013 były zróżnicowane w zależności od PKB, dla Polski pułapem było 3,71% DNB odnoszonego do trzech funduszy strukturalnych oraz dawnej sekcji orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnictwa oraz Funduszu Spójności. Oznaczało to około 3,3-3,4% do ERRR, EFS i Funduszu Spójności

17. Maksymalne przesunięcia funduszy EPS (caping) (2) W latach 2014-2020 jako uniwersalny pułap proponuje się w odniesieniu do funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności 2,5% PKB funduszy kraju beneficjenta posługując się argumentem ograniczonego potencjału absorpcyjnego oraz problemów ze współfinansowaniem. Oznacza to zasadnicze obniżenie pułapu średniorocznych transferów na rzecz krajów beneficjentów

18. Makroekonomiczna warunkowość Proponowane początkowo tylko wobec państw strefy euro karanie za zbyt luźną politykę fiskalną zostało rozszerzone na wszystkie kraje. Oznacza to karanie samorządów regionalnych i lokalnych będących najważniejszymi beneficjentami EPS za deficyt budżetowy powyżej 3% PKB, a skala konfiskowanych środków może sięgać w przypadku Polski nawet ponad miliarda euro średniorocznie.

19. Wielofunduszowość PO W latach 2014-2020 będzie możliwość finansowania programów operacyjnych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Jednak nie zakłada się wielofunduszowości finansowania w ramach poszczególnych priorytetów. Maksymalny poziom tak zwanego krzyżowego finansowania proponuje się obniżyć do 5%.

20. Programowanie EPS (1) Zakłada się zasadniczą modyfikację systemu programowania. W trzy miesiące po zakończeniu negocjacji nad regulacjami KE przedstawi Wspólne Ramy Strategiczne (Common Strategic Framework). W ciągu kolejnych trzech miesięcy kraj członkowski przedstawi projekt Kontraktu Partnerskiego (Partnership Contract), praktycznie razem z projektami programów operacyjnych

21. Programowanie EPS (2) Wspólne Ramy Strategiczne i Partnerskie Kontrakty będą obejmowały pięć funduszy, w tym także Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich i Europejski Fundusz Morski i Rybołówstwa. Problem kiedy zostaną zakończone negocjacje nad regulacjami, optymistycznie zakłada się że nastąpi to do końca 2012 roku, co oznaczałoby odpowiednio kolejne dokumenty na 1 kwietnia 2013 roku i 1 lipca 2013 roku.

22. Priorytety tematyczne (1) 1.Wzmacnianie badań, rozwoju technologicznego i innowacji 2. Wzmacnianie dostępu do i wykorzystania oraz jakości informacyjnych i komunikacyjnych technologii 3. Wzmacnianie konkurencyjności MSP, sektora rolnictwa (EFRROW) oraz rybołówstwa i sektora akwakultury (EFMiR) 4. Wspieranie przesunięcia w kierunku niskowęglowej gospodarki we wszystkich sektorach gospodarki

23. Priorytety tematyczne (2) 5. Promowanie adaptacji do zmian klimatycznych, zabezpieczania przed i zarządzania ryzykiem 6. Ochranianie środowiska i promowanie efektywności zasobów 7. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie wąskich gardeł w podstawowej infrastrukturze sieciowej 8. Promowanie zatrudnienia i wspieranie mobilności siły roboczej

24. Priorytety tematyczne (3) 9. Promowanie integracji społecznej i zwalczania bezrobocia 10. Inwestowanie w edukację, umiejętności oraz uczenie się przez całe życie 11. Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i sprawnej administracji publicznej

25. Usztywnienia struktury alokacji (1) EFRR –przynajmniej 50% krajowej alokacji powinno zostać przeznaczone na priorytety tematyczne numer 1, 3 i 4 w tym minimum 6% na rzecz priorytetu tematycznego 4 (wspieranie przesunięcia w kierunku niskowęglowej gospodarki) Przynajmniej 5% alokacji na rzecz Zintegrowanych Strategii Rozwojowych dotyczących polityki miejskiej 0,2% na rzecz innowacyjnych akcji podejmowanych z inicjatywy KE w obszarze trwałego rozwoju miejskiego

26. Usztywnienia struktury alokacji (2) EFS – Minimum 20% zostanie alokowane na priorytet tematyczny „promowanie integracji społecznej i zwalczanie ubóstwa”. W regionach konwergencji minimum 60% alokacji powinno skoncentrowane na czterech priorytetach tematycznych: (1) promowanie zatrudnienia i wspieranie mobilności siły roboczej, (2) inwesto-wanie w edukację, umiejętności i edukację przez całe życie,(3) promowanie integracji społecznej i zwalczanie bezrobocia,(4) zwiększenie potencjału instytucjonalnego oraz sprawnej administracji publicznej

27. Współpraca transgraniczna Zaproponowano wzrost udziału alokacji w ramach EPS z 2,48% do 3,48%. Określono maksymalny poziom współfinansowania z UE na 75% Potwierdzono trzy kierunki interwencji o udziale w alokacji: 73,24% na współpracę transgraniczną, 20,78% na współpracę trannarodową, 5,98% na współpracę międzyregionalną

28. Instrument Łączący Europę Projekt regulacji będzie przedstawiony w terminie późniejszym. Ale już wiadomo, że: A. Będzie dysponował olbrzymią alokacją sięgającą 50 mld euro B. Będzie wdrażany poza europejską polityką spójności C. Będzie zarządzany bezpośrednio na poziomie europejskim D. Będzie zorientowany na 3 kierunki interwencji: (1) transeuropejskie sieci transportowe, (2) sieci energetyczne, (3) sieci społeczeństwa informacyjnego

29. Uproszczenie EPS? Podobna alokacja finansowa w obydwu okresach ale: Ramowa regulacja w latach 2007-2013 liczyła 64 strony, proponowana na lata 2014-2020 186 stron. Cały pakiet legislacyjny w latach 2007-2013 110 stron, proponowany na lata 2014-2020 320 stron (bez Instrumentu Łączącego Europę) Wskutek tego pojawia się propozycja stosowania zasady proporcjonalności w zakresie: finansowania, monitoringu, ewaluacji itd. w przypadku małych alokacji, co nie dotyczy największych beneficjentów

30. Budżet i regulacje na lata 2014-2020 (1) Inne ważne wnioski 1. Będzie kategoria regionów pośrednich 75-90% PKB UE 27, co rozwiązuje problem Mazowsza 2. Wielkość przewidywanych alokacji na mieszkańca Polski wyniesie około 300 euro średniorocznie w cenach stałych z 2011 roku

31. Budżet i regulacje na lata 2014-2020 (2) Inne ważne wnioski cd. 3. KE będzie rekomendowała krajom członkowskich wielofunduszowe programy operacyjne 4. Przejście na ceny bieżące daje w ramach EPS w Polsce około 90,5 mld euro

32. Wnioski i rekomendacje (1) – harmonogram prac • Podstawowym źródłem finansowania inwestycji publicznych w latach 2014-2020 będzie EPS • W latach 2011-2013 będą finalizowane dokumenty i rozwiązania na poziomie Unii Europejskiej (regulacje prawne, budżet, ramowe dokumenty), a na tej podstawie Polska będzie zobowiązana przedstawić nasze propozycje • Wniosek: proces przygotowania SWŚ musi być elastyczny, uwzględniający harmonogram prac programowych UE, prace nad SWŚ zakończyć w roku 2012, gdy większość założeń będzie znana

33. Wnioski i rekomendacje (2)-rola Strategii Europa 2020 • Podstawową rolą europejskiej polityki spójności w latach 2014-2020 będzie wdrożenie Strategii Europa 2020 oraz przeniesienie jej zapisów na poziom regionalny. Cele zostaną rozpisane na poziom regionalny • Dlatego zapisy w programach operacyjnych w Polsce zostaną ukierunkowane na wdrażanie priorytetów i celów tej strategii • Wniosek: SWŚ powinna otwierać przestrzeń dla takich ukierunkowań interwencji

34. Wnioski i rekomendacje (3) – kierunek konwergencja EPS • Podstawowym priorytetem w latach 2014-2020 pozostaną regiony kierunku konwergencja, co oznacza że województwo świętokrzyskie może liczyć na obfite finansowanie. Także po roku 2020 Świętokrzyskie pozostanie ważnym beneficjentem EPS • Wniosek: najważniejsze i najtrudniejsze problemy regionalne województwa świętokrzyskiego trzeba skutecznie rozwiązywać w latach 2014-2020, zakładając kontynuację po roku 2020

35. Wnioski i rekomendacje (4) – alokacje w ramach EPS • Obowiązujący algorytm berliński i wstępne propozycje budżetowe są względnien korzystne dla Polski • Algorytm w Polsce (80, 10,10) jest rozsądny • Mazowsze wypada jako beneficjent funduszy strukturalnych w ramach kierunku konwergencja • Wniosek: województwo Świętokrzyskie może w latach 2014-2020 liczyć na znacznie bardziej obfite finansowanie rozwoju regionalnego niż w latach 2007-2013

36. Wnioski i rekomendacje (5) – kwestie spójności terytorialnej A • Propozycje nowych instrumentów dotyczące między innymi polityki miejskiej oraz rozwoju lokalnego. • 1. Rozwój lokalny typu LEADER dla innych niż wiejskie obszarów (Community led-local development) • 2. Strategie rozwoju lokalnego (local development strategies) • 3. Wspólne grupy akcji (joint action groups) • 4. Lokalne plany akcji (local action plans)

37. Wnioski i rekomendacje (6) – kwestie spójności terytorialnej B • Propozycje nowych instrumentów cd. • 5. Zintegrowane terytorialnie inwestycje (integrated territorial investment) • 6. Trwały i zrównoważony rozwój obszarów zurbanizowanych (sustainable urban development) • 7. Platforma rozwoju miast (urban development platform) • 8. Innowacyjne akcje w sferze trwałego i zrównoważonego rozwoju miast

38. Wnioski i rekomendacje (7) – kwestie spójności terytorialnej C • Wnioski: W województwie świętokrzyskim należy zbudować potencjał umożliwiający dostęp do nowych instrumentów polityki miejskiej i rozwoju lokalnego • Istotne staje się programowanie rozwoju w obszarach funkcjonalnych m.in. metropolitalnych • Określanie terytorialnych standardów dostępności do usług publicznych • Strategia i PO Rozważenie osi priorytetowej funkcje metropolitalne Kielc

39. Wnioski i rekomendacje (8) – instrumenty EPS • Spodziewane przesunięcie struktury wsparcia z bezzwrotnych grantów na rzecz miękkich kredytów • Szersze wprowadzanie instrumentów inżynierii finansowej • Wniosek: Przygotowanie w województwie świętokrzyskim potencjału instytucjonalno-organizacyjnego do promowanych przez KE zmian w kierunku instrumentów zwrotnych

40. Wnioski i rekomendacje (9) - koncentracja tematyczna • Rozumiana jako krótsze menu finansowania EPS oraz konieczność wyboru ograniczonej liczby obszarów interwencji. • W projekcie rozporządzeń określono 11 priorytetów tematycznych oraz minimalne pułapy wydatków na poszczególne priorytety w ramach EFRR i EFS • Wniosek: w strategii wojewódzkiej należy przygotować przesłanki ukierunkowania wyboru takiej struktury według obszarów interwencji, co nastąpi w regionalnym programie operacyjnym

41. Wnioski i rekomendacje (10) – kierunki interwencji w ramach polityki regionalnej w Polsce • W KSRR 2010-2020 przyjęto że Cel 1 to konkurencyjność, a Cel 2 to spójność, natomiast Cel 3 to sprawność (zamiana hierarchii) • Zakłada się alokowanie 63% środków na Cel 1, 30% na Cel 2 oraz 7% na Cel 3 • Wniosek: Niezbędne jest takie zorientowanie SWS aby skutecznie korzystać z tych środków zarówno w ramach celu 2, jak też w ramach celu 1 oraz celu 3.

42. Wnioski i rekomendacje – (11) poziom współfinansowania Utrzymano pułap współfinansowania przez UE w ramach kierunku konwergencja na poziomie 85%. Kwestia niekwalifikowalności VAT w przypadku EFRR wymaga uwzględnienia w kalkulacjach. Do województwa świętokrzyskiego trafi prawdopodobnie znacznie więcej środków niż w latach 2007-2013, co wymagać będzie znacznie większego wkładu własnego Wniosek: trzeba przygotować w województwie świętokrzyskim niezbędne środki własne dla współfinansowania wkładu Unii Europejskiej

43. Wnioski i rekomendacje – (12) zarządzanie środkami interwencji strukturalnej UE KSRR 2010-2020 zakłada dalsze decentralizowanie zarządzania funduszami UE w Polsce. W latach 2007-2013 na poziomie regionalnym zarządzane jest 36% środków, w latach 2014-2020 ma to wynieść 50%. Równocześnie obserwujemy tendencję do komplikowania systemu zarządzania EPS Wniosek: trzeba przygotować w województwie świętokrzyskim potencjał kadrowy i instytucjonalny do wzrostu obowiązków związanych z wdrażaniem EPS

44. Wnioski i rekomendacje – (13) wielofunduszowość programów operacyjnych Wielofunduszowość PO (EFRR i EFS) Określone struktury alokacji gdyby zastosować globalne proporcji EFRR i EFS to w ramach RPO 37,5% EFS i 62,5% EFRR Wniosek: trzeba przygotować w województwie świętokrzyskim potencjał do zbudowania i zarządzania w układzie wielofunduszowego RPO z bardzo wysokim udziałem EFS

45. Wnioski i rekomendacje – (14)środki w ramach EFRROW Prawdopodobnie w latach 2014-2020 będzie możliwa lepsza koordynacja funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności z Europejskim Funduszem Rolnym Rozwoju Obszarów Wiejskich Wniosek: warto byłoby rozważyć podjęcie w województwie świętokrzyskim zintegrowanego modelu programowania tych funduszy w ramach Urzędu Marszałkowskiego (rozwiązanie takie zostało już wprowadzone w dwu województwach)

46. Wnioski i rekomendacje – (15)środki w ramach Instrumentu Łączącego Europę Zakłada się w latach 2014-2020 stworzenie takiego instrumentu w ramach którego wyróżniono trzy priorytety: (1) sieci transportowe, (2) sieci energetyczne oraz (3) społeczeństwo informacyjne. Ten trzeci priorytet będzie wdrażany za pomocą finansowania konkretnych projektów Wnioski: trzeba budować w województwie świętokrzyskim potencjał umożliwiający wygenerowania projektów ze sfery społeczeństwa informacyjnego

47. Wnioski i rekomendacje – (16) europejska rezerwa programowania W latach 2014-2020 5% alokacji dla Polski zostanie zatrzymane przez KE w ramach europejskiej rezerwy programowania i w warunkach wykonania przez Polskę uzgodnionych z KE warunków zostanie uwolnione w roku 2019 Wnioski: w województwie świętokrzyskim należy przygotować potencjał gwarantujący uzyskanie dostępu do środków tej rezerwy

48. Wnioski i rekomendacje – (17) programowanie rozwoju w układzie makroregionalnym Polski Wschodniej Utrzymanie wielofunduszowego PO dla makrore-gionu Polski Wschodniej z udziałem województwa świętokrzyskiego jest zakładane w KSRR Wnioski: niezbędne jest uwzględnienie w SWŚ wymiaru makroregionalnego strategii Polski Wschodniej przy bardziej skutecznym podjęciu problemu własności (ownership) tej strategii i ukierunkowaniu na problemy międzywojewódzkie i makroregionalne oraz sieciowanie

49. Znaczenie EPS po roku 2020 • W latach 2007-2013 inwestycje publiczne podejmowane w Polsce są finansowane w około 50% ze środków EPS, nieco korzystniejsza sytuacja będzie w latach 2014-2020 • Istotne przedsięwzięcia strukturalne nie zostaną zakończone do roku 2013, potrzeba będzie jeszcze kilkunastu lat • Kolejny wieloletni okres programowania w UE będzie najprawdopodobniej 5 letni. Województwo Świętokrzyskie pozostanie znaczącym beneficjentem EPS także w latach 2021-2025

50. Dziękuję za uwagę