80 likes | 192 Views
Investim n ë zhillim në fëmij ëri të hershme 18 Shtator 2013 Af ë rdita Spahiu , UNICEF. Përmbajtja. Çfarë nënkuptohet me Zhvillimin n ë fëmij ë ri të hershme ? Pse është i rëndësishëm ? Pse z hvillimi i hershëm është i rëndësishëm për Kosovën ?.
E N D
Investimnëzhillimnëfëmijëritëhershme 18 Shtator 2013 AfërditaSpahiu, UNICEF
Përmbajtja Çfarënënkuptohet me Zhvilliminnëfëmijëritëhershme? Pseështëirëndësishëm? PsezhvillimiihershëmështëirëndësishëmpërKosovën?
Ckaeshtezhvillimi ne femijeritehershme • Zhvillimiholistik– kognitiv,social, fizik, emocional, gjuhësor, shpirtëror, moral etj. ngafazaprenatalederinëmoshën 8 vjeçare • shërbimetëkoordinuaradhe cilësorepërfëmijët e vegjëldhefamiljet • Shëndet, tëushqyerit, stimulimiihershëm, bashkëveprime pozitivesocialedheemocionale me kujdestarët, tëlozurit, mundësitëe tëmësuarit, dhembrojtjangadhuna
Pseështëirëndësishëm? • TëDrejtat e njeriut (jeta, mbijetesadhezhvillimi, mosdiskriminimi, interesimëimirëpërfëmijën, arsimimi, shëndeti, pjesëmarrja) • Neurobiologjia (neuronet, përvojatformësojnëkapacitetin e trurit) • Zvillimiikapitalinjerëzor • Zvogëlimiivarfërisë • Vitet e parajanëtërëndësishme…
lindja 6 vjet 14 vjet (700 sinapsatëformuarapërsekondënëvitet e hershme)
ZhvillimitruritPas NeglizhencësnëFëmijëritëHershme Human Development Case: Vulnerability
PërfitimetPsenëKosovë Me pakFoshnjeme peshëtëulët Me pakfëmijëme aftësitëkufizuara = kostomë e ulëtpërsistemin Suksesiinxënësvemëilartë = shpenzimetmëtëvoglapërarsim Femrafuqipunëtore = rritjeekonomike Prindësimëe mirë = kostomë e ulëtpërmbrojtjene fëmijëve • 16% e fëmijëvevuajnëngarritja e pamjaftueshme • 12 vdekjematernaleraportuarnë2009 • 40% e tëgjithënjerëzvetëKosovësjeton me mëpak se 2.50 US$ • Fëmijët me aftësitëkufizuaraqëjetojnënukigëzojnëplotësishttëdrejtat e tyre • 15.5% regjistrimi ne arsiminparashkollortëmoshës 0 deri5 • 26% regjistrimi nënivelinparashkolli/parafillor • 75% shkalla e pranimit nëarsiminparafillor