280 likes | 968 Views
JEOTERMAL ENERJİ. ÖNDER PEÇEL 15931758548. Jeotermal Enerji nedir?.
E N D
JEOTERMAL ENERJİ ÖNDER PEÇEL 15931758548
Jeotermal Enerji nedir? • Jeotermal enerji, yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısının oluşturduğu, sıcaklıkları sürekli olarak bölgesel atmosferik ortalama sıcaklığın üzerinde olan ve çevresindeki normal yeraltı ve yerüstü sularına göre daha fazla erimiş mineral, çeşitli tuzlar ve gazlar içerebilen sıcak su ve buhar olarak tanımlanabilir.
Dünya’da Jeotermal Enerji • İlk çağlardan beri ilkel yollarla sağlık amaçlı olarak yararlanılan doğal sıcak su kaynakları ilk defa 1827 yılında İtalya'da asit borik elde etmek amacıyla kullanılmıştır. Daha sonra 1904 yılında Larderello (İtalya) yöresinde yine ilk defa jeotermal buhardan elektrik üretimine başlanmış ve 1912 yılında gücü KWe (kilowatt elektrik) olan ilk turbo jeneratör kurulmuştur. 1930 larda ise bu enerji İzlanda nın Reykjavik kentinde ısıtma amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. 1949 yılında Yeni Zelanda Wairakei sahasında turistik bir otele sıcak su temini amacıyla başlanan sığ sondajlara daha sonra, elektirİk elde edebilmek amacıyla devam edilmiş ve 1954 yılında 200 MWe elektrik kapasiteli bir santral kurulmuştur. 1960'da Amerika'da, 1961'de Meksika'da ve 1966'da Japonya'da santraller kurularak jeotermal enerjinin kullanımı dünya çapında yayılmıştır.
Dünya çapında, 2010 yılı itibariyle jeotermal elektrik santrali kurulu kapasitesi (10,7GW) (Bertani, 2010).
DÜNYADA JEOTERMAL ENERJİ NİN DOĞRUDAN KULLANIMI (DÜNYA JEOTERMAL KONGRESİ 2000)
JEOTERMAL ENERJİ VE FOSİL YAKIT KULLANIMI İzlanda Reykjavik’te jeotermal enerji öncesi ve sonrası görülmektedir.
JEOTERMAL ENERJİNİN ÖNEMİ Havamızı Temiz Tutalım Fosil yakıtları kullanmak yerine, Jeotermal kaynaklardan elde edilen elektriği kullanarak,her yıl 22 milyon ton CO2, 200 bin ton nitrojen oksit ve 110 bin ton külün atmosfere atılmasını önlemekteyiz.
Türkiye’de Jeotermal Enerji • Türkiye’de genç volkanik faaliyetlerin cereyan ettiği Akdeniz volkanik kuşağı üzerinde olup ayrıca, Alp zincirinin teşekkülü esnasında şiddetli kırılma tektoniğine maruz kalmıştır. Böylece Batı Anadolu da W-E doğrultulu horstlarla ve bunların arasında grabenler teşekkül etmiş, bu arada derinlere inen faylardan bazıları, jeotermal saha oluşumuna uygun tipte asitik tüf, lav ve iğnimbiritlerin yükselmelerine imkan sağlamışlardır.
Türkiye jeotermal enerji potansiyeli • Jeolojik olarak Alp-Himalaya dağ oluşum kuşağında yer alan ülkemiz, genç tektonik dönemde kazanmış olduğu çok kırıklı yapısı ve geçirmiş olduğu volkanik faaliyetlerden dolayı (Şekil-1) jeotermal kaynaklar yönünden zengin konumdadır. Yaklaşık 1000 civarında doğal çıkış halinde sıcak su ve doğal mineralli su kaynağı bulunmaktadır. Bu zenginliği kısaca bilimsel olarak “potansiyel”, açığa çıkarılan kısmı ise “kapasite” olarak ifade edebiliriz. Ülkemizin jeotermal ısı potansiyeli yaklaşık 31.500 MW termal olarak kabul edilmektedir.
Türkiye’ de jeotermal enerji çalışmaları yaklaşık 45 yıl önce MTA Genel Müdürlüğü tarafından başlatılmış ve bugüne kadar yapılan çalışmalarla 190 adet jeotermal alanın varlığı keşfedilmiştir. Bu alanların % 79’u Batı Anadolu’da, % 8,5’i Orta Anadolu’da, % 7,5’i Marmara Bölgesinde, % 4,5’i Doğu Anadolu’da ve % 0,5’i diğer bölgelerde yer almaktadır. Jeotermal kaynaklarımızın % 94’ü düşük ve orta sıcaklıklı olup, doğrudan uygulamalar (ısıtma, termal turizm, mineral eldesi v.s.) için uygun olup, % 6’sı ise dolaylı uygulamalar (elektrik enerjisi üretimi) için uygundur. Keşfedilen bu sahalarda yapılan sondajlı arama sonucunda ülkemiz ısı potansiyelinin yaklaşık % 12,3’ü olan 3881 MWt ısı enerjisi açığa çıkarılmıştır.
Açığa çıkarılan bu ısı enerjisinin yaklaşık % 30’u (İzmir, Gönen, Simav, Kırşehir, Kızılcahamam, Afyon merkez, Sandıklı, Kozaklı, Diyadin, Salihli, Edremit, Sarayköy, Bigadiç gibi yerleşim birimlerinin konut ve termal tesis ısıtmasında ( yaklaşık 100.000 konut eşdeğeri), sera (yaklaşık 1000 dönüm) ve sağlık ve termal turizm (215 adet tesis) alanlarında kullanılmaktadır.
Türkiye’de elektrik üretimine uygun sahalar • 1. Aydın-Germencik (232 0C), • 2.Denizli-Kızıldere (242 0C), • 3.Manisa-Alasehir-Kurudere (184 0C) • 4.Manisa-Salihli-Göbekli (182 0C) • 5.Çanakkale-Tuzla (174 0C) • 6.Aydın-Salavatlı (171 0C) • 7.Kütahya-Simav (162 0C) • 8.İzmir-Seferihisar (153 0C) • 9.Manisa-Salihli-Caferbey (150 0C) • 10.Aydın-Yılmazköy (142 0C) • 11.İzmir-Balçova (136 0C) • 12.İzmir-Dikili (130 0C)
Ülkemizde jeotermal Kaynakların Kullanımı ve Hedefler • Türkiye’de elektrik üretimine uygun potansiyel içeren 17 adet saha bulunmaktadır ve bu sahaların tamamı Batı Anadolu’da yer almaktadır. Bu sahalarda üretim yapan kurulu güç 91,7Mwedir. Tüm bu sahaların geliştirme çalışmaları tamamlandığında bu kapasite 630 Mwe’ ye çıkarılabilecektir. Bugün için bu sahalardan Denizli-Kızıldere’de 15 Mw ve 5 Mw, Aydın-Salavatlıda 7,4 Mw ve 9,5 Mw, Aydın Germencikte 47,4 Mw ve Çanakkale’de 7,5 Mw kurulu güce sahip santralden elektrik üretilmektedir. Ayrıca MTA Genel Müdürlüğü tarafından keşfedilmiş diğer sahalardan Aydın-Umurlu, İzmir-Seferihisar, Aydın-Atça ve Aydın-Bozköy’de gerek sözleşme, gerekse ihale yolu ile yatırımcılara devredilmiş sahalarda santral inşa çalışmaları devam etmektedir.
Bugün için bilinen 17 adet jeotermal sahada teknik ve ekonomik olarak elde edilmeye hazır 630 MWe potansiyel mevcut olup bu sahaların geliştirilmesi ve yeni ilave edilecek sahalar ile birlikte önümüzdeki 10 yıllık süreç içersinde jeotermal kaynaklara dayalı elektrik üretim tesisleri kapasitesinin 1000 MWe ulaşabileceği değerlendirilmektedir. Ülkemizde jeotermal enerjiden doğrudan kullanım olarak merkezi ısıtma, sera ısıtması ve termal turizmde yararlanılmaktadır. Ülkemizde 18 yerleşim birimimizde merkezi konut ısıtması (67700 konut eşdeğeri, 608 MWt), 15 sahada seracılık, (1579000 m2, 292 MWt) ve 200’ün üzerinde termal tesiste tedavi ve termal turizm amaçlı yararlanılmaktadır.
MTA Genel Müdürlüğü’nce önümüzdeki dokuzuncu 5 yıllık plan döneminde akışkanlarca taşınarak sığ derinliklerde (yaklaşık 1000 m civarı) geçirgen-gözenekli kayalara depolanmayla oluşmuş jeotermal sistemlerin geliştirilerek daha derin kısımlarının (1500-2000 m) araştırılması yanında; akışkan içermeyen çok daha derinlerde bulunan ve içersinde ısı depolanmış kızgın kayaların keşfedilmesi amacıyla 3000-4000 m derinlere kadar sondajlı arama yapma planlanmış olup 2009 yılından itibaren bu projeler uygulamaya konulmuştur. Bu kapsamda Kütahya ili Şaphane ilçesinde 3000 m olarak planlanmış olup sondaj çalışması devam etmektedir. Gelecek 10 yılda gelişen bilim ve teknoloji sayesinde kızgın kuru kayalardan elektrik ve ısı üretimi daha ekonomik hale gelecek ve böylece ticari bir anlam kazanacaktır. Bu amaçla ülkemiz yer kabuğu içerisindeki bu alanların tespit edilerek fizibiliteye esas fiziksel ve kimyasal tüm parametrelerinin belirlenmesi ve bunların harita ve envanterinin çıkarılması büyük önem taşımaktadır.
JEOTERMAL ENERJİNİN FAYDALARI • Temiz ve Güvenli bir enerji kaynağıdır. • Yenilenebilir ve devam ettirilebilir, bir enerji kaynağıdır. • Sürekli ve sabit bir enerji kaynağı sağlar, • Fosil yataklarından enerji sağlar ve enerji kaynaklarına çeşitlik getirir. • İthal enerji gereksinimini azaltır ve yerel ekonomiye katkı sağlar, • Uzak yerleşim birimleri için modüler ve arttırılabilir, enerji santrali çözümleri sağlar.
GÜZEL ENERJİ TEMİZ ENERJİ TEŞEKKÜRLER…