Sidik ifrazat sistemi da şlarının müasir müalicə metodları

1. Sidikifrazatsistemidaşlarının müasir müalicə metodları Dr. Asif Cahangirov Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanası Urologiya şöbəsi

2. Etiopatogenez • Hereditar – poligen defekti • Yaş • Cinsiyyət • Coografiya – diyeta, isti və nəm • Su içmə alışqanlığı • Məslək

3. Etiopatogenez • Saturasiya – supersaturasiya • Nukleasiya • Kristal agregasiyası • Kristal əmələgəlməsi

4. Klassifikasiya • Ölçüsünə görə : <5mm, 5-10mm, 10-20 mm, >20mm • Lokalizasiyasına görə : böyrəyin yuxarı, orta və aşağı kaliksi, ləyən, sidik axarının yuxarı, orta və aşağı 1/3 qismi, sidik kisəsi daşı • X-ray xüsusiyyətinə görə : opak, az opak, nonopak

5. Klassifikasiya • Əmələ gəlmə etiologiyasına görə : - infeksiya mənbəyi olmayan : Ca oksalat,Ca fosfat, sidik turşusu - infeksiya mənbəyi olan : Mg ammonium fosfat, karbonat apatit, ammonium urat - genetik : sistin, ksantin , dihidroxiadenin - dərman daşları

6. Diagnoz – Görüntüləmə • Klinika • USM : sens – 78%,spes – 31% • Icmal rentgenografiya: sens- 44-77%, spes-80-87% • İVU : sens- 51-87%, spes - 92-100% • Kontrastsız spiral KT : sens – 94-100%, 92-100% Kəskin böyrək sancısında - KT

7. Diagnoz - laboratoriya • Sidiyinümumi analizi • Qanda kreatinin, sidik turşusu, ionize Ca, Na, K, qanın ümumi analizi, CRP • Daşın analizi • Metabolik dəğərləndirmə

8. Medikal • Böyrək sancısının müalicəsi : Spazmolitiklər, QSİP, Alfa- blokatorlar, opioidlər- MET • Xemolizis: - Perkutan və oral – infeksiya və urik asit daşlarında : Hemiakridin, Suby`G, THAM • Preventiv mualicə

9. Daşın obstruksiya yaradan yerlər

10. EŞDL • 1980 ci illərin başında istifadəyə başlandı • Göstərişlər : -2sm`ə qədər böyrək daşları, -1sm`ə qədər sidik axarı daşları • Əks göstərişlər: - hamiləlik, - qanama diatezləri, - kontrol altına alınabilməyən infeksiya, - skeletal malformasiya və ağır obez xəstə, - aortal anevrizma, - daşın distalində anatomik obstruksiya

12. ESDL • Yan təsirləri və ağırlaşmalar - Hematoma - tubulyar, vaskulyar və interstisiyal dəyişikliklər, nefron zədələnməsi - Daş yolu - qalan fragmentlərin yenidən böyüməsi - böyrək sancısı - bakteriuriya, sepsis - disritmiya - Hipertoniya

13. Endourologiya • Ureterorenoskopiya və ureterolitotripsiya • Retrograd intrarenal cərrahiyyə • Perkutan nefrolitotripsiya • Mikroperkutan nefrolitotripsiya • Sistolitotripsiya

14. Daş qıran alətlər • Pnevmatik

15. Ultrasonik

16. Holmiyum Lazer

17. Ureterolitotripsiya • Sidik axarında daşın parçalanması • Hər üç daş qıran alət istifadə olunabilər, ancaq ən üstünü Ho-lazer • Ağırlaşmalar 9-25%: intraoperativ (mukozal yaralanma, perforasiya, avulsiya, qanaxma), erkən (hərarət yüksəkliyi, sepsis, qanaxma) gec (ureteral darlıq və VUR)

18. Ureterolitotripsiya- Alətlər • Rigid URS

20. Stone Cone ™

21. RİRS • 2 sm`ə gədər böyrək daşlarında • Pekutan vəya EŞDL icra olunabilməyən, böyrəyin aşağı kasa daşlarında • Yüksək maliyyətli texnologiya • Xüsusi təlim

23. Perkutan Nefrolitotripsiya • 1980 ci illərdə başladı • 2 sm dən böyük və mərcanvari böyrək daşlarında • Obstruktiv anatomik uropatilərdə • Aşağı kasa daşlarında • Obez ve diğər anatomik anomaliyalarda • EŞDL və URS başarısız olubsa • Transplantasiya olmuş böyrəkdə

24. Əks göstərişlər ümumi anesteziyaya olan bütün əksgöstərişlər koagulopatiya kontrol altına alınabilinmeyen infeksiya bağırsağın atipik yerləşməsi törəmənin olması hamiləlik

25. Supin və pron vəziyyətdə • X-ray vəya US istifadə olunur • Pnevmatik vəya Ultrasonik qırıcı

26. Ağırlaşmalar • Qanaxma • Urinoma • Hərarət • Sepsis • Torakal ağırlaşmalar • Organ yaralanması • Mortalite (0-0.3%)

27. Alətlər - Nefroskop

30. Supine vəziyyətdə PCNL • Hər xəstəyə mümkün deyil, uygun alətlərin olmasını tələb edir (fleksibl URS) • Qısa əməliyyat vaxtı • Eyni zamanda retrograd transuretral manipulyasiya • Opertor üçün daha çox əlverişli pozisiyalar • Anesteziya daha rahat

32. Mikro PNL • Kiçik ölçülü böyrək daşlarında