Voorbereiding op de ‘ Marzano ’ training Boston, 20/21 febr 2011

1. Voorbereiding op de ‘Marzano’ trainingBoston, 20/21 febr 2011 Studiereis didactiek en taal naar Amerika Boston en Phoenix Wietske Miedema, 18 januari 2011

2. Didactische training • In licht van recent leerpsychologiosch onderzoek • In samenhang met landelijke neiging tot evidence based practice • In samenhang met ‘onderzoekende docent’ • Rekening houdend met professionaliteit en autonomie van de docent

3. Boston • Nadruk op train de trainers • Algemene inzichten in relatie brengen met woordenschatdidactiek en taalbeleid • Hierbij steeds verband leggen met schoolbeleid

4. Marzano: groeiende belangstelling • Actief in Mid-Regional Research Laboratory, McRel (soort Amerikaanse SLO) • Carrière gestart met programma Thinking Skills • Vanaf jaren negentig: Dimensions of Learning, Leren in Vijf Dimensies • Vanaf 2002: de ‘what works’ serie • Classroom managment that works • Classroom instruction that works • What works in schools • Nu: The art and science of teaching • En: The highly engaged classroom.

5. Belangrijkste uitkomsten recent onderzoek • rol docent • feedback en formative evaluation • bevestiging belang strategisch leren en strategisch lesgeven • bevestiging ‘diep’ leren • bevestiging onderzoek doen • bevestiging rol samenwerkend leren

6. Marzano: Wat werkt in het onderwijs? Onderzoek vanaf jaren 70 • Meta-analyse: kwantitatief en kwalitatief • Leerpsychologisch onderzoek • Effectmetingen • Betere prestaties over de hele linie • We weten echter niet: • Wat is hiervan vakgebonden? • Heeft het met leeftijd te maken? • Relatie met verschillende achtergronden? • Relatie met intelligentie?

7. Schoolniveau Haalbaar programma Doelen en feedback Betrokkenheid ouders en omgeving Veiligheid Collegiaal en professioneel team Leraarniveau Didactische aanpak Klassenmanagement Reflectiecirkel op het eigen programma Leerlingniveau Thuissituatie Achtergrondkennis Motivatie Drie niveau’s

8. Leraar doorslaggevend • effect schoolniveau op leerling-prestaties: 33% • effect leraarniveau op leerling-prestaties: 67% • maakt uit op welke school je zit • maakt uit bij welke leraar je zit

9. Leereffect van school en leraar bij modale leerling (percentielscore 50)

10. Didactische aanpak Een goede leerkracht beschikt over veel didactischestrategieën plus de kennis wanneer deze strategieën het best kunnen worden ingezet. Vraag: Welke didactische strategieën hebben aantoonbaar effect op leerprestaties?

11. Aantoonbaar effect: wie is verbaasd? Marzano ‘What Works in School’, figuur 9.2, blz. 80

12. Thema’s in de leerpsychologie • leren en onthouden, belang van voorkennis • werking van het geheugen • verschillende vormen van kennis • belang van strategisch lesgeven en strategisch leren • belang van metacognitie • belang van motivatie • belang van sociale interactie: samenwerkend leren • belang van toetsing

13. Leertheoretische achtergronden • Cognitivisme • Constructivisme • Sociaal constructivisme • Gevaar: • directe vertaling van leertheorie naar onderwijsaanpakken • voorbeeld: constructivisme als leertheorie, constructivisme als onderwijsaanpak

14. Behavioristisch perspectief • Jaren 40/ 50 / 60 • Leren: verandering in waarneembaar gedrag door aanleren gewenst gedrag • Conditioneren door • herhalen • belonen en • straffen Skinner box

15. Cognitivistisch perspectief • Vanaf jaren 60: “Cognitivistische revolutie” Leren: verandering in kennisstructuren in het geheugen door informatieverwerking • belang van elaboratie / diepere verwerking • belangrijke rol voorkennis • belang van metacognitieve vaardigheden • belang leerstijlen

16. van info naar kennis Sensorisch geheugen Lange termijn geheugen: neurale paden. Oneindig aantal verbindingen. Korte termijn geheugen Com-plexe taken recep Tie expe ditie werkgeheugen, de werkplaats magazijn grondstoffen halfproducten oneindig veel informatie 6 seconden 7 eenheden herhalen, aandacht voor betekenis en organisatie. patronen zien en herkennen herhalen scannen, aandacht selectie, aandacht

17. (Sociaal) constructivisme over leren Leren is proces van (samen) actief kennis construeren die aansluit bij wat lerende weet, vindt, wil, enz. Rol docent: misvatting: voorwaarden creëren waaronder lerende zelf kennis kunnen construeren bij instructie rekening houden met de mogelijke interpretaties van leerlingen actieve verwerking van leerlingen stimuleren (o.a. door samenwerken)

18. 5. Reflectie 4. Onderzoek doen 3. Kennis verbreden en verdiepen 2. Kennis verwerven en integreren 1. Motivatie Leren in vijf dimensies

19. De procedure is eigenlijk heel simpel. Eerst ga je stapels maken. Misschien is ook één stapel wel genoeg. Dat hangt er van af hoe veel je hebt. Misschien moet je ergens naar toe, omdat jezelf geen voorzieningen hebt. Anders kan je thuis beginnen. Het is belangrijk niet teveel tegelijk te doen. Het gaat beter met wat minder in een keer. Op korte termijn lijkt dit niet zo belangrijk, maar oh wee, als het mis gaat. Een foutje kan dus best duur worden. In het begin vind je de hele procedure wellicht wat ingewikkeld. Maar al gauw wordt het gewoon een van die dingen die je moet doen. Er zal ook geen eind aan komen. Als je klaar bent, ga je weer stapels maken. Daarna leg je alles weg op de eigen plek. Je gaat de dingen weer gebruiken en daarna begint alles van voren af aan.

20. Welke kennis heb je nodig om te koken? • 2 minuten denkpauze • Noemen verschillende kennis-elementen die nodig zijn om te koken • Docent ordent op het bord • Er moeten drie soorten kennis tevoorschijn komen: ordening in drie categorieën

21. nieuwe kennis verwerven en integreren inhoudelijke kennis vaardigheden = = denken over handelen met --------------------------------------------------------------------- betekenis opbouwen (aansluiten voorkennis) stappenplan achterhalen schematiseren vaardigheid uitproberen onthouden automatiseren

22. Declaratieve kennis Feiten Chronologieën Oorzaak-gevolg verband Gebeurtenissen Principes Begrippen Procedurele kennis Algoritme (handelingsvoorschrift) Strategieën (volgorde van stappen) Heuristieken (vuistregels) Verschillende (hierarchische) vormen van declaratieve en procedurele kennis

23. Mijn indeling:

24. Aanleren vaardigheden: opdracht eten met stokjes • Ieder krijgt twee stokjes. • Schrijf nu een stappenplan voor het goed in je hand nemen van de stokjes • Laat de handleiding door een nader uitvoeren • Vergelijk aan tafel je ervaringen • Wat concludeer je over het aanleren van vaardigheden?

25. Strategisch leren en strategisch lesgeven • Strategisch leren • met leer- en studievaardigheden • met metacognitieve vaardigheden • Strategisch lesgeven • aanleren leer- en studievaardigheden • aanleren metacognitive vaardigheden

26. Strategisch lesgeven • Voordoen, demonstreren, modelleren • Expliciet onderdeel van curriculum • Integreren met vakinhouden, gezamenlijke taal • Enkele vaardigheden tegelijkertijd: leerplan • Scaffolding, prompts and feedback • Shaping is goed! • Neem de tijd! • Ook leeerlinggericht.

27. 5. Reflectie 4. Onderzoek doen 3. Kennis verbreden en verdiepen 2. Kennis verwerven en integreren 1. Motivatie Leren in vijf dimensies

28. The art and science of teaching:lesgeven als designprobleem • Leerdoelen, feedback en succes vieren • Nieuwe kennis verwerven • Oefenen met en verdiepen van kennis • Onderzoek doen • Betrokkenheid bij leerlingen creeren • Klassenmanagement • Omgaan met regels en procedures • Goed relaties onderhouden • Hoge verwachtingen hebben • Lessenseries ontwikkelen

29. Wat gaat deze training ons opleveren? • Jongste leerpsychologische gegevens • Vertalen daarvan in didactische aanpakken • Samenhang didactiek en taalontwikkeling • Werkvormen om deze inzichten te presenteren/communiceren • Inzichten voor onze eigen didactische aanpakken.