İLAÇ GÜVENLİĞİ

1. İLAÇ GÜVENLİĞİ

2. İLAÇ HATALARI • Tanım: İlacın,sağlık çalışanları,hasta ve yakınının kontrolünde olduğu sırada yanlış ilaç kullanımına veya hastanın zarar görmesine sebep olabilecek tüm olaylar. • GRUPLANDIRILMASI • ORDER HATALARI • SİSTEM HATALARI • ECZANEDEN KAYNAKLANAN HATALAR • UYGULAMA HATALARI

3. ULULARARASI STANDARTLARİlaç Yönetimi ve Kullanımı -1 • İlaç kullanımı uygulanabilir kanun ve yönetmeliklerle uyumlu olmalıdır. • Eczane hizmetleri uygun lisansa sahip bir eczacı ya da başka bir eğitimli uzman tarafından denetlenmelidir. • İlaçlar, uygun bir şekilde seçilip depolanmalıdır. • Hastanede ilaç listesini ve ilaç kullanımını denetlemeye ilişkin bir yöntem mevcut olmalıdır. • Stoku bulunmayan ya da normalde mevcut olmayan ilaçları Kurum eczane kapalıyken kolayca temin etmelidir. • İlaçlar düzgün ve güvenli bir şekilde depolanır. • Hastane beslenme ürünlerinin düzgün şekilde depolanmasını destekler. • Acil durum ilaçları eczanenin dışında depolandığında erişilebilir niteliktedir, izlenebilir ve güvenlidir.

4. ULULARARASI STANDARTLARİlaç Yönetimi ve Kullanımı -2 • Hastane bir ilaç geri toplama sistemine sahiptir. • Bu konuda politikalar ve prosedürler ile yönetilir. • Hastane, ilaç isteme ya da direktif etme iznine sahip nitelikli kişileri tanımlar. • İstenen ve uygulanan ilaçlar hasta kaydına kaydedilir. • İlaçlar güvenli ve temiz bir ortamda hazırlanır ve dağıtılır. • İlaçları hastalara doğru dozda ve doğru zamanda dağıtmak için bir sistem kullanılır. • Kurum ilaç uygulama iznine sahip nitelikli kişileri tanımlar. • Politikalar ve prosedürler; hastanın kendi kullanımı için ya da örnek olarak hastaneye getirilen ilaçları kontrol eder. • İlaçların hasta üzerindeki etkileri izlenir. • İlaç hataları hastane tarafından tanımlanan bir süreç ve zaman çerçevesi içerisinde raporlanır.

5. İlaç Güvenliğinin Amacı • Hasta güvenliğini sağlamak, • Çalışan güvenliğini sağlamak, • Ülke genelinde ortak bir dil oluşturmak, • Standardizasyonu sağlamaktır.

6. İlaç Yönetim Süreci • İlaç Temini • Depolama • İstem Ve Kayıt • Hazırlama Ve Dağıtım • Uygulama • İzleme

7. İlaç Uygulamada 8 Doğru İlaç uygulamada 8 doğruyu uygulamanın hataların oluşmasını engellemede büyük rolü vardır.

8. 8 Doğru İlkesi • Doğru hasta • Doğru ilaç • Doğru etki • Doğru doz • Doğru yol • Doğru ilaç formu • Doğru zaman • Doğru kayıt

9. Doğru hasta • Hastanın adı soyadı, • Protokolü, • Doğum tarihi doğrulanmalı, • Kimlik tanımlayıcı kontrol edilmeli, • İlacın ismi ve verilme nedeni hakkında hasta bilgilendirilmelidir.

10. Doğru ilaç • İlacın jenerik ve satış ismi bilinmeli • İlaç isimleri birbirine benzediği için doğru ilaç olduğundan mutlaka emin olunmalıdır.

11. Doğru doz • Önceki dozlardan farklılıklar araştırılmalı • Doğru şekilde hesaplama yapılmalı, gerekirse ikinci bir hemşirenin de fikri alınmalıdır.

12. Doğru zaman,Doğru yol • İlacın veriliş yolu ve zamanı hekim isteminde belirgin olmalı • Bazı ilaçlar birkaç yolla uygulanabilir, hekimin istediği yol hangisi buna dikkat edilmelidir.

13. Doğru ilaç formu Aynı ilacın birden fazla formu olabilir(tablet,ampul),hekimin uygulanmasını istediği forma dikkat edilmeli.

14. Doğru kayıt • İlaç uygulandıktan sonra en kısa sürede kaydının yapılması gerekir.

15. Doğru etki • İlacın beklenen etkisi ve yan etkisi bilinmeli • İlacın başka ilaçlarla ya da besinlerle etkileşimi olup olmadığı bilinmeli

16. İlaç-besin etkileşim tablosu-1

17. İlaç-besin etkileşim tablosu-2

18. İlaç-besin etkileşim tablosu-3

19. İlaç-ilaç etkileşim tablosu

20. İlaç Uygulamalarındaki Genel İlkeler • Sakin ortamda dikkatli bir şekilde hazırlanmalı • Başkasının hazırladığı ilaç verilmemeli • İlaçlar hastanın yanında bırakılmamalı • Etiketi tam olarak okunmayan ilaçlar kullanılmamalı • Hastanın alerjisi olup olmadığı kontrol edilmeli

21. İzleme • İlaçların hastaya etkilerini izleme • İşbirliği içinde izleme (doktor, hemşire, hasta, eczane, Laboratuar) • İlaçların yan etkilerinin izlenmesi ve kaydı • Hangi etkilerin kaydedileceğinin tanımlanması • İlaç hatalarının raporlanması

22. Hastanın beraberinde getirdiği ilaçların yönetimine ilişkin düzenleme bulunmalıdır. • Hastanın beraberinde getirdiği ilaçlar hemşire tarafından teslim alınmalıdır. • Teslim alınan ilaçların miat kontrolü yapılmalı, • İlaçlar hekim tarafından da kontrol edilmelidir. • ilaçlar hemşire tarafından uygulanmalıdır.

23. İlaçların güvenli uygulanmasına yönelik düzenleme yapılmalıdır. • İlaçlar , kapalı kaplarda ve kişiye özel olarak hazırlanmalı,o kaplarda hastaların kimlik tanımlayıcı bilgileri bulunmalıdır. • Tedavi planı hekim tarafından yazılmalı, kaşelenmeli ve imzalanmalı, • Tedavi planı; ilacın tam adını, uygulama zamanını ve dozunu,uygulama şeklini ve veriliş süresini içermelidir.

24. Hemşire hekimin tedavi planını hemşire gözlem formuna kaydetmelidir. • İlaçlar hastaya hemşire tarafından uygulanmalı, stajyerlerin ilaç uygulamaları da hemşire gözetiminde olmalıdır.

25. Pediatrik dozda kullanılacak ilaçlara yönelik tedbirler alınmalıdır. • Pediatrik dozdaki ilaçların listeleri ilgili bölümde bulunmalıdır. • Pediatrik dozdaki ilaçların dolaplardaki yerleşimi diğer ilaçlardan ayrı raflarda yapılmalıdır. • Acil kullanılabilecek pediatrik ilaçların kilograma göre dozları listelenmeli,o listeler ilgili bölümde bulunmalıdır.

26. Advers Etki Bildirimi ile ilgili düzenleme yapılmalıdır. • Ciddi ve beklenmeyen advers etkiler farmakovijilans sorumlusuna bildirilmelidir. • Ciddi ve beklenmeyen advers etkiler 15 gün içinde TÜFAM’a elektronik raporlama sistemi ile veya “advers etki bildirim formu”doldurularak faks veya posta yoluyla bildirilmelidir.

27. Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçlara yönelik düzenleme yapılmalıdır. • Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçlar kilitli alanlarda bulundurulmalıdır. • İlaçların devir teslimi yapılmalıdır. • Devir teslim kayıtlarında; o İlacın hangi hastaya kaç adet kullanıldığı, İlacın kullanıldığı tarih,İlacı kimin uyguladığı, kime kaç adet ilaç teslim edildiği,teslim alan ve teslim edenlerin imzaları bulunmalıdır

28. Kırmızı reçeteye tabii ilaçlar

29. Yeşil reçeteye tabi ilaçlar listesi

30. Narkotik ilaç imha formu

31. Sözel istem uygulamasına yönelik düzenleme yapılmalıdır. • Sözel istem uygulama sürecinde; İstem , istemi alan kişi tarafından yazılmalı, • Yazan kişi tarafından yazılı istem geri okunmalı, • Gerektiğinde verilen ilacın adı kodlama yöntemi ile tekrar edilmeli,İstemi veren kişi tarafından istemin doğruluğu sözel olarak onaylanmalıdır

32. Sözel istem uygulamasına yönelik düzenleme yapılmalıdır. • Sözel istem en geç 24 saat içerisinde hekim tarafından tedavi planına yazılmalıdır. • Sözel istem uygulaması hakkında hemşire ve hekimlere eğitim verilmelidir.

33. Yüksek riskli ilaçlara yönelik düzenleme yapılmalıdır. • Yüksek riskli ilaçlar listesi belirlenmelidir . • Diğer ilaçlarla karışmasını önleyecek şekilde depolanmalıdır. • Eczanede renkli işaretleme işlemine tabi tutulmalıdır.

34. Yüksek riskli ilaçlar listesi-1

35. Yüksek riskli ilaçlar listesi-2

36. Eczaneye iade edilen ilaçlara yönelik düzenleme yapılmalıdır • Hastaların taburcu,ex ya da ilaç kullanımlarının değişmesi sonucu kullanılamayacak olan ilaçlar iade formu doldurularak eczaneye iade edilmelidir.

37. İlaçların karışmasını engellemeye yönelik düzenleme yapılmalıdır. • İlaç isimleri kısaltılarak yazılmamalıdır. • Yazılışı, okunuşu, ambalajı birbirine benzeyen ilaçların listeleri hazırlanmalı,Listeler kullanım alanında bulunmalıdır. • Yazılışı, okunuşu, ambalajı birbirine benzeyen ilaçların dolaplardaki yerleşimi ayrı raflarda yapılmalıdır

38. İsmi ve SöylenişiBenzer İlaç Listesi Ecz.SİNAN ÖZKAN, Mayıs 2009

39. Benzer görünümlü ilaçlar

40. Benzer görünümlü ilaçlar

41. Benzer görünümlü ilaçlar

42. Benzer görünümlü ilaçlar

43. SAĞLIK KURUM VE KURULUŞLARINDA HASTA VE ÇALIŞANGÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI VE KORUNMASINA İLİŞKİNUSUL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ • RG: 29 Nisan 2009, Sayı : 27214 • Amacı, sağlık kurum ve kuruluşlarında hasta ve çalışan güvenliği ile ilgili risklerin azaltılması için hasta güvenliği kültürünün geliştirilmesine ve yaygınlaştırılmasına, bunu tesis edecek uygun yöntem ve tekniklerin belirlenmesine, hasta ve çalışan güvenliği konusunda geliştirilen iyi uygulama örneklerinin yaygınlaştırılmasına, hizmet içi eğitim yoluyla personelin farkındalığının ve niteliklerinin artırılmasına, hasta ve çalışan güvenliği ile ilgili raporlama sistemlerinin oluşturulmasına, hasta bakım ve tedavi sürecinin güvenlik ve kalitesinin artırılmasına, hasta ve çalışanların sağlık hizmeti sunum sürecinde karşılaşabilecekleri muhtemel risk ve zararlardan korunmasına yönelik, usul ve esasları düzenlemektir. • İlaç güvenliğinin sağlanması (Madde 9)

44. Madde 9 (1) İlaç güvenliğinin sağlanmasına yönelik işlemler şunlardır: a) Yatışına karar verilen hastanın varsa kullandığı ilaçlar kayıt altına alınarak ilgili tabibe bildirilir. Tedavi planı, ilaç dozu, zamanı ve uygulama şeklini içerecek şekilde, okunaklı olarak her bir hasta tabelasına hastanın kendi tabibi tarafından yazılır. Hastanın yatış öncesi aldığı ilaçlar, bakım sürecinde kullandığı ilaçlar ve taburcu edildikten sonra kullanacağı ilaçlara ilişkin süreç tanımlanır.

45. İlaç güvenliğinin sağlanmasıMadde 9 (1) c) Hastanın kullandığı tüm ilaçların ilgili hemşiresi tarafından verilmesine yönelik gerekli düzenlemeler yapılır.

46. İlaç güvenliğinin sağlanmasıMadde 9 (1) ç) İlaç uyumu, istenmeyen ve beklenmeyen yan etkiler, tabip ve hemşireler tarafından izlenir ve ilaçların yan etkilerinin izlenmesine yönelik işlemler, 22/3/2005 tarih ve 25763 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan, Beşeri, Tıbbi Ürünlerin Güvenliğinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmeliğin 12 nci maddesinde tanımlanan Advers Etki Bildirim Formuna uygun olarak yapılır.

47. İlaç güvenliğinin sağlanmasıMadde 9 (1) d) Taburcu ve transferlerde, hasta/hasta yakınına ilaç listesi verilir ve ilaç kullanımı ile ilgili gerekli bilgilendirme yapılır. e) Kurum eczanesinde, adı ve ambalajı birbirine benzeyen ilaçlar, farklı dozdaki aynı ilaçlar ve uygulama formları ayrı raflarda depolanarak üzerine ayırt edici etiket yapıştırılır.

48. İlaç güvenliğinin sağlanmasıMadde 9 (1) f) Yüksek riskli ilaçlar, ilaç kapları ile enjektöre çekilen ilaçların isim ve dozları etiketle belirlenir ve etiketler okunaklı şekilde yazılır.

49. İlaç güvenliğinin sağlanmasıMadde 9 (1) • g) Konsantre potasyum çözeltileri ve % 0,9’dan daha konsantre tuz solüsyonları, % 50 veya daha konsantre magnezyum sülfat, 2 mEq/ml veya daha konsantre potasyum klorid ve diğer konsantre elektrolit solüsyonlar gibi yüksek riskli ilaçlar, Yüksek Riskli İlaç Etiketi yapıştırılarak ameliyathane, yoğun bakım ve acil serviste kilitli dolapta, servis hemşiresinin sorumluluğunda muhafaza edilir.

50. İlaç güvenliğinin sağlanmasıMadde 9 (1) ğ) İlaçların klinik olarak gerekli olmayan alanlarda bulundurulmaması için eczacı tarafından denetimler yapılır. h) Benzer isimli ilaçların yanlış kullanımını önlemek amacıyla, Ek–5’de yer alan İsmi ve Söylenişi Benzer İlaç Listesi esas alınarak her sağlık kurum veya kuruluşu, kendi ihtiyaç ve şartlarına uygun olarak ismi ve söylenişi benzer ilaç listesini oluşturur. Bu liste, yılda bir kez gözden geçirilerek güncellenir.