FRİKSİYON EĞİRME SİSTEMİNDE ÜRETİLEN FANTEZİ İPLİKLER

1. FRİKSİYON EĞİRME SİSTEMİNDE ÜRETİLEN FANTEZİ İPLİKLER 2505834 Sevda YILMAZ 2405827 İ.Engin ERÇETİN 2405828 İbrahim ÖZKAN 2405825 Mesut KESERCİ

2. FANTEZİ İPLİĞİN TANIMI • Tekstil endüstrisinin geneline bakıldığında fantezi iplik kesimi iplik,dokuma,boya-apre ile kıyaslandığında nispeten daha küçük çağlı görülmektedir. Fantezi iplik ticaretinde kullanılan teknoloji hala standartlaşmadığından karışıklık sadece farklı fantezi iplik çeşitlerinin tanımında değil , aynı zamanda fantezi iplik teriminde de meydana gelmektedir.

3. Bir tanıma göre ipliğin şeklinde , renginde , parlaklığında, hammadde kalitesinde v.b. karakteristik özellikler gösteren , en az kumaş bitim işlemi ile belirli bir kumaş estetiği sağlayan ipliklerdir. Başa bir tanımda normal düz ipliğin iç yapısında , lif kompozisyonunda ve renginde sapma olarak nitelendirilir. Fantezi iplik , tesadüfi ve periyodik olarak dağılan gayri muntazamlıkları her türlü formda bünyesinde bulunduran ipliktir.

4. FANTEZİ İPLİK ÜRETİMİ • Bu gayri muntazamlıklar , iplik kalınlığını , materyal tipini ve benzer özellikleri değiştirerek veya bunların kombinasyonu ile oluşturulmaktadır. (1) • Tekstil endüstrisinin gelişimi insanları yıllar boyu daha farklı tekstil dokuları elde etmeye itmiştir. Daha çok görsel özelliği ön planda olan kumaşlar elde etmek için ise normal ipliklerle kıyaslanamayacak kadar değişik yapıları olan fantezi iplikler geliştirilmiştir.

5. Son yıllarda teknolojik gelişmelerden olumlu etkilenmesi ve rekabet ortamının getirdiği yenilikler bu sektörün atılım yapmasında önemli rol oynamıştır. Fantezi iplikler insanların hayal gücü ile ilgili olduğundan oldukça geniş bir çeşitlilik sunmaktadır. Günümüzde sıklıkla kullanılan fantezi iplik türleri lup , bukle , hav , düğüm ve düz ipliklerdir.(1)

6. FANTEZİ İPLİKLERİN EFEKT VERME YÖNTEMİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI • Direkt Yöntemler • Ring iplik makinelerinde eğirme • Fantezi büküm makinelerinde eğirme • OE-Rotor iplik makinelerinde eğirme • OE-Friksiyon iplik makinelerinde eğirme • İndirekt Yöntemler • Harmanlama • Taraklama • Band hazırlama • Boyama • Şardonlama • Özel işlemler (1)

7. FRİKSİYON EĞİRME SİSTEMİNİN ÇALIŞMA PRENSİBİ • Friksiyon ( sürtünme ) ile eğirmenin temel ilkesi bir lif/hava karışımının , deliklerle donanmış bir yakalama yüzeyine üflenmesi ve bu yüzeyin altında , emme yönünde bir hava akımı oluşturulmasıdır. Yakalama yüzeyi üstünde , havanın elyaftan ayrılması gerçekleşir.

8. Lifler bir tülbent oluşturarak delikli yakalama yüzeyinin hareket yönünde , bir mekanik döner bükücü silindire iletilir. Dönme saf mekanik temel üzerinde dönme silindirinin yardımıyla gerçekleşir. Tülbent , delik yüzeyli dönme silindirleri arasında yuvarlanır ve iplik olarak iletim yönüne dik durumda çekilir

9. Bu sistem , Dr.Ernst Fehrer / Avusturya firması tarafından geliştirilmiştir ve bu ismin kısaltması olan “Dref” ismi ile anılmaktadır. • “Dref” sisteminin bütün öteki sistemlerden üstünlüğü , aynı yönde dönen emici ve bükücü silindirlerden ileri gelir.

10. Hava akımı ile beraber eğirme silindirlerine üflenen lifler , artık bir lif yakalama yüzeyi üzerinde , dönme kısmına sürülen bir yumak oluşturmazlar ; aksine lifler doğrudan dönen ipliğe uzatılır ve iplik sargısına süratle sarılırlar . Bu arada istenen bükümün miktarı , bir taraftan silindir devirlerinin ayarlanması , diğer taraftan emiş havası etkinliğinin ayarlanması ile elde edilir. • Bugün Dref sisteminde yaygın olarak kullanılan iki imalat tipi mevcuttur , bunlar Dref 2 ve Dref 3 tür. (3)

11. .

13. Dref 2 Sisteminde İplik Üretimi • Dref 2 sistemi endüstride pek çok alanda kullanılmaktadır. Bu makinelerin her biri 6 eğirme ünitesinden oluşan , en fazla 8 kısım halinde imal edilmektedir. Eğirme ünitesi giriş kısmı , açıcı silindir , büküm verme elemanları , iplik sarma kısmı ve vantilatörler olmak üzere 5 bölümden oluşur.

14. 1 veya daha fazla olabilen tarak şeridi , bir giriş hunisi vasıtasıyla üç çift makaradan oluşan giriş kısmına beslenir. Bu üç çift makara , bir motor tarafından zincir ve dişliler vasıtası ile döndürüldüklerinden herhangi bir kayma olmaksızın düzenli besleme sağlanmıştır. Birinci çift makaradan sonra şeritler , bir yönlendirici çatal altından geçerler ve diğer makara çiftlerine doğru yol alırlar. Bu kısımda şeritlere toplam olarak 1,3 civarında çekim uygulanır. Besleme hızı 7,5m/min kadar olabilir.

15. Giriş kısmının 3.çift makaraları , şeritleri hızla dönmekte olan açıcı silindirin dişlerine besler. Silindir vasıtasıya taranan lifler , üst koruyucu altından çıktıktan sonra merkezkaç kuvvetinin etkisiyle silindir dişlerinden ayrılır ve üstten gelen hava akışının etkisiyle büküm verme elemanına ulaşır. Bu kısım aynı yönde dönen , üzerleri kafes gibi delikli olan iki silindirden oluşmaktadır. Birbirine paralel olan bu silindirlerin içinde hava emişi söz konusudur

16. Dolayısıyla bu kısma düşen lif , hava emilimiyle oluşan basınç sayesinde çizgi üzerinde tutulur. Diğer taraftan silindirlerin dönüşü lif tutamını bu çizgiden uzaklaştırmaya çalışmaktadır. Bu nedenle yerinden oynayan tutam , hava basıncının etkisiyle yeniden geriye yuvarlanırken kendi çevresi boyunca dönerek bükülür.

17. İplik görünümü alan bu tutam , silindirler boyunca çekilirken sürekli olarak açıcı silindirden gelen lifler , büküm işleminin sürekliliğini sağlar. Bir çift silindir vasıtasıyla büküm silindirlerini terk eden iplik bobin halinde sarılır. Sarma gerginliği istenilen şekilde ayarlanabilir.(2)

18. .

19. Özel Efekt İplikleri Üretimi • Çeşitli efektli veya kabarık tesiri uyandıran ipliklerin yanı sıra , Dref-2 makinalarında bukle ve flame yapılı iplikler de imal edilebilir. Tüm diğer eğirme sistemlerinin aksine Dref- 2 de efektli iplikler bir işlemde üretilir. Bu ipliklerde , çekirdek ipliği çember oluşturan bir elemanla kaplanır. Bu eleman merkezi olarak denetlenen bir “pozitif sürme sistemi” ile ilave edilir. (fazla besleme sistemi)

20. Büküm silindirlerinin arası boyunca beslenen iplik veya fitiller büküm kısmından geçerken açıcı davuldan gelen elyafla kaplanır. Giriş maddesi olarak değişik renkte veya cins şeritler kullanarak , ortası yüzeyinden farklı iplikler üretilebilir. Giriş kısmındaki değişik renkteki şeritlerin yerleri değiştirilerek , renklerin ipliğin ortasından yüzeyine doğru dönemsel biçimde değişmesi sağlanabilir.

21. Şeritlerin yapılmasında içlerine renkli elyaf tutamları katarak veya Dref-2 makinasının çekim kısmına renkli tutamlar besleyerek fantezi iplikler üretilebilir. Renkli tutamların büküm kısmına önceden ayarlanmış aralıklarla beslendiği iki sistem piyasada satılmaktadır. Eğer büküm kısmına değişik gerilimlerde birden fazla beslenir ve bunlar şeritlerin elyafı ile birbirlerine kilitlenirse bukleli ve halkalı fantezi iplikler elde edilir. • (3)

22. Dref-2 ile Üretilen Özel Efekt İplikleri Şu Alanlarda Kullanılabilir : • Duvar kağıtlarında • Manifaturacılık kumaşları • Perdeler • Elbiselik kumaşlarda • Dekoratif ve döşemelik kumaşlarda • (3)

23. Fantezi İplik Üretiminde Bu Sistemin Avantajları : • Özgül hacim yüksekliği • Yüksek gerilebilme özelliği • İpliğin ortasını ve kuvvetini etkilemeden kabartılabilme özelliği • Çok değişik karakterlerde elyaf kullanma imkanı • Liflerin uzunluk ve kalınlıklarından etkilenmemesi • Bazı tabii pislikler iplik oluşumu sırasında ayrılır • 200 m/min’a kadar üretim imkanı • Düğümsüz 10 kg’a kadar bobin hazırlama • İpliğin orta ve yüzeyinin değişik elyaftan oluşturulabilmesi ve ipliğin ortasının başka bir iplik olabilmesi • Her kafa müstakil çalıştığı için üniversal çalışma imkanı • Az işçi kullanımı. • (3)

24. Kaynaklar • 1 - www.MarmaraSecret.com • 2 - CANOĞLU, Suat ejt.marmara.edu.tr • 3 - Dref İplikçilik Metodu Bitirme Projesi