Voorkom KANS !

1. Voorkom KANS !

2. Inhoud • Inleiding • Ontstaan KANS • 5W-model • Instellen beeldschermwerkplek

3. Inleiding • Weten wat KANS is • Inzicht krijgen in KANS-klachten bij beeldscherm-werkers en andere beroepsgroepen • Risicofactoren KANS (5 W’s) • Maatregelen om KANS-risico’s te verkleinen • De ergonomisch ingerichte beeldscherm-werkplek

4. Inleiding • Wat is KANS? • KANS = Klachten aan arm, nek en schouders • Lichamelijk letsel door herhaalde • overbelasting • Betreft klachten van nek, schouders, armen, polsen en handen • Klachten bestaan minstens drie maanden • Belangrijke indicatie voor KANS: niet meer • herstellen (na het weekend nog steeds die pijn voelen…)

5. Inleiding • Fase indeling: • Eerste fase • pijn en tinteling tijdens werk, lokale vermoeidheid en • kramp • klachten kunnen verdwijnen met rust • Tweede fase • pijn ook na het werk, irritatie, soms krachtsverlies • het weekeinde is te kort als rustperiode • Derde fase • zwelling, drukpijn, doof gevoel • klachten verdwijnen heel moeilijk of zelfs niet meer

6. Situatie in Nederland Arbobalans en Arbomonitor 2006 • Klachten bij 26% van de werkende bevolking • Ziekteverzuim door KANS: 12% van totale verzuim (2005) • In 60% van de bedrijven werkzaamheden met verhoogd risico op KANS (o.a. dienstverlening, landbouw en visserij) • Beeldschermwerkers: ≥ 4 uur per dag achter beeldscherm:42% van de beroepsbevolking ≥ 6 uur (risico!): 21% • Werken met computer: 82% van de werknemers (Nederland koploper in Europa)

7. Ontstaan KANS • Twee soorten belasting: • Statische belasting • Dynamische belasting

8. Pijn Spierspanning Doorbloeding Afvalstoffen Ontstaan KANS • Door statische belasting: • Langdurig werken in dezelfde houding • Bewegingsarmoede waardoor circulatieproblemen (onvoldoende afvoer afvalstoffen uit de spieren, verzuring)

9. Ontstaan KANS • Door dynamische belasting: • Repeterend bewegen • Wrijving en irritatie van pezen in peesscheden en botstructuren

10. 5W model • Risicofactoren: • KANS heeft altijd meer dan één oorzaak • Er is ook altijd een lichamelijke • component • Meerdere maatregelen nodig om KANS effectief te bestrijden • 5W Model als overzicht van de • risicofactoren

11. 5W model Het 5 Werkfactoren-model:

12. 5W model • Stoplichtmodel: • Groen: de situatie m.b.t. de werkfactor is in orde en behoeft geen verbeteringen. • Oranje: deze werkfactor verbeteren. Aanbevolen wordt om maatregelen te treffen. • Rood: deze werkfactor meteen verbeteren. Neem zo spoedig mogelijk maatregelen

13. Werktaken Aandachtsgebieden: • Afwisseling in werk (uitvoerend, ondersteunend,voorbereiden, organisatorisch of controlerend) • Afwisseling in moeilijkheidsgraad • Mogelijkheden inroepen hulp • Uitdagingen • Werktempo is opgelegd • Eenzijdige handelingen (bv. alleen typen of alleen muizen)

14. Werktijden Aandachtsgebieden (vervolg): • Aantal uren per dag werken met laptop of notebook maximaal 2 uur • Aantal uren per dag beeldschermwerk maximaal 6 uur • Aantal uren per dag repeterend werk • Pauzemogelijkheden voldoende

15. Werktijden Aandachtsgebieden (vervolg): • Voldoende mogelijkheden voor micropauzes (minimaal 20 sec. rust) • Mogelijkheid tot aanpassen werktijden (bv. bij privéprobleem) • Afwisseling van soorten werk • Overwerk

16. Werkdruk • Achtergrond: • Werkdruk heeft betrekking op de hoeveelheid werk en de wijze van uitvoering • Belangrijk zijn de randvoorwaarden • Werkdruk is de oorzaak, werkstress is het gevolg • Werkdruk heeft een sterke relatie met welzijn

17. Werkdruk • Evenwicht belasting-belastbaarheid: • Belasting • alles wat je doet op een dag • op het werk • privé • Belastbaarheid • wat je aan kunt • lichamelijke conditie • ‘hoe zit je in je vel’ • Herstelbehoefte is essentieel! Toename herstelbehoefte=toename kans op KANS

18. Persoons- kenmerken Kunnen omgaan met stress + motivatie + werkplezier - klachten, spanningen - belasting, stress Werkomgeving Sociale steun Regel-mogelijkheden Werkdruk

19. Werkdruk • Verschijnselen werkstress: • Lichamelijke verschijnselen • Hoofdpijn • Nek- of rugpijn • Zweten • Slecht slapen • Emotionele verschijnselen • Ontevreden • Prikkelbaar • Onzeker • Ongemotiveerd

20. Werkdruk • Verschijnselen werkstress (vervolg): • Gedragsmatige verschijnselen • Snel geïrriteerd • Agressief • Meer roken en drinken • Cynisme • Cognitieve verschijnselen • Besluiteloos • Piekeren • Concentratieproblemen • Verstrooid

21. Werkdruk Aandachtsgebieden: • Ontspanmogelijkheden tijdens en na werk • Terugkoppeling over kwaliteit werk • Inrichting mogelijkheden voor opleiding • Mogelijkheid tot overleg tussen werknemers • Zelf kunnen indelen eigen werk • Pieken in het werkaanbod • Afkrijgen van het werk • Noodzaak tot hard werken of overwerken

22. Werkdruk Aandachtsgebieden (vervolg): • Krappe deadlines • Geen invloed van de werknemers op de planning • Hinderlijke werkonderbrekingen

23. Werkplek Aandachtsgebieden: • Reikafstanden niet te groot • Ondersteuningsmogelijkheden onderarm en elleboog • Voldoende werkoppervlak • Instelmogelijkheden werkplek (stoel, tafel, hoogte beeldscherm, etc.) • Indeling werkplek optimaal

24. Werkplek Aandachtsgebieden (vervolg): • Benodigde krachtsinspanning niet te groot • Extreme houdingen • Klimaat werkplek (tocht, koude) • Verlichting werkplek (spiegeling, geen zonwering)

25. Werkwijze Aandachtsgebieden: • Voorlichting over gezond werken • Ondersteuning armen tijdens werk • Ontspannen schouders • Afwisseling werk • Beweging werknemer (rekken, strekken, sporten) • Lange tijd statische houdingen

26. Werkwijze Typetechniek: • Zorg voor rechte polsen

27. Werkwijze Muistechniek: • Houd ook bij muizen uw polsen recht

28. Beeldscherm- werkplek • Stoel • Tafel • Beeldscherm • Toetsenbord • Muis • Voetensteun (evt) • Documenthouder (evt) Onderdelen standaardbeeldschermwerkplek:

29. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen stoel: • Zithoogte

30. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen stoel: • Rugleuning

31. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen stoel: • Armleuningen

32. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen tafel: • Aansluiting met armleuningen

33. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen tafel: • Voldoende beenruimte (60 cm breed en • 80 cm diep bij de voeten)

34. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen beeldscherm: • Afstand (armlengte) en kijkhoogte (niet • omhoog kijken)

35. Beeldscherm- werkplek • Opstelling beeldscherm: • Plaatsing recht voor je

36. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen toetsenbord: • Dikte en afstand tot tafelrand

37. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen muis: • Direct naast het toetsenbord

38. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen voetensteun: • Maar: beter is tafel op de juiste hoogte (net zo hoog als armsteunen)

39. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen documenthouder: • Tussen beeldscherm en toetsenbord • Bovenkant documenthouder onder onderkant beeldscherm

40. Beeldscherm- werkplek • Optimale instelling • totale werkplek

41. Beeldscherm- werkplek • Optimale instellingen laptopwerkplek: • Gebruik een laptopstandaard

42. Beeldscherm- werkplek 20-24 inch geeft productiviteitverhoging

43. Weblinks • www.rsi.startpagina.nl • www.rsi-vereniging.nl • www.rsi.algemeen.nl • www.muisarm.nl • www.arbobondgenoten.nl/arbothem/lichblst/rsi.htm