DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

1. DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ DENETİM BİRİMİ

2. KAMU İHALE MEVZUATI ve İHALE SÜREÇLERİNİN RİSK ODAKLI ANALİZİ Fatih ATICI Ercan BÜYÜKBAŞ Burhan ORMANOĞLU İç Denetçi İç Denetçi İç Denetçi 12-15 Eylül 2011 Alanya Eğitim Merkezi

3. Amaçlar • Genel Bir Çerçeve İçinde Kamu İhale Mevzuatı Konusunda Bilgilendirme Yapmak • Kamu Alımlarının, Kamu Kaynaklarının Etkin, Etkili ve Ekonomik Kullanımındaki Önemini Vurgulamak • Kamu Alımlarının Ana ve Alt Süreçlerine İlişkin Farkındalık Oluşturmak • Katılımcıların Bilgi, Görüş ve Tecrübelerinin Paylaşılmasına İmkan Sağlamak • Karşılaşılan Temel Problemleri ve Bunların Muhtemel Çözümlerini Tartışmak • İç Denetim Birimi olarak, denetimlerin yanı sıra, danışmanlık faaliyetleri ile de İdarenin çalışmalarına katkı yapmak ve değer katmak

4. SUNUM PLANI • KAMU İHALE KANUNU • KAVRAMLAR VE TANIMLAR • TEMEL İLKELER • İHALE USULLERİ • İHALE SÜREÇLERİ VE RİSKLERİ • ÖRNEK UYGULAMA

5. KAMU İHALE KANUNU

6. 1. KAMU İHALE KANUNU 4734 SayılıKAMU İHALE KANUNU KABUL TARİHİ: 04.01.2002RESMİ GAZETE TARİH/SAYI: 22.01.2002/24648 YÜRÜRLÜK TARİHİ: 01.01.2003

7. 1. KAMU İHALE KANUNU 4734 Sayılı Kanunda yapılan değişiklikler:

8. 1. KAMU İHALE KANUNU Kanunun Amacı (madde 1) - Kamu hukukuna tâbi olan - Kamunun denetimi altında bulunan - Kamu kaynağı kullanan Kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir.

9. 1. KAMU İHALE KANUNU Kanunun Kapsamı (madde 2) • Sadece harcamaya konu işler Kanun kapsamındadır. Bunlar mal ve hizmet alımları ile yapım işleridir. • 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ise, hem harcamaya konu işleri hem de gelir getirici işleri düzenlemiştir. Bunlar; alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin, gayri aynî hak tesisi ve taşıma işleridir. • 4734 ve 4735 sayılı Kanunların yürürlüğe girmesiyle 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun harcamaya konu işleri düzenleyen hükümleri yürürlükten kalkmıştır.

10. 1. KAMU İHALE KANUNU Kanunun Kapsamı (madde 2) • Kanunun kapsam başlıklı 2. maddesinde belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan; • Mal Alımları, • Hizmet alımları, • Yapım işleri, İhaleleri bu kanun kapsamındadır. Bu yönüyle söz konusu Kanun, sadece “gider doğurucu işlemleri” kapsamına almaktadır.

11. 1. KAMU İHALE KANUNU Kanunun Kapsamı (madde 2) • Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri • Özel Bütçeli idareler • İl Özel İdareleri • Belediyeler • Bu idarelere bağlı döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (mesleki birlikler hariç), tüzel kişiler • Kamu İktisadi Teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları-İktisadi Devlet Teşekkülleri)

12. 1. KAMU İHALE KANUNU • Kanunun Kapsamı (madde 2) • Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (mesleki kuruluşlar ve vakıf yükseköğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar • Yukarıda sayılanlardan doğrudan veya dolaylı olarak birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler

13. 1. KAMU İHALE KANUNU • Kanunun Kapsamı (madde 2) • 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankaların (TC Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası) bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketlerin yapım ihaleleri

14. 1. KAMU İHALE KANUNU • Kapsam Dışında Olan Kuruluşlar (madde 2) • Aşağıdaki kurum ve kuruluşlar bu Kanun kapsamı dışındadır: • Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve bu Fonun hisselerine kısmen ya da tamamen sahip olduğu bankalar, • 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ve bu bankaların doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları şirketler (TC Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankasının yapım ihaleleri kapsam dışında değil),

15. 1. KAMU İHALE KANUNU • Kapsam Dışında Olan Kuruluşlar (madde 2) • Aşağıdaki kurum ve kuruluşlar bu Kanun kapsamı dışındadır: • 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankaların 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi gayrimenkul yatırım ortaklıkları ile enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösteren teşebbüs, işletme ve şirketler bu Kanun kapsamı dışındadır.

16. 1. KAMU İHALE KANUNU • İstisnalar (madde 3) • Ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç, bu kanun hükümlerinden istisna olan kurum ve kuruluşlar ile alımlar, Kanunun 3. maddesinde belirtilmiştir. • Ayrıca, Kamu İhale Genel Tebliğinin 3. maddesinde Kanunun kapsamına ilişkin açıklamalar yapılmış ve İdarelerin kamu kaynağı kullanılmasını gerektirmeyen ve bu nedenle Kanun kapsamında yer almayan işleri Tebliğin 3.1. maddesinde belirtilmiştir

17. KAVRAMLAR VE TANIMLAR

18. Kanunda Geçen Bazı Tanımlar (madde 4) Mal: Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve hakları, Hizmet: Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri, 2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR

19. Kanunda Geçen Bazı Tanımlar (madde 4) Yapım :Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat  işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini, 2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR

20. Kanunda Geçen Bazı Tanımlar (madde 4) Tedarikçi :Mal alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri, Hizmet sunucusu :Hizmet alımı ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri, Yapım müteahhidi :Yapım işi ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri, 2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR

21. 2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR • Kanunda Geçen Bazı Tanımlar (madde 4) • Danışman : Danışmanlık yapan, bilgi ve deneyimini idarenin yararı için kullanan, danışmanlığını yaptığı işin yüklenicileri ile hiçbir organik bağ içinde bulunmayan, idareden danışmanlık hizmeti karşılığı dışında hiçbir kazanç sağlamayan ve danışmanlık hizmetlerini veren hizmet sunucularını, • Aday :Ön yeterlik için başvuran gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimleri,

22. Kanunda Geçen Bazı Tanımlar (madde 4) İstekli : Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidini, İstekli olabilecek: İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişimi, 2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR

23. Kanunda Geçen Bazı Tanımlar (madde 4) Yerli istekli: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler ile Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişilikleri, Yüklenici : Üzerine ihale yapılan ve sözleşme imzalanan istekliyi, İdare : İhaleyi yapan bu Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşları, Kurum : Kamu İhale Kurumunu, Kurul : Kamu İhale Kurulunu, 2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR

24. Kanunda Geçen Bazı Tanımlar (madde 4) İhale : Bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri, İhale yetkilisi : İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlilerini, İhale dokümanı : İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde; isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri, 2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR

25. Kanunda Geçen Bazı Tanımlar (madde 4) Teklif : Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgileri, Sözleşme : Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici arasında yapılan yazılı  anlaşmayı, Elektronik Kamu Alımları Platformu : İdareler ile kamu alımları sürecine taraf olanların bu sürece ilişkin işlemleri internet üzerinden gerçekleştirebilecekleri ve Kurum tarafından yönetilen elektronik ortamı, 2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR

26. 2. KAVRAMLAR VE TANIMLAR İHALE YETKİLİSİ = HARCAMA YETKİLİSİ

27. TEMEL İLKELER

28. (madde 5) İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez. 3. TEMEL İLKELER

29. (madde 5) Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri, Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir. Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz. İlgili mevzuatı gereğince Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesinin alınmış olması zorunludur. Ancak, doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işlerinde ÇED raporu aranmaz. 3. TEMEL İLKELER

30. Mal, hizmet alımı ile yapım işinin bir arada ihale edilememesi Bunun istisnasını aralarında kabul edilebilir bir doğal bağlantı olma halioluşturmaktadır. Ankara 8. İdare Mahkemesinin 24.05.2006 tarih ve Esas no: 2006/174 sayılı kararı; “malzemeli genel temizlik ve malzemeli yemekpişirme işinin ayrı ayrı uzmanlık, ekipman, teçhizat gerektiren işler olduğu ve bu işlerin bir arada ihale edilmesinin rekabeti engelleyeceği” 3. TEMEL İLKELER

31. 2006/DK.D-175 sayılı Düzenleyici Kurul Kararı; “temizlik ile malzemeli yemek hazırlama hizmetlerinin her biri için ihale dokümanında kısmi teklif verebilmesine ve konsorsiyumların katılımına imkan tanınması halinde temizlik ile malzemeli yemek hazırlama hizmetlerinin bir arada ihale edilebileceğine,” 3. TEMEL İLKELER

32. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ileyapım işlerinin kısımlara bölünememesi Kurulun 2007/UYZ-3297 sayılı kararı;Aynı yerde ve aynı nitelikteki tek bir işin iki parça halinde ihale edilmesinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5. maddesinde sayılan temel ilkelere aykırılık teşkil ettiği, ileriki tarihlerde birleştirerek tek ihale şeklinde ihaleye çıkarılması gerektiği…” 3. TEMEL İLKELER

33. Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamayacağı kural olmakla birlikte bunun istisnaları vardır: Süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için mali yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir. (4734-62/b) Birden fazla yılı kapsayan yapım işlerinde ilk yıl için proje maliyetinin asgari % 10’u bütçeye konulmalıdır. (4734 62/a) göre Ertesi Yıla Geçen Yüklenmeler (5018/27) Yıllara Sari Yüklenmeler (5018/28) 3. TEMEL İLKELER

34. İdarelerin uyması gereken diğer kurallar(62.madde) İdarelerce bütçesinin programlanmasında, ihalede ise isteklilerce verilen tekliflerin karşılaştırılmasında kullanılmak üzere tespit edilen yaklaşık maliyet isteklilere duyurulmaz.(Yaklaşık maliyetin gizliliği) İhale dokümanı hazırlanmadan ilân yapılamaz. Bu Kanunun 21. (21/f) ve 22. (22/d) maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10'unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz. 3. TEMEL İLKELER

35. % 10 Limitine ilişkin şartlar Kanun parasal limite atıf yaptığı için bu maddenin uygulanmasında 21/f ve 22/d ye göre yapılacak harcamalar parasal limite tabidir. 21. ve 22 . maddenin diğer bentleri gereğince yapılan harcamalar limite tabi değildir. Temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar limite tabi değildir. 21/f kapsamında yapım işi yaptırılması mümkün olmadığından %10 limiti 22/d ye göre yaptırılan yapım işlerine göre belirlenecektir. 3. TEMEL İLKELER

36. Birden fazla yılı kapsayan ve yatırım niteliği olan işlerde yılın ilk dokuz ayındaihalenin sonuçlandırılması esastır. Ancak ertesi mali yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için bir önceki mali yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir.(Tebliğ 20.md) Ön ilan yapılacak iseyaklaşık maliyet mali yılın başlangıcından itibaren mümkün olan en kısa sürede hesaplanır ve ihale onayı alınır. 3. TEMEL İLKELER

37. İHALE USULLERİ

38. 4. İHALE USULLERİ • UYGULANACAK İHALE USULLERİ (madde 18) • İdarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde aşağıdaki usullerden biri uygulanır: • Açık ihale usulü. • Belli istekliler arasında ihale usulü. • Pazarlık usulü. Açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel ihale usulleridir. Pazarlık usulü belirli hallerde uygulanabilir.

39. 4. İHALE USULLERİ • AÇIK İHALE USULÜ (madde 19) • Açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür. • Herhangi bir kısıtlama olmaksızın, mal ve hizmet alımları ile yapım işleri açık ihale yapılarak gerçekleştirilebilir. • Açık ihale için ilanın, ihale tarihinden en az 40 gün önce yapılması gerekir.

40. 4. İHALE USULLERİ • AÇIK İHALE USULÜ (madde 19) • İlanların, elektronik araçlar ile hazırlanması ve gönderilmesi halinde, 40 günlük ilan süresi 7 gün kısaltılabilir. • İlan ile ihale ve ön yeterlik dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden doğrudan erişimin temin edilmesi halinde, 40 günlük ilan süresi 5 gün kısaltılabilir.

41. 4. İHALE USULLERİ • BELLİ İSTEKLİLER ARASINDA İHALE USULÜ (madde 20) • Belli istekliler arasında ihale usulü, yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucundaidarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. • Yapım işleri, hizmet ve mal alım ihalelerinden işin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işler (Yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşması gerekmiyor) • Yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri, (uzmanlık/ teknoloji gerektirmesi aranmıyor)

42. 4. İHALE USULLERİ • BELLİ İSTEKLİLER ARASINDA İHALE USULÜ (madde 20) • Ön yeterlik ilanı son başvurudan en az 14 gün önce yayınlanır. • Ön yeterliği geçen adayları ihaleye davet, ihale tarihinden en az 40 gün önce yapılır. • İlan ile ihale ve ön yeterlik dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden doğrudan erişimin temin edilmesi halinde, 40 günlük davet süresi 5 gün kısaltılabilir.

43. 4. İHALE USULLERİ • PAZARLIK USULÜ (madde 21) • Kanunda belirtilen özel durumlarda, isteklilerle pazarlık yapmak suretiyle ihalelerin gerçekleştirildiği usuldür. • İlanın, ihale tarihinden en az 25 gün önce yapılması gerekir. • (b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. • İlan yapılmayan hallerde en az üç istekli davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri istenir.

44. 4. İHALE USULLERİ • DOĞRUDAN TEMİN (madde 22) • Kanunda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir. • Doğrudan temin bir ihale usulü değildir ancak, ihtiyaçların karşılanması için kullanılan bir alım yöntemidir. • İhale komisyonu kurma ve Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir.

45. İHALE SÜREÇLERİ VE RİSKLERİ

46. 5. İHALE SÜREÇLERİ VE RİSKLERİ İhale Sürecini, 3 ana süreçte tanımlamak mümkündür: 1) İhale Hazırlık Süreci (İhale Öncesi İşlemler) a) İhtiyacın ortaya çıkması/belirlenmesi b) Teknik şartname hazırlanması c) Yaklaşık maliyetin belirlenmesi d) İhale dokümanlarının hazırlanması

47. 5. İHALE SÜREÇLERİ VE RİSKLERİ 2) İhale Süreci a) İhale onayının alınması b) İhale ilanının yapılması (gerekirse) c) İhale komisyonunun kurulması ç) Tekliflerin alınması ve değerlendirilmesi d) İhale kararının verilmesi ve onayı e) Sözleşme imzalanması

48. 5. İHALE SÜREÇLERİ VE RİSKLERİ 3) Sözleşme Uygulama Süreci a) Sözleşme kapsamındaki işlerin Yüklenici tarafından yapılması b) Muayene ve Kabul işlemlerinin yapılması c) Ödemenin yapılması

49. 5. İHALE SÜREÇLERİ VE RİSKLERİ

50. 5. İHALE SÜREÇLERİ VE RİSKLERİ Kamu Satınalma Süreci İhale Hazırlık Süreci Sözleşme Uygulama Süreci İhale Süreci Zeyilname Teknik Şartname Açıklama İdare İhale Onayı Yaklaşık Maliyet İhale Onayı Teklif Değerlendirme Muayene Kabul Garanti İhale Dokümanı İhale Komisyonu İlan İhale Günü İhtiyaç Sözleşme Ödeme Teklif Teslim Teklif Dokümanı Yüklenici İstekli Açıklama Talebi