Fundusze inwestycyjne w Polsce

1. Fundusze inwestycyjne w Polsce dr Marcin Dyl Prezes Zarządu Marcin Kowal Doradca Zarządu ds. Prawnych Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami Akademia Ekonomiczna w Katowicach 22 maja 2007

2. Marcin Kowal Doradca Zarządu ds. Prawnych • Zagadnienia wprowadzające: • Kilka słów o historii rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce w aspekcie prawnym • Konstrukcja prawna funduszu i jej konsekwencje • Rodzaje funduszy – podział wg kryterium polityki inwestycyjnej i kryterium ustawowego • Nowe produkty (typy i konstrukcje funduszy)

3. Regulacje prawne dotyczące funduszy inwestycyjnych • Ustawa z dnia 22 marca 1991 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, • Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o funduszach inwestycyjnych, • Ustawa o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2004 r. • (Dz. U. z 2004 r., nr 146, poz. 1546), • Dyrektywa z dnia 20 grudnia 1985 roku w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych dotyczących przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), (85/611/EWG).

4. Konstrukcja prawna funduszu i jej konsekwencje

5. Konstrukcja prawna funduszu inwestycyjnego Fundusz inwestycyjny: jest to osoba prawna tworzona, zarządzana i reprezentowana przez odrębną osobę prawną – towarzystwo funduszy inwestycyjnych – ustawowy organ funduszu. TFI FIZ FIO SFIO

6. Co to jest fundusz inwestycyjny? • Fundusz inwestycyjny to instytucja finansowa, której jedynym zadaniem jest lokowanie powierzonych przez inwestorów pieniędzy w określone instrumenty finansowe • Fundusze inwestycyjne może tworzyć i zarządzać nimi jedynie Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI) • Nazwa fundusz inwestycyjny jest zastrzeżona dla funduszy tworzonych zgodnie z ustawą.

7. Definicja depozytariusza: • Depozytariusz funduszu inwestycyjnego - jest to podmiot zobowiązany na mocy umowy do prowadzenia rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego.

8. Definicja agenta transferowego: Agent transferowy - jest to podmiot zobowiązany na mocy umowy do prowadzenia rejestru uczestników funduszu inwestycyjnego.

9. Rodzaje funduszy – podział wg kryterium polityki inwestycyjnej i kryterium ustawowego

10. Rodzaje funduszy – kryterium ustawowe Dopuszczalne formy prawne funduszy inwestycyjnych na gruncie Ustawy z dnia 27 maja 2004 r. • Fundusz Inwestycyjny Otwarty • Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty • Fundusz Inwestycyjny Zamknięty

11. Fundusz inwestycyjny otwarty • Zbywa i odkupuje jednostki uczestnictwa na żądanie uczestnika. • Jednostka uczestnictwa – jednakowe prawo majątkowe uczestników do udziału w aktywach netto funduszu. • Jednostki są niezbywalne – może je odkupić jedynie fundusz. Jednostki mogą być także przedmiotem zabezpieczenia. • Uczestnikiem może być: a) - osoba fizyczna, b) - osoba prawna, c) jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

12. Specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty • Dopuszczalne ograniczenia w wyborze uczestników funduszu. • Możliwość ograniczenia częstotliwości odkupywania jednostek uczestnictwa. • Możliwość działania rady inwestorów – organu kontrolnego. • Polityka inwestycyjna funduszu zamkniętego. • „Funds of Funds”.

13. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty • Emituje certyfikaty inwestycyjne – papiery wartościowe na okaziciela lub imienne, uprawniające do udziału w aktywach netto funduszu. • Możliwość wykupu wyemitowanych certyfikatów inwestycyjnych. • Emitowanie różnych rodzajów certyfikatów: - publiczne lub niepubliczne, - zróżnicowanych pod względem przysługujących uczestnikom funduszu uprawnień. • Szeroki katalog lokat.

14. Nowe produkty (typy i konstrukcje funduszy)

15. Nowe konstrukcje i typy funduszy inwestycyjnych Konstrukcje funduszy inwestycyjnych: • Fundusze z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa, • Fundusze podstawowe i powiązane, • Fundusze z wydzielonymi subfunudszami.

16. Fundusze z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa • Jednostki typu 1 – różniące się sposobem pobierania opłaty manipulacyjnej, • Jednostki typu 2 – różniące się zakresem uczestnictwa w obciążeniach aktywów funduszu.

17. Fundusz podstawowy i powiązane Przykładowy schemat: FIZ X FIO 1 X FIO 2 X FIO 3 X

18. Fundusze z wydzielonymi subfunduszami Przykładowy schemat: FIO sub FIO obligacji sub FIO akcji

19. Nowe konstrukcje i typy funduszy inwestycyjnych Typy funduszy inwestycyjnych: • Fundusze rynku pieniężnego, • Fundusze portfelowe, • Fundusze aktywów niepublicznych, • Fundusze sekurytyzacyjne (standaryzowane i niestandaryzowane).

20. Fundusze rynku pieniężnego • 100% aktywów Funduszu w: instrumenty rynku pieniężnego oraz depozyty bankowe. • Limity inwestycyjne funduszu inwestycyjnego otwartego.

21. Fundusze portfelowe • Możliwość ciągłej emisji i umarzania publicznych certyfikatów inwestycyjnych. • Portfel inwestycyjne: a) indeksowy, b) bazowy. • Stabilny skład portfela inwestycyjnego.

22. Fundusze aktywów niepublicznych • Fundusz lokuje aktywa w akcje i udziały w spółkach niepublicznych. • Wdrażanie programów restrukturyzacyjnych nabytych spółek. • Wypłacanie przychodów uzyskanych ze zbycia lokat, bez konieczności reinwestycji środków.

23. Fundusze sekurytyzacyjne(standaryzowane i nie standaryzowane) • Sekurytyzacja wierzytelności – nabycie wierzytelności lub praw do świadczeń z wyodrębnionych wierzytelności, w oparciu o które emitowane są certyfikaty inwestycyjne. • Fundusz sekurytyzacyjny standaryzowany: fundusz zamknięty z wydzielonymi subfunduszami, nabywający pule wierzytelności. • Fundusz sekurytyzacyjny nie standaryzowany: fundusz zamknięty, którego uczestnikami mogą być wyłącznie osoby prawne i jednostki organizacyjne – (osoby fizyczne jedynie gdy cena emisyjna certyfikatu jest nie mniejsza niż 40.000 euro).

24. Rodzaje funduszy – podział wg kryterium polityki inwestycyjnej

25. Polityka inwestycyjna funduszu - informuje potencjalnych uczestników, w jaki sposób fundusz zamierza osiągnąć swój cel inwestycyjny. Polityka inwestycyjna określa kategorie lokat funduszu oraz wyjaśnia, jakimi kryteriami będą się kierować zarządzający aktywami funduszu przy wyborze tychże lokat, tak aby fundusz osiągnął zamierzony cel inwestycyjny.Polityka inwestycyjna jest zapisana w statucie funduszu.

26. dr Marcin Dyl Prezes Zarządu • Rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce: • Zasady inwestowania • Zalety i wady inwestowania w fundusze • Rozwój rynku funduszy inwestycyjnych • Obecna sytuacja i perspektywy rozwoju polskiego rynku funduszy inwestycyjnych

27. Zasady inwestowania

28. Przesłanki wyboru funduszu • Horyzont czasowy inwestycji • Cel inwestycji • Akceptacja ryzyka

29. Jaka jest Twoja skłonność do ryzyka? • Czy najważniejsze dla mnie jest unikanie ryzyka? • Jaki poziom ryzyka jestem w stanie zaakceptować? • Czy jestem w stanie zaakceptować poniesienie strat? • Jak wysoką stratę zaakceptuję? • Czy najważniejsze dla mnie są jak najwyższe zyski? • A może najważniejsza jest renoma, reputacja danego TFI?

30. Fundusz akcji Fundusz zrównoważony Fundusz stabilnego wzrostu Fundusz obligacji Fundusz rynku pieniężnego Mniejsze ryzyko, mniejszy zysk Wyższe ryzyko, wyższy zysk Zysk a ryzyko

31. Zalety i wady inwestowania w fundusze

32. Zalety inwestowania w fundusze • Bezpieczeństwo lokowanego kapitału - zapisy ustawy o funduszach inwestycyjnych - obowiązki informacyjne - osobowość prawna funduszu - rola banku depozytariusza - rola agenta transferowego

33. Zalety inwestowania w fundusze • Dywersyfikacja portfela - duża skala zgromadzonych przez fundusz inwestycyjny środków pieniężnych umożliwia mu nabywanie różnych instrumentów finansowych, co prowadzi do rozproszenia ryzyka związanego z pojedynczą inwestycją, na skalę większą niż w przypadku indywidualnego inwestora. - fundusz działa zgodnie z jedną z najważniejszych zasad inwestycyjnych „Nie kładź wszystkich jajek do jednego koszyka” czyli nie inwestuj wszystkich pieniędzy w jedna akcję, obligację. • Dywersyfikacja swojego portfela inwestycyjnego

34. Zalety inwestowania w fundusze • Płynność inwestycji - polega na wyborze czasu rozpoczęcia jak i zakończenia inwestycji. Uczestnik funduszu (otwartego) praktycznie w każdym momencie może nabyć jednostki uczestnictwa wybranego funduszu i tylko od niego zależy kiedy je umorzy, czyli zakończy inwestycję.

35. Zalety inwestowania w fundusze • Zarządzanie oszczędnościami przez specjalistów - Funduszami inwestycyjnymi zarządzają wysokiej klasy specjaliści – doradcy finansowi, którzy muszą być zatrudniani przez TFI, które zarządzają funduszami. Są to osoby, które zdały specjalne egzaminy potwierdzające ich kwalifikacje przed KPWIG. Ocenie Komisji podlegają także kwalifikacje członków zarządów i rad nadzorczych towarzystw funduszy inwestycyjnych.

36. Zalety inwestowania w fundusze • Możliwość bieżącej kontroli stanu swoich oszczędności - wycena jednostek uczestnictwa funduszy dokonywana jest i publikowana w każdym dniu roboczym, w którym odbywa się sesja giełdowa na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Bieżące notowania wartości jednostek uczestnictwa funduszy można znaleźć m. in.:w dziennikach ogólnopolskich, na stronach internetowych towarzystw, na stronach towarzystw w telegazecie, na infoliniach towarzystw funduszy inwestycyjnych. Inwestor, znając ilość jednostek uczestnictwa posiadanych na swoim rejestrze w danym funduszu, w każdej chwili jest w stanie oszacować stan swoich oszczędności w funduszu poprzez pomnożenie ilości jednostek i wartości aktywów netto na jednostkę uczestnictwa w danym dniu.

37. Zalety inwestowania w fundusze • Korzyści skali • Różnorodność oferty • Niskie wymogi kapitałowe W większości przypadków, wysokość minimalnej wpłaty do funduszu jest ustalona na poziomie który jest możliwy do zaakceptowania nawet przez niezbyt zamożnych inwestorów (np. 100 zł), kolejne wpłaty mogą być w nawet niższe.

38. Zalety inwestowania w fundusze • możliwość uczestniczenia w programach systematycznego oszczędzania przeznaczonych dla inwestorów zainteresowanych długotrwałym (kilku-, kilkunastoletnim) oszczędzaniem w funduszu, • prowadzenie indywidualnych kont emerytalnychumożliwiających indywidualne oszczędzanie na emeryturę (dodatkową), • prowadzenie pracowniczych programów emerytalnych przeznaczonych dla pracowników przedsiębiorstw, które podpisały z funduszem umowę o prowadzenie takiej formy oszczędzania na emeryturę dla swoich pracowników.

39. Minusy inwestowania w funduszach • Brak gwarantowanej stopy zwrotu z inwestycji • Opłaty • Ryzyko zmniejszenia zainwestowanego kapitału przy wycofaniu środków w dowolnie wybranym okresie • Brak bezpośredniego wpływu na politykę inwestycyjną

40. Koszty • Inwestowanie w tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych obciążone jest dwoma podstawowymi rodzajami kosztów: - kosztami zarządzania, - opłatami manipulacyjnymi.

41. Rozwój rynku funduszy inwestycyjnych Obecna sytuacja i perspektywy dalszego rozwoju polskiego rynku funduszy inwestycyjnych

45. Rok 2005 „Polska w Europie”

46. Rok 2006 „Polska w Europie”

47. Rok 2006 „Polska w Europie”

49. Kilka słów o Izbie Zarządzających Funduszami i Aktywami

50. Ważne daty • 22.IX. 1997 roku – siedemnastu przedstawicieli towarzystw funduszy powierniczych podpisało akt założycielski Stowarzyszenia Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych w Polsce (STFIwP) • 10.XII. 1997 roku - STFIwP zostało zarejestrowane • 28.X.2004 – na mocy ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146 poz. 1546) została powołana Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami. • Izba Zarządzających przejęła dorobek niematerialny Stowarzyszenia Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych w Polsce i kontynuuje zapoczątkowane przez Stowarzyszenie działania.