570 likes | 1.08k Views
KERATOPLASTİ Tarihçe-Güncel Hasta değerlendirilmesi Donör kornea özellikleri Ameliyata Hazırlık Dr.Arzu Taşkıran ÇÖMEZ. MÖ 15 yy Saint Peter-İsrail-Göğüs MÖ 8 yy Sustrata-Hindistan-Cilt MS 2 yy Hua To -Çin-Terapotik transplantas. MS 1200 Saint Antony-İtalya-Bacak
E N D
KERATOPLASTİ Tarihçe-Güncel Hasta değerlendirilmesi Donör kornea özellikleri Ameliyata Hazırlık Dr.Arzu Taşkıran ÇÖMEZ
MÖ 15 yy Saint Peter-İsrail-Göğüs • MÖ 8 yy Sustrata-Hindistan-Cilt • MS 2 yy HuaTo-Çin-Terapotik transplantas. • MS 1200 Saint Antony-İtalya-Bacak • MS 16 yy Gaspare Tagliocozzi-İtalya-Cilt
1880 İskoçya ilk kornea transplantasyonu (tavşan) • 1890 Locke- preservan solusyon • 1895 Ringer- preservan solusyon
Dr. Edward Zirm İlk insan kornea transplantasyonu 1906
Magitot 1911 donör kornea saklanması (hayvan glob 5-8 derece) (insan glob-donör hemolizli kan içinde 8 gün) 1930- Filatov- Kadavra kornealarının kullanılabileceğini gösterdi.
1963 Wisconsin ve Norveç’teki topraklarda siklosporinin bulunmasını sağlayan mantarın keşfi • 1983 Siklosporin için FDA onayı
KORNEA TRANSPLANTASYONU En sık En başarılı Günümüzde başarı oranı %90 34000/yıl ABD 1500/yıl Türkiye
Bekleme listesi: 10,000 kişi X 2 • Merkez: 10 • Türkiye'de şu anda 12 göz bankası bulunuyor • Toplam nakil sayısı: 2,000/yıl • Hastanemizde 400/yıl
Kornea teminindeki güçlükler, • Bununla birlikte kornea bankaları ve nakiller yönetmeliği
1979 -Organ ve doku nakli yasası ??? • DOKTORLAR KANUNLAR
2000 bütçe • Keratoplasti 2001 A • Keratoplasti 2005 B
Yanaktan Göze Kornea Nakli Yapıldı (18.09.2004) • Japon bilim adamları kornea hasarı nedeniyle göremeyen dört hastaya, yanakların iç kısımlarından alınıp geliştirilen hücreleri nakletti. Yanak hücreleri laboratuvar ortamında korneaya dönüşünce nakil sonrası hastalar yeniden görme yetilerine kavuştu. Nakil üzerinden bir yıl geçtikten sonra bile gözlerde bir sorun olmadığı tespit edildi. Uzmanlar söz konusu yöntemin çeşitli göz hastalıkları ve körlüğün tedavisi yolunda önemli bir adım olduğunu belirtti. (Radikal)
2003'te Türkiye'de 3 bin 140 organ nakli gerçekleştirildi(13.09.2004) • Akdağ'ın verdiği bilgiye göre 6 bin 501 kişi böbrek, 351 kişi karaciğer, 191 kişi kalp, 64 kişi kalp kapağı, 1 kişi akciğer, 23 kişi kalp-akciğer, 65 kişi pankreas, 3 bin 635 kişi kornea ve 277 kişi de uygun kemik iliği bekliyor. Sağlık Bakanı Recep Akdağ, geçen yıl Türkiye'de 3 bin 140 organ nakli gerçekleştiğini, buna karşılık yaşamını yitiren 105 kişinin organlarının kullanılabildiğini kaydetti. Türkiye'de geçen yıl yapılan organ nakillerinin 605'inin böbrek, 174'ünün karaciğer, 23'ünün kalp, 24'ünün kalp kapağı, 1807'sinin kornea, 498'inin kemik iliği ve 9'unun da pankreas olduğunu ifade eden Akdağ, geçen yıl toplam 5 kişinin organ nakli için yurtdışına gittiğini bildirdi. Radikal
GREFTLER • Otogreft: Aynı kişiden • İzogreft:Aynı genetik özellikleri taşıyan canlıdan • Homogreft: Aynı türden • Heterogreft:Farklı türden • Alloplastik: Cam ya da plastikten
LAMELLAR • PENETRAN
LAMELLAR • Yüzeysel kesafet (ant.stromal kesafet) • Seçilmiş olgu • Daha zor • Daha uzun süre • Daha fizyolojik • Red daha az? • Open sky cerrahi değil. • TDGK daha düşük (irreguler astigmatizma veya interfasedeki skara bağlı). • Stromal diseksiyon derinliği ayarlanamayabilir.
Kırmızı-beyaz-mavi • 12-2; 12-10 • 2-4; 10-8 • 8-6; 4-6
PENETRAN • Kornea tam kat çıkarılır. Yerine donör kornea konur. • Daha kısa zaman • Daha kolay • Red riski?
ENDOTEL HÜCRE TRANSPLANTASYONU • Nadir • Seçilmiş vakalarda
KERATOPROTEZ • Plastik greftler
PENETRAN KERATOPLASTİ ENDİKASYONLARI • Optik---PBK, Keratokonus, Kornea distrofileri Korneal skarlar • Teropötik---Herpes • Tektonik---Okuler anatomi ve fizyoloji, Desmatosel, Stromal incelme • Kozmetik
Anamnez Sistemik hastalıklar Görme keskinliği Göz kapak anomalileri Gözyaşı kalite ve miktarı Dakriyosistit.. Konjonktivanın durumu PREOPERATİF DEĞERLENDİRME(HASTA)
Korneal vaskularizasyon • Pakimetri-Speküler mikroskop • Korneal düzensizlik (Placido diski-keratometre- topografi) • Preoperatif glokom • PAS • Lensin durumu (kombine?) • VER-ERG
DONÖR KORNEA SEÇİMİ • Kesin geçişli viral hastalıklar -Kuduz: 4+4 vaka -CJH: 1 vaka -Hep.B: 2 vaka
Muhtemel geçişli hastalıklar -HIV -HSV -CMV -EBV -Adenovirus -EBV
Geçiş olasılığı zayıf olan hastalıklar • VZV Kornea Transplantasyonunda Donör Serolojisinin De¤erlendirilmesi Bekir Kocazeybek ve ark… 229 donör korneanın 18 (%7.9)’indeserolojik test sonuçlar pozitif bulunmuşve kornealar transplantasyon için kullanılmamıştır. 15 vericide HBsAg (%6.6),2 vericide anti-HCV (%0.9) ve bir vericide ise her iki test pozitif bulunmuş; anti-HIV ve VDRL pozitifli¤ine rastlanmamış. Sonuç olarak, kornea dokusu alımı öncesi göz ardı edilemeyecek oranda hepatit C ve özellikle hepatit B için seropozitifvericilerin olması alıcı sağlığıaçısından ciddi bir potansiyel risktir.
Viral olma olasılığı yüksek hastalıklar • Reye, SSPE,PMLE, • Okuler histoplazmozis • Akut nörolojik progr.hastalıklar • Akut lösemi, lenfoma, Hodgkin hast. • Donörün dissemine bakteriyel veya fungal hastalığı (pnömoni+…… endoftalmi) -Rb: 1 vakada donörden alıcıya taşınmış.
ENDOTEL • Doğumda 3,5 milyon hücre • Tek katlı,4-6 mikron, uniform,5-7 kenarlı • Çap: 20 mikrometre • Yüzey alanı: 250 mikrometrekare • Hücre yoğunluğu: 2000-4000hücre/mm2 • Simetrik • Perifere gittikçe düzensizleşir • 400-700 hücreye kadar kornea şeffaf kalır.
Doku kültüründe mitoz görülmüş. (Simonsen AH,Sorensen KE, Sperling S. Doku kültürlerinde insan kornea endotelinin timidin inkorperasyonunun gösterilmesi. ACTA ophth. 1981, 59;110) Klinik olarak replike olmayan bir doku olarak kabul edilir .
ENDOTELİN BARİYER FONKSİYONU** -sıkı bağlantılar -makula okludensler • ENDOTELİN POMPA FONKSİYONU -ATP bağımlı enzimler (Na-K ATPaz)
ENDOTEL HÜCRE FONKSİYONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ • İN VİTRO -tripan mavisi:hasarlı endotel h. -NBT -Isı değişimi -İn vitro speküler mikrosk. -O2, glikoz tüketiminin ölçümü -Karboxifloresein,inülin,dekstran: endotel geçirgenliği -Na-K ATPaz inh:Qubain
OPTİK YÖNTEMLERLE DEĞERLENDİRME -Biyomikroskopi -Konfokal mikroskopi (KM) -Speküler mikroskobi (SM)
SPEKÜLER MİKROSKOBİ • Ayna gibi = Yansıma • 1968-Maurice. Enuklüe tavşan gözünde endotele düşen ışıkla speküler imaj elde edip fotoğraflamıştır. • 1970- Hofle. Donör korneasında kullandı • 1975- Laing. In vivo kullanım • Kalitatif ve kantitatif ölçüm • %15 Göz bankası • %7 hekim kullanıyor.
KANTİTATİF -Hücre alanı, yoğunluğu, hücre perimetresi, ortalama hücre kenar uzunluğu, hücre büyüklüğü • KALİTATİF -Hücre biçimi, sınırları, keşişme açıları, arka kornea yüzeyi, aselüler yapılar, bakteriler, inflamatuar hücreler, pleomorfizm*** polimegatizm***
Pleomorfizm: genç korneada hegzogonal hücre oranı %70-80 azalırsa çok kenarlı hücre oluşur. Geometrik ve termodinamik stabilite bozulur. • Polimegatizm:Hücre büyüklüğünde değişkenlık olması. Strese uğramış, stabilitesini kaybetmiş endoteli gösterir.
SM İLE TRANSPLANTASYONU KONTRAENDİKE OLAN DONÖR KORNEALARI • Hücre yoğunluğu: 1500h/mm2 den az • Şiddetli polimegatizm, pleomorfizm • Kornea guttata varlığı • Anormal şekilli hücrelerin varlığı • Yoğun şiddetli ödem alanları • Enflam. Hücre ve bakterilerin endotelde izlenmesi • Stromal hayalet damarların olması
Korneal kalınlık: SM, optik pakimetri, ultrasonik pakimetri • PK dan 1 yıl sonra donör korneasında endotel h. Sayısının 1000 olduğu gösterilmiş.
KONFOKAL MİKROSKOBİ -1955-Minsky. -Işık ve objektif lensi aynı alana odaklanır. Dağılma azalır. Görüntü rezolusyonu artar. -Dokudan istenen sıklık ve incelikte kesit alır, -Opak bulanık korneaları görüntüler -Görüntüyü saklayabilir Korneal greft atılımı ve endotelyal distrofilerin izlenmesinde değerlidir.
DOKU TİPLEMESİ Major ve minör histokompabilite genleri Majör: 6.krom- HLA- eritr(-) diğer + HLA A, B, C, D, DR + HLA……1-Klas 1: A,B,C ag+ Çekirdekli hücre yüzeyinde + Ak ve T h. Cevabından sorumludur. 2-Klas 2: HLA D agleridir. Makrofaj, Langhanslarda + Ak oluştururlar. Donör HLA agleri alıcının duyarlaşmasından sorumludur. Minör: ABO kan grubu agleri. İmmunolojik olarak daha az önemlidir.
Korneada HLA Klas 1 ve 2 ag taşıyan hücreler + • Klas 1: epitel stroma endotelde + • Klas 2: kemik iliği ve dendritik h. (ep.ve stromada+) APC • Greft rejeks= dendritik h.ler • Dendritik hücrelerin gösterdiği Klas 2 HLA agleri İL 1 salar…Alıcıdaki T h. lar aktive olur… T s. aktive olur… Vericinin Klas 1 HLA’larına karşı immün yanıt oluşur. • Klas 1 agleri 3 kornea katında olduğu için rejeksiyon 3 katta da olabilir. • Yüksek riskli PKda Klas 1 ag uyumluluğu!!!
ALINAN DOKUNUN SAKLANMASI • Ölümden sonra 37° C de ve 6 saat içerisinde kornea alınmalıdır . Bundan sonra aköz humor içerisindeki glikoz biter ve nekroz başlar . • 10° c lik ısı düşüşünde metabolizma % 50 azalacağı için kornea soğukta saklanmalıdır .
Lamellar, refraktif, tektonik keratoplastide canlılık gerekmez. • -Kriyoprezervasyon • -liyofilizasyon • -alkolde saklama • -gliserinde saklama Dondurma yöntemi transporttaki zorluklar nedeniyle çok yandaş bulmamıştır.
Nemli kamarada saklama: göz + 4° C de SF içinde 48-90 saat saklanabilir. • Organ kültüründe - 37 ° C de 3 hafta saklanabilir ancak 3 günde bir sıvı ortamı ve içindeki metabolitleri değiştirmek gerekir. Donör kornealar 37’C’lik organ kültür vasatında saklanabilirler. (Doughman D. J. et al. (1976) Trans. Am. Acad. Ophtalmol. Otolaringol. 81, 778-793
Kültür+ hayvan serumu= RED Kültür + insan serumu=VİRAL HAST
MK Solusyonu: Tc199+Dextran+Gentamisin-3gün*enfeksiyon • K-sol: TC199+kondroitin- sülfat+gentamisin+ HEPES (N-(2-Hydroxyethyl)piperazine-N'-(2-ethanesulfonik asit) p.acnes-üretimden kalkmış. • CSM: MEM (minimal esansiyel medyum) +düşük MA kond.sülfat+ HEPES+ gentamisin+ merkaptoetanol+ nonesansiyel aminoasit 1hf-kornea ödemli-uygun. • DEXOL: CSM+ %1 Dextran- daha az ödemli ince kornea • OPTİSOL: TC199+MEM+ %2,5 kondr.sülfat+ 51 dextran+ HEPES+ gentamisin+nonesansiyel aminoasit+ ATP prekürsörleri+Vitaminler… 2hf
Kriyoprezervasyon: -130 derecenin altında kimyasal reaksiyonlar olmadığı için sıvı azotun kaynama noktası olan 196 derecede süresiz bir saklama metodudur. Sadece iyonize radyasyondan etkilenir. • Dimetil sülfoksit ve gliserol= kriyoprotektanlar kullanılır. • Buzlanma olabilir. • 50 yaş altında ve postmortem süre 6 saat olmalı. • Pahalı ve zor.
PREOPERATİF İLAÇLAR • Midriyatikler • Miyotikler • Sistemik osmotikler, Honan balonu, mekanik hiperventilasyon, skleral destek halkası • Sistemik kortikosteroidler 1mg/kg prednizolon
Aktif-inaktif keratit • Grefon reddi öyküsü • Yoğun vaskularizasyon • Luetik interstisyel keratit • Herpes simplex keratiti (+ oral asiklovir; 400mg 4*1))
ANESTEZİ • Lokal • Genel çocuk, kooperasyonu bozuk yaşlı, perforasyon