Urszula Anculewicz W-MODR w Olsztynie

1. EKONOMICZNE, SPOŁECZNE I ŚRODOWISKOWE KORZYŚCI ROZWOJU OZE ZE SZCZEGOLNYM UWZGLĘDNIENIEM OBSZARÓW CENNYCH PRZYRODNICZO Urszula Anculewicz W-MODR w Olsztynie

2. OZE NA OBSZARACH WIEJSKICH • Energetyka rozproszona oparta na OZE ma największe szanse na rozwój • na terenach słabo zaludnionych, w szczególności w gospodarstwach rolnych; • Jest ona uzupełnieniem, a nie konkurentem energetyki systemowej • OZE w tym również pochodzenia rolniczego muszą być opłacalne dla wszystkich ogniw rynku energii: rolnika – producenta biomasy, wytwórcy energii oraz odbiorcy – konsumenta energii, a także dla ogniw pośredniczących o ile takowe wystąpią; • Rolnictwo to duży producent netto zielonej energii elektrycznej i małych • źródłach OZE i potencjalnie duży i „chętny” inwestor w mikro sieci i • inteligentne sieci energetyczne (ISE) • Uznanie mini (mikro) energetyki oparte na odnawialnych źródłach energii za pełnoprawny podmiot działający na rynku energetycznym; • Zalety mikroenergetyki są trudne do przeszacowania, zwłaszcza w krajach uzależnionych od importu istotnych ilości konwencjonalnych nośników energii

3. MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA OZE NA OBSZARACH WIEJSKICH Obecnie trwają poszukiwania coraz to nowszych rozwiązań w zakresie odnawialnych źródeł energii, które to zmuszają nas do zinwentaryzowania posiadanych zasobów oraz w wielu wypadkach do podglądania i naśladowania natury… Ustawa Prawo energetyczne określa odnawialne źródło energii jako – źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także z biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych”

4. KORZYŚCI PŁYNĄCE Z INWESTOWANIA W ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Instalacje wykorzystujące odnawialne źródła energii (OZE) z natury mają charakter lokalny i nie wymagają scentralizowanej infrastruktury technicznej. Jako małe i rozproszone technologie naturalnie wpisują się w politykę, strategię i plany rozwoju regionalnego i lokalnego. Zwarzywszy na rozproszony charakter oraz ogólną dostępność zasobów OZE, energetyka odnawialna może stać się czynnikiem pobudzającym rozwój gospodarczy na poziomie regionalnym. Korzyści z wykorzystania OZE mają charakter ekonomiczny jak i społeczny.

5. KORZYŚCI EKONOMICZNE PŁYNĄCE Z INWESTOWANIA W OZE • zmniejszenie importu paliw z zagranicy, • zwiększenie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, • aktywizacja gospodarcza lokalnych społeczności, • poprawa koniunktury gospodarczej, • rozwój infrastruktury lokalnej (drogi, infrastruktura przesyłowa i dystrybucyjna), • poprawa bilansu handlowego gminy/powiatu wykorzystującej OZE (zmiana kierunku przepływu strumieni płatności za energię; zmniejszenie wydatków na zakup paliw i energii spoza gminy, powiatu; przychody ze sprzedaży energii, surowców energetycznych poza gminę, powiat) • częściowe uniezależnienie od źródeł konwencjonalnych, poprawa zaopatrzenia w energie na terenach o słabo rozwiniętej infrastrukturze,

6. KORZYŚCI EKONOMICZNE PŁYNĄCE Z INWESTOWANIA W OZE • niższe koszty wytwarzania energii głównie cieplnej, • możliwość wykorzystania do produkcji biomasy gruntów odłogowanych, zdegradowanych oraz wyłączonych z klasycznej produkcji rolniczej, • możliwość uzyskania wsparcia ze środków Unii Europejskiej promującej działania proekologiczne, • zaopatrzenie obszarów wiejskich i peryferyjnych w paliwa i energię jest ciągle niedostateczne, obszary te najsilniej odczuwają obecne zmiany cen paliw i energii, zatem wykorzystanie odnawialnych źródeł energii na tych obszarach może mieć walor wyrównywania szans rozwojowych poprzez dodatkowe źródła dochodów, • stabilność dostaw i obniżenie kosztów zaopatrzenia w energię, • promowanie regionu jako nowoczesnego i proekologicznego, • ograniczenie kosztów związanych ze składowaniem odpadów i renaturyzacją środowiska,

7. KORZYŚCI SPOŁECZNE PŁYNĄCE Z INWESTOWANIA W OZE • Tworzenie nowych miejsc pracy • wykorzystanie odnawialnych źródeł energii daje więcej miejsc pracy niż energetyka konwencjonalna, • proporcja ta jest znacznie korzystniejsza, jeśli porównuje się wpływ na rynek pracy energetyki odnawialnej i nuklearnej (np. 15 razy więcej miejsc pracy przy wykorzystaniu biomasy jako źródła energii), • wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych jest szczególnie korzystne dla obszarów wiejskich, w warunkach Polski są to także obszary o największym jawnym i ukrytym bezrobociu, • tworzenie miejsc pracy w energetyce odnawialnej może ograniczać koszty migracji ludności wiejskiej do miast. • Szacuje się, że zarówno podczas realizacji inwestycji, jak i ich obsłudze, liczba miejsc pracy w energetyce odnawialnej wynosi 0,1 – 0,9 etatu na 1GWh wyprodukowanej energii, w energetyce konwencjonalnej 0,01 – 0,1

8. KORZYŚCI SPOŁECZNE PŁYNĄCE Z INWESTOWANIA W OZE • Tworzenie nowych miejsc pracy • Wpływ wykorzystania odnawialnych źródeł energii na rynek pracy zależy od szeregu czynników takich jak: • dotychczas funkcjonujący system zaopatrzenia w paliwa i energię, • zasobność regionu w paliwa kopalne, • tempo rozwoju energetyki odnawialnej będące konsekwencją zarówno rozwiązań politycznych, jak i dostępności zasobów oraz kosztów inwestycyjnych.

9. KORZYŚCI SPOŁECZNE PŁYNĄCE Z INWESTOWANIA W OZE • Tworzenie nowych miejsc pracy • „Pracując dla KLIMATU” • Raport Greenpeace'u wykonany przez firmę doradczą Primum • Do 2020 roku w energetyce odnawialnej w Polsce może powstać 350 tys. nowych miejsc pracy, jeśli zastosuje się radykalny scenariusz zastępowania konwencjonalnych elektrowni ekologicznymi, • Najwięcej dodatkowych miejsc pracy, bo w sumie 190 tys. do 2030 roku,  może dać  produkcja energii z biomasy, skorzysta na tym główne rolnictwo, • Energetyka wiatrowa może dać w ciągu najbliższych dwudziestu lat 50 tys. miejsc pracy. Jednocześnie w tym czasie ok. 40 tys. osób straciłoby zatrudnienie w sektorze górnictwa i energetyki konwencjonalnej

10. ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII A ŚRODOWISKO • Za kluczowe korzyści wynikające z wykorzystania energii odnawialnej „Biała Księga” uważa: • wzrost bezpieczeństwa energetycznegoSzacuje się, że import paliw i energii stanowi obecnie w Unii Europejskiej 50% całkowitego zapotrzebowania, a może wzrosnąć do 2020 r. do 70%, jeśli zachowany będzie obecny model rozwoju i dotychczasowe sposoby zaopatrzenia w paliwa i energię. • promocję regionalnego rozwoju gospodarczego; • korzyści ekologiczne zdefiniowane w Piątym planie działań na rzecz ochrony środowiska; • tworzenie nowych miejsc pracy, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach; • modułowy charakter technologii w energetyce odnawialnej, dzięki czemu instalacje są łatwe do finansowania.

11. ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII A ŚRODOWISKO • Eliminacja zagrożeń wynikających z eksploatacji konwencjonalnych źródeł energii • Emisjaznacznych ilości tlenków azotu i siarki odpowiedzialnych za występowanie kwaśnych deszczów niszczących faunę i florę oraz budowle, także zabytkowe, korozję metali, zwiększenie zużycia maszyn i mechanizmów w promieniu wielu setek kilometrów, gdyż wysokie kominy powodują przemieszczanie się ich na wielkie odległości, • Emisjadwutlenku węgla, przyczyniającego się do powstania tzw. efektu cieplarnianego, co grozi zmianami klimatycznymi (podwyższaniem temperatury na Ziemi, topnienie lodowców, co może w konsekwencji spowodować zmianę zarysu lądów), • Emisja pyłów

12. ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII A ŚRODOWISKO 1 MWh energii elektrycznej wyprodukowana w technologii OZE zapobiega zużyciu: 563 ton węgla kamiennego 1 387 ton węgla brunatnego

13. ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII A ŚRODOWISKO 1 MWh energii elektrycznej z OZE zapobiega emisji 3,329 kg SO2 1,473 kg NO2 792 kg CO2 (koszt pozwolenia w 2012 r. – 40€/t) 0,142 kg pyłów (Dane dla elektrowni w Połańcu za rok 2008)

14. ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII A ŚRODOWISKO Kolektor słoneczny o powierzchni 6 m2dostarczający około 35 000 l ciepłej wody użytkowej pozwala zredukować roczną emisję: dwutlenku węgla (CO2) o 1,5 t dwutlenku siarki (SO2) o 12 kg tlenków azotu o 5 kg pyłów o 2 kg

15. KORZYŚCI ZE STOSOWANIA ENERGII ODNAWIALNEJ W ROLNICTWIE Gospodarstwa rolne mogą stać się bezpośrednimi producentami energii ze źródeł odnawialnych: Biogazownie rolnicze w przypadku dużych gospodarstw własna biogazownia jest sposobem na zagospodarowanie odpadów z produkcji rolnej i/lub zwierzęcej, stwarza również możliwość dodatkowego przychodu z tytułu nadwyżek energii elektrycznej i ograniczenia kosztów związanych z zakupem energii elektrycznej na własne potrzeby w przypadku małych gospodarstw, szansą dla rolnictwa jest współpraca z istniejącymi w otoczeniu biogazowniami rolniczymi. Dzięki takiej współpracy producent rolny może zapewnić sobie rynek zbytu swoich produktów. Współpraca taka jest również dobrym rozwiązaniem problemu dot. odpadów z produkcji rolnej i/lub zwierzęcej i sposobem na pozyskiwanie np. nawozów czy wody do nawadniania upraw na korzystnych warunkach Źródła energii o małej mocy Zastosowanie odnawialnych źródeł energii o małej mocy w gospodarstwie rolnym może być dobrym rozwiązaniem na ograniczenie kosztów związanych z zaopatrzeniem gospodarstwa w energię. Zastosowanie takich systemów wspomaga energooszczędność produkcji.

16. KORZYŚCI ZE STOSOWANIA ENERGII ODNAWIALNEJ W ROLNICTWIE Gospodarstwa rolne mogą stać się pośrednio producentami energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych poprzez: Produkcję biomasy Zaangażowanie mocy produkcyjnych gospodarstwa rolnego w produkcję biomasy może być źródłem rozwoju i polepszenia bilansu ekonomicznego. Rozwiązaniem w tym zakresie może być: produkcja roślin energetycznych, produkcja innej biomasy: pelety, brykiet, zrębki, słoma Dzierżawę gruntów Obszary niezamieszkane, zajęte przez grunty rolne są najlepszą lokalizacją dla ferm wiatrowych. Dzierżawa gruntu pod lokalizację turbiny wiatrowej może być dla producenta rolnego dodatkowym źródłem dochodu.

17. KORZYŚCI ZE STOSOWANIA ENERGII ODNAWIALNEJ W ROLNICTWIE Korzyści płynące dla rolnictwa z zastosowania OZE to: Wpływ na ograniczenie emisji zanieczyszczeń sektora energetyki Oszczędzanie zasobów paliw kopalnianych, nieodnawialnych Polepszenie bilansu ekonomicznego sektora rolnictwa Ograniczenie zanieczyszczenia środowiska: powietrza, gleby oraz wody Wykorzystanie potencjału energetycznego biomasy Korzystny wpływ na rozwiązanie problemu dot. odpadów z produkcji rolnej Zmniejszenie kosztów surowców energetycznych Stymulacja rozwoju nowoczesnych technologii Rozwój innych sektorów gospodarki i poprawa warunków życia ludności Rozwój lokalnych rynków pracy i sektora rolnictwa Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju Realizacja międzynarodowych zobowiązań w zakresie redukcji emisji szkodliwych substancji do atmosfery

19. „Energetyka odnawialna aktywizuje ludzi, dzięki niej buduje się oddolne relacje społeczne, likwiduje pasywność obywateli. Powszechna dostępnośćtych źródeł sprzyja demokratyzacji. Prof. Maciej Nowicki DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ