DEN KALDE KRIGEN

1. DEN KALDE KRIGEN

2. USA og Sovjetunionen • Ideologiske motsetningar • Militære alliansar og økonomisk samarbeid • Spreidde seg over heile verden

3. Europa vart delt i to 1. Josef Stalin – leder i Sovjetunionen 2.Etter 2 verdskrig – sovjetiske tropper fekkikkje forlate Aust-Europa 3. Kommunistisk regjeringar – som følgde ordre fra Sovjetunionen 4. Jernteppet– mellom aust og vest( Polen, Bulgaria, Ungarn, Romania, Albania og Tsjekkoslovakia.

4. Sovjetunionen meinte det var USA som truga verdsfreden. • USA meinte det var Sovjetunionen som var ein trussel med kommunistiske styresett og aukande militær makt.

5. Tyskland og Berlin – delt inn i 4 soner • 1. Britisk • 2. Fransk • 3. Amerikansk • 4. Sovjetisk. • Uenighet om Tyskland si framtid gjorde det dårlege forholdet mellom Vesten og Sovjet sterkare.

6. Marshallplanen Hjelpepakke til det krigsherja Europa, også Noreg. • Hjelpa kunne berre gå til land som hadde markedsøkonomi. • Sovjetunionen avslo derfor, og tvinga dei andre austeropeiske landa til å gjere det same.

7. Fleire motiv bak Marshallplanen • 1. USA ville hjelpe eit krigsherja Europa • 2. Hindre nød og fattigdom – og dermed spreiing av kommunismen • 3. Gav USA eit stort marked for sine varer.

8. Økonomisk skille mellom aust og vest • Marshallplanen – godt samarbeid mellom USA, Frankrike og Storbritannia. • Ikkje den Sovjetiske sona. - Førde til eitskilje.

9. Tyskland blir eit delt land • I 1948 slår deivestlege landa saman sine soner til ein vesttysk stat, BRD Forbundsrepublikken Tyskland eller Vest Tyskland. • Sovjetunionen likte ikkje dette. Starta blokade av Berlin som låg inne i Sovjetisk sone. • Luftbro med forsyninger holdt liv i folk. • I 1949 blei blokkaden oppheva og den sovjetiske sona gjort om til ny tysk stat, DDR eller Den tyske demokratiske republikken eller Aust-Tyskland.

10. Berlinmuren • Mange folk i Berlin flykta fra Aust Berlin til Vest Berlin. • Dette ville myndighetene stoppe og bygd ein mur – Berlinmuren. • Sjølve symbolet på den kalde krigen og jernteppet mellom aust og vest.

11. Nato og Warszawapakta • Forsvarsalliansar i Europa. • Planøkonomi • Markedsøkonomi.

12. Drivkrefter bak den kalde krigen • Studer boksen på s. 113 i boka.

13. Massedleggelsesvåpen • Atomvåpen. USA tok i bruk i 1945. Sovjet i 1949. • Våpenkappløp – Dei to landa utvikla sterkere og nyere våpen. • Begge landa hadde til slutt så mykje våpen at det skulle skremme motstanderen frå å angripe.

14. Terrorbalanse • Tanken var at den som angreip sto i fare for å bli utsletta i eit motangrep. Dette kallar vi terrorbalansen.

15. Koreakrigen • Korea blei delt etter 2. verdskrig • Nord – Sovjetunionen - Kommunistisk • Sør – USA – Kapitalistisk • Nord går til angrep på sør – FN og USA støtta sør – 3 år med krig. Våpenkvile. • Korea er fortsatt delt i dag-

16. Cubakrisa • Diktatoren Batista styrte på Cuba. • Fidel Castro og hans geriljasoldater førte krig mot Batista. • Fidel Castro førte ein sosialistisk politikk på Cuba. Castro gjekk i allianse med Sovjetunionen etter at USA sette i gang ein handelsblokade.

17. Invasjonen i Grisebukta • I 1961 invaderte tropparfrå USA Cuba. • Invasjonen var mislykka. • Året etter oppdaga USA sovjetiske atomrakettar på Cuba. • Atomkrig var nær, men blei avverga i siste sekund.

18. Vietnamkrigen • USA var redd Vietnam skulle bli kommunistisk. • Vietnam var delt, Nord var kommunistisk mens Frankrike styrte i Sør. • USA frykta at ein kommunistisk seier i Vietnam ville spre seg til fleire land. • Dominoteorien.

19. Vietamkrigenvar ei av deiblodigastekrigane etter 2 verdskrig. • USA måtte gje tapt i 1975.

20. Kina • 1958. «Det store spranget» Kina skulle bli ein stor industrinasjon. • 1966. Kulturrevolusjonen. • Forholdet mellom USA og Sovjetunionen var dårleg. Treffningarpå grensa.

21. Kalde krigen går mot slutten • 1980 åra. Ny leiar i Sovetunionen. Mikhail Gorbatsjov. • USA sin president var Ronald Reagan. • Avrustningsavtalar. • Sovjetunionen hadde ikkjeråd til våpenkappløpet.

22. Gorbatsjov ønska å modernisere Sovetunionen. Kom til makt i 1985. • Ønska å modernisere og innføre markedsøkonomi. • Glasnost (openhet) • Perestrojka (omstrukturering)

23. I desember 1989 møttes Gorbatsjov og dåverande president Bush og den kalde krigen vart over. • Berlinmuren fall • Sovetunionen oppløyst