Medya Okuryazarlığı

1. MedyaOkuryazarlığı DERS PLANI YRD. DOÇ. DR. GÜLÜM ŞENER

2. DERSİN AMACI VE KAPSAMI Medyametinleribirerkurgudur. Derstegazete, televizyon, radyo, internet, açıkhavagibifarklıiletişimmecralarındayeralanmedyametinlerininüretimsüreciveinşaedilenanlamlaranalizedilerekmedyadangelenmesajlarıneleştirelbirbiçimdeokunmasısağlanacak, medyametinlerisiyasi, ekonomikvekültürelbağlamlarıylaelealınacak, ayrıcametin-okurilişkisigözönünealınarakmedyametinlerininalımlanmasürecinedeğinilecektir.

3. DERSİN KAZANIMLARI Dersteöğrencilere, medyanıntoplumsalrolünükavramaveaçıklayabilme, medyamesajlarınakuşkucuyaklaşma, mesajlarınaltındaki ‘niyeti’ değerlendirme, medyanınayrımcıdilinitespitetme, medyamesajlarınımüzakereetme, toplumvebireyleriçindahayararlıbirmedyayapısınınvemedyadilininnasılkurulabileceğinedairfikirgeliştirmegibibecerilerkazandırılmasıhedeflenmektedir.

4. TEMEL KAYNAKLAR NurçayTürkoğluveMedlaCinmanŞimşek (ed.), MedyaOkuryazarlığı, Parşömen, İstanbul, 2011. MutluBinarkve Mine GencelBek, EleştirelmedyaOkuryazarlığı, Kalkedon, İstanbul, 2007. Kemal İnal, MedyaOkuryazarlığıElKitabı, Ütopya, Ankara, 2009. MedyaOkuryazarlığı El Kitabı, http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/documents/profesyoneller_icin_medya_egitimi.pdf http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/

5. 1.HAFTA İşlenecekkonular: • Medyaveilişkilikavramlaragiriş (iletişim, kitleiletişimi, yenimedya vs.) • Medyanınkısatarihi • Medyaokuryazarlığıkavramı • Medyaokuryazarlığınedengerekli?   Sınıfiçiuygulama: Çeşitlimedyametinlerininanlamlarıüzerinetartışma. Okuma metni: MeldaCinmanŞimşekveNurçayTürkoğlu, MedyaOkuryazarlığı, Parşömen İstanbul, 2011 kitabınıniçindekişubölümler: • MedyayıDoğruOkumak, Yaseminİnceoğlu, s. 19-24. • MedyaOkuryazarlığı: NedenGerekli?, GüldenTreske, s. 25-36 • OkuryazarlıktanMedyaokuryazarlığına: ŞifrelerinOrtaklığınıAramak, NurçayTürkoğlu, s. 254-260. Blog yazısı: Medyaylailişkiniz ne boyutta? Günde, haftada ne kadarsüreylegazeteokuyorsunuz, tvizliyorsunuz, radyodinliyorsunuz, internettegeziniyorsunuz? Hangienformasyonu (eğlence, eğitim, haber, yeniçıkanürünler, popülerkültür vs.) en çokhangimecradanalıyorsunuz? Medyanınhayatınızdakirolünüanlatın, olumluveolumsuzyönlerinibelirtin. Medyada size rahatsızedenneler?

6. 2. HAFTA İşlenecekkonular: • Birendüstriolarakmedya. • Medyanınekonomisivereklamlagöbekbağı • Medyadasahiplikyapısı, tekelleşmeveçoksesliliksorunları Uygulama: Ulusalgazetelerin ilk sayfalarıincelenerekhaberçeşitliliğitartışılacaktır.   Okuma metni:   • Adorno & Horkheimer, KültürEndüstrisi, AydınlanmanınDiyalektiğikitabınıniçindekibölümbaşlığı, Kabalcı, İstanbul, 2010, (sayfanumarasınıhatırlamıyorum) • Prof. Dr. GülserenAdaklı’nınblogu: http://gulserenadakli.wordpress.com/author/gulserendipity/ • Blog yazısı: Seçtiğinizbirgünlükgazeteninya da aylıkdergininiçerisindeyeralanreklamlarınhaberlerevediğeryazılaraoranınıhesaplayın? İncelediğinizyayındareklamolmasa da ‘reklamkokan’, markalaraatıftabulunanhaberler, köşeyazıları vs. bulunuyor mu?

7. 3. HAFTA İşlenecekkonular: • Tüketimolgusu • Medyatüketimisüreklikılar, yeniihtiyaçlarvetüketicileryaratır. • Medya, tüketim, küreselleşmeolgularıarasındakiilişkininaçıklanması.   Uygulama: Reklamfilmianalizi Okuma Metni:   • John Berger, GörmeBiçimleri, Metis, İstanbul, 1995, s. 129-154 (7. Bölüm). • SonerYağlı, “GündelikHayatımızdaAkılTutulması: MedyaUygulamalarındaTüketimİdeolojisininİzleriniSürmek”, Gündelik Hayat veMedyakitabıiçinde, editor SeldaİçinAkçalı, Ebabil, Ankara, 2006, s. 5-42.   • Blog yazısı: Birreklamfilmiseçipinceleyin. Ürünü/markayıdahaçekicikılmak, akıldakalmasınısağlamaküzere ne gibiteknikler (sözel, görsel, işitsel) kullanılmış?

8. 4. HAFTA İşlenecekkonular: • Medyaanlaminşaeder, gerçekliğikurar. • Medyaolaylarıbelirliçerçevelerdenyansıtır, tarafsızdeğildir. • Medyadaideolojivetemsiller Sınıfiçiuygulama: Farklısiyasigörüştenüç-dörtgazetenin 1. sayfadakigündemlerininkarşılaştırılması. Okuma metni: • ÇilerDursun, TV Haberlerindeİdeoloji, Ankara, İmge, 2014, s. 23-90. • Graeme Burton, GörünendenFazlası, Alan Yayıncılık, İstanbul, 1995, s. 90-133. Blog yazısı: Farklısiyasigörüştenüçyayınorganındayayınlananhaberleri (gazete, web sitesi, TV vs.) birhaftaboyunca her güntakipedin. Gündemleriarasında ne gibifarklargözlemlediniz? Aynıhaberlerinasılfarklıyansıtıyorlar? Haberlerdekimleringörüşlerinebaşvurulmuş? Kendiideolojilerinegörenasılbirhaberdilikullanıyorlar?

9. 5. HAFTA İşlenecekkonular: • Söylemnedir? • Medyadasöylem (ler) • Eleştirelsöylemçözümlemesi • Türkiye’demodernlikvemuhafazakarlıksöylemleri Sınıfiçiuygulama: Muhafazakarve modern kadındergilerininkarşılaştırmalıanalizi. Okuma metni:   • TezcanDurna & ÇağlaKubilay, “SöylemKuramlarıveEleştirelSöylemÇözümlemeleri”, (iç.) MedyadanSöylemler, TezcanDurna (der.), Libra, 2010, s. 47-82. • HülyaUğurTanrıöver, ‘Modern’ TürkiyeveTelevizyonDizileri, (iç.) Senbenim Kim olduğumuBiliyorMusun?, (ed.) HülyaUğurTanrıöver, Hil, İstanbul, 2008, s. 205- 236. • Blog yazısı: Seçeceğinizbirdiziyi modern vegelenekselyaşampratikleriaçısındankarşılaştırarakanalizediniz. Modernliğivegelenekselliğihangikarakterlertemsiletmektedir? Yaşambiçimleriarasında ne gibifarklarbulunmaktadır? Dizide modern vegelenekçatışmaktamıdır? Uzlaşmaiçinde mi verilmektedir?

10. 6. HAFTA İşlenecekkonular:   • 21. yüzyıldasınıfkavramı • Medyanınhedefkitlesikimdir? • Medyadasınıftemsilleri Sınıfiçiuygulama: İşcinayetlerihaberlerininverilişbiçimiüzerinebirtartışma. Okuma Metni: • ErolNezihOrhon, “TelevizyonveGazeteHaberlerinde “1 Mayıs” Temsilleri: BirMedyaokuryazarlığıÇalışması”, içindeMedyaOkuryazarlığı, MeldaCinmanŞimşekveNurçakTürkoğlu, Parşömen, İstanbul, 2011, s. 193-200. • HakanErgül, EmreGökalp, İncilayCangöz, “Medya Ne ki… Her şeyYalan!”, İletişim, İstanbul, 2012, s. 53-68. Blog yazısı: Dizilerdesınıftemsilleriniinceleyin. Seçtiğinizbirdizidefarklısınıflaramensupkarakterlernasılyansıtılmaktadır? Görünüşleri, yaşamkoşulları, beğenileri, zevkleri, ail eve özelilişkileribağlamındadeğerlendiriniz.

11. 7. HAFTA İşlenecekkonular: • Toplumsalcinsiyetkavramı • Medyadatoplumsalcinsiyetrollerinintemsili Sınıfiçiuygulama: Kadınprogramlarınınanalizivevideokliplerdekadınveerkektemsilleri. Okuma metni: • VolkanYücel, “GöreveÇağrılanErkeklikTürkDizilerindenFırlayanKutsalAileKahramanları”, “dizimbaşladı! Kapat, sonraanlatırım…” kitabınıniçinde, der: AslıKotaman, AhuSamavUğursoy, ArtunAvcı, h2o, İstanbul, 2011, s. 77-94. • Judith Williamson, “KadınBirAdadır: DişillikveSömürgecilik”, Eğlenceİncelemelerikitabıiçinde, haz. Tania Modleski, Metis, 1998, s. 135-155. • KAOS GL MedyaKılavuzu, http://www.kaosgldernegi.org/resim/kutuphane/dl/medya_klavuz.pdf Blog yazısı: TV dizilerindeçizilenkadın-erkekrolleriniirdeleyiniz. Kadınlarveerkeklergelenekselrollerde mi yoksa modern rollerde mi temsiledilmektedirler?

12. 8. HAFTA İşlenecekkonular:   • Medyadamilliyetçilik • Medyadaetnikvedinigruplarıntemsili • Medyadanefretsöylemi • Nefretsöyleminekarşıprojeler Sınıfiçiuygulama: Sosyalmedyadanefretsöylemianalizi. Okuma metni: • MeryemOkumuş, “MuhafazakarModaDergilerive Din”, (iç.) Medyave Din, (ed.) Mete Çamdereli, KöprüKitapları, İstanbul, 2014, s. 93-126. • Nefretsöylemi: http://nefretsoylemi.org/ • MedyadaNefretSöylemi, Yaseminİnceoğlu, http://www.nefretsoylemi.org/resimler/20091110728113056.pdf Blog yazısı: Seçeceğinizbirgazete, internet ya da TV haberindenefretsöylemiiçerenunsurları, ifadeleritespitedin. Nefretsöylemikimeyöneliktir? Medyadanefretsöylemininönünegeçilmesiiçinnelerönerirsiniz?

13. 9. HAFTA İşlenecekkonu:   • Modern kentler, metropoller • Neoliberalizmvekentseldönüşümmiti • ‘İstanbullu’ medya • Medyadakentseldönüşümtemsilleri Sınıfiçiuygulama: Kentselsosyalhareketlerinmedyadatemsilininincelenmesi. Okuma metni: • http://mulksuzlestirme.org/ • RadikalgazetesimuhabiriElifİnce’ninyazıları: http://www.radikal.com.tr/arama/muhabir=elif_ince&siralama=tarihe_gore_azalan/ • http://mutlukent.wordpress.com/ Blog yazısı: Ulusalbasındakentinizleilgiliçıkanhaberlerişöylebirtarayın. Ulusalbasındakentinizhangiözellikleriyleyeralmakta? Ne gibistereotipleştirmelerkullanılmakta? Bu özelliklerkentinizi ne kadaryansıtmakta? Nedenleriyleaçıklayın.

14. 10. HAFTA İşlenecekkonular:   • Medyayıherkesfarklıokur. • Kodlama-Kodaçım • Etkiaraştırmalarıvealımlamakuramları Sınıfiçiuygulama: Gösterilecekmedyametninin her biröğrencitarafındandeğerlendirilmesi. Okuma metni: • Stuat Hall, “KodlamaveKodaçım”, (iç.) Söylemveİdeoloji, (haz.) BarışÇobanveZeynepÖzarslan, Su Yayınları, İstanbul, 2003, s. 309-326. • Graeme Burton, GörünendenFazlası, Alan Yayıncılık, 1995, s. 196-216. • Blog yazısı: Ailenizve/veyaarkadaşlarınızdanbeşkişiylekişiselgörüşmeyapın. En çokhangi TV Programınıizliyorlar? Neden? TV’de en çoksevdikleriveözdeşleştiklerivehiçsevmediklerikarakterlerkimler? Neden? Sonuçlarıblogunuzdapaylaşın.  

15. 11. HAFTA İşlenecekkonu: • Manipülasyon, dezenformasyon, misenformasyon Sınıfiçiuygulama: Gezieylemlerindesosyalmedyadayeralandezenformasyonörneklerininincelenmesi. Okuma metni:   • SerdarKarakay, “TürkMedyasındaHaberinManipülasyonuveDezenformasyon”, (iç.) MedyaOkuryazarlığı, MeldaCinmanŞimşekveNurçayTürkoğlu, Parşömen, İstanbul, 2011, s. 269-272. • Blog yazısı: Türkiye’deulusalbasınınOrtadoğu’dakisavaşıyansıtmabiçiminiinceleyin. Medyakimintarafında? Hangihaberiöneçıkarıyor? Hangihaberigizliyor? Medyanınsöylemiilehükümetinsöylemibirbiriyleörtüşüyor mu?

16. 12. HAFTA İşlenecekkonular: • Medyadaşiddet • Medyaveşiddetilişkisinedairkuramsalyaklaşımlar • Medyanınpsikolojiketkileri Sınıfiçiuygulama: Şiddetiçeriklibirçizgifilminanalizi.   Okuma metni: • EdibeSözen, MedyatikHafıza, Timaş, İstanbul, 1997, s. 92-116. • David Trend, MedyadaŞiddetEfsanesi, YKY, İstanbul, 2008, s. 44-79. Blog yazısı: Medyadaşiddetnedenvar? Şiddetinazaltılmasısizcemümkünmü? Neleryapılabilir? Önerileriniznelerdir? Birfikiryazısıyazın.

17. 13. HAFTA İşlenecekkonular:   • Kamusalalanolarakmedya • Medyavedemokratikişlevleri • Yenimedyavedemokrasi Sınıfiçiuygulama: TV’detartışmaprogramlarınınincelenmesi. Okuma metni: • HasanBülentKahraman, “TV’detartışmakya da GladyatörAydınlar”, KitleKültürüKitlelerinAfyonu, HasanBülentKahraman, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2003, s. 243-245. • James Curran, “MedyaveDemokrasi: YenidenDeğerBiçme”, Medya, Kültür, Siyasetiçinde, der: Süleymanİrvan, Ark, 1997, s. 179-198. • BeybinKejanlıoğlu, “MedyaÇalışmalarındaKamusal Alan Kavramı”, Kamusal Alan (iç.), meralÖzbek (ed.) , Hil, İstanbul, 2004, s. 689-714. Blog yazısı: Sosyalmedyanıntartışmakültürünekatkısınedir? Twitter, Facebook gibisosyalağsitelerisizceçoğulculuğun, demokratikkatılımıngelişmesinekatkıdabulunuyor mu? Yoksadahaçoktoplumsalkutuplaşmayamınedenoluyor? Örneklervererekdüşüncelerinizaçıklayın.

18. 14. HAFTA İşlenecekkonular: • Transmedyakavramı • Transmedyametinlerinanalizi Sınıfiçiuygulama: Küreseltransmedyametinlerininanalizi. Okuma önerisi:   • EmetGürel, veÖyküTığlı, “SosyalMedyaylaYaratılanYeniDünya: TransmedyaAnlatım”, (iç.) MedyaEleştirileri 2013, SosyalMedyaveAğToplumu 1-Kitle İletişimindeYaşananDeğişimler, (ed.) Can BilgiliveGülümŞener, ReklamYaratıcılarıDerneği, İstanbul, 2013, s. 39-84. • ŞirinDilli, ‘ÇokluMedyadaHikayeAktarımı’ ve ‘MedyalararasıHikayeAnlatıcılığı’: İletişimSürecindekiDeğişiklikleriİncelemekİçinİkiYeniKavram, MedyaEleştirileri 2013, SosyalMedyaveAğToplumu 1-Kitle İletişimindeYaşananDeğişimler, (ed.) Can BilgiliveGülümŞener, ReklamYaratıcılarıDerneği, İstanbul, 2013, s. 113-130. Blog yazısı: Seçtiğinizbirtransmedyametnininfarklımecralaragörenasıluyarlandığınıaçıklayın.

19. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME • Derstebaşarınotunun% 50’sini vizeve final sınavları, % 50’sini ise blog yazılarıoluşturmaktadır. • Okuma metinleri: Her haftabelirtilenokumametinlerinibiriktirmeden, düzenliolarakokuyarakvizeve final sınavlarınahazırlanabilirsiniz. Vizeve final sınavlarındabumetinlerleilgilisorulargelecektir.

20. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Blog yazıları: Her haftaönerilenkonuyagörearaştırmayaparakkişiselblogunuzdabirdeğerlendirmeyazısıyazmanızbeklenmektedir. Yazınınuzunluğununbirönemiyoktur, ancakyazınızözgünolmalı, konuyuyeterinceaçıklamalı,analitikvebilimselbirdilleyazılmalıdır. Her haftaderstenen geçbirgünönceblog yazınızıgulumsener@gmail.comadresineiletmenizgerekmektedir. Dönemsonundatoplam 14 blog yazısıvevizeve final sınavlarıüzerindenbaşarınotunuzverilecektir.

21. DERSİ NEREDE TAKİP EDEBİLİRİM? • SINIFTA (Devamzorunluluğu % 70’tir. Devamsızlıktankalanöğrenciler final sınavınaalınmamaktadır.) • WORDPRESS’TE: Derseilişkinmateryaller (dersplanı, powerpointsunumlar, kitapönerileri, videolar vs.) https://gulumhoca.wordpress.com/adresindepaylaşılacaktır.

22. HEPİNİZE BOL OKUMALI VE ÜRETKEN BİR AKADEMİK YIL DİLERİM…