David Hume 1771-1776

1. David Hume 1771-1776

2. Από τα δεδομένα των αισθήσεων… • Όραση • Ακοή • όσφρηση • Αφή • Γεύση …Στις εντυπώσεις Χρώματος Ήχου Οσμής Υφής Γεύσης

3. …και στο ερώτημα 1: • Υπάρχουν συνεχή και συμπαγή υλικά αντικείμενα που προκαλούν τις εντυπώσεις; • [Αδυναμία εξαγωγής ασφαλούς συμπεράσματος –κατά τον Hume-]

4. …στο ερώτημα 2 : • Υπάρχει ενιαία ψυχή, όπως υποστήριζε ο Ντεκάρτ; • «Όχι», απαντά ο Χιούμ

5. Πώς επεξεργαζόμαστε συνήθως τις εντυπώσεις; • Τις τοποθετούμε στο χώρο και το χρόνο • Παρακολουθούμε τη διαδοχή των φαινομένων • Ωστόσο : • Δεν νομιμοποιούμαστε να μιλάμε για αιτιώδεις σχέσεις ούτε για φυσικούς νόμους • Άρα : • Υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο τα πράγματα-φαινόμενα να παρουσιαστούν στο μέλλον διαφορετικά απ’ ό,τι σήμερα

6. Με τα λόγια του Χιούμ(Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση, βιβλίο α: Για τη νόηση, εισαγωγή –μετφρ, Μαρία Πουρνάρη, XIV κεφάλαιο: «Για την ιδέα της αναγκαίας σύνδεσης».20.εκδ.Πατάκη, Αθήνα 1988, σ.317-318) «Η αναγκαία σύνδεση μεταξύ αιτιών και αποτελεσμάτων είναι το θεμέλιο της συναγωγής μας από τις πρώτες στα δεύτερα. Το θεμέλιο της συναγωγής μας είναι η μετάβαση που προκύπτει από την καθ’έξιν ένωσή τους. Συνεπώς αυτά τα δύο είναι το ίδιο το πράγμα. […]Για να συνοψίσουμε, η αναγκαιότητα είναι κάτι που υπάρχει στον νου, όχι στα αντικείμενα και δεν είναι ποτέ δυνατόν να σχηματίσουμε την παραμικρή ιδέα γι’ αυτήν, εάν τη θεωρήσουμε ποιότητα των σωμάτων. Είτε δεν έχουμε καμιά ιδέα της αναγκαιότητας είτε αυτή δεν είναι παρά ο καθορισμός της σκέψης να περνάει από αιτίες σε αποτελέσματα και από αποτελέσματα σε αιτίες σύμφωνα με την εμπειρία της σύζευξής τους».

7. Εν τέλει… • Η ενότητα και η ομοιομορφία του κόσμου αποτελεί προβολή υπαγορευόμενη από ένστικτα και συνήθειες, όχι από ασφαλή γνώση. • Είναι πρακτικά χρήσιμη αλλά όχι κατ’ ανάγκη αληθής.