8. Ünite ~Doğal Süreçler~

1. 8. Ünite~Doğal Süreçler~ Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu?

2. Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu? Bilim insanları, evrenin oluşumu ile ilgili tarih boyunca değişik görüşler ortaya atmıştır. Bu görüşler incelendiğinde temelde iki farklı modelin olduğu görülür.

3. a) Hareketsiz ve Başlangıcı Olmayan Görüşü 1600’lü yıllarda Newton ortaya atmıştır. Bu görüşe göre evren sonsuzdan beri var olmuştur ve sonsuza kadar da varlığını ve şu anki hâlini koruyacaktır.

4. b) Evrenin Bir Başlangıcının Olduğu Görüşü Günümüzde çoğu bilim insanı tarafından kabul gören bir görüştür. Çünkü astronomideki son buluşlar evrenin sürekli bir genişleme içinde olduğunu göstermiştir. “Eğer evren sürekli genişliyorsa, evrendeki gök cisimlerinin geçmişte birbirine daha yakın olmaları, yani evrenin daha sıkışık olması gerekir.” hipotezinden yola çıkan Belçikalı bilim adamı Georges Lemaitre (Corcs Lömetr) 1927 yılında “Büyük Patlama Teorisi’ni ortaya koymuştur.

5. #)Evren’in oluşumuyla ilgili en çok kabul gören teori Büyük Patlama Teorisidir. Bu teori, aşağıdakilerden hangisini açıklamada yetersiz kalmıştır? • Evrenin genişlemesi • Gök cisimlerinin oluşumu • Patlamanın nedenini • Gök cisimlerinin birbirinden uzaklaşması

6. Cevap: Büyük patlama teorisi, evrenin ve gök cisimlerinin oluşmasını ve evrenin genişlemesini açıklamış, ancak patlayan şeyin ne olduğu ve patlamanın nedenini açıklamada yetersiz kalmıştır. Doğru yanıt“C”seçeneğidir.

7. Büyük Patlama (Big Bang) Teorisi Bu teoriye göre evrenin bir başlangıcı vardır ve evren sürekli genişlemektedir. Evrenin genişlemesini, üzerinde gök adaları temsil eden sembollerin bulunduğu bir balona benzetebiliriz.

8. Big Bang

9. Balon şiştikçe üzerindeki sembollerin birbirinden ayrılması gibi evren de genişlemekte ve gök adalar birbirinden uzaklaşmaktadır. Edwin Hubble (Edvin Habıl) 1929 yılında gök adalarının birbirinden uzaklaştığını gözlemleyerek evrenin devamlı genişlemekte olduğu hipotezini desteklemiştir. Büyük Patlama Teorisi’ne göre evren bundan yaklaşık 15 milyar yıl önce oluşmaya başladı. Bu patlama sonrasındaki süreçte gök adalar, yıldızlar, gezegenler ve diğer gök cisimleri meydana geldi. Büyük patlamaya neden olan şeyin ne olduğu henüz tam olarak açıklanamamaktadır. Büyük patlamadan önce nelerin olup bittiği de bilinmemektedir; çünkü zamanın kendisi de büyük patlama ile başladı.

11. Dünyamızın Oluşumu Dünyamızın oluşumuyla ilgili iki görüş söz konusudur:

12. a) Dünyamız Güneş’ten kopan bir madde yığınından meydana geldi. Bu kopma, Güneş’in süratli dönmesi ya da başka bir yıldızın kütle çekimi etkisinde gerçekleşti. Kopan madde Güneş’in etrafına dağılarak bir toz bulutu oluşturdu. Bu toz bulutu soğudukça “gezegenimsi” bölgeler birbirleriyle çarpışarak ya da bir çığ oluşumu gibi önlerine gelen diğer maddeleri de kendilerine katarak büyüdüler ve gezegenleri oluşturdular.

14. b) Dünya, evren oluştuğunda kızgın bir gaz kütlesi hâlindeydi. Evren Büyük Patlama’nın etkisiyle genişleyerek soğumaya devam etti. Bu süreçte Dünya da kendi ekseni etrafındaki dönüşünün etkisiyle zamanla dıştan içe doğru soğudu. Böylece Dünya’nın iç içe geçmiş farklı katmanları oluştu. Sıcaklık düştükçe de atmosferdeki su buharının yoğuşarak yeryüzüne yağmasıyla da denizler, okyanuslar oluştu.

15. #) Dünya’nın oluşumunu açıklamak için öne sürülen görüşlerden biri olan “Gaz ve toz bulutundan oluşma” teorisine göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? • Evren oluştuğunda Dünya sıcak bir buluttur. • Gaz ve toz bulutundan oluşan Dünya zamanla soğuyup bugünkü şeklini almıştır. • Dünya’nın katmanları başlangıçtan beri vardır. • Dünya soğudukça atmosferdeki su buharı yoğuşarak yeryüzüne yağmıştır.

16. Cevap: “Gaz ve Toz Bulutunda Oluşma” teorisine göre başlangıçta Dünya sıcak bir buluttu. Bulut soğudukça katmanlar oluştu. Yani katmanlar baştan beri yoktu. Doğru yanıt“C”seçeneğidir.

17. Bilim insanları önümüzdeki 4-5 yıl içinde Hubble Teleskobu’nun yerine daha gelişmiş bir teleskop olan James Webb (Ceyms Veb) Teleskobu’nu uzayda yörüngeye oturtmak istiyor. İleriki zamanlarda evrenin ve Dünya’nın oluşumu ile ilgili bugün olduğumuzdan çok daha fazla bilgiye sahip olacağımız tahmin edilmektedir.

18. DÜNYA Başlangıçta; Fırıldak gibi süratle dönen bir gaz bulutuydu. 4,5 milyar yıl önce; Bu bulut zamanla küçülerek yarı sıvı durumundaki çok sıcak kayalardan oluşan ve süratle dönmeyi sürdüren bir ateş topuna dönüştü. 1,5 milyar yıl önce; Zamanla yüzeyi soğuyarak katılaştı ve sert bir kabukla örtüldü. Meteorların düşmesi ve volkan hareketleri sonucunda Dünyamıza özgü bir atmosfer ortaya çıktı. Sıcaklığın düşmesiyle atmosferdeki su buharı yoğuşarak yağış şeklinde yeryüzüne düştü. Böylece su küre oluştu.

19. Başlangıçta: 4,5 milyar yıl önce; 1,5 milyar yıl önce;

20. Dünya’nın Katmanları

21. Katmanlar Çekirdek: Demir, nikel gibi maddelerin bulunduğu yer kürenin merkezindeki kısımdır. Sıcaklık ve basınç çok yüksek olduğu için maddeler burada katı hâldedir. Ateş Küre: Yer kabuğunun altındaki katmandır. Sıcaklık çok yüksek olduğu için buradaki maddeler akışkandır. Yer Kabuğu(Taş Küre): Taş ve topraktan meydana gelen, üzerinde canlıların yaşadığı katmandır. Su Küre: Denizler, göller, akarsular ve yer altı sularının bulunduğu kısımdır. Hava Küre: Dünyamızı saran gaz katmanıdır.

22. * Çeşitli kayaç ve topraktan oluşan katman ..................dir. (evren) (ateş küre) (taş küre)

23. BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ!..

24. Kaynakça: • http://images.google.com.tr/imghp?hl=tr&tab=wi • Sevinç Dershanesi 8. Sınıf SBS Hazırlık Dergisi 3. Sayı • Zeka Küpü 8. Sınıf Konu Anlatımlı Fen ve Teknoloji/Fizik Soru Bankası