620 likes | 877 Views
Domuz Gribi İnfluenza A H1N1. Eyüp Sabri Uçan Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi. Domuz Gribi. Olgu tanımları Klinik Görüntüleme Tedavi Korunma Aşı Olgu sunumu Sağlık personeli ne yapmalı Ne kadar hazırız. Olgu tanımları CDC. Olası olgu: ILI (Influenza-like illness) :
E N D
Domuz Gribi İnfluenza A H1N1 Eyüp Sabri Uçan Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
Domuz Gribi • Olgu tanımları • Klinik • Görüntüleme • Tedavi • Korunma • Aşı • Olgu sunumu • Sağlık personeli ne yapmalı • Ne kadar hazırız
Olgu tanımları CDC • Olası olgu: ILI (Influenza-like illness) : • Ateş (100 F0; 37.8 C0), öksürük, boğaz ağrısı, olası diğer hastalıkların dışlanması • Kanıtlanmış olgu : • Ek olarak PCR yada kültürle Inf A H1N1 saptanması
Klinik bulgular • Kim daha çok hastalanıyor ? • Meksika • 24 mart – 29 nisan 2009 • 2155 pnömoni • 821 hastaneye yatışı gerektirecek kadar ağır pnömoni : % 35 • 100 ölüm : % 5 NEJM 2009;361:674-9
Kimler daha çok hastalanıyor Kimlerde mortalite daha yüksek • 5 – 59 yaş grubu • Hastaların : % 71 • Ölümlerin : %87 • 1957 yılından sonra doğanlar
Bronş duvarı nekrozu Nötrofilik inflamasyon Hyalen membranlar
Dikkati çekenler • 98 hasta akut solunum sıkıntısı • 18 hasta pnömoni nedeni ile yatış • %50’si 13 - 47 yaş aralığında • Sadece 8’inde altta yatan hastalık var • Ateş, öksürük, dispne, solunum sıkıntısı • Bilateral yamalı infiltrasyonlar, LDH yüksekliği, kreatinin kinaz(%62), lenfopeni (%61)
Dikkati çekenler • Hastaların çoğunluğu • Altta yatan hastalığı olmayan • Sağlıklı genç ve orta yaşlılar • Mevsimsel influenzadan farklı • 1918 epidemisinde eklenen bakteryel pnömoniler mortaliteyi artırmış • Bu seride antibiyotik verilmesi mortaliteyi etkilememiş
Sağlık personeli • Önlemler: • Hasta izolasyonu • N 95 maskesi • Alkol bazlı el dezenfektanları • 104 sağlık personelinde : 2m’den daha yakın temas öyküsü • 22 sağlık çalışanında H1N1 infeksiyonu: oseltamavir
Mortalitede anlamlı farklılıklar • Hipotansiyon • Böbrek yetmezliği • pH • APACHE II skoru • SOFA skoru • PaO2 / FiO2
YB gerektiren ağır H1N1 • İspanya • 32 hasta • 6 ölüm • Gebeler, altta yatan hastalığı olanlar • Dersler: • Antiviral tedavinin erken başlanması • Tanısal testler için beklenmemesi • Negatif test sonucuna karşın H1N1 olasılığının sürebileceği (%10) Crit Care 2009;13:148
Klinik • 268 hasta ABD • Ateş %93 • Öksürük 83 • Nefes darlığı 54 • Güçsüzlük 40 • Titreme 37 • Myalji 36 • Rinore 36 • Boğaz ağrısı 31 • Baş ağrısı 31 • Kusma 29 • Wheezing 24 Up to date 2009
Komplikasyon riski yüksek hastalar • Kaliforniya • 553 hastalık deneyim • Kronik akciğer hastalıkları %37 • Bağışıklığın baskılanması 17 • Kalp hastalıkları 17 • Diabet 13 • Obesite 13 Up to date 2009
Gebelik • 2. – 3. trimestirde risk daha fazla • YB yatışı ve mortalite daha fazla • H1N1 : erken doğum ve düşük riskini artırıyor
Laboratuvar bulguları • Lökositoz yada lökopeni • Lenfopeni • AST – ALT yüksekliği • Kretinin kinaz yüksekliği • Myositis, myokard iskemisi • LDH yüksekliği • BUN –kreatinin yüksekliği
Grafi bulguları AJR 2009;193:1-4
Grafi bulguları Yamalı konsolidasyonlar, buzlu cam alanları, hava bronkogramları, alt loblarda ve periferde daha sık
PE AJR 2009;193:1-6
CDC hasta yönetim rehberi • 18 yaşından büyük mü • Ateşi var mı • Boğaz ağrısı yada öksürük var mı • HAYIR : Ön planda tanıdan uzaklaşın, ancak kas ağrıları, kusma, diare ile de influenza görülebileceğinden izleyin • EVET : İnfluenza düşünün ve eşlik eden durumları, ek hastalıkları ve ağırlığını sorgulayın
CDC hasta yönetim rehberi • Hastalığın ağırlık ölçütleri • Nefes darlığı • Göğüste sıkışma hissi yada ağrı • Aşırı halsizlik • Konfüzyon • Ciddi yada inatçı kusma atakları • İnfluenza semptomlarının kaybolduktan birkaç gün sonra yeniden yada ağırlaşmış olarak ortaya çıkmaları • HAYIR : ayaktan izleyin • EVET : hastaneye yatırın
CDC Hasta yönetim rehberi • Ağırlık ölçütleri yoksa eşlik eden durumlar veya altta yatan hastalıklar sorgulanmalı: • 65 yaş veya daha yaşlı olmak • Gebelik • veya • Astım dahil kronik akciğer hastalıkları, kalp hastalıkları(HT dışında), kan hastalıkları, metabolik hastalılar (DM dahil) • Bağışıklığın baskılanması (HIV, ilaçlar) • Solunum fonksiyonlarını ve yutma – öksürük reflekslerini azaltan durumlar (kas hastalıkları, spinal kord hasarları..) • HAYIR : İzlem • EVET : Hastaneye yatırın ve hemen antiviral başlayın
CDC hasta yönetim rehberi • İlk soru dışındaki sorulara HAYIR yanıtı verilen olgular: • İnfluenza ilişkili komplikasyon riski düşüktür • Ayaktan izlenmelidir • Kötüleşme olursa derhal başvuru • Evde ayrı bir odada izolasyon önerilmelidir • El yıkama, alkol bazlı el dezenfektanları • Öksürük ve hapşırıkta tek kullanımlık mendil • Antiviral başlanmayabilir • Ateş düştükten 24 saat sonrasına kadar evde kalmalıdır
Tedavi CDC • İnfluenza semptomları olanların tümüne antiviral verilmesi önerilmez • Erken ampirik oseltamivir yada zanamivir • 2 yaşından küçük bebekler • 65 yaş veya daha yaşlı olanlar • Gebeler • Kronik hastalıkları olanlar yada bağışıklıkları baskılanmış olanlar • kronik aspirin kullanımı olan 19 yaşından gençler
CDC • 2-4 yaş arasında altta yatan hastalıkları yada ağır klinik tablo yoksa antiviral verilmeyebilir • Tedavi en geç ilk 48 saatte başlanmalıdır • Tedaviye başlamak için labaratuvar sonuçları beklenmemelidir • Negatif sonuçlanan hızlı testler hastalığı dışlamaz • Ev içi temas / yakın temas • Kemoproflaksi yada semptomlar başlayınca tedavi
CDC • Oseltamivir – zanamivir : duyarlı • Amantadine – rimantadine : dirençli • Oseltamivir direnci kanıtlanmış suş varlığı: Zanamivir + amantadine/rimantadine • Ağır vakalarda doz 2 kat artırılabilir ?! (kanıtlanmamış veri)
CDC • Antiviral kemoproflaksi • Oseltamivir – zanamivir • Mevsimsel influenza yada H1N1 taşyıcısı ile korunmasız teması olan • influenza komplikasyonları için yüksek rik taşıyan kişiler • Sağlık personeli
CDC • Antiviral kemoproflaksi • Kime verilmemeli • Temas edilen kişinin tanımlanmış enfeksiyöz periyodun geçmiş olması • Okul, kamp ve ortamlarda temas öyküsü olan sağlıklı genç ve erişkinler • İnfeksiyöz kişi ile son temasın üzerinden 48 saatten çok geçmiş olanlar
CDC • Kemoprofilaksi • İlk temastan 10 gün sonrasına kadar • KP alternatifi: semptomlar çıkar çıkmaz erken tedavi vermek • Maruziyet riski sürekli ise koruyucu önlemlere ağırlık vermek • Oseltamivir rezistansı: dolaşımdaki suş, bağışıklığı baskılanmış hastalar, daha önce KP amaçlı oseltamivir verilmiş olanlar
İlaç dozları • Oseltamivir : 75 mg tablet (Tamiflu) • Zanamivir : 5 mg inhalasyon (Relenza) • Tedavi • Oseltamivir : 5 gün, günde iki kez • Zanamivir : 5 gün , günde 2 kez 2 inhlasyon • Korunma • Oseltamivir : 10 gün, günde tek doz • Zanamivir : 10 gün, günde bir kez 2 inhalasyon
Komplikasyon • ABD ve Kanada : %2-5 • Hafih olgular kaydedilmeyebileceği için gerçek oran öngörüsü : %0.3 • Bakteryel koinfeksiyon : % 29 • Anormal EEG • Pulmoner emboli • Multilober pnömoni • ARDS
Korunma • Hasta izolasyonu • Hastanın cerrahi maske takması • Sağlık personeli N 95 maskesi • El yıkama • Kemoprofilaksi • Erken tedavi başlanması
H1N1 monovalan aşı • Monovolan aşı • Koruyuculuk 2 haftadan sonra başlıyor • Yan etkiler mevsimsel inf aşısı ile aynı • Mevsimsel influenzaya karşı koruyuculuğu yok • İnaktive aşı (flu shot; swine flu) • 6 aylıktan daha büyüklere • Gebeler dahil • Nazal sprey aşı (LAIV)(flumist) • zayıflatılmış aşı • Alt sınır 2 yaş • Gebelere kontrendike
H1N1 aşısı • ACIP ve CDC önerileri • Kimler aşılanmalı • 6 ay- 24 yaş arası gençler • Sağlık personeli • Gebeler • 25 – 64 yaş arasında ek hastalığı olanlar • 65 yaş ve üzeri öncelikli grup değil
H1N1 aşısı • Kimler aşılanmamalı • Yumurta alerjisi olanlar • İnfluenza aşısına yan etkisi olanlar • GBS öyküsü (inf aşısı sonrasında 6 haftada GBS gelişen hastalar) • Ateşli hastalığı olanlar • 6 aylıktan küçük bebekler
Yaşamı tehdit eden H1N1 olgusu • 78 yaşında erkek • HT, DM, omuz protezi op ve KBY nedeni ile renal Tx geçirmiş • Düşük dozda immunsupresif tedavi alıyor • Yunanlı, eşi Brezilyalı • Gemi ile Akdeniz turu • Gemide 2 kişide inf benzeri tablo • Kuşadası’nda indiriliyor
C.M. • Normal lökosit sayısı • Lenfopeni yok • Sağ alt lobda pnömonik infiltrasyon var • Hafif hipoksemik • Tedavi • İzole edildi • Sağlık personeli kişisel koruyucularla temas etti • TGP tanısı ile antibiyotik verildi • 24. saatte oseltamavir eklendi • 24.saatte • Refrakter hipoksemi • Genel durumda çok hızlı bozulma • Çok hızlı radyolojik progresyon • Entübasyon ve YB izlemi (Anesteziyoloji ve ardından Göğüs Hastalıkları)