Thẻ và thanh toán bằng thẻ

Thẻ và thanh toán bằng thẻ Trần Thanh Hải Vụ Thương mại Điện tử, Bộ Thương mại www.mot.gov.vn

Thanh toán • Là khâu phải có trong bất cứ quy trình giao dịch thương mại nào • Thời tiền sử: Thanh toán bằng đồ vật (hàng đổi hàng) • Tiền - một phát minh lớn của loài người • Đóng vai trò thước đo giá trị hàng hóa • Là vật trao đổi rất tiện lợi • Vàng: một loại tiền đặc biệt www.mot.gov.vn

Các phương tiện thanh toán khác • Nhược điểm của tiền mặt • Tiền giả, tiền xu, tiền cũ • Mất tiền là mất luôn • Là đối tượng của trộm cắp • Khối lượng vận chuyển lớn, rủi ro cao • Đổi tiền, tỷ giá • Séc • Thương phiếu: hối phiếu và lệnh phiếu • Ngân phiếu, kỳ phiếu, trái phiếu, cổ phiếu • Thẻ www.mot.gov.vn

Các loại thẻ • Tín dụng • Nội địa: ABC Card (Saigon Co-op, Mai Linh) • Quốc tế: Visa, MasterCard, American Express, JCB, Discover, Diners Club • Ghi nợ • Nội địa: Vietcombank Connect24, ACB e.Card, Thẻ đa năng Đông Á, Techcombank FastAccess, Thẻ thanh toán Sacombank • Quốc tế: Visa Electron, MasterCard Electronic • Thẻ nạp tiền trước • Incombank Cashcard www.mot.gov.vn

Một số thuật ngữ • Credit limit / Line of credit: Hạn mức tín dụng • Sales slip: Hóa đơn bán hàng • Cash advance slip: Hóa đơn ứng tiền mặt • Annual fee: Phí thường niên • POS / Point of sale: Điểm chấp nhận thanh toán • PIN / Personal Identification Number: Số nhận dạng cá nhân • Swipe: Quẹt, Tap: áp • Charge back: Đòi lại www.mot.gov.vn

Thẻ tín dụng • Kết hợp của hai hệ thống: thanh toán và tín dụng (đều do ngân hàng thực hiện) • Chủ thẻ vay tiền ngân hàng để tiêu dùng • Hình dạng • Tuân theo chuẩn ISO 7810 • Kích thước: 55,245 x 85,725 mm • Bắt đầu sử dụng từ 1951 • Bắt nguồn từ charge card của Diners Club năm 1950 www.mot.gov.vn

Thẻ tín dụng – Ưu điểm • Thuận tiện cho người tiêu dùng: xài trước, trả sau • Không phải mang theo tiền mặt • không tiền giả • không tiền xu • không phải đổi tiền khi ra nước ngoài • Cho phép mở thẻ phụ • Hai người tiêu chung, một người trả • Bố mẹ chuyển tiền cho con cái du học • Lợi nhuận cho tổ chức thanh toán và ngân hàng: phí chuyển tiền, lãi suất tín dụng www.mot.gov.vn

Thẻ tín dụng – Mặt trái • Lợi nhuận cao, thuận tiện nhiều đồng nghĩa với rủi ro lớn • Tính an toàn thấp • Xã hội: Kích thích tâm lý tiêu dùng • Số nợ từ thẻ tín dụng ngày càng tăng • Từ 2001 số nợ của thanh niên tăng gấp 3 lần www.mot.gov.vn

Thẻ tín dụng - Một số mẫu www.mot.gov.vn

Ngân hàng A Ghi có tài khoản người bán Gửi giấy đòi tiền đến người mua Ngân hàng B Ngân hàng C Tổ chức thanh toán Người bán A Ngân hàng D Người mua B Người mua C Người mua D Quy trình thanh toán thẻ tín dụng www.mot.gov.vn

Thẻ ghi nợ (i) • Chủ thẻ tiêu tiền của chính mình • Ngân hàng là người giữ tiền và chi trả hộ • Thẻ trực tuyến (online): Đòi hỏi PIN • Thẻ ATM • Thẻ ngoại tuyến (offline): Sử dụng như thẻ tín dụng • Cũng dùng để mua hàng qua mạng được • Một số nơi cho phép chọn cách thanh toán: ký hoặc nhập PIN • Khi giao dịch có thể phát sinh một khoản phí nhỏ www.mot.gov.vn

Thẻ ghi nợ - Một số mẫu www.mot.gov.vn

Ngân hàng A Ghi có tài khoản người bán Ghi nợ tài khoản người mua Ngân hàng B Ngân hàng C Người bán A Ngân hàng D Người mua B Người mua C Người mua D Quy trình thanh toán thẻ ghi nợ www.mot.gov.vn

ATM làm được những gì? • Rút tiền • Chuyển khoản • Xem số dư • Mua cước di động trả trước • Thanh toán tiền điện, nước (Đông Á / quận Gò Vấp, Incombank / Bưu điện, Cấp nước TP HCM) • Cả nước hiện có 500 máy • 600.000 thẻ đã được phát hành www.mot.gov.vn

Thẻ nạp tiền trước (i) • Stored-value card • Cashcard, e-cash, e-purse • Là thẻ vô danh • Không ghi tên • Không có PIN • Nạp tiền trước • Không có tài khoản ở ngân hàng • Có thể nạp lại nhiều lần • Thường giá trị không lớn www.mot.gov.vn

Thẻ nạp tiền trước (ii) • Phân loại (?) • Trừ lùi trực tiếp (hệ thống đóng) • Trừ vào ngân hàng (hệ thống mở) • Sử dụng • Quẹt thẻ • Áp thẻ (sử dụng RFID) • Nhập số thẻ qua điện thoại • Ứng dụng • thẻ thanh toán • thẻ điện thoại công cộng • thẻ xe buýt (Singapore: EZLink) www.mot.gov.vn

Ngân hàng A Ghi có tài khoản người bán Ngân hàng B Ngân hàng C Người bán A Ngân hàng D Người mua B Người mua C Người mua D Quy trình thanh toán thẻ nạp trước www.mot.gov.vn

Thẻ nạp tiền trước - Một số mẫu www.mot.gov.vn

Chức năng chính của thẻ • Là chức năng thanh toán • Tận dụng hết ưu điểm của thẻ so với tiền mặt • Không phải chức năng rút tiền • Nếu vậy thì thẻ không hơn tiền mặt là bao mà có khi còn bất tiện hơn • Cách làm hiện nay của các ngân hàng làm người ta hiểu sai chức năng của thẻ • … và không khuyến khích người dùng mở thẻ • Trang bị ATM như một cái mốt của ngân hàng nếu không bị coi là lạc hậu www.mot.gov.vn

Các ngân hàng cần … • Phát triển thật nhiều điểm chấp nhận thanh toán • Siêu thị, nhà hàng, khách sạn, phòng vé, bưu điện, cơ quan thuế, … • Chi phí đầu tư thấp hơn nhiều so với ATM • Lượng giao dịch lớn hơn => hiệu quả hơn www.mot.gov.vn

Công ty chuyển mạch • Hub: kết nối các ngân hàng • Tránh lãng phí vì đầu tư trùng lặp • Gia tăng sức mạnh cho mỗi ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng nhỏ • Kết nối tập trung với các tổ chức thẻ quốc tế • Rút tiền được từ mọi ATM trong hệ thống • Thanh toán chuyển khoản bằng ATM từ ngân hàng này sang ngân hàng khác www.mot.gov.vn

Các nhóm ngân hàng đã kết nối • BankNet • Agribank, BIDV, Incombank, ACB, EAB, Sacombank, Sài Gòn Công thương, VDC • Ra mắt 9/8/2004 • Dịch vụ chuyển mạch tài chính, bảo trì ATM, sản xuất và gia công thẻ, kết nối thẻ quốc tế • VNBC: Sacombank, EAB • Vietcombank, Techcombank, Quân đội, Habubank, Eximbank, Quốc tế, … • “3 năm nữa, tất cả các ngân hàng Việt Nam sẽ nối mạng với nhau” – N. T. Tú Anh www.mot.gov.vn

Lời khuyên cho những ai sắp mở thẻ • Khi các ngân hàng chưa liên thông: • Chọn ngân hàng có nhiều máy ATM • Chọn ngân hàng có nhiều điểm chấp nhận thanh toán • Khi các ngân hàng đã liên thông: • Rút tiền, thanh toán ở bất kỳ đâu, bằng loại thẻ nào cũng được • Chọn ngân hàng có uy tín, tránh bị đổ bể • Chọn ngân hàng có lãi suất cho số dư trong tài khoản cao hơn • Chọn ngân hàng không tính surcharge cho đại lý -> khách hàng www.mot.gov.vn

Quốc tế? Nội địa? Chọn thẻ nào? Tín dụng? Ghi nợ? www.mot.gov.vn

Thẻ và thanh toán bằng thẻ