Medya Metinlerinin Okunması

1. Medya Metinlerinin Okunması

2. Günlük hayatın çoğu ilişkisi medyaya göre medyada kuruluyor ve düzenleniyor. Yazı, bilgi, ses ve görüntü; bunlar her gün, her an ve her yerde defalarca maruz kaldığımız kitle iletişim araçlarının bize olan yansımalarıdır.

3. Kitle iletişim araçları hayatımızı çok yönlü etkiler, hatta biçimlendirir. “Medya bize yeni değerler, alışkanlıklar ve ideolojiler aktarır ya da kazandırır. “Medyadan etkilenmeyen, medyasız yapabileceğini iddia eden ve medyaya hayatında hiç yer vermeyen birini bulmak neredeyse mümkün değildir.

4. Kişi, okuduğu veya bir başkasından dinlediği her şeye nasıl kayıtsız şartsız inanmıyorsa, medyaya da aynı şekilde “sorgulayıcı tavırla” yaklaşabilmelidir. Sözlerle söylenmeyen, görüntüyle gösterilmeyen, yazıyla yazılmayanların olabileceğinin, her şeyden önce medyanın da bir ideolojisi ve dünya görüşü olduğunun farkına varılmalıdır.

5. Her istediğini gösteren/anlatan/yazan/çizen özgür bir medyanın doğru okunması, toplumun ilerlemesini ve gelişimini sağlayacak unsurların belki de en önemlisidir. İşte medya okuryazarlığı, bireyin bu yönde gelişimi üzerinde önemli rol oynayan bir kavramdır.

6. Medyanın masaya yatırılarak incelenmesi: Bu yaklaşımda haber kaynakları araştırılmakta, çeşitli kaynaklardan gelen haberler birbirleriyle karşılaştırılmakta, haberi ve programı oluşturan mekanizmalar araştırılmakta, bunlara yön veren eğilimler ya da çıkarlar saptanmaktadır.

7. Medyayı “Okumak” … Medya metinleri nasıl işlemektedir? Bu metinler anlamı nasıl üretmektedir? Medya kurumları ve endüstrileri nasıl örgütlenmektedir? Medyanın izler-kitlesi medya ürünleri, teknolojileri ve kurumlarını nasıl anlamlandırmaktadır?

8. 1-Medya kurgusaldır: Hiçbir kitle iletişim aracı, dışsal gerçeği olduğu gibi, doğru, eksiksiz yansıtamaz. Bir gerçekliğin medyada yer alması, bir dizi karar, değerlendirme ve filtreleme süreciyle gerçekleşir. 2-Medya gerçekliği kurgular: Yaşadığımız ortam hakkındaki bilgi ve değerlendirmelerimiz bu kurgulanmış gerçekler eliyle sağlanır.

9. 3-İzler-kitlenin analiz becerilerinin oluşturulması: İzler-kitle, içinde yer aldığı toplumsal grubun özelliklerine göre medyadan aldığı anlamı içselleştirir ya da çözümler. 4-Medyanın tecimselliğinin (parasal- maddi kaygı) deşifre edilmesi: Medyada mülkiyet ve piyasa ilişkileri belirleyicidir. Medyanın okunması bu bağlantıların farkına varılmasını sağlamayı amaçlar.

10. 5-Medya iletilerinin ideoloji ve değerler üzerine kurulması: Medyanın yayın politikasında benimsediği değerler, toplumun genel kabul gördüğü değerler olarak iletilir. 6- Medyanın siyasal ve toplumsal bağlantılarının olması: Bu bağlantılar gündemimizi oluşturur ve toplumsal değişimi etkiler.

11. 7-Medyada biçim ve içeriğin yakından ilişkili olması: Her aracın kendine özgü anlatımı vardır ve farklı anlatımlar farklı anlamlar yaratır.

12. Medya ve Manipülasyon? Fransızca kökenli bir kelime olan manipülasyon “ekleme, çıkarma ve yönlendirme yolu ile bilgileri değiştirme” olarak tanımlanmaktadır.

13. Haberin İletilmesi ve Manipülasyon Haber fotoğrafçılığı – haberi anlatır • Haberi destekler • Güven ve inanılırlık sağlar

14. Fotoğrafın konusuna dışardan müdahale yapılmış mı? • Fotoğraf çekilmeden önce herhangi bir düzenleme, olayın akışına herhangi bir müdahale olmuş mu? • Fotoğraf çeşitli kimyasal formüllerle değişime uğratılmış mı? • Çekilen fotoğraf bir ideolojiyi ya da fikri empoze etmek için mi kadrajlanmış? • Fotoğraf özgün mü? Taşıdığı bilgiler ve uyandırdığı etki, o an olup bitmekte olan olayın aslına sadık mı?

17. Körfez Savaşı ve Karabatak

18. 1992 Körfez Savaşında yapılan katliam, hak ihlalleri, asker ve sivillerin öldürülmesini kamufle etmek için Tvler, basın kuruluşları ve kamuoyu Amerikan kaynaklı propagandacılar tarafından kasıtlı olarak yönlendirilmiş ve petrole bulanmış karabatağın acındırıcı fotoğrafı tüm dünya medyasına servis edilerek hedef saptırıldığı iddia edilmektedir.Üstelik bu fotoğrafın savaş bölgesinden çekilip çekilmediği bile şüphelidir.

19. Medyayı Okumak Neden Önemlidir? -medyanın fikir, bilgi ve haberi bir başkasının bakış açısıyla nakletmek üzere kurulduğunu anlamak, -duygusal etki oluşturmak için özel tekniklerin kullanıldığını anlamak, -bu tekniklerin amaçladıkları ve doğurdukları etkilerin ayırdına varmak,

20. -medyanın bazı kişilerin yararına çalıştığını, bazılarını ise dışladığını anlamak, -medyadan kimin yararlandığını, kimin, neden dışlandığı sorularını sormak ve cevabını bulmak, -alternatif bilgi ve eğlence kaynakları aramak,

21. -medyayı kendi yararı ve zevki için kullanmak, -edilgen olmak yerine aktif olmak, -yeni öğrenme kültürü olan dijital okuryazarlığa hazırlanmak (dezenformasyonun engellenmesi, hangi bilginin doğru ve güncel olduğunu iyi tespit edebilmek)

22. ALT METİN Alt-metin bir metnin gerisinde başka metinlerin bulunduğunu bildirir. Ana-metin alt-metin adı verilen önceki bir metnin yeniden yazımıdır.

23. Bir TV programı, roman ya da gazete makalesine ne anlam vereceğimizi, hayatımızda olup biten diğer olaylar şekillendirir.

24. Medyayı Okurken… İçerik Çözümlemesi; İletilerin açık, aşikar içeriğinin nesnel, ölçülebilir ve doğrulanabilir bir açıklamasını yapabilmek amacıyla kullanılmaktadır.

25. Sözcüklerin Sayılması • Medyada Cinsiyetçi Tutumlar (Reklamlarda ve dizilerde sunulan kadın imajı) • Medyada Çocuğun Sunumu (Reklamlarda ve dizilerde çocuk sunumu) • Medyada Spor Sunumu • Medyada Müzik Sunumu • Medyada Şiddet Ögesinin Sunumu

26. Neden Televizyon İzliyoruz?

28. Gereksinimlerin Toplumsal Kökeninde; 1- İzleyici etkindir. Programın içeriğini seçer ve kullanır. 2- İzleyiciler kendi gereksinimlerine en iyi doyumu sağlayacak medyayı ve programları özgürce seçerler. Medya yapımcısı programın kullanım biçimlerinin farkında olmayabilir, farklı izleyiciler aynı programı farklı gereksinimlerini gidermek amacıyla kullanabilirler.

29. 3- Medya, doyumun tek kaynağı değildir. (tatile gitmek, spor yapmak, müzik dinlemek vb.) medyanın kullanıldığı gibi kullanılabilir. 4- Medya kültürel anlamda aktarım yapmada temel ideolojileri, egemen söylemleri kullanmaktadır.

30. Popüler Medya Metinleri… Evlilik? Mutluluk? Aldatmak? Gençlik?

31. Case: Yarışma Programları Yarışma Programlarının Kullanımı • grup; Kendini Takdir Etmek İsteyenler • Kendimi uzmanlarla karşılaştırabilirim • Programa katıldığımı ve başarılı olduğumu hayal edebilirim • Desteklediğim tarafın kazanmasından memnun olurum • Yarışmacıların yaptıkları yanlışlara gülerim

32. 2. grup; Toplumsal Etkileşim İçin İzleyenler • Yarışmalar hakkında başkalarıyla konuşmak isterim • Benimle yarışmayı izleyen insanlarla yarışmayı severim • Ailemle yanıtları aramayı severim

33. 3. grup; Heyecan İçin İzleyenler • Sıkıntılarımı bir süre unutmayı severim • Kazananı tahmin etmeye çalışırım • Doğru yanıtı verirsem kendimi iyi hissederim

34. 4. Grup; Eğitim Amaçlı İzleyenler • Sandığımdan daha bilgili olduğumu öğrenirim • Kendimi geliştirdiğimi düşünürüm • Bazı sorular üzerinde daha sonradan düşünürüm • Eğitici buluyorum

35. 5. Grup, • Uzmanların küçük düşmesini görmek güzel bir şey • Yarışmacıların yanlışlarını görmek eğlendirici 6. Grup • Hem bir şeyler öğrenip hem eğlenmek güzel • Yeni şeyler keşfetmeyi severim

36. 7. Grup; • Yanıtları tahmin etmeye çalışırım 8. Grup, - Zaman kaybından başka bir şey değil

37. Doyum Kategorileri 1- OYALANMA • Gündelik yaşamın sınırlamalarından kaçmak • Sorunların verdiği sıkıntılardan kaçış • Duygusal deşarj

38. 2- KİŞİSEL İLİŞKİLER -Arkadaşlık Etme (evde ses olması, yalnızlık duygusunun giderilmesi) -Toplumsal Fayda (toplumsal etkileşim, herkesin izlediği diziyi izlememek geçici bir dışlanma duygusu yaratabilir)

39. 3- KİŞİSEL KİMLİK • Kişisel Referans (izleyici programları gerçek yaşamlarıyla karşılaştırma yapmak amacıyla kullanır) • Gerçekliğin Keşfi (Program karakterleriyle benzerlik kurmak) • Değer Pekiştirme (Programın aile bağlarının önemini anımsatması)

40. 4- GÖZETİM Dünya hakkında bilgi edinmek, başkalarının neler yaptığını merak etmek duygusu üzerinden okunmaktadır

41. Diziler… Kahramanlarla özdeşleşmeyi seviyorum Dizi hakkında başkalarıyla konuşmayı seviyorum Programdaki olayla karşılaşsam nasıl üstesinden gelebileceğimi hayal etmeyi seviyorum Heyecanlanmak ve bir dahaki bölümü beklemek güzel

42. Yeni Medya Okuryazarlığı Yeni Medya: gelişen internet ve mobil teknolojilerle ortaya çıkan bir iletişim ortamıdır.

43. Yeni Medyanın Özellikleri • Dijitallik • Etkileşimsellik • Çoklu ortam özelliklerine sahip olması • İçeriklerin kullanıcılar tarafından oluşturulması • Yayılım ve sanallık

44. Yeni Medya … • Anında mesajlaşma • Elektronik posta • Elektronik ticaret • Çevrimiçi sohbet • İnternet sitelerinde arama yapmak • Çevrimiçi bilgiyi okuma/değerlendirme/yorum yapma • Blog (ağ günlüğü) oluşturma • İnternet sitesi yürütmek • Sosyal paylaşım ağlarına katılmak • Fotoğraf işlemek ve paylaşmak • Çevrimiçi tartılma gruplarına katılmak

45. Yeni Medya Okuryazarlığı? Teknolojik gelişmeler medya kullanım alışık anlıklarımızı da dönüştürmektedir. Geleneksel medya okuryazarlığı, “çeşitli biçimlerdeki medya iletilerine erişim, onları çözümleme, eleştirel olarak değerlendirme ve üretimlerini” kapsamaktadır. Kısaca birey, farklı kaynaklardan gelen bilginin inanırlığı hakkında değerlendirme yaparak medyayı akıllıca ve etkili biçimde kullanmalıdır.

47. Erişim: bireylerin uygun medya ve teknolojik araçları bulma, seçme, kullanma, ilişkili bilgileri ve fikirleri başkalarıyla paylaşma becerisidir.

48. Analiz ve Değerlendirme: Bireyin çeşitli türdeki iletilerin olası etkilerini ve sonuçlarını dikkate alarak yazarını, amacını, görüş açısını belirleyerek, içeriğin kalitesi, doğruluğu ve güvenirliğini eleştirel düşünme becerileriyle değerlendirmesidir.

49. Oluşturma; kullanıcının kendi içeriğini oluştururken, görüntü, ses ve yeni teknolojilerden yaratıcı bir içerik oluşturmasıdır.

50. Yansıtma; toplumsal sorumluluğunun bilincinde olarak kişinin kendi kimliğini, deneyimlerini ve iletişim davranışlarını etik ilkeler doğrultusunda yürütme becerisidir