Ç ay, Camellia sinensis olarak bilinen b itkinin yapraklarından elde

1. Ç Y Çay, Camellia sinensis olarak bilinen bitkininyapraklarından elde edilmektedir. Dünya nüfusunun üçte ikisinin tükettigi, sudan sonra enönemli içecek olan ve insan vücudunu birçok yöndenetkileyen çay, 4000’den çok kimyasal maddeiçermektedir. Çayın tedavi edici potansiyeliolduğu son yıllarda ortaya çıkmıştır. . Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

2. Orta sıcaklıkta ve belirli miktarlarda tüketilen çay her şeyden önce, herhangi bir akut veya kronik toksik etki göstermemesinin yanı sıra, sağlığı daha iyiye taşıyan bir içecek olarak tanımlanmaktadır. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

3. Çay, antioksidan,antikanserojenik veantiaterosklerotik özelliklere sahiptir. Genelde bu etki için flavonoidlerin sorumlu olduguna inanılmaktadır. Çayda etkin bir rol oynayan flavonoid; bitki ailesinde yaygın bir sekilde bulunan bir bilesiktir. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

4. Genel olarak çay üretimi için sürgün ucundan koparılmış iki yaprak ve bir tomurcuğunkullanılması önerilir.Bunun nedeni çay bitkisinde genç yapraktan yaşlıya doğru gidildikçepolifenol miktarı azalması, yani yapraktaki kaliteyi etkileyen karekteristik maddelerin genç yaprak ve tomurcukta toplanmış olmasıdır. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

5. ÇayÇesitleri, içerikveEtkileri Farklıyöntemlerleüretilençay, yeşil, siyahve oolong olarak 3 anakategoriyeayrılmaktadır. Yesilçayfermenteedilmemiş siyahçaytam fermenteedilmiş oolong çay ise, yarıfermenteedilmişözelliktedir. Dünyadaüretilenvetüketilençayın %78’sisiyahçay, %20’si yeşilçayve %2 oranındaise oolong çaydır. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

6. SiyahÇayınbaşlıca bileşenleri Ülkemizdeyoğun birşekildetüketilensiyahçayiçeceğininkatıekstresinde bileşenlerinyaklaşıkolarakortalamayüzdeoranları;Katesinler %3-1 Metilksantinler% 8-11 Theaflavinler %3-6 Karbonhidratlar %15 Thearubiginler %12-18 Protein %1 Flavonoller% 6-8 Mineraller %10 Fenolikasitlervedepsidler% 10-12 Uçucumaddeler %<0.1 Amino asitler %13-15 bulunmaktadır. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

7. ÇAY NE ZAMAN NASIL İÇİLMELİ 1-Koyu ve bayat çaylar tüketilmemelidir. 2-Çayı yemeklerden en az bir saat sonra orta demde veya açık içilmelidir. 3-Çocukların, yaşlıların, gebe hanımların içecekleri çay açık ve limonlu olması tercih edilmelidir. 4-Günlük içilecek çay miktarı normal demde 4-5 bardak olmalı ve çok sıcak içmemeye ve de içerken de acele etmemeye özen gösterilmelidir. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

8. 5- Aşırı sıcak içilen çaylar, dudak, dil, ve boğazda tahribatlara neden olabilir ve sonuçta istenmeyen hastalıklar ortaya çıkabilir. 6-Çayınfaydalıetkileriyanısıra, içerigindekikafeinininsansağlığı üzerindekietkilerigözardıedilmemelidir. Birfincan (200-250 mL) kahvedeyaklasık100-120 mg, 1 bardakçayda (çaybardagıve 5 dk.demlenmis) 40-50 mg, kolalıiçeceklerdeise100ml de yaklasık 35-65 mgkafeinbulunmaktadır. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

9. 7- Günde 5 gramın üstünde kafein alınması sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Fazla miktarda alınan kafein, merkezi sinir sistemine etkili olarak baş ağrısı, sinirlilik ve karın ağrısı yapabilmektedir . 8- Yemekle veya kahvaltıyla birlikte içildiğinde içerisindeki tanen maddesi, yiyecek maddesinde ki demiri bağlayarak, çözünmeyen bileşikler yaptığı ve bağırsaktan emilip vücuda geçmesini engellemektedir. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

10. 9-Gebelik döneminde vücudun demir ihtiyacı arttığından, demir emilimini azaltan çay, yemekle birlikte tüketilmemelidir. 10- Günde bir iki kez çay ve kahve içmekten yaşlılar hoşlanabilir. Ancak bu içecekler yemekle birlikte tüketilmemeli, çayın ise açık ve limonla içilmesi tercih edilmelidir. 11-Fazla miktarda içildiğinde mideye zararı olabilen, uyku kaçıran siyah çayın tüketiminde aşırıya kaçınılmamalıdır. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

11. ÇAY'ın FAYDALARI 1- Çay keyif verici olarak içilmesinin yanı sıra, eczacılıkta yapraklarından kafein elde edilmektedir. 2- Yemeğin üzerine içildiğinde sindirime yardımcı olur.İçerisindeki bazı kimyasal maddeler (Bakır, Çinko gibi) enzimlerin aktivitelerini artırır. 3- İshal hastalığı çeken kişilere yardımcı olur . Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

12. 4- Bir bardak çayın kafein içeği özdeş miktardaki kahvenin içerdiğinden yaklaşık %50 daha azdır. Normal şekilde yapılan demleme ile çayda bulunan kafeinin yaklaşık %80'i deme geçer. 5-Düzenli olarak günde iki bardak çay içilmesi kalp damarlarına yararlıdır. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

13. 6-Migren ve baş ağrılarına iyi gelir. Kafein, bu etkisini baş ağrısına sebep olabilen baştaki genişlemiş kan damarlarını daraltarak gösterir. 7- Çay yapraklarında %1.5-4 kadar kafein, %10 kadar tanen maddesi ihtiva ettiği alkaloitlerden dolayı idrar söktürücü etkisi vardır. 8- Uyku giderir ve canlılık verir. . Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

14. 9- Siyah çayın içinde bulunan bileşimler, diş çürüklerini ve ağız içinde asit oluşturan bakterilerin etkin hale gelmesini önlüyor. 10-Çayda çok güçlü antioksidan içeren flavonoid bilesiği oldugu ve antioksidan içeren bu bilesiğin hücreleri serbest radikal hasarlarındankoruduğu gösterilmiştir. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

15. 11- Balgam söktürücü özelliği vardır.Limonlu çay üst solunum yolu hastalıklarına iyi gelir. Ayrıca sıcaklığı nedeniyle balgamı yumuşatarak söküp atılmasına yardımcı olur. 12-Çayın içindeki anti oksidan bileşik polyphenols'un midede kansere neden olabilen kimyasal maddeleri parçalayarak yok ettiği bilinmektedir. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

16. 13-Siyah ve yeşil çay içenlerin idrarlarında kansere yol açan kimyasal maddeler daha az görülmekte ve kalp hastalıkları riskinin yanı sıra mide ve yemek borusu kanserini de azalttığı tespit edilmiştir. 14- Koyu ama soğuk bir çay hararet gidericidir. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ

17. Sonuç olarak Çay sağlıklıbeslenmenin parçası olan antioksidan kaynaklardanbiridir. Yetişkinleringünde 2-3 litre sıvıtüketmeleri gereklidir. Su, günlük sıvı tüketimininönemli bir parçasıdır. Bilimsel arastırma sonuçlarına göre günlük gerekli sıvı miktarının bir bölümünü çay karşılamaktadır. Prof.Dr.Semih ÖTLEŞ