Instytucje i kompetencje Unii Europejskiej

1. Instytucje i kompetencje Unii Europejskiej Podyplomowe Studia na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego Dr Robert Grzeszczak Katedra Prawa Europejskiego Instytut Prawa Międzynarodowego Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Warszawski

2. Traktat z Lizbony dzieli kompetencje Unii na trzy zasadnicze dziedziny (Tytuł I TFUE – „Kategorie i dziedziny kompetencji Unii”): • kompetencje wyłączne UE: obejmują dziedziny, w której traktaty przyznają Unii wyłączność stanowienia prawa oraz przyjmowania aktów prawnie wiążących, natomiast państwa członkowskie mogą podejmować takie działania wyłącznie z upoważnienia Unii lub w celu wykonania jej aktów • kompetencje UE dzielone z państwami członkowskimi: obejmują dziedziny, w których Unia i jej państwa członkowskie mogą stanowić prawo i przyjmować akty wiążące prawnie, przy czym państwa członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie wykonała swojej kompetencji (art. 2 ust. 2 TFUE). • kompetencje UE w zakresie prowadzenia działań w celu wspierania, koordynowania lub uzupełniania działań państw członkowskich: w takim przypadku kompetencja Unii nie zastępuje kompetencji państw członkowskich w odnośnych dziedzinach (art. 4 ust. 5 akapit 1 TFUE).

3. Katalog kompetencji wyłącznych z TFUE (art. 3): 1. Unia ma wyłączne kompetencje w następujących dziedzinach: a) unia celna; b) ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego; c) polityka pieniężna w odniesieniu do Państw Członkowskich, których walutą jest euro; d) zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa; e) wspólna polityka handlowa. 2.Unia ma także wyłączną kompetencję do zawierania umów międzynarodowych, jeżeli ich zawarcie zostało przewidziane w akcie prawodawczym Unii lub jest niezbędne do umożliwienia Unii wykonywania jej wewnętrznych kompetencji lub w zakresie, w jakim ich zawarcie może wpływać na wspólne zasady lub zmieniać ich zakres.

4. Nowość w zakresie podziału kompetencji … • w odniesieniu do kompetencji dzielonych wyjaśniono (w art. 2 TFUE), że państwa członkowskie „wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie wykonała swojej kompetencji” oraz że w przypadku, gdy UE postanowi zaprzestać wykonywania swoich kompetencji, państwa członkowskie ponownie w odpowiednim zakresie kompetencje te wykonują,

5. Katalog kompetencji dzielonych (art. 4 TFUE): Ust. 2: Kompetencje dzielone między Unią a Państwami Członkowskimi stosują się do następujących głównych dziedzin: • a) rynek wewnętrzny; • b) polityka społeczna w odniesieniu do aspektów określonych w niniejszym Traktacie; • c) spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna; • d) rolnictwo i rybołówstwo, z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych; • e) środowisko naturalne; • f) ochrona konsumentów; • g) transport; • h) sieci transeuropejskie; • i) energia; • j) przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości; • k) wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego w odniesieniu do aspektów określonych w niniejszym Traktacie.

6. Kompetencje uzupełniające (art. 6 TFUE): • Unia ma kompetencje do prowadzenia działań mających na celu wspieranie, koordynowanie lub uzupełnianie działań Państw Członkowskich. Do dziedzin takich działań o wymiarze europejskim należą: • a) ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego; • b) przemysł; • c) kultura; • d) turystyka; • e) edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież i sport; • f) ochrona ludności; • g) współpraca administracyjna.

7. Kompetencje UE • Rządzone są zasadą przyznania, nie są dzielone według dziedzin, lecz ograniczone funkcyjnie tym co jest niezbędne do osiągnięcia celów (proporcjonalność) i wypełnienia zadań, podlegają zasadom subsydiarności (kompetencje dzielone).

8. Zasada pomocniczości z TUE: • Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii. • Instytucje Unii stosują zasadę pomocniczości zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. Parlamenty narodowe czuwają nad przestrzeganiem zasady pomocniczości zgodnie z procedurą przewidzianą w tym Protokole.”

9. Test subsydiarności • Organy UE, podejmując działania wykonawcze, związane są w ramach kompetencji dzielonych, zasadą pomocniczości (art. 5 TUE). Protokół dołączony do TUE (w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności) wprowadza dwustopniowy test subsydiarności. Nakazuje on po pierwsze badanie czy cele UE nie mogą być w wystarczający sposób osiągnięte przez państwa członkowskie i po drugie czy cele te, ze względu na skalę lub skutek proponowanego środka, mogą być osiągnięte „lepiej” przez UE (tzw. komparatywny test skuteczności).

10. Protokół w spr. stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności: • Zgodnie z pkt. 5 Protokołu, przy sprawdzaniu czy warunki subsydiarności zostały spełnione, należy kierować się tym czy: • rozważana kwestia ma aspekty transnarodowe, które nie mogą być uregulowane satysfakcjonująco przez działania państw członkowskich; • działania jedynie na poziomie krajowym lub brak działania UE byłyby sprzeczne z wymogami Traktatu (takimi jak konieczność korekty zniekształceń konkurencji lub unikania ukrytych ograniczeń w handlu, a także wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej) bądź w inny sposób miałyby znaczny niekorzystny wpływ na interesy państw członkowskich; • działanie prowadzone na poziomie UE przyniosłoby wyraźne korzyści, ze względu na ich rozmiary lub skutki w porównaniu z działaniem na poziomie państw.

11. Zasada proporcjonalności • Zasadę proporcjonalności stosuje się do wszystkich sfer kompetencji unijnej i nie odnosi się tyle do rozgraniczenia kompetencji UE i państw członkowskich, ile raczej do konkretnego środka, wymaga, aby środek unijny nie nakładał niepotrzebnych ciężarów na państwo członkowskie lub jednostki.

12. Elementy zasady proporcjonalności • Zasada ta ma kilka aspektów, m.in. wymaga by podejmowane sankcje były proporcjonalne do powagi naruszenia (181/84 R. Intervention Board for Agricultural Produce, ex parte Man (Sugar) • w przypadku szerokich uprawnień dyskrecjonalnych UE, np. w zakresie wspólnej polityki rolnej, środek, aby skutecznie został podwazony, musi być w oczywisty sposób niewłaściwy w stosunku do celu (C-331/88 Fedesa)

13. Zasada proporcjonalności • Stosowana jest zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności. Zasada ta służy także do oceny środków przyjmowanych przez państwa członkowskie. W celu wykonania prawa UE (np. C-285/98 Tanja Kreil), • w ramach dopuszczalnych derogacji od zasad swobodnego przepływu (np. 120/78 Cassis de Dijon, 36/75 Rutil, 116/81 Adoui and Cornuaille), • powinna być uwzględniana także przy interpretacji środków krajowych (jeśli brzmienie normy dopuszcza różną interpretację, należy wybrać tę, która jest najmniej uciążliwa dla jednostki).

14. Wyłączne kompetencje państw członkowskich • Część kompetencji została zastrzeżone dla państw, np.: • wprowadzanie niektórych ograniczeń w swobodnym przepływie kapitału i płatności (zwłaszcza podatkowych), • stosowanie środków dla utrzymania prawa i porządku oraz zabezpieczenia bezpieczeństwa wewnętrznego w sferze wiz, azylu, imigracji i polityk związanych ze swobodnym przepływem osób, • treści nauczania, organizacja systemów edukacyjnych oraz ich różnorodność kulturalna i językowa, • regulacja reżimów własności, • produkcja i handel bronią, amunicją i materiałami wojennymi (wyrok z 2003 r. w sprawie T-26/01 Fiocchi Munizioni p. KE)

15. C-186/01 Alexander Dory przeciwko Niemcy • ETS  decyzje państw członkowskich dotyczące organizacji ich sił zbrojnych nie mogą być całkowicie wyłączone z zakresu stosowania prawa UE, w szczególności gdy dotyczy to przestrzegania zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w związku z zatrudnieniem, włączając dostęp do stanowisk w armii. •  Prawo UE nie reguluje wyborów dokonywanych przez państwa członkowskie w dziedzinie organizacji obrony ich terytorium lub ich podstawowych interesów. Do kompetencji państw członkowskich należy zatem wybór odpowiednich środków w celu zapewnienia im bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, w tym ograniczenie obowiązkowej służby wojskowej tylko do mężczyzn.

16. W sprawie C-300/01 Salzmann przeciwko Austria • ETS zauważył, że chociaż regulacja reżimów własności należy do kompetencji wyłącznej państw członkowskich, zgodnie z obecnym art. 295, nie oznacza to jednak, że nie dotyczą jej zasady fundamentalne TWE. Tak więc środki krajowe, które regulują nabywanie nieruchomości (specjalna procedura zgody), i które mają na celu zakazanie posiadania drugiej nieruchomości (domu) w pewnych częściach terytorium państwa muszą być zgodne z postanowieniami traktatu dotyczącymi swobodnego przepływu kapitału.

17. Reforma instytucji i organów doradczych • Katalog instytucji UE TL formułuje jednolity katalog „instytucji Unii”, niwelując pewne niejasności, jakie mogłyby być następstwem Traktatu konstytucyjnego. Powyższy artykuł wylicza jako „instytucje Unii”: • Parlament Europejski • Radę Europejską • Radę • Komisję Europejską • Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej • Europejski Bank Centralny • Trybunał Obrachunkowy

18. Rada Europejska • Rada Europejska (RE) – instytucja UE (1974, 1977, 1983, 1986, 2009),istota, skład, tryb działania (tzw. Szczyty europejskie), funkcje (art. 15 TUE) • Od Nicei spotkania w Brukseli • Od Lizbony – wydaje wiążące decyzje

19. Rada Europejska • „Przywództwo polityczne” w UE, spotkania głów państw i szefów rządów państw członkowskich UE. Rada Europejska wytycza kierunki polityki UE, ustala priorytety polityki i rozwiązuje problemy sporne.

20. Rada Europejska (RE) • Impuls polityczny dla rozwoju UE • brak władzy ustawodawczej • zasada konsensusu w pracach RE • Rada Europejska zbiera się przynajmniej raz na półrocze

21. Rada Europejska (art. 15 TUE) • Rada Europejska nie jest organem prawodawczym, co nie oznacza, że nie podejmuje wiążących decyzji (związane jest to z podziałem aktów prawa UE na prawodawcze i nieprawodawcze) • Gdy Rada Europejska wypowiada się w drodze głosowania, to jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji nie biorą udziału w głosowaniu (art. 235 TFUE). Jednak co do zasady podejmuje się decyzje w oparciu o KONSENSUS • W przypadku głosowania każdy członek Rady Europejskiej może otrzymać pełnomocnictwo tylko od jednego z pozostałych członków.

22. Zmiany instytucjonalne • ustanawia się urząd Przewodniczącego Rady Europejskiej, wybieranego na 2,5-nią kadencję. • Początek kadencji 1.01.2010 r. • Spór szwedzki ad skład na Szczyt w Brukseli (…) • http://www.youtube.com/watch?v=bypLwI5AQvY&feature=channel

23. Rada Europejska i jej Przewodniczący (art. 15 TUE) • Kompetencje przewodniczącego Rady Europejskiej obejmują (art. 16 ust. 6): przewodniczenie Radzie Europejskiej i prowadzenie jej prac, zapewnienie przygotowania i ciągłości prac Rady Europejskiej, we współpracy przewodniczącym Komisji i na podstawie prac Rady do Spraw Ogólnych, wspomaganie osiągania spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej i przedstawianie PE sprawozdania z każdego posiedzenia Rady Europejskiej. • Przewodniczący Rady Europejskiej ma również pewne kompetencje w dziedzinie stosunków zewnętrznych Unii, ma bowiem zapewniać „na swoim poziomie oraz w zakresie swojej właściwości reprezentację Unii na zewnątrz”  w sprawach WPZiB, przy czym wyraźnie zastrzeżono, że nie może się to odbywać z uszczerbkiem dla uprawnień wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

24. Rada (ex-Rada UE): Rada złożona z przedstawicieli państw członkowskich w randze ministra, z siedzibą w Brukseli.

25. Rada (ex Rada Unii Europejskiej ) • Rada – instytucja WE/UE (1957, 1965/1967), od 2009 UE • Rada - istota, skład, organizacja i tryb działania, COREPER, funkcje, rodzaje głosowań, prezydencja • Podział głosów ważonych przed i wg TN i wg TL a) próg większości kwalifikowanej i tzw. mniejszość blokująca b) podwójna większość (to większość państw członkowskich i większość ludności) • Rozszerzenie zakresu głosowań większością kwalifikowaną (TN, Konstytucja i Lizbona - dylemat Polski – „Nicea albo śmierć”)

26. Rada po 1.12.2009 r.: • Najistotniejsze reformy dotyczą formuły podejmowania decyzji w Radzie większością kwalifikowaną (art. 16 ust. 4 i art. 238 ust. 2 TUE) oraz  zwiększenia liczby obszarów, w których Rada decyduje większością kwalifikowaną. • Art. 16 TUEprzewiduje, że Rada pełni, wspólnie z Parlamentem Europejskim, funkcje prawodawczą i budżetową. Pełni funkcje określania polityki i koordynacji zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach.

27. Kompetencje Rady Prawodawcze: • wydawanie aktów prawotwórczych (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje) • wydawanie aktów nie mających mocy prawnie wiążącej (zalecenia, opinie, memoranda, stanowiska) • zmiana traktatów założycielskich • kompetencje w zakresie zawierania umów międzynarodowych - negocjuje KE • decyzje dotyczące zawierania wzmocnionej współpracy Kreacyjne: • zatwierdzanie list członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego • wraz z PE uczestniczy w ustalaniu budżetu UE • koordynuje politykę gospodarczą w przypadku braku kompetencji wyłącznych UE Kontrolne: • może kierować skargi do ETS o stwierdzenie nieważności aktów prawa wspólnotowego oraz skargi na bezczynność organów

28. Rada – nowe zasady podejmowania decyzji w systemie większ. • Od 1 listopada 2014 roku większość kwalifikowaną w Radzie stanowi co najmniej 55 % członków Rady, jednak nie mniej niż 15 z nich, reprezentujących Państwa, których łączna liczba ludności stanowi co najmniej 65 % ludności UE • Mniejszość blokująca musi obejmować co najmniej 4 członków Rady, w przeciwnym razie uznaje się, że większość kwalifikowana została osiągnięta. • Postanowienia przejściowe dotyczące definicji większości kwalifikowanej, które obowiązują do 31.10.2014 r., jak również postanowienia, które będą obowiązywać między 1.11.2014 r. a 31.03.2017 r., określone są w Protokole w sprawie postanowień przejściowych.

29. Definicja i zakres większości kwalifikowanej w Radzie • Według formuły wprowadzonej na mocy Traktatu z Nicei, decyzja w Radzie zostaje podjęta większością kwalifikowaną głosów ważonych przyznanych w traktatach poszczególnym państwom członkowskim (ex art. 205 TWE) przy koniecznym spełnieniu dwóch kryteriów  i trzeciego fakultatywnie: • głosów ważonych • liczby państw • fakultatywnie: większości ludności

30. Równocześnie zdefiniowano: • tzw. mniejszość blokującą: grupa państw blokująca podjęcie decyzji musi nie tylko dysponować co najmniej 35% populacji UE, lecz również liczyć co najmniej cztery państwa, • zasadę, że w niektórych szczególnie istotnych dziedzinach (WPZiB, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, polityki gospodarczej i pieniężnej, zawieszenia w prawach państwa  członkowskiego i wystąpienia z UE oraz różnych nominacji) dla podjęcia decyzji   będzie konieczne zgromadzenie co najmniej 72% liczby państw członkowskich.

31. Kompromis z Joaniny (wersja wpisana do TL: Protokół w sprawie decyzji Rady odnoszącej się do wykonania art. 9c ust. 4 TUE i art. 205 ust. 2 TFUE w okresie między dniem 1 listopada 2014 r.  a dniem 31 marca 2017 r. i  po dniu 1 kwietnia 2017 r.) • Od 2017r. - wyłącznie system podwójnej większości • TL wprowadza także mechanizm bezpieczeństwa podobny do kompromisu z Joaniny: jeśli grupie członków Rady nie wystarczy głosów do zablokowania uchwały, będą mogły odwlekać jej podjęcie. Warunkiem będzie odpowiednia wielkość tej grupy do 2017: reprezentacja min. 75% ludności lub 75% liczby państw niezbędnych do utworzenia mniejszości blokującej; od 2017: 55% ludności lub 55% liczby państw niezbędnych do utworzenia mniejszości blokującej. TUE mówi o możliwości odwlekania podjęcia decyzji przez "rozsądny czas"…. (tzn???)

32. Przewodnictwo w Radzie … • TL likwiduje rotacyjne, półroczne przewodnictwo w Radzie UE państw UE • Zmienia sposób przewodniczenia w Radzie UE, które wraz z wejściem w życie Traktatu ma trwać 18 miesięcy i być sprawowane wspólnie przez 3 państwa

33. Program prezydencji w Radzie UE (2008 – 2012) • 2009 • Czechy i Szwecja • 2010 • Hiszpania i Belgia • 2011 • Węgry i Polska • 2012 • Dania i Cypr

34. Prezydencja Polski w Radzie UE („w warunkach lizbońskich”) • Trwa 6 miesięcy (realnie krócej, „zimowa” tylko 4 i pół, wakacje i święta) • Polska będzie czwartym z nowych państw sprawującym prezydencję • Polska będzie 1 z tzw. TRIO (Polska – Dania – Cypr) Trio: od 2007 do 1.12.2009 r. regulowały przepisy wew. Rady UE, trwa 18 miesięcy, przewidziane w Trakt. Konstyt., także Lizbona, ale wobec braku TL – Rada „wzięła sprawy w swoje ręce”, po raz pierwszy za prezydencji niemieckiej (I-VII.2007)

35. Zadania prezydencji (TN - TL): 1. Państwo (a w pewnych przypadkach przewodniczący Rady Europejskiej) przewodniczy posiedzeniom: • Rady UE (9 składów), COREPER I i II i grupom roboczym i komitetom (ok. 250) • Radzie Europejskiej – jej przewodniczący 2. Reprezentuje UE na zewnątrz 3. Reprezentuje Radę wobec pozostałych instytucji/organów (np. w kontaktach z PE czy KE) Od 1.12.2009 r. jest to prezydencja hybrydowa (…)

36. Dotychczasowa praktyka prezydencji • Spotkania Rady odbywają się w Brukseli, a w kwietniu, czerwcu i październiku w Luksemburgu • Ok. 150 spotkań ważnego szczebla w państwie prezydencji • Spotkania z państwami spoza UE

37. Parlament Europejski (PE): • Funkcje: ustawodawcze, budżetowe i kontrolne • Siedziby: Bruksela, Luksemburg i Strasburg PARLAMENTEUROPEJSKI 751 posłów

38. Parlament Europejski (PE) FunkcjePE: • wewnątrzorganizacyjna • prawodawcza • kontrolna • budżetowa • kreacyjna • oddziaływania na stosunki zewnętrzne Unii Europejskiej • współpracy z parlamentami narodowymi

39. Najważniejsze uprawnienia Parlamentu Europejskiego obejmują: • tworzenie prawa poprzez zwykłą (i szczególne) procedurę (zbliżoną do danej procedury z art. 251 TWE • uprawnienia budżetowe - Parlament zatwierdza corocznie budżet i udziela Komisji absolutorium z jego wykonania • uprawnienia kontrolne • zatwierdzanie składu Komisji i jej Przewodniczącego • prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów) • prawo zadawania pytań Komisarzom • zwyczajowa możliwość zadawania pytań Radzie • Wybiera Ombudsmana (Rzecznika Praw Obywatelskich)

40. Ombudsman • Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, art. 228 TFUE • Wybór i odwołanie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich przez PE • Zadania Rzecznika Praw Obywatelskich • Podmioty uprawnione do składania skarg • Skarga do Rzecznika Praw Obywatelskich • Relacja postępowania ERPO do postępowania sądowego i administracyjnego

41. Wybory do PE (od 1979 roku) • Posłów do PE wybiera się w państwach członkowskich w tajnym, powszechnym i bezpośrednim głosowaniu. • Wymagane jest oparcie systemu wyborczego na zasadzie proporcjonalności i takie kształtowanie okręgów wyborczych, które nie naruszy zasady reprezentacji proporcjonalnej. • Dopuszczalne jest wprowadzenie klauzuli zaporowej (nie wyższej niż 5% (w Zjednoczonym Królestwie nie ma progu zaporowego, w Szwecji wynosi on 4%, a w Polsce - 5%)

42. Komisja Europejska (KE): • Jest instytucją UE odpowiedzialną za bieżącą politykę Unii, nadzorującą prace wszystkich jej agencji i zarządzającą jej funduszami. Komisja posiada inicjatywę legislacyjną, a jej główną siedzibą jest Bruksela.

43. Komisja Europejska (Komisja) • TUE w brzmieniu TL dzieli f-cje KE na: koordynacyjne, wykonawcze i zarządzające. Ma ona je spełniać zgodnie z warunkami przewidzianymi w traktatach. Do funkcji KE można jeszcze zaliczyć funkcję reprezentacyjną, o której także mowa w nowym art. 17 ust. 1 TUE, gdyż Komisja (z wyjątkiem wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz innych przypadków …) zapewnia reprezentację Unii na zewnątrz oraz nadzoruje także stosowanie prawa Unii pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości UE. Jej zadaniem jest też wykonywanie budżetu UE oraz zarządzanie programami.

44. KE po 1.12.2009 r. • TL potwierdza dotychczasową zasadę wyłączności inicjatywy legislacyjnej KE, która jednak nie była do tej pory wyrażona w przepisach traktatowych expressis verbis i rekonstruowano ją w oparciu o przepisy szczególne. • Art. 17 ust. 2 TUE statuuje, że akty prawodawcze UE mogą być przyjęte tylko na wniosek KE, jeśli traktaty nie stanowią inaczej. Natomiast inne (pozostałe) akty są przyjmowane na wniosek KE, jeśli traktaty tak stanowią. • Komisja może na gruncie art. 48 TUE, podobnie jak rząd każdego państwa członkowskiego i PE, wystąpić z inicjatywą zmian traktatowych.

45. KE po 1.12.2009 r. • Ponadto PE może żądać od KE „przedłożenia wszelkich właściwych wniosków w kwestiach, co do których uważa on, że akt unijny jest niezbędny w celu wykonania Traktatów” (zob. art. 225 TFUE). • Natomiast Rada, na podstawie art. 241 TFUE, może żądać od KE „przeprowadzenia wszelkich analiz, które uzna za pożądane dla realizacji wspólnych celów i przedłożenia jej wszelkich właściwych wniosków”. • Zasada wyłączności inicjatywy Komisji ulega pewnemu osłabieniu poprzez sytuacje, w których TL przyznaje prawo inicjatywy prawodawczej nie tylko KE, ale także państwom członkowskim.

46. Prerogatywy KE: • zajmuje się wszystkimi bieżącymi zagadnieniami dotyczącymi funkcjonowania Unii, m.in. Polityką rolną, gospodarczą, społeczną, obronnością i polityką międzynarodową • jest instytucją zajmującą się konstruowaniem i przedstawianiem pod głosowanie Radzie lub PE aktów prawnych Unii • przygotowuje propozycje traktatów i innych aktów prawa międzynarodowego, które są później dyskutowane na zebraniach Rady Europejskiej • nadzoruje rządy państw członkowskich we wdrażaniu prawa UE • prowadzi bieżące negocjacje z państwami kandydującymi do Uni • jako jedyny organ wspólnotowy ma prawo inicjatywy ustawodawczej

47. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa • Wciąż duża niewiadoma: MA 2 KAPELUSZE, bo skupia w jednym ręku kompetencje wcześniejszego Wysokiego Przedstawiciela ds. WPZiB oraz komisarza ds. stosunków zewnętrznych – powinien zapewniać spójne postrzeganie Unii w stosunkach międzynarodowych • Przesłuchanie C. Ashton w PE – urzędnik bez wiedzy o stosunkach zagranicznych! • Przewodniczący KE wybrał 6 dodatkowych wiceprzewodniczących KE …

48. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa • Rozdzielono urząd przedstawiciela ds. II filaru (dotąd Javier Solana) od sekretarza Rady • Czy stanie się uznanym urzędem i „twarzą UE”?

49. Inicjatywa obywatelska • By wniosek był ważny i w ogóle nadawał się do rozpatrzenia przez KE, będzie musiał uzyskać poparcie co najmniej jednego miliona obywateli z co najmniej jednej trzeciej państw członkowskich. Przy tym nie wystarczą np. dwa podpisy z Polski i dwa z innego kraju, a przytłaczająca większość np. z Wielkiej Brytanii. W przypadku każdego z państw członkowskich wyznaczono konieczną minimalną liczbę podpisów, mnożąc liczbę członków Parlamentu Europejskiego z tego państwa przez współczynnik 750. W przypadku Polski (50 europosłów) jest to więc 37,5 tys. • Organizatorzy będą dysponować rokiem na zebranie koniecznych podpisów.

50. Inicjatywa obywatelska - szczegóły • Poza kwestiami liczbowymi KE uściśliła także reguły dotyczące minimalnego wieku sygnatariuszy - ma odpowiadać wiekowi uprawniającemu do głosowania w wyborach do PE w danym kraju. Proponowane inicjatywy będzie trzeba rejestrować w rejestrze internetowym udostępnionym przez KE. Rejestracja może być odrzucona w przypadku jawnego naruszania podstawowych wartości UE. Nie ma ograniczeń co do sposobu zbierania deklaracji poparcia, jednak odpowiednie organy krajowe będą sprawdzać, czy internetowe systemy zbierania podpisów są prawidłowo zabezpieczone, tak by nie dochodziło do oszustw.Po zebraniu 300 tys. podpisów KE będzie sprawdzać, czy inicjatywa jest dopuszczalna i czy dotyczy dziedziny, w której stanowienie prawa UE jest w ogóle możliwe. Po ocenie inicjatywy jako dopuszczalnej i sprawdzeniu podpisów KE będzie mieć cztery miesiące na decyzję, co z nią dalej zrobić: czy sporządzić wniosek ustawodawczy, czy przeprowadzić jakieś dodatkowe badanie, czy też nie podejmować w ogóle żadnych działań. Jakąkolwiek decyzję KE podejmie, będzie musiała ją uzasadnić.