Download
1 / 65
750 likes | 1.28k Views
Harita Okuma ve Yorumlama. Yrd. Doç. Dr. Müge Kirmikil. Harita: Tanım. HARİTA : Yer yüzeyinin tümünün ya da bir kısmının, doğal ve yapay özelliklerini bir projeksiyon sistemine göre ve belirli bir ölçekte küçültülerek, özel işaretler ve tamamlayıcı bilgilerle donatılmış benzeridir.
E N D
Harita Okuma ve Yorumlama Yrd. Doç. Dr. Müge Kirmikil
Harita: Tanım HARİTA: Yer yüzeyinin tümünün ya da bir kısmının, doğal ve yapay özelliklerini bir projeksiyon sistemine göre ve belirli bir ölçekte küçültülerek, özel işaretler ve tamamlayıcı bilgilerle donatılmış benzeridir.
Harita: Tanım Haritaya çizilecek bilgiler genellikle yer yüzeyinin şekilleridir • Doğal şekiller: Deniz, Göl, Akarsu, Dağ, Tepe, Ova, Orman • Yapay şekiller: Yol, Baraj, Kanal, Köprü, Bina, Duvar, Hendek
Harita: Özellikler • DOĞRULUK: Haritanın oluşturulması sırasında yapılan iş ve işlemlerdeki doğruluk anlaşılır. • TAMAMLIK: Bir harita revize edilsin yada edilmesin yapılış amacının gerektirdiği ayrıntı bilgilerin en son durumunu göstermesi halidir • AMACA UYGUNLUK: Bir harita hangi amaç için yapılmışsa o amacın gerektirdiği tüm bilgi ve ayrıntıları taşımalıdır.
Harita: Özellikler • AÇIKLIK VE KOLAY OKUNABİLİRLİK: Kullanılan işaretler norm ve boyutuna uygun bir biçimde çizilir, yazılar okunaklı olarak yazılırsa bu şekilde oluşturulan bir harita üzerinde her türlü bilgi açıkça görülür ve harita kolayca okunabilir ve anlaşılabilir. • ESTETİKLİK: Bir haritadaki çizgilerin kalınlıklarına göre düzgün bir biçimde çizilmesi, yazıların ve işaretlerin norm, biçim ve boyutuna uygun olarak yazılması, yapılması ve harita üzerine yerleştirilmesi o haritanın okunaklığını artırdığı gibi estetikliğini artırır.
Harita: Kullanım Amaçlarına göre • Siyasi Haritalar • Fiziki Haritalar • Özel Haritalar • Beşeri ve Ekonomik Haritalar
Siyasi Haritalar • Dünya üzerindeki ülkelerin sınırlarını, komşularını, ülkeler içindeki idari bölünüşlerini gösteren haritalardır. • İdari Harita da denilmektedir.
Fiziki Haritalar • Yeryüzünün fiziki görünüşünü gösteren haritalardır.
Özel Haritalar • Özel Haritalar: Özel bir kullanma amacıyla oluşturulan haritalardır. a. Kadastro Haritaları b. Şehir Haritaları c. Deniz Ulaşım Haritaları d. Hava Ulaşım Haritaları e. Yol Haritaları f. Türlü Bilim Haritaları g. Turistik Haritalar h. Diğer Tematik Haritalar (Belirli bir konu, örneğin iklim, şehir planlaması gibi amaçlar için hazırlanan haritalar)
Beşeri ve Ekonomik Haritalar • Nüfus, göç, yerleşme, dil, din, ırk, tarım, hayvancılık, sanayi, turizm, ulaşım ve madenler gibi unsurları gösteren haritalardır
Harita: Ölçeklerine göre 1. Büyük Ölçekli Harita ve Planlar: 1:250 ile 1:2500 ölçekleri arasında hazırlanan harita ve planlardır. 2. Büyük-Orta Ölçekli Haritalar: 1:5000 ile 1:25000 ölçekleri arasında hazırlanan harita ve planlardır. 3. Orta Ölçekli Haritalar: 1:50000 ile 1:100000 ölçekleri arasında düzenlenen haritalardır. 4. Küçük Ölçekli Haritalar: 1:200000 ile 1:500000 ölçekleri arasında yer alan haritalardır. 5. Çok Küçük Ölçekli Haritalar: 1:1000000 ve daha küçük ölçekli haritalardır.
Harita: Kullanım Yeri • Kadastro çalışmaları • Şehir planı hazırlama ve uygulama çalışmaları • Arazi toplulaştırma etüt, proje ve uygulama çalışmaları • Sulama ve baraj etüt, proje ve uygulama çalışmaları • Kara ve demiryolu etüt, proje ve uygulama çalışmaları • Orman sınırlandırma, kadastro ve amenajman çalışmaları • Maden alanları ve maden işletme çalışmaları • Kamulaştırma çalışmaları • Arazi sınıflandırma, taşınmaz değerlendirme ve vergilendirme çalışmaları • Meteoroloji ve istatistik çalışmaları • Kent bilgi sistemleri en genel anlamda coğrafi bilgi sistemine altlık çalışmaları
Harita Okuma ve Yorumlama HARİTA YORUMLAMA: Haritaya baktığımızda bölgeyi üçboyutlu olarak zihnimizde oluşturabilmemiz en önemli noktadır. Bunu haritadaki yükselti çizgileri sayesinde yapabiliriz.
Harita Okuma ve Yorumlama HARİTA YORUMLAMA: Haritaya bakıldığında bölgenin üç boyutlu olarak canlandırılması gereklidir. Bu haritadaki yükselti eğrileri yardımıyla yapılabilir.
Eş Yükselti Eğrili Harita Nerelerde Kullanılır? (1) Yeryüzü şekillerinin özellikleri belirlenmesinde (düz, ondüleli vs) (2) Arazi tesviyesi çalışmalarında (3) Rezervuar, kanal, drenaj kanalı, yol, demiryolu seçiminde (4) Toplam drenaj alanı ve rezervuarların kapasitelerinin belirlenmesinde (5) Kazı-dolgu hesaplarında (6) Toprak koruma çalışmalarında (teraslama, vs) (7) Bitkiye en uygun sulama yönteminin seçiminde (8) Kesit çıkarılmasında (9) Belli eğimde bir güzergahın çıkarılmasında
Harita Okuma ve Yorumlama Eş yükselti eğrisi aralığı ~ Birbirini izleyen iki eş yükselti eğrisi arasındaki yükseklik farkıdır. Ara eş yükselti eğrisi ~ bir topografik haritada kahverengi ile gösterilen ve eşit yükseklikteki noktaları birleştiren eğrilerdir. İndeks eş yükselti eğrisi ~ daha koyu/geniş çizilmiş eş yükselti eğrisidir, yükseklikteki değişimi gösterir, haritaya göre her 50 m de ya da her 100 m de bir çizilir, genellikle her 5 çizgide bir gösterilir. A=700 m B=740 m C=770 m D=820 m Eş yükselti eğrisi aralığı = 20 m
Harita Okuma ve Yorumlama Yükselti çizgilerinin şekli dağın şeklini verirken, yoğunlukları eğimi verir. Böylece haritaya baktığımızda arazinin resmini kafamızda oluşturabiliriz. Hafif Eğim
Harita Okuma ve Yorumlama Dik Eğim
Harita Okuma ve Yorumlama Hafif eğim Değişken eğim Dik eğim
Harita Okuma ve Yorumlama Konik eğim ve Yayla (Plato)
Harita Okuma ve Yorumlama Uçurum
Harita Okuma ve Yorumlama UÇURUM
Harita Okuma ve Yorumlama Uçurum
Harita Okuma ve Yorumlama Uçurum ve Şelale
Harita Okuma ve Yorumlama İç Bükey(Çukur, vadi, çöküntü) Tesviye eğrileri yukarıda sık aşağı doğru seyreliyor.
Harita Okuma ve Yorumlama Dış Bükey (sırt, tepe) Tesviye eğrileri yukarıda seyrek aşağı doğru sıklaşıyor.
Harita Okuma ve Yorumlama İç Bükey (Konkav) ve Dış Bükey (Konveks) Eğim
Harita Okuma ve Yorumlama Boyun: Birbirine ters yönde açılmış iki akarsu vadisinin en yüksek, iki doruk arasındaki alanın en alçak yerine boyun denir. Buralara bel ya da geçit de denir.
Harita Okuma ve Yorumlama Boyun: Tabanı aynı olan iki tepe arasındaki küçük düzlüktür
Harita Okuma ve Yorumlama Tepe: Bir doruk noktası ve onu çevreleyen yamaçlardan oluşmaktadır.
Harita Okuma ve Yorumlama Tepe: Bir doruk noktası ve onu çevreleyen yamaçlardan oluşmaktadır
Harita Okuma ve Yorumlama Doruk Çizgisi (Havza sınırı) = (Su ayrım çizgisi)
Harita Okuma ve Yorumlama Doruk Çizgisi (Havza sınırı) = (Su ayrım çizgisi)
Harita Okuma ve Yorumlama Sırt:İki akarsu vadisini birbirinden ayıran ve birbirine ters yönde eğimli yüzeyleri birleştiren yeryüzü şeklidir. Sırtların üzeri düz olabileceği gibi keskin de olabilir
Harita Okuma ve Yorumlama Vadi: Akarsuyun açtığı, sürekli inişi bulunan, uzun, doğal oluktur Eğrinin "V" şeklini aldığı yerlerde yükselti "V" nin açık ucuna doğru artıyorsa sırt, sivri ucuna doğru artıyorsa vadi vardır.
Harita Okuma ve Yorumlama Vadi ve Sırt: Eğrinin "V" şeklini aldığı yerlerde yükselti "V" nin açık ucuna doğru artıyorsa sırt, sivri ucuna doğru artıyorsa vadi vardır (a) Eş yükseklik eğrileri sırt ve vadilerde v harfine benzer şekiller oluştururlar. Vadilerde, eş yükseklik eğrilerinin değeri içeri doğru azalır. (a) Sırtlarda, eş yükseklik eğrilerinin değeri içeri doğru artar. (b) (b)
