ARBEIDSRECHT HRM-VT 1 e JAAR LES 1

1. ARBEIDSRECHTHRM-VT 1e JAARLES 1 Mr. Eppo van Koldam

2. Docent www.vankoldam.com • Mr. Eppo van Koldam • P.t. docent Hanzehogeschool sinds 1983 • Docent in vakken: Inleiding recht, Staatsrecht, Europees recht, Bestuursrecht, Privaatrecht en Arbeidsrecht. Begeleider stages en ao’s. • Hoofdfunctie: projectadviseur gemeente Haren (van 1996-2011 gemeentesecretaris en directeur bestuursdienst) • E-MAIL: e.m.van.koldam@pl.hanze.nl en eppo@vankoldam.com

3. Info op BlackBoard Werkwijze: zelfwerkzaamheid onder begeleiding docent Literatuur Tentamen Planning lessen Beschikbaarheid docent

4. De beste garanties voor het halen van een onvoldoende Geen boek aanschaffen BlackBoard niet raadplegen De les niet bezoeken De les niet voorbereiden Niet opletten tijdens de les

5. Brainstorm:Wat is recht?

6. Systeem van het recht Rechtsbron Interpretatie Objectief recht Rechtsfeit Subjectief recht

7. Systeem van het recht Rechtsbron Interpretatie Objectief recht Rechtsfeit Subjectief recht

8. Rechtsbronnen Tractaat (Verdrag) Wet (in materiele zin) Jurisprudentie Gewoonte

9. “STUFENBAU” Hiërarchie van regelingen • Tractaat • Grondwet • Wet in formele zin • Amvb • Ministeriele regeling

10. Jurisprudentie • Rechters interpreteren wettelijke regels • Rechters scheppen soms ook recht => jurisprudentie is rechtsbron • Organisatie rechtspraak

11. Rechtspraak 1 HOGE RAAD Arrest RECHT CASSATIE 5 Arrest GERECHTSHOVEN HOGER BEROEP RECHT EN FEITEN Vonnis RECHTBANKEN 18 SECTOR KANTON

12. Organisatie rechtspraak HOGE RAAD CBB NATIONALE OMBUDSMAN ABRS CRvB HOF RECHTBANK BESTUURLIJKE HEROVERWEGING GEDRAGINGEN BURGERS GEDRAGINGEN BESTUURSORGANEN

13. Systeem van het recht Rechtsbron Interpretatie Objectief recht Rechtsfeit Subjectief recht

14. Soorten relaties met bijpassend objectief recht EUROPA OVERHEID BURGER BURGER RECHTSPERSOON Publiekrecht (staatsrecht + bestuursrecht) Privaatrechtrecht (contractenrecht en goederenrecht) Rechtspersonenrecht Europees recht

15. Onderscheidingen objectief recht PUBLIEKRECHT PRIVAATRECHT MATERIEEL RECHT REGELEND RECHT DWINGEND RECHT FORMEEL RECHT

16. Mensen komen en gaan….. Definitie Arbeidsrecht: Het geheel van (on)geschreven rechtsregels dat betrekking heeft op de arbeidsverhouding van de onzelfstandige beroepsbevolking

17. Betrokkenen bij arbeids-ovk en hun belangen Werknemer Werkgever Arbeidsovereenkomst Overheid

18. Verdelende gerechtigheid Gelijkheid als eis Ongelijke gevallen gelijk maken Rechtvaardigheid Normstelling afmaken naar concrete geval toe Veel uitzonderingen Duur Veel politieke sturing Vergeldende gerechtigheid Gelijkheid als gegeven Gelijke gevallen gelijk houden Rechtszekerheid Normstelling voltooid in de abstracte fase Eenduidig Goedkoop Weinig politieke sturing Normstelling

19. Eerste oriëntatie Arbeidsovereenkomst bepaalde tijd Proeftijd Arbeidsovereenkomst onbepaalde tijd Deeltijdwerk Uitzendkrachten Oproepkrachten Thuiswerk • Instroom • Hoe gaan we vacatures vervullen? • Doorstroom • Welke verplichtingen hebben werkgever en werknemer tegenover elkaar? • Uitstroom • Hoe kan de arbeids-overeenkomst worden beëindigd? Zich als goed werkgever gedragen Zich als goed werknemer gedragen Loon Belastingvrije vergoedingen Verlof Doorbetaling loon bij ziekte Arbeidsongeschiktheid Arbeidsomstandigheden Beëindiging met wederzijds goedvinden Opzegging Ontbinding door kantonrechter Ontslag op staande voet Collectief ontslag Rol van het CWI

20. Positionering arbeidsrecht PUBLIEKRECHT PRIVAATRECHT MATERIEEL RECHT REGELEND RECHT DWINGEND RECHT FORMEEL RECHT

21. Afwijken van rechtsartikelen Contractruimte voor partijen in het arbeidsrecht: • Aanvullend recht: voor het geval partijen zelf niets hebben geregeld (individueel mag dus). • semidwingend: (individuele) afwijking schriftelijk mogelijk • ¾ - dwingend: afwijking mogelijk in CAO (collectief dus) • 5/8 dwingend: afwijking mogelijk op basis afspraak OR • Dwingend recht: Regels waarvan niet mag worden afgeweken: elke afwijking maakt afspraak ongeldig (nietig) Arbeidsrecht - bijeenkomst 1

22. Dwingend, ¾ dwingend, ½ dwingend recht en 5/8 dwingend? • Art. 7:668a BW • Art. 7:652 BW • Art. 7:646 lid 7 BW • Art.7: 670 BW • Art. 2, lid 11, Wet Aanpassing Arbeidsduur

23. Systeem van het recht Rechtsbron Interpretatie Objectief recht Rechtsfeit Subjectief recht

24. Schema rechtsfeiten

25. Overeenkomst en onrechtmatige daad in het arbeidsrecht Arbeidsovereenkomst Collectieve arbeidsovereenkomst Staking als onrechtmatige daad Wanprestatie

26. Overeenkomst tot het verrichten van werk Aanneming van werk (art.7:750-769 BW) Overeenkomst tot opdracht (art.7:400-413 BW) Arbeidsovereenkomst Wel gezagsverhouding Duurzame relatie Persoonlijk arbeid verrichten Betaling van loon Geen gezagsverhouding Geen duurzame relatie Niet persoonlijk Vooraf bepaalde prijs =Resultaatsverplichting Geen gezagsverhouding Geen duurzame relatie Vooraf afgesproken prijs =Inspanningsverplichting Soorten overeenkomsten verrichten werk

27. Essentialia arbeidsovereenkomst • Gezagsverhouding werkgever/werknemer • Werknemer verplicht arbeid persoonlijk te verrichten • Gedurende zekere tijd • Werkgever verplicht tot betaling van loon • Fooi is geen tegenprestatie, dus geen loon • Fiscaal en Civiel loon is niet identiek • Niet van belang hoe partijen zelf hun overeenkomst benoemen • Gevolgen Flexwet

29. Discriminatie Art. 1 GRONDWET Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. http://nl.wikipedia.org/wiki/Grondrechten

30. Wetten (on)gelijke behandeling Algemene wet gelijke behandeling Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen Art. 7:646 e.v. BW Wet verboden onderscheid op grond van leeftijd Wet gelijke behandeling tijdelijke en vaste arbeidscontracten Wet gelijke behandeling op grond van handicap en chronische ziekte

31. Directe en indirecte discrimatie (bv WGB) Wet van 1 maart 1980, houdende aanpassing van de Nederlandse wetgeving aan de richtlijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 9 februari 1976 inzake de gelijke behandeling van mannen en vrouwen Wij Juliana, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz. Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het noodzakelijk is de Nederlandse wetgeving aan te passen met het oog op de richtlijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 9 februari 1976 inzake de gelijke behandeling van mannen en vrouwen; Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:

32. Directe en indirecte discrimatie (vervolg WGB) § 1. Algemeen Artikel 1 1. In deze wet wordt verstaan onder: a. onderscheid: direct en indirect onderscheid, alsmede de opdracht daartoe; b. direct onderscheid: indien een persoon op grond van geslacht op een andere wijze wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld; c. indirect onderscheid: indien een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen van een bepaald geslacht in vergelijking met andere personen bijzonder treft. 2. Onder direct onderscheid wordt mede verstaan onderscheid op grond van zwangerschap, bevalling en moederschap.

33. Objectieve rechtvaardigingsgronden Legitiem doel voor onderscheid Onderscheid moet passend middel zijn Onderscheid moet noodzakelijk zijn om doel te bereiken Discriminatie pensioengerechtigden is toegestaan

34. Verboden onderscheid bij werving (vb WGB) Artikel 3 1.Het is niet toegelaten onderscheid te maken bij de aanbieding van een betrekking, bij de behandeling bij de vervulling van een openstaande betrekking of bij arbeidsbemiddeling. 2.Van het in het eerste lid bepaalde mag worden afgeweken in die gevallen waarin ingevolge deze of enige andere wet bij het aanbieden van een betrekking onderscheid mag worden gemaakt en, voor zover het betreft een openlijke aanbieding van een betrekking, de grond voor dat onderscheid daarbij uitdrukkelijk wordt vermeld. 3.Het aanbieden van een betrekking, bedoeld in het eerste lid, geschiedt wat betreft tekst en vormgeving zodanig, dat duidelijk blijkt, dat zowel mannen als vrouwen in aanmerking komen. 4.Indien voor de aangeboden betrekking een functiebenaming wordt gebruikt, wordt of zowel de mannelijke als de vrouwelijke vorm gebruikt, of uitdrukkelijk vermeld, dat zowel vrouwen als mannen in aanmerking komen.

35. Toegestaan onderscheid http://vorige.nrc.nl/binnenland/article2563906.ece/Politie_discrimineert_in_personeelsadvertentie Werven vrouwen voor functies waarin traditioneel veel mannen werkzaam zijn Geslachtsbepalende beroepsactiviteiten

36. Vormen discriminatie Op basis aanstellingsduur Tussen vast en tijdelijk Vanwege handicap of chronische ziekte Op grond van leeftijd

37. Positie sollicitant is zwak Bewijs is lastig Procederen heeft weinig zin en is duur Hulp vakbond Commissie gelijke behandeling http://www.cgb.nl/home