Çalışan Verimliliğin Ölçülmesi & İş istatistikleri, Üretim Yöntemiyle GSYH ve HİA

1. Çalışan Verimliliğin Ölçülmesi&İş istatistikleri, Üretim Yöntemiyle GSYH ve HİA Ş.Şenol BOZDAĞ Yıllık İş İstatistikleri Daire Başkan V.

2. TÜFE ÜFE HBA ULUSAL HESAPLAR SİSTEMİ HİA İDARİ KAYITLAR DIŞ TİCARET

3. Konjontür analizleri Para Politikası Finans Piyasası İhtiyaçları PEEI (AB İçin) 2011 DÖNEMSEL GSYH • Verimlilik Analizleri • Üretim faaliyetlerinin birbirine bağımlığı (Arz kullanım tabloları, Girdi-Çıktı tabloları) • Sektörel analiz • Finansal varlıklar ve yükümlülükler I. DÖNEM DENGELEME II. DÖNEM III. DÖNEM YILLIK GSYH IV. DÖNEM 2012

4. Üretim Yöntemi ile GSYH GSYH = İktisadi faaliyetlerin katma değer toplamı + (Vergi-sübvansiyonlar) - Dolaylı Ölçülen Mali Aracılık Hizmetleri (FISIM)

5. Üretim sınırı • Bir kurumsal birim tarafından kontrol edilen tüm mal ve hizmetlerin üretimi. • Dahil olanlar: • Gayri safi sermaye oluşumu veya kendi nihai kullanımı için kendi hesabına üretim • Sahipleri tarafından kullanılan konut hizmetleri • Ücretli personel istihdam ederek üretilen ev ve kişisel hizmetler • Malların üretimi ile sonuçlanan gönüllü faaliyetler • Yasadışı veya saklı/kayıtdışı faaliyetler • Hariç olanlar: • Doğal süreçler • Hanehalkı hizmetleri (temizlik, yemek pişirme, bakım vb) • Elde tutma kazançları veya kayıpları (holding gains and losses) • Üretim sınırı

6. Birimler ve Sektörler • Ekonominin Sınırları • Ülkenin ekonomik bölgesinde ekonomik bir çıkar merkezine sahip olan (yerleşik) birimlerin faaliyetleridir. • Ekonomik bölge: • Coğrafi bölge • Serbest bölge • Özel amaçlarla ayrılmış olan bölgeler (elçilikler, konsolosluklar, askeri üsler, bilimsel üsler, vb. ) • Kıta sahanlığı dışındaki petrol/gaz rezervleri

7. Birimler ve Sektörler • Ekonomik bir çıkar? • Üretim faaliyeti • Ekonomik bölgede bir yıldan uzun süre yürütülen • Tüketim • Bina ve arazi sahipliği

8. Birimler ve Sektörler • Kurumsal Birim? • Temel karar alıcı birimdir • Karar özerkliği • Kendi adına varlıklara sahip olma • Yasal olarak sorumlu • Borç yükümlülükleri alan

9. Birimler ve Sektörler • Kurumsal Birimler • Şirketler • Mali olmayan şirketler • Mali şirketler • Devlet • Hanehalkları • Kar amacı olmayan kuruluşlar (HHKOK) • Dış alem

10. Ulusal Hesaplarda İstihdamınÖnemi Nedir? • Verimliliğin ölçülmesine imkan tanır. Çıktı, Katma Değer, GSYH vb. İstihdam, İşler, TZE İstihdam, Toplam Çalışılan Saat.

11. Ulusal Hesaplarda İstihdam ve Yerleşiklik İlişkisi İstihdam; yerleşik üretici birimler için çalışan, yerleşik veya yerleşik olmayan çalışanlardan oluşur. Çalışanlar Birimler Yerleşikler Yerleşikler Yerleşik Olmayanlar Yerleşik Olmayanlar

12. Ulusal Hesaplarda İstihdam Kapsamında Olanlar • Yerleşik olmayan sınır işçileri (cross-border workers), • Yerleşik olmayan mevsimlik işçileri, • Yurtdışında görevli silahlı kuvvetler personeli, • Yurtdışındaki ulusal bilim merkezlerinde çalışan vatandaşlar, • Yurtdışında diplomatik görevlerde çalışan vatandaşlar, • Yerleşik birimler tarafından yönetilen gemi mürettebatı, • Yurtdışında bulunan genel devlet birimlerinde çalışanlar.

13. Ulusal Hesaplarda İstihdam Kapsamında Olmayanlar • Yerleşik olmayan birimler için çalışan yerleşik sınır işçileri ve mevsimlik işçiler, • Yerleşik olmayan birimler tarafından yönetilen gemilerde çalışan vatandaşlar, • Yurtiçinde bulunan yabancı devlet birimlerinde çalışanlar, • Yurtiçindeki uluslar arası sivil kurum ve kuruluşlarda çalışanlar, • Yurtiçindeki uluslar arası askeri kurumlarda görevli personel, • Yurtiçindeki yabancı bilim merkezlerinde çalışan vatandaşlar.

14. İş (Job) Nedir? • İş, yerleşik kurumsal bir birim ile kişi arasında yapılan açık ya da zımni bir sözleşmedir. Ücret karşılığında ortaya konulacak emek esasına dayanır. Süre belirli ya da belirsiz olabilir. • İstihdam kavramı ile iş arasındaki farklar: • İstihdam kişi bazlıdır. İş ise kişinin tüm işlerini ayrı ayrı değerlendirir. • “Geçici olarak iş başında olmayanlar” istihdamda kabul edilirken, iş hesaplamalarında kapsam dışıdır.

15. Toplam Çalışılan Saat Nedir? • Toplam çalışılan saat, hesap dönemi için üretim sınırı içindeki faaliyetlerde istihdamda olanların fiili çalışma sürelerin toplamıdır.

16. Toplam Çalışılan Saat • Fiili çalışma süresini; • Fazla mesaiyi, • Ücret ödenmesi durumunda eğitimde harcanan süreleri, • İşyerinin hazırlanması, temizlenmesi vb. süreleri, • Ücret ödenmesi durumunda, arıza vb. nedenle kısa süreli çalışılmayan süreleri kapsar.

17. Toplam Çalışılan Saat • Ücret ödemesi yapılan ama çalışılmayan süreleri (izin, resmi tatil, ücretli raporlar, grevler vb.), • Yemek aralarını, • İş ile ev arasındaki seyahat sürelerini, • Ücret ödemesi olmadan eğitimde harcanan süreleri kapsamaz.

18. Tam-Zamanlı Eşdeğer İstihdam • Tam-Zamanlı Eşdeğer İstihdam (TZEİ); toplam çalışılan saatin, tam-zamanlı işlerde yıllık ortalama çalışılan süreye bölünmesi ile elde edilir. • ESA, TZEİ hesaplamalarında, öncelikle işlerin belli kriterlere göre ( ekonomik faaliyet, cinsiyet vb.) gruplandırılmasını, ardından her bir gruba göre ayrı ayrı hesaplanıp daha sonra toplulaştırılmasını önermektedir.

19. Bir Uygulama Şirket-A Şirket-B • İstihdam=9 • İş sayısı=9+1-2=8 • TZ iş=5 • YZ iş=3 • TÇS=5*2000+3*1000 =13000 • TZEİ=13000/2000 =6,5 1-TZ-2000s 2-TZ-2000s *3-TZ-2000s 4-TZ-Raporlu 5-YZ-1000s 6-YZ-1000s 7-YZ-Raporlu *3-YZ-1000s 8-TZ-2000s 9-TZ-2000s

20. Hangisini Kullanmalı? • İşbaşında olmayanlar • Birden fazla işi olanlar • TZ ve YZ çalışanlar • İstihdam • İşler • TZEİ • TÇS • TZ ve YZ çalışanlar • Karşılaştırılabilme Sorunu

21. Temel Veri Kaynağı Hanehalkı İşgücü Araştırması ESA İstihdam Göstergeleri Düzeltme

22. Neden HİA? • İşyerleri, genelde kayıtlı verileri ile uyumlu veriler verme eğilimindedir. HİA çalışanın kendi beyanını değerlendirir. Dolayısıyla, fiili çalışma süreleri daha gerçekçidir. (Yİİ, KDİİ) • Zamanlılık: Dönemler itibariyle veri mevcuttur.(Yİİ) • Kapsam: Belirli faaliyetlere odaklanmaz.(KDİİ) • Buna karşılık; faaliyet belirlemede güçlükler…

23. Verimlilik Ölçümü İçin Neden Düzeltme Gerekiyor? • HİA, kurumsal nüfusu kapsamaz. • <15 yaş sınır var. • Çalışılan birimin yerleşik olma zorunluluğu yoktur, fakat çalışan yerleşik olmalıdır. (ESA’ nın tam tersi) Çalışanlar Birimler Yerleşikler Yerleşikler Yerleşik Olmayanlar Yerleşik Olmayanlar

24. TEŞEKKÜRLER……