Rozbieżności pomiędzy teorią a praktyką – rozważania na tle definicji wypadku przy pracy

1. Rozbieżności pomiędzy teorią a praktyką – rozważania na tle definicji wypadku przy pracy mgr Jakub Murszewski doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

2. Wypadek przy pracy - definicja Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; • w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

3. Wypadek przy pracy przyczyna zewnętrzna zdarzenia związek zdarzenia z pracą nagłość zdarzenia uraz lub śmierć

4. Dla uznania zdarzenia za wypadek przy pracy nie wymaga się jednoczesnego wystąpienia przyczyny i skutku. (wyrok SN z dnia 11 stycznia 2013 r., II UK 162/12)

5. Wypadek jako zdarzenie nagłe Zdarzeniem nagłym jest takie zdarzenie które, przebiega w czasie nie dłuższym niż trwanie dnia pracy. (wyrok SN z 30 czerwca 1999 r., II UKN 24/99) Nie jest wypadkiem przy pracy zdarzenie, którego następstwa chorobowe występują po okresie znacznie przekraczającym jedną dniówkę roboczą. (wyrok SN z 18 marca 1999 r., II UKN 523/98)

6. Wypadek jako zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną • Przyczyną zewnętrzną zdarzenia jest każdy czynnik pochodzący z zewnątrz, którego działanie może wywołać szkodę na zdrowiu pracownika lub spowodować śmierć. Zewnętrzną przyczyną sprawczą wypadku przy pracy może być każdy czynnik pochodzący spoza organizmu poszkodowanego, zdolny - w istniejących warunkach – wywołać szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym. (wyrok SN z 18 sierpnia 1999 r, II UKN 87/99,)

7. Wypadek jako zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną Wykonywanie typowych czynności, choćby wymagających dużego wysiłku fizycznego, przez pracownika, który doznał zawału serca w czasie i miejscu świadczenia pracy, nie może być uznane za zewnętrzną współprzyczynę wypadku przy pracy. (wyrok SN z 16 września 2009, I PK 79/09) Nadmierny wysiłek podczas pracy, który z największym prawdopodobieństwem, wespół z samoistnym nadciśnieniem tętniczym wywołał u pracownika udar mózgu, stanowi przyczynę zewnętrzną wypadku. (wyrok SN z 29 stycznia 1997 r., II UKN 70/96, OSNAP 1997/18/357)

8. Wypadek jako zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną Wykonywanie zwykłych (typowych, normalnych), choćby wymagających dużego wysiłku fizycznego, czynności (obowiązków) przez pracownika, który doznał urazu (zawału serca) w czasie i miejscu wykonywania pracy, nie może być uznane za zewnętrzną przyczynę wypadku przy pracy gdyż "sama praca" nie może stanowić zewnętrznej przyczyny w rozumieniu definicji wypadku przy pracy, ale może nią być dopiero określona nadzwyczajna sytuacja związana z tą pracą, która staje się współdziałającą przyczyną zewnętrzną. (postanowienie SN z dnia 22 października 2012 r., I PK 137/12)

9. Wypadek jako zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną Śmierć pracownika podczas wykonywania w czasie pracy zwykłych czynności, wskutek urazów doznanych wskutek upadku z wysokości spowodowanego atakiem padaczki jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. (wyrok SN z dnia 4 marca 2013 r., I UK 505/12)

10. Wypadek jako zdarzenie pozostające w związku z pracą • Wypadek ma związek z pracą, jeżeli nastąpił podczas wykonywania przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy lub w czasie wykonywania innych czynności, podjętych nawet dobrowolnie przez pracownika, lecz w interesie i na rzecz pracodawcy.

11. Wypadek jako zdarzenie pozostające w związku z pracą Samo fizyczne stawienie się w miejscu pracy nie wyczerpuje treści obowiązku świadczenia pracy, jeżeli pracownik nie jest gotowy do jej wykonywania. Świadczenie pracy w rozumieniu ustawy wypadkowej nie może być rozumiane jako samo przebywanie w zakładzie pracy, fizyczna tam obecność pracownika, ale pozostawanie pracownika w dyspozycji pracodawcy. Warunkiem pozostawania w dyspozycji pracodawcy jest gotowość pracownika do pracy – subiektywny zamiar wykonywania pracy i obiektywna możliwość jej świadczenia. (wyrok SN z dnia 7 marca 2006 r., sygn. akt I UK 127/05)

12. Wypadek jako zdarzenie pozostające w związku z pracą Nie można uznać zdarzenia za wypadek przy pracy, jeśli pracownik wykonuje czynności nie związane z jego obowiązkami służbowymi, nawet gdy czyni to na terenie zakładu pracy i w godzinach pracy. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 26 czerwca 1996 r., II APr 8/96, Apel. - Lub. 1997/2/9) Pobicie pracownika podczas wykonywania przez niego zwykłych czynności pracowniczych (także w przebieralni czy łaźni) wystarczy do przyjęcia związku zdarzenia z pracą. (wyroku SN z 8 listopada 2012 r., II PK 80/12)

13. Wypadek jako zdarzenie powodujące uraz lub śmierć • Uraz to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. • Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. • Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku. • Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.

14. Dziękuję za uwagę!