EGZOTİK HAYVANLAR

1. EGZOTİK HAYVANLAR Dr.Davut BAYRAM Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zootekni Anabilim Dalı

2. http://www.papaganim.net/papagan_cinsleri.asp Yukarıdaki linki not ediniz ve fotoğraflarına göre papağan ırklarını öğreniniz. Sonraki slaytlarda birer adet fotoğraf gösterilecektir.

3. amazon

4. ara papağanı

5. Senegal papağanı

6. barraband

7. halkalı boyunlu paraket

8. cennet papağanı

9. çimen paraket

10. Kesiş paraketi

11. kakariki papağanı

12. kırmızı arkallı papağan

13. Black-headed Caique

14. Patagonyalı Konur (Cyanoliseus patagonus)

15. Lori

16. Kakadu

17. African Grey Parrots  (Psittacus erithacus erithacus)

18. Afrika gri papağanı • Son zamanlarda en ilgi çekici kafes kuşlarından biri olma özelliği taşıyan Afrika Gri Papağanıdır. Amazon Papağanı olarak da bilinen bu cinsin bir çok farklı rengi olan diğer amazon papağanlarına kıyasla konuşma özelliği çok daha üstündür. Diğer Afrika papağanları daha güzel ve renkli olmalarına karşın daha az konuşkandırlar. Gri papağanlar öyle yeteneklidirler ki, bir çok yetiştirici kendi kuşlarını sahiplerinin seslerini çok iyi taklit edebilirler. Ses tonu dahi aynıdır.

19. Afrika gri papağanı • Bir erkek Afrika papağanı genelde bir güvercin boyutlarındadır. Dişi daha da ufaktır. Vücut gri, erginde kuyruk açık kırmızı, ergin olmayanlarda koyu kırmızı bir renk tonu hakimdir. Bir yaşın altında ise gözler siyah renkteyken 1 yaşından sonra griye ve en son sarımsıya döner. Normalde 20-25 yıl bazen de 70 li yaşlara kadar yaşayabilirler.

20. Afrika gri papağanı • Afrika gri papağanı 33 cm uzunluğunda gri tüylü, daha koyu kanatlı ve arkası soluk gri renktedir. Baş ve boyun tüyleri daha mattır.Gözlerinin etrafı beyazımsı ve kırmızı veya kestane rengi, kuyruğu geniş ve kısadır.Afrika gri papağanı Linnaeus tarafından 18.yüzyıl çalışmalarında tanımlanan türlerden biriydi.İsminin kökeni eski Yunanca “Psittakos” kelimesinden gelmiştir.

21. Afrika gri papağanı • Hayvanların zekalarını karşılaştırırken objektif olmak her zaman zordur. Papağanlar genel olarak en zeki kuşlardır. Irene Pepperberg’ in tutsak edilen Afrika grileriyle ilgili geniş araştırması gösteriyor ki bu papağanlar insanların kullandıkları kelimeleri anlamlarıyla birlikte birleştirmeye yeteneklidirler. Bir Afrika grisi ilgiye bağlı olarak yaklaşık 1000 kelimelik dağarcığa ulaşabilir ve cümleler kurabilir.

22. Afrika gri papağanı • Afrika Gri Papağanları 4000 yıldır evcil hayvan durumundadır. Bazı Mısır resim yazılarında evcil hayvan olarak resmi çizilir. Antik Yunanda papağanlara evcil hayvan olarak kıymet biçerlerdi. Bu gelenek daha sonra varlıklı Romen aileleri tarafından da kabul edildi. Bu aileler papağanları süslü kafeslerde tutardı ve onlara konuşma kabiliyetlerine göre değer biçerdi. İngiltere 8. Kralı Henry de Afrikalı Gri papağana sahipti .Portekizli denizciler onları uzun deniz yolculuklarında arkadaş olarak tutarlardı.

23. Afrika gri papağanı • Günümüzde çoğu Afrikalı gri papağanlar hayvan yetiştiricileri tarafından evcil hayvan ticaretinde kullanılmaktadırlar. Ne zaman ne yapacakları belli olmamasına, küçük çocuklarla uyumlu olmamalarına rağmen oldukça iyi bir ev arkadaşıdırlar. Afrikalı gri papağanlar çok güçlüdür ve güçlü gagalarıyla ısırırlar. Doğal olarak keskin ve tırnaklarıyla tırmıklamalarına rağmen saldırı anında tırnaklarını kullanmazlar. Hayvan sahipleri bu papağanları sadece zeki oldukları için değil, sadakat ihtiyaçlarını tatmin ettikleri için de yetiştirirler.

24. Afrika gri papağanı • Tutsak türler ev halkının bir üyesi olup onlara kolayca bağlanırken, vahşi Afrikalı gri papağanların insanlarla yaşamaya uyum sağlamaları için uzun bir süreye ihtiyacı vardır. Onlara yaklaşıldığı zaman hırlamaya ve paniklemeye meyillidirler. Diğer evcil hayvanların genelinden farklı olarak, Afrikalı gri papağanlar beslenme konusunda çok fazla değişiklik göstermezler.

25. Afrika gri papağanı • Afrika gri papağanları diğer evcil papağanların çoğu gibi, oldukça bakım isteyen hayvanlardır. İnsanların ilgisine bir hayli ihtiyaçları vardır. Genellikle günde üç saat kafes dışında kalmaları ve onlarla 45 dakika fiziksel etkileşim kurmak zihinsel sağlıkları için gerekli yapılması gereken minimum bakımdır.Afrika gri papağanları özellikle Kongo Afrika gri papağanları yabancılara karşı utangaç olarak bilinirler. Farklı insanlarla düzenli olarak etkileşim içinde olmazlarsa, yalnızca bakıcılarına bağlanmaya meyillidirler.

26. Afrika gri papağanı • Afrika grilerini sıkılmamaları için oyuncaklara teşvik etmek gereklidir. Kafeslerine kapatıldıkları zaman sinirlidirler. Bu oyuncakların dikkatlerini çekebilmek için dönebilmeleri ve hareketli olmaları gerekir. Afrika grileri günlerinin çoğunu kafeste geçirirler . 60x60x50 uygun kafes ebatıdır. Kafesin yüksekliği önemli değildir . Afrika grileri zamanlarının çoğunu oyun yerinde geçirir ve kafeslerini sadece uyumak için kullanırlar.

27. Afrika gri papağanı • Başın ve kuyruğun kafesin tepesine ve altına değmemesi gerekir. Çubuk mesafesi ¾ ile 1 inç arası olmalıdır. Kafesleri güvenli bir yerde ve evin meşgul edilen bir yerinde olmalıdır mesela salonda olmalıdır. Böylece kuş evdeki hareketlilikleri izleyerek meşgul olabilir.

28. Afrika gri papağanı • Afrika grileri özel diyete ihtiyaç duyar ve içinde kalsiyum ve vitamin A olan yiyeceklere ihtiyaç duyarlar. Badem, peynir, brokoli içeren yeşillikler …vb. Afrika gri papağanlarına dikkatlice hesaplanarak ilave kalsiyum ve mineral verilmelidir. Afrika grilerinin fazla aldığı vitamin ve kalsiyumlar sağlık problemlerine yol açabilir. Afrika grileri ağır kuşlar oldukları için, kaybolmalarına ya da yaralanmalarına yol açabilen serbest uçuşlarını önlemek amacıyla kanatlarındaki tüylerden bir miktar kesilebilir.

29. Afrika gri papağanı • Çok miktarda tüy kesmek, uçuşlarına ciddi şekilde zarar verebilir ve yere çarpmaya meyilli olacaklarından yaralanmalarına sebep olabilir. Eğer çok genç kuşların kanatları kırpılmışsa, uçmak için hiçbir zaman tam bir verim ve çeviklik kazanamayabilirler. Tecrübesiz olanlar için tüylerinin kesilmesi hiçbir zaman deneme ya da uçma girişimi yapamamalarına ve ciddi olarak yaralanmalarına sebep olabilir. Afrika gri papağanlarının kafeste tutulanlarının ömürleri yaklaşık 60 yıl ya da daha uzun olabilir.

30. Afrika gri papağanı TEHLİKELİ YİYECEKLER • Çikolata • Avokado • Kafein içerikliler • Alkol • Elma çekirdeği vb. (cyanide içerir) • Mantar • Laktoz içeren gıdalar • Soğan(Pişmiş / pişmemiş asla verilmez) • Tuz (susuzluğu artırdığından dolayı üriner sisteme zarar verir. Tuzlu kuruyemiş asla verilmez)

31. BESLENME • Doğada meyve ağaçlarında beslenmeyi severler. Zeytin ağaçlarını meyvelerini, katı yumurtayı, sütlü kuru ekmek parçalarını, haşlanmış patatesi, mısır ve tuzsuz ayçekirdeklerini, fıstık, yulaf, buğday, pirinç, kara buğday, arpa, sorgum ve fındık gibi yemleri sevmektedir.

32. BESLENME • Beslenme iyi olursa sağlığı da o derece iyi olacaktır. Yeşilliklerden marul yıkanmış olarak tercih edilmelidir. Maydanoz aşırı ishal yapabileceğinden verilmez. Dışardan vereceğiniz değişik yiyecekler genelde birdenbire çok miktarda verilmemelidir. Az miktarlarda denenmeli, fazlası yine ishale neden olabilir.

33. Çiftleşme dönemi • Eylül- Temmuz arasıdır, 4-5 yumurta yaparlar, 18 derecenin altında ısı olmamalıdır. Satın alırken eksik parmak olmamasına, gözlerin canlı ve hareketli olmasına, kanatlarının dengede ve düşük veya kabarık olmamasına dikkat edilmelidir. Ve aldıktan sonra çok korunaklı bir yolculuk kafesi ile taşınmalı, ısıya dikkat edilmeli, havalandırmalı kafes olmalıdır.

34. Eğitim • Eğitim konusu her zaman sabırla olmalıdır. Bir haftada öğrenmesini beklemeyin. İlk gün ışık alan, cereyansız, sakin bir odada kalsın. Ortama alışmasını bekleyin. Tek kişi ilgilensin. Yemek su düzenli her gün yenilenmelidir. Yumuşak güzel sözlerle alışması sağlanmalı, asla ele size alışmadan almaya, tutmaya kalkışmamalı. Kısa kelimeler seçilmeli konuşurken ki kolay öğrensin. İsmi de kısa olmalıdır.

35. El kafeste 15 dakikadan fazla tutulmamalı. Size alışmaya başladıktan sonra aile ile de tanışmaya başlar. Yavaş yavaş ele alışmaya başladıkça dışarı da çıkarmaya başlanabilir. Elde tutulan uzun bir tünek sopa vasıtasıyla dışarıda olmaya alışabilir. Eğitim birebir olmalıdır. Dil kesme vb. saçma tavsiyelere kulak asılmamalıdır. Bunlar hayatını tehlikeye atan yanlış inançlardır. Sevdiği yiyecekleri elden açken uzatmak en iyi alıştırma metotlarındandır.

36. Sağlık • Papağan uçmak istemediği zaman, çok kabardığı, kuyruğunun düşük olduğu, köşesinde devamlı uyumak istediği zamanlar hasta olabilir. İştah azalması, öksürüp hapşırması ve sulu ishal tehlikeli bir durumdur. Kuşlar ve özellikle papağanlar hassas canlılardır. Şiddetli ishalde bir gün içinde bile öldürebilir. Dış bakıda görebilecek tümörler, parazitler -kene,bit, kırmızı böcek(mayt), kurt- olabilir. Kendi kendine tüylerini yolabilir. Psikolojik problemler gelişebilir. Hasta hayvan için 104 fahrenayt derece kafes ortamı uygundur. Taşıma kapları 85 fahrenaytın altında olmamalıdır. Isıtma için infraruj lambalardan yararlanılır. Taban ve içme suyu daima temiz olmalıdır.

37. Aimee: Ok, ya ready? (Aimee pushes button, toy says 'square' and makes music.) • N'Kisi: (Enthusiastic tone) That's so cool! • Aimee: Isn't it? • N'Kisi: Can ya hear(music is playing)There's a square. • (Aimee pushes button again; toy says 'square') • N'Kisi: Lemme try (? illegible). Look, there's a square! • (Aimee pushes button again; toy says 'square') • N'Kisi: Can you see that? • Aimee: Yeah! • N'Kisi: Look! • Aimee: Isn't it cool? • N'Kisi: (sound). Lemme (? illegible) the turquoise. (referentiality unknown; toy has many colors on it.)            Wow, there's a square. • (Aimee pushes button again, toy says 'square') • N'Kisi: Lemme write there's a little square. (Aimee pushes button again.) Old Madonna,          E-I-O quack quack quack, here a quack there; there a quack, there a quack.          Lemme show you. Look at the square. • (Aimee holds toy up to cage so that N'Kisi can push the buttons.N'Kisi selects the 'square' button (out of several possible buttons) and pushes it; toy says 'square'.) • N'Kisi: Listen!

38. Aimee: Wow! • (Aimee pushes the button; toy says 'square') • N'Kisi: Wow! there's a me... • Aimee: You like that? • N'Kisi: There's a square. • Aimee: Yeah. • N'Kisi: Can ya hear (makes cat-like mew sound) • Aimee: Ya wanna hear the kitty? Listen. • (Aimee pushes other button on toy; it makes meow sound and mewing music.) • N'Kisi: (laughter.) • Aimee: (laughter) • N'Kisi: That's so cool! • Aimee: Isn't it? • N'Kisi: Could push the button. • Aimee: Yeah. • N'Kisi: You could try-angle. (word play, due to grammatical context) • Aimee: OK. (Aimee pushes another button, toy says 'triangle'.) See? (pushes it again, 'triangle'). • N'Kisi: Look at the square. • (Aimee pushes the button that says 'square'.) • N'Kisi: There's a square. • Aimee: Yeah. (Aimee pushes it again; toy says 'square'.) • N'Kisi: Star. • Aimee: OK. (Aimee pushes another button on toy, it says 'star'.) • N'Kisi: Sta... (whistle). • (Aimee pushes button again; toy says 'star'.) • N'Kisi: You pushed the button. • Aimee: I did, I pushed it!

39. N’kisi konuşmaları • Audio clip of N'Kisi the African Gray Parrot talking with Aimee Morgana (2:12)

40. SULTAN PAPAĞANI(Nymphicus Hollandicus ) • Tarihçe • Sultanlar Avustralya kökenli bir tür olup kakadu familyasından gelmektedirler. Sultan ismi daha doğrusu Latincede söylenen asıl ismi olan Nymphicus Hollandicus nereden gelmektedir. Yunanca kökenli olan kelime "Nymphe" nin anlamı “gelin, genç kız” demektir.

43. Nymphe Yunanlılarda alt sınıf tanrısıdır. Zeus’un kızıdır ve zamanının çoğunu şarkılarla, danslarla eğlenerek geçiren, uzun ömürlü ve daima genç kalan bir varlığı temsil ederdi. • Nympheler Yunan tanrılarına eşlik edip refah ve bolluk dağıtırken, bu aynı derecede oyuncu müzikal ve bereketli kuşların da, Nypheler’e eşlik ettiği söylenir.

44. Odysseus'un, Calypso adlı Nmphe'yi ilk gördüğünde de, kafasının üstünde böyle kendisiyle uyum içinde, güzel bir kuş vardı. Belki de bu özellikler ve sorgucu (ibik) bu kuşları, baştan çıkarıcı bu Nymphlerin eşlikçisi yapandı. Bu ismin verilmesine sebep olandı.

45. Sultanlara ismini veren bilim adamı “Wagler” de bu mitten etkilenmişti. İsimdeki 2. eklenti kısmı olan "hollandicus" la ise anavatanı belirtiliyor. Çünkü diğer Avustralya’yı 1606 yılında ilk keşfedenlerden birisi, bir Hollandalı olan Willem Jansz'tı ve bugünkü Avustralya'ya o zaman “Yeni Hollanda” adını vermişti. Ancak 1788 yılında sultanlar “Gmellin” sayesinde bilimsel isimlerine, yani “Psittacus Novaehollandiae” sahip oldular.

46. 1792 de ise “Kerr” bu türe “Psittacus Hollandicus” adını verdikten sonra ”Wagler” buna ek olarak 1832 de “Nymphicus Hollandicus” tanımını yaptı.O zaman tek renkleri vardı: gri dişiler ve gri kafası, sarı ve yanaklarında koyu kırmızı lekeleri olan erkekleri...

47. 19 y.y. ortalarında Avustralya ya Avrupa tarafından göçler başladığında, ilk sultanlar da deniz yoluyla Avrupa'ya getirilmeye başlandı. Çok hızlı biçimde iklime uyum sağlayıp üremeye de başladılar. Avustralya’nın çok değişken bir iklimine adapte olduklarından, (gece/gündüz ısı farkı 40 C'ye ulaşmakta), Avrupa‘nın sabit ısı düzeylerine daha iyi uyum sağlamışlardır.

48. Düzenleme • Familyası (sınıfı) : Cacatuide (kakadular)Altfamilya (sınıfı) : Nymphicinae (sultanlar)Cins: Nymphicus Boy: 28–34 cm Ağırlık: yaklaşık 90 Gram

49. Cinsiyet ayrımı:Erkek dişiyi çiftleşmeye ikna etmek amaçlı değişik, alçak ve yüksek volümlerde sesler çıkarabilmekte bazen de, ses dizeleri halinde ötebilmektedir. • Tek beslenen sultanlarda tüy yolma sorunu yanı sıra agresif yüksek ötüşler gözlenebilir. Sürü içinde böyle ötüşler günlük planlarında da vardır. Dişiler daha sesiz olurlar. Arada sırada hafif ötüşler dışında fazla gürültülü değillerdir.

50. Erkek ve dişiyi renklerinden ayırt etmek ise aslında daha çok doğal renginde (yani melez olmayanlarda) mümkün olur. Bunlarda renklerin netliği ve güzelliği çok daha belirgin olmaktadır. Erkek mi yoksa dişi mi kavramı yerine kesinlikle çift olarak beslemek kavramı olmalıdır. Çift beslendiklerinde de sorunsuz evcilleşeceklerdir ve tek beslemeden oluşan tüy yolma ve aşırı agresif bağırma gibi ve benzeri oluşan davranış bozuklukları da yaşanmayacaktır.